نام های دیگر: گیراس، آلوکک، هلی کک، سیادلی، آلی کک، قراصیا، قراسیا، جراسیا، هلار، هلانه، کرزبری.

نوع گیاه: درخت

نام خانواده: گلسرخ

مزاج: گرم و تر، درجه 1

قسمت مورد استفاده: دم گیلاس، میوه، مغز دانه

ترکیب شیمیایی برگ درخت گیلاس: باریوم در آن وجود دارد.

مقدار و دستور مصرف: 10 الی 5 گرم روزی سه بار به صورت دم کرده.

مصلح: مسهل ها مانند سنامکی، ترنجبین، شیرخشت، گلنگبین، مغز فلوس و … ملین ها مانند خاکشیر با آب گرم، اسفرزه، تخم مرو، روغن زیتون، انجیر خشک، عسل، هلیله سیاه و …

ترکیب شیمیایی: در هر صد گرم گوشت میوه ی گیلاس شیرین خام مواد زیر وجود دارد:  آب ۸۰ گرم – پروتئین 1.3 گرم – مواد چرب 0.30 گرم – هیدرات های کربن ۱۷ گرم – خاکستر 0.6 گرم – کلسیم ۲۲ میلیگرم – فسفر ۱۹ میلیگرم آهن 0.40 میلی گرم – سدیم ۲ میلیگرم – پتاسیم ۱۹۱ میلیگرم – رایبو فلاوین 0.06 میلیگرم – نیاسین 0.4 میلی گرم، ویتامین ها: A ۱۱۰ واحد بین المللی و C ۱۰ میلی گرم در آن وجود دارد.

مشخصات: گیلاس درختی دارد بزرگ که بلندی آن تا بیست متر میرسد رنگ پوست تنه ی درخت تیره و پوست شاخه های جوان آن صاف و اول به رنگ سبز است و بعد قهوه ای و شرخ براق می شود. برگهای آن تخم مرغی با نوک تیز کشیده و دندانه های اره ای است. گلهای آن سفید و میوه ی آن شفت، کروی، کوچک به قطر یک سانتی متر کمی سرخ یا سیاه و براق و مزهاش ترش و شیرین است هسته ی میان میوه تخم مرغی است و دارای پوستی سخت و مغزش به اندازه ی گشنیز می باشد این درخت در اروپا و آسیا انتشار دارد. در ایران در سراسر جنگلهای شمال از توالش تا گرگان به طور خودرو می روید. گیلاس شیرین که با نام علمی Prunus avium در اکثر منابع شناخته میشود، بومی نواحی بین دریای سیاه تا دریای خزر در آسیای صغیر است. به نظر میرسد پرندگان دانه آن را به اروپا منتقل کرده اند و گیاه در آنجا تکثیر شده است. احتمالاً درخت گیلاس را یونانی ها و رومی ها در آن مناطق کشت کرده اند در سال ۱۶۲۹ میلادی انگلیسی ها گیلاس شیرین را به آمریکا منتقل کرده و سپس اسپانیایی ها آن را در کالیفرنیا پرورش دادند. امروزه گیلاس در بیشتر نقاط جهان، از جمله اروپا، شمال غربی آفریقا، غرب آسیا، تونس، مراکش، ،نروژ، سوئد ،لهستان اوکراین و شمال ایران کشت میشود. و اما درخت گیلاس ترش که به آن آلبالو گفته می شود و در اکثر منابع به نام علمی Prunus cerasus نامیده شده به احتمال قوی هیپریدی (دورگه) از دو گونه Prunus avium و Prunus fruticosa است که بومی نواحی شمال ایران و ترکمنستان میباشد این نواحی مرکز اصلی و بومی درخت گیلاس ترش آلبالو) هستند به نظر میرسد گیلاس ترش هم نظیر گیلاس شیرین به اروپا و آمریکا منتقل شده است. گیلاس یکی از مواد خوراکی بشر در چند هزار سال گذشته بوده که هسته های آن مربوط به دوران برتر در اروپا کشف شده است ۸۰۰ سال قبل از میلاد مسیح درخت گیلاس در ترکیه کشت می شده و کمی بعد از آن در یونان هم کشت شد. در حال حاضر واریته های زیادی از گیلاس در نقاط مختلف جهان پرورش داده و بهره برداری می گردد. نام عمومی Wild cherry برای تعدادی از گونه های Pruns ذکر گردیده است. هسته انواع گیلاس یا آلبالو که از خانواده گل سرخ هستند حاوی گلوکزیدهای سیانوژنیک است که پس از هیدرولیز تولید اسید سیانیدریک میکند و مصرف خوراکی آن میتواند به سرعت در بدن هیدرولیز شده و در صورت ازدیاد غلظت اسید سیانیدریک منجر به مسمومیت گردد. نام عمومی گیلاس در زبان انگلیسی مدرن Gean یا Mazzard است و نام Wild cherry را برای گونه های دیگر از جمله Prunus serotina که از گونه های جنگلی گیلاس می باشد به کار می برند. از صمغ درخت گیلاس که معطر می باشد میتوان در محصولات جویدنی، مانند آدامس، استفاده کرد.

خواص:

1. صفرابر
2. ادرار آور
3. خلط آور
4. دافع سموم
5. درمان نقرس
6. درمان آرتروز
7. درمان کمر درد
8. درمان ورم کلیه
9. دارای آسپرین
10. درمان قند خون
11. دارای سوربیتول
12. درمان برونشیت
13. درمان روماتیسم
14. درمان مرض قند
15. درمان مسمومیت
16. درمان فشار خون
17. دارای ویتامین C
18. رفع حرارت و تب
19. قلیایی کننده خون
20. تقویت کننده روده
21. درمان چربی خون
22. درمان خشکی حلق
23. درمان اسهال (کم)
24. تقویت کننده بینایی
25. درمان اسهال خونی
26. درمان کلسترول بالا
27. درمان تصلب شرایین
28. تقویت کننده اعصاب
29. ضد عفونی کننده معده
30. درمان اسید اوریک بالا
31. موثر در زیبایی (ماسک)
32. درمان سوء هاضمه (کم)
33. درمان سنگ کیسه صفرا
34. درمان سنگ کلیه و مثانه
35. درمان جوش و ورم چشم
36. تقویت کننده معده (رسیده)
37. تقویت کننده نیروی جنسی
38. درمان زردی رخسار (ضماد)
39. التیام دهنده زخم های داخلی
40. درمان ورم پروستات (جوشانده)
41. زیاد کننده نعوظ (میوه، پودر هسته)
42. درمان میگرن (ضماد روی پیشانی)
43. درمان چروک لب و صورت (ماسک)
44. درمان چاقی (به صورت رژیم با شیر)
45. درمان یبوست (رسیده، جوشانده برگ آن در شیر)
46. هر روز قبل از هر غذا آن را بخورید خشونت حلق و ریه را برطرف می کند.
47. موثر در درمان افرادی که کلیه ضعیف داشته و از مصرف نمک منع شده اند.
48. برای درمان حبس البول یا بند آمدگی ادرار نوزاد تازه ی آن را فشرده و نصف استکان آب آن را بگیرید، بعد صاف کنید و آن مقدار را سه بار در روز به طفل بخورانید.
49. بیست تا سی گرم از برگ آن را در یک لیتر شیر گرم بریزید و بیست دقیقه دم کنید، بعد آب صاف کرده ی آن را شیرین کنید و روزی سه فنجان از آن را در طول روز به تدریج بنوشید. یبوست معده را برطرف می کند.
50. آن را له کنید و روی پیشانی بگذارید درد نیمه سر یا میگرن را درمان می کند، اگر شب ها پشت چشم ضماد کنید، برای تقویت بینایی مفید است اگر شب ها روی صورت ضماد کنید و بگذارید مدتی بماند، رنگ پوست را روشن می کند.
51. میوه گیلاس علاوه بر ویتامین ها و املاح مهم دارای آنتوسیانین هایی است که اثر آنتی اکسیدانی دارند. مصرف خوراکی گیلاس ادرار آور و له شده آن به عنوان ماسک زیبایی برای صورت مناسب می باشد. دم گیلاس که طعمی قابض و تلخ دارد به شدت ادرار آور بوده و از قدیم در فرمولاسیون های مربوط به ناراحتی های کلیه و مجاری ادرار مانند ورم کلیه سنگ کلیه ادم و دفع رسوبات ادراری استفاده می شده است. دم آلبالو اثرانی شبیه دم گیلاس دارد و میوه آن علاوه بر خواص مشابه گیلاس، برای بیماران مبتلا به ناراحتی های کبدی و ورم دستگاه هاضمه توصیه می شود. از ساقه های نازک و یا پوست ساقه گیلاس فرآورده هایی به عنوان، قابض ضد سرفه و یا ادرار آور تهیه می گردد.

مضرات:

1. روده
2. صفرا
3. اسهال
4. سردرد
5. لاغری
6. دل پیچه
7. ترشی معده
8. دل درد (خصوصاً ناشتا یا نوشیدن آب بعد از آن و برای افراد مسن)
9. مصرف زیاد آن معده را ضعیف می کند غذا را ترش می نماید مانع هضم سریع غذا می شود.