نام های دیگر: گل محمدی (چون حضرت رسول (ص) به آن علاقه وافر داشت)، ورد، حوجم، رودا، گل صد برگ، سوری، روز روژ، روزا، ورداحمیر بستانی
مصلح: انیسون
نوع گیاه: درختچه
نام خانواده: گلسرخ
مزاج: سرد و خشک عده ای آن را گرم و تر می دانند.
قسمت مورد استفاده: گل ها، غنچه گل، میوه، گلبرگ ها و پرچم ها.
مقدار و دستور مصرف: 5 الی 15 گرم روزی سه بار به صورت دم کرده. با توجه به اینکه میزان اسانس گلاب ها متغیر و اصولاً مقدار اسانس موجود در آنها بسیار کم می باشد. عدد معینی از نظر حجم و یا وزنی برای مصرف خوراکی و دارویی آن ارائه نشده است. گلبرگ: مقدار ۱ تا ۲ گرم گلبرگ را می توان در یک استکان آب ریخته و تا روزی سه نوبت (۳ تا ۶ گرم) به صورت خوراکی مصرف کرد. اسانس هیچ اسانسی را نباید به طور مستقیم به صورت خوراکی و یا موضعی مصرف نمود. اسانس ها باید به وسیله روغن های مایع گیاهی رقیق شوند. اکثر اسانس ها باید حداقل به نسبت ۱ بر ۲۰ رقیق شوند تا عوارض جانبی نداشته باشند. دم کرده گلبرگ ها: ۶ گرم گلبرگ (خشک) را در يك ليتر آب جوش ریخته و به مدت ۱۰ دقیقه می گذاریم دم بکشد؛ سپس آن را صاف کرده و تا روزی ۲ لیوان مصرف می کنیم. می توان صاف شده را در یخچال نگهداری نمود. سمیت گلبرگ گلاب و اسانس گل سرخ در حد مصرف دارویی و خوراکی دارای عارضه جانبی نمی باشد.
ترکیب شیمیایی غنچه گل سرخ: تانن گالیک اسید – اسانس – مواد چرب – یک ماده ی رنگی. اسانس گل سرخ دارای دو قسمت عمده می باشد که حدود ۲۰ درصد آن را هیدروکربورهای خطی اشباع شده که ۱۴ تا ۲۳ کربن دارند، تشکیل میدهد. این ترکیبات که از پارافین های معمولی می باشند. بدون بو و در حرارت عادی جامد هستند. قسمت دوم اسانس که نزدیک به هفتاد درصد آن را تشکیل می دهد. از الکل های مختلف است که مهمترین آنها ژرانیول (که گاه تا ۷۰ درصد اسانس را تشکیل می دهد). سیترونلول، نرول و فنیل اتیل الکل و مقدار کمی ترکیبات استری می باشند. مجموع این دو دسته ماده ای اسانسی را تشکیل می دهند که در حرارت کم، جامد در حرارت معمولی نیمه جامد و در حرارت بالاتر به صورت مایع زرد کمرنگ با بوی ژرانیول است با توجه به اینکه میزان اسانس گلبرگ ها بسیار کم است از هر سه هزار کیلوگرم گلبرگ فقط یک کیلوگرم اسانس تهیه می شود و روش اسانس گیری نیز بسیار پرهزینه می باشد. اسانس روز جزء گران ترین عطرها است. این اسانس در دیگ های بزرگ مسی و تحت شرایط خاص علمی تهیه می شود اسانس گل سرخ که به نام های روزاویل، اتوی روز، عطر روز یا اولئوم روز مشهور است از چهار گونه داماسنا، سنتی فولیا، گالیکا و آلبا تهیه می شود. مهمترین مراکز تولید این اسانس بلغارستان و ترکیه است و مقدار کمی در جنوب فرانسه و آلمان تولید می شود. ایران نیز یکی از تولیدکنندگان گلاب و اسانس گل سرخ می باشد.
مشخصات: گیاهی است از خانواده ی Rosaceae درختچه ای است کوچک با شاخه های گل دهنده خمیده و تیغ دار با تیغهای درشت و ریز که تیغهای درشت آن مسطح خمیده و به شکل داس است و با تیغهای ریز آن غده ای همراه میباشد برگهایش سه تا پنج برگچه دارد و هر برگچه دارای دندانه است و رگبرگهای پشت برگ مشخص و به هم رفته میباشد برگچه ها چرمی، بیضی شکل و نوک تیز به طول سه تا پنج سانتی مترند روی برگچه ها صاف و سبز و پشت آنها سبز کم رنگ و رگبرگهایش خزی و نمدی است و با ترکهای غده ای پوشیده شده و تا سطح پیالهی گل کشیده شده است. میوه ی آن گرد یا تخم مرغی به طول یک و نیم سانتی متر میباشد که در داخل برجستگی کوزه ای شکل زیر گلبرگها قرار دارد گل سرخ به طور وحشی در جنگلهای مینو دشت در ارتفاع ۳۰۰ متری دیده می شود، در مناطق مختلف البرز و در اراک نیز انتشار دارد نوع خیلی معطر آن را گل محمدی یا گل گلاب مینامند که دارای پنج تا هفت برگچه ی دندانه دار میباشد و روی برگهای آن سبز براق و پشت برگ خزی است گل های آن صورتی کم رنگ اند و در بهار ظاهر می.شوند این نوع در مناطق مختلف ایران به خصوص در قمصر کاشان راوند و سایر بخشهای کاشان و در فارس میمند و در آذربایجان و قزوین و تعدادی از شهرهای ایران کشت میشود خاستگاه این گل سوریه است و در مناطق مختلف هند و سایر مناطق دنیا نیز کم و بیش کشتمی شود. بر حسب تجربیات گذشته گل رز برای سلامت پوست و روح و روان مفید می باشد و از زمان های بسیار قدیم در پزشکی کاربرد داشته است. رومیان رز وحشی (روزاکانینا) را برای درمان گازگرفتگی سگ هار توصیه می کردند. رز در دهه سی همچنان به عنوان یک داروی رسمی به کار می رفت. در آن زمان تنتور رز عمار (روزاگالیکا) به منظور درمان گلودرد تجویز می شد. امروزه روز هنوز همچنان از ارزش بسیار بالایی برخوردار است اسانس آن بسیار گران قیمت و یکی از مهمترین اسانس ها در اسانس درمانی است. روز در پزشکی ایورودا جزء گیاهان سرد و تقویت کننده ذهن محسوب میشود. در منابع جدید تهیه ی گلاب از گل سرخ را برای اولین بار به ایرانیان نسبت می دهند. همین منابع دانشمند بزرگ ایرانی ابو علی سینا را اولین تهیه کننده ی آب های مقطر معطر (عرقیات طبی) و استفاده از آنها در درمان بیماری ها می دانند. اقوام دیگر از تهیه ی اسانس و آب مقطر معطرها بی اطلاع بودند و به نظر می رسد این تجربه از ایران به نقاط دیگر جهان منتقل شده باشد. از قدیم گل سرخ را ملکه ی گل ها و اسانس آن را ملکه ی اسانس گلها با ملکه ی عطرها می دانستند. نیکولاس کال پیر دانشمند گیاهشناس و کسی که در مورد گیاهان دارویی اطلاعات کافی داشته است. گل سرخ را تحت تسلط و نوس می داند. گرچه تهیه ی گلاب به زمان قدیم نسبت داده می شود. ولی تهیه اسانس روز مربوط به قرون اخیر می باشد. بهترین اسانس روز با روش انفوراژ به دست می آید و به همین دلیل دارای بالاترین قیمت در جهان است زیرا در این روش اسانس تغییر نمی کند و بهترین کیفیت را دارد؛ در حالی که اسانس هایی که به روش تقطیر به دست می آیند. به علت دخالت حرارت دستخوش تغییراتی می شوند که کیفیت آنها را کاهش می دهد. روش استخراج انفلوراژ بدین نحو است که گلبرگ های تازه گل سرخ را روی صفحاتی شیشه ای یا چینی پوشیده از چربی جامد قرار می دهند. پس از مدتی اسانس گلبرگ ها جذب چربی می شود و سپس گلبرگ ها را بر می دارند این کار را تا اشباع چربی از اسانس انجام می دهند و سپس اسانس موجود در چربی ها را با حلال آلی استخراج میکنند و دوباره چربی ها را مورد استفاده قرار می دهند. حلال آلی را تحت شرایط خلاء از اسانس جدا و دوباره مصرف می کنند. در این روش چون هیچگاه از حرارت بالا استفاده نمی شود و تقطیر اسانس در شرایط خلاء و حرارت کم صورت می گیرد. اسانس بدون تغییر به دست می آید. این روش گران تر از سایر روش های استخراج اسانس بوده و در نتیجه اسانس حاصل از آن مرغوب ترین و گران ترین است. در آفریقای شمالی از روش استخراج با خلال الى اسانس گل سرخ به دست می آورند که ارزان تر از نوع بلغاری و فرانسوی است. در ایران با روش تقطیر با آب یا بخار آب اسانس به دست می آید که به علت دخالت حرارت در استخراج، کیفیت پایین تری نسبت به انواع مذکور دارد. با توجه به اینکه اسانس گل سرخ بسیار گران است. متأسفانه بسیاری از کارخانجات در دنیا از اسانس مصنوعی در محصولات شان استفاده می کنند. این نوع اسانس از مواد ارزان قیمت تهیه شده و خاصیت اسانس گل سرخ طبیعی را ندارد بنابراین بسیاری از فرآورده های موجود در جهان با وجود داشتن بوی گل سرخ، طبیعی از خاصیت ارزشمند آن برخوردار نیستند. گلاب یکی از بهترین پاک کننده ها و ماسک های طراوت پوست می باشد. برای پاک کردن آلودگی و چربی های پوست به خصوص در شهرهای بزرگ و صنعتی مانند تهران که هوای آلوده ای دارد می توان با پنبه تمیز آغشته به گلاب صورت را تمیز کرد این کار را میتوان چندین بار در روز انجام داد. با این عمل آلودگی ها از بین رفته و پوست از طریق منافذ خود با هوا مبادلاتش را بهتر انجام می دهد. همچنین با جذب گلاب توسط پوست گردش خون مویرگ های پوست سرعت یافته و غذا و اکسیژن بیشتری به پوست می رسد همچنین می توان پس از استحمام که منافذ پوست بازترند و پوست تمیز می باشد از گلاب به عنوان ماسک صورت استفاده کرد که روش استفاده آن مانند بالاست و پس از حدود ۲۰ دقیقه گلاب روی صورت را می توان شست این عمل باعث شادابی پوست و جلوگیری از چین و چروک زودرس آن می شود با وجود آنکه محصولات اسانس گل سرخ را می توان برای انواع پوست ها مورد استفاده قرار داد. اما برای پوست های چرب بهتر است از محصولات اسانس بهار نارنج استفاده کرد. گلاب خوب باید کاملاً شفاف و عاری از هرگونه رسوب یا آلودگی های خارجی و همچنین دارای بوی مطبوع گل سرخ باشد در صورتی که بوی دیگری بدهد و یا بوی پلاسیدگی از آن استشمام شود باید از مصرف آن خودداری نمود. برای ماندگاری گلاب باید آن را در ظروف کاملاً درب بسته شیشه ای یا فلزی و در جای خنک و دور از نور نگهداری کرد ظروف پلاستیکی برای نگهداری گلاب مناسب نیستند. گلاب در حقیقت نوعی عرق گیاهی است که در آن اسانس گل سرخ با بخار آب مخلوط و پس از سرد شدن در مبردها سرد کننده به صورت مایع در می آید و ملکول های اسانس لابلای ملکول های آب قرار می گیرند. این محلول معطر به نام آب مقطر معطر گل سرخ یا گلاب نامیده می شود ۱۰ در اکثر منابع مواد مؤثر و اثرات گلبرگ گلاب و اسانس چهارگونه مذکور گل سرخ را نزدیک و مشابه هم می دانند؛ بنابراین این توضیحات میتواند در مورد چهار گونه ای که از آنها نام برده شده است صادق باشد. البته گل محمدی که از آن در ایران بیشتر استفاده می شود از گونه ی «داماسنا» می باشد. در کتاب قانون ابن سینا در مورد گل سرخ چنین نوشته شده است همه اجزای گل اندامان درونی را تقویت دهد گل خشکیده قبضتر و سردتر است. بهترین افشره ی گل افشره ای است که از گل قطع شده از شاخه گیرند؛ به شرطی که زائده های آن را آنچه به سفیدی مایل است از آن جدا کنند برای مربای گل باید گل را در سایه خشك كنند و به کار برند. از زخم ها به خصوص زخم های پوست انداز میان ران ها و پیچ و خم ها جلوگیری میکند شادابش سردرد را نافع است. گلاب هم سر درد را تسکین دهد گل چشم درد را نافع است که از گرما باشد. آب پز گل خشکیده را در چشم کشند. ورم پلک ها را فرو نشاند غش کرده را گلاب دهند سر حال آید گل برای معده و کبد خوب است. مربای گل که با عسل باشد. تقویت معده کند و مدد هضم است گل و افشره ی گل رطوبت های معده را برچیند. روغن گل التهاب معده را فرو نشاند شربت گل برای کسانی که سستی در معده حس می کنند مفید است. آب گل با آب پز گل خشکیده درد روده را دوا کند و شربت آن مداوای زخم روده است. خواب بر بستر گل شهوت را قطع کند. گل خشک شده مسهل نیست، اما گل تازه می تواند مسهل باشد. روغن گل مستهل است. اثراتی که ابن سینا درباره ی گل سرخ و فرآورده های آن توضیح داده اکثراً با اثرات گزارش شده ی جدید مشابه است و در بعضی موارد که اختلافاتی وجود دارد، مسلماً مربوط به حالات گل تازه و خشک و یا مربوط به گیاه در شرایط مختلف آب و هوایی و جغرافیایی متفاوت است، چرا که این عوامل به طور چشمگیر در نوع مواد مؤثر و اثرات فارماکولوژی آن تأثیر بسزایی دارند، حتی بعضی اثرات گل تازه و خشک گل سرخ بر عکس هم می باشند در بسیاری از منابع گل تازه را مسهل و گل خشک را قابض ذکر کرده اند. از نظر اثرات دارویی ظاهراً تفاوتی بین گلاب های تهیه شده به صورت سنتی و صنعتی در ایران وجود ندارد، چون هر دو نوع به روش تقطیر با آب به دست می آیند و در هر دو روش حرارت دخالت دارد. فقط ممکن است این دو نوع گلاب از نظر غلظت اسانس و با آلودگی های احتمالی با هم تفاوت داشته باشند که این موضوع بستگی به شرایط محل دستگاه ها و ظروف گلاب گیری و نگهداری دارد. قسمت اعظم گلاب تولیدی ایران که جزء گلاب های خوب جهان است. جهت شستن اماکن متبرکه صادر می گردد.
خواص:
- دافع بلغم
- شادی آور
- درمان سل
- ضد آلرژی
- درمان زخم
- درمان غش
- درمان گلو درد
- درمان استسقاء
- کم کننده بزاق
- درمان زخم آبله
- صفرابر (شراب)
- ضد عفونیکننده
- تقویت کننده لثه
- درمان زخم روده
- درمان فشارخون
- درمان تپش قلب
- درمان درد دندان
- ملین خوب (مربا)
- تقویت کننده کبد
- درمان درد زهدان
- تقویت کننده بدن
- درمان لقی دندان
- دارای آنتی بیوتیک
- درمان احتقان بینی
- تقویت کننده مثانه
- درمان اسهال خونی
- تقویت کننده حافظه
- درمان یبوست (مربا)
- درمان ناراحتی ریوی
- درمان درد روده بزرگ
- درمان کم خونی (مربا)
- درمان ورم مقعد (ضماد)
- درمان روماتیسم (روغن)
- درمان آرتروز گرم مزاجان
- مسکن (با سرکه و گلاب)
- درمان ورم دستگاه هاضمه
- دارای ویتامین C (تخم آن)
- درمان تب (جوشانده گلبرگ)
- درمان ترشحات سفید خانم ها
- درمان سرطان (روغن با ریوند)
- جلوگیری از سفید شدن مو (اقماع)
- درمان خونریزی غیر عادی ماهیانه
- درمان بیماری های معده (با عسل)
- درمان قطره قطره آمدن ادرار (روغن)
- موثر در رویاندن گوشت زخم (مالش)
- درمان زخم های پوست اندازنده (روغن)
- تقویت کننده مو (روغن آن با پودر کندر)
- درمان گلودرد چرکی (غرغره با جوشانده)
- موثر برای زیبایی (ماسک با آب زرد ماست)
- درمان پا درد (ماساژ با روغن آن و آمونیاک)
- تقویت کننده قلب (استنشاق یا خوردن گلبرگ)
- تنگ کننده فرج (حمام ته نشین با جوشانده اقماع آن)
- درمان عرق زیاد بدن (ضماد گل برگ با سرکه و آب مورد)
- درمان بیماری های طحال (روغن آن با انگور و سرکه و سداب)
- درمان سردرد (گلبرگ با قند و آب لیمو یا چکاندن روغن در بینی)
- بوییدن آن سبب تقویت اعصاب و قلب و سایر اعضای بدن می شود.
- پاشیدن گرد غنچه آن مخلوط با گرد موزد برای قطع عرق مفید است.
- با آب دم کرده ی غنچه آن تنقیه کنید برای درمان زخم های روده مفید می باشد.
- آن را بخورید مقوی، مفرح لطیف کننده ی اعضای بدن است، برای رفع خفقان نافع می باشد.
- جویدن و مزمزه کردن غنچه آن در دهان برای تقویت لثه و دندان و تسکین درد دندان نافع است.
- تازه ی آن را بکوبید و ضماد گذارید استخوان یا خار یا چوب که در پوست فرو رفته باشد را بیرون می کشد.
- اماله و تنقیه با آن برای رفع زخم های روده ها و دل درد و دل پیچه که از خوردن فلوس عارض شده باشد نافع است.
- آب تازه ی غنچه آن را بگیرید و بخورید مقوی و فرح آور است خفقان گرم را رفع میکند ضعف قلب را برطرف می سازد.
- عصاره ی تازه ی غنچه آن به صورت قطره برای چشم درد و گوش درد نافع است و مالیدن آن بر سر، درد سر را تسکین می دهد.
- عصاره ی آن را که در سایه خشک شده باشد بخورید برای جلوگیری از خونریزی از سینه، قطع اخلاط خونی و رفع رطوبت ها مفید است.
- مالیدن کوبیده ی آن بر زخم ها برای رویانیدن گوشت در زخم های عمیق و خشک کردن رطوبت ها و چرک های جراحات زخم و زخم آبله مفید است.
- گرد خشک شده ی غنچه آن را به دندان ها و لثه بمالید و در دهان بگیرید زخم های دهان را بهبود می بخشد، مالیدن آن در حمام برای رفع بدبویی عرق بدن مفید است.
- برای درمان سوختگی از آتش و زخم های حاصله در اثر مالیدن، نوره آن را بسایید و با سفیده ی تخم مرغ مخلوط کرده خوب به هم بزنید و بر زخم بمالید بهبودی حاصل خواهد شد.
- خشک غنچه آن را بکوبید و ضماد کنید برای خشک کردن رطوبت ها مؤثر است، برای رفع جوش و التیام زخم ها به خصوص زخم آبله و خشک کردن آن زخم ها و دانه های آن نافع می باشد.
- یک صد گرم از آن را بکوبید با روغن کرچک مخلوط کنید و درب آن را ببندید تا هفت روز بماند و روز هشتم در آفتاب بگذارید تا خوب ممزوج شود و به موضع بمالید درد مفاصل را درمان می کند.
- تازه ی غنچه آن را بکوبید و ضماد کنید. برای رفع ورم مقعد نافع است برای رفع زگیل و ناراحتی های پوستی، رویاندن گوشت تازه بر زخم های عمیق تحلیل ورم های گرم و شکستگی اعضاء نافع می باشد.
- پنج مثقال از آن را با ۵ مثقال افسنطین در یک لیتر آب بجوشانید بعد دویست گرم شکر را در آب صاف کرده آن مخلوط کنید و بجوشانید تا قوام آید و روزی چهار قاشق مربا خوری از آن را تدریجاً میل کنید، معده را تقویت می کند.
- صبح ناشتا ۲۰ گرم از آن را با ۲۵ گرم سنامکی جوشانده و آب آن را بنوشید. به عنوان مسهلی تقریباً قوی عمل کرده و فضولات دستگاه گوارش را خارج می کند عمل دفع صفرا و جداسازی مواد صفراوی را از خون تنظیم کرده و تلخی دهان را مرتفع می سازد.
- گلبرگ های آن را خشک کرده و به صورت پودر درآورید و شب ها داخل رحم بپاشید. از ترشحات غیر طبیعی جلوگیری می کند و ترشحات رحم را خشک می نماید همچنین عفونت ها را برطرف کرده، بدبویی را رفع و موضع را خوش بو می کند و دهانه ی رحم را جمع می نماید.
- عدس را بجوشانید، بعد غنچه های گل سرخ را در آن ریخته و دم کنید بعد کمی کافور در آن حل کرده وآب آن را مزمزه و قرقره کنید مقوی دل و دماغ است؛ ولی در بعضی اشخاص ضعیف ممکن است ایجاد عطسه، زکام و ورم و آماس خونی کند و در بعضی اشخاص برعکس این عوارض را برطرف می سازد.
- اسانس گل سرخ برای بسیاری از مشکلات زنانه مفید است این اسانس مقوی عضلات رحم به خصوص در کسانی است که رحم های آنها افتادگی دارد به ویژه اگر همراه با بعضی تمرین های یوگا باشد این مشکل بهتر بر طرف می شود همچنین در مورد زنانی که آمادگی سقط کردن به دلیل ضعف رحم در آنها ایجاد می شود. همچنین در مورد تسکین مشکلات قاعدگی افسردگی و تنش های عصبی دارای آثار ارزشمندی است. اسانس روز می تواند باعث کاهش خونریزی ماهیانه، تنظیم قاعدگی های نامنظم و برطرف کردن اختلال تخمک گذاری که به علت قاعدگی های نامنظم پیش می آید شود. همچنین میتواند مانند ویتامین های گروه B به عنوان پرکورسور هورمون ها در بدن قرار گیرد و به نظر میرسد تولید منی را نیز افزایش دهد یکی از عمل تأثیر اسانس روز به عنوان ضد افسردگی و ازدیاد فعالیت های جنسی، افزایش فعالیت های مغزی است. همین علت در مورد افزایش میل جنسی در خانم ها توسط اسانس رز نیز بیان می شود. اصولاً اسانس رز همیشه برای افزایش میل جنسی مصرف می شده و رومی ها گلبرگهای روز را در لحاف تازه عروس و داماد قرار می داده اند. اسانس روز همچنین محرک گردش خون هضم کننده و محرک سیستم عصبی است. اما به این منظور کمتر استفاده می شود یکی دیگر از استفاده های مهم اسانس روز در فرآورده های آرایشی و بهداشتی مربوط به بهداشت و سلامت پوست می باشد. اسانس روز برای همه نوع پوست، به خصوص پوست های حساس و خشك و پوست افراد مسن بسیار مناسب است. اسانس روز می تواند مقاومت جدار مویرگ های زیر پوست را که به صورت خطوطی قرمز رنگ دیده می شوند افزایش دهد و این مشکل را تا حد زیادی درمان کند. البته در این موارد گاه لازم است ماده اسانس مورد استفاده قرار گیرد. گلاب، گلاب یکی از بهترین محصولات جایگزین اسانس رز است که با تقطیر گلبرگ های انواع گل سرخ به همراه آب به دست می آید این ماده جهت سلامت و بهداشت پوست و ضد عفونی کردن چشم بسیار سودمند می باشد. البته نوعی گلاب وجود دارد که سه بار تقطیر می شود و به نام «تری پل روزواتر) معروف است که ضد عفونی کننده و مقوی بسیار خوبی برای پوست می باشد. همچنین ضدعفونی کننده ای قوی و مناسب برای چشم است. گلاب ضدالتهاب، خنک کننده و نرم کننده ی پوست می باشد همچنین دارای خاصیت ضد میکروب و تا حدی قابض است؛ به همین دلیل از قدیم در فرآورده های مربوط به پوست از گلاب استفاده می شده است. اسانس رز را نیز با روغن های طبیعی یا مخلوط با الکل ها و یا اسانس های دیگر گیاهان به عنوان فرآورده های پوستی استفاده می کنند. با وجودی که همیشه در مورد نزدیک شدن و تماس اسانس ها با چشم هشدار داده می شود گلاب به عنوان شستشوی چشم و رفع خستگی و تازگی آن می تواند مورد استفاده قرار گیرد. برای این کار می توان پارچه پنبه ای استریل گازها یا باندهای استریل که در پوشش قرار دارند و در داروخانه ها عرضه می شوند را به گلاب آغشته نمود و بر روی چشم ها قرار داد. همچنین در عفونت های چشم میتوان از گلاب استریل جهت شستشو و کاهش عفونت و درمان استفاده نمود.
مضرات:
- اسهال (زیاده روی)