شناخت دارو: عبارت است از کلسیم خوراکی در افرادی که در رژیم غذایی خود کلسیم کافی دریافت نمی کنند به عنوان مکمل غذایی کاربرد دارد. برای درمان و پیشگیری کمبود ذخایر کلسیم بدن بصورت نمک های مختلف مانند کربنات و سیترات استفاده می شود. در افرادی که کم کاری غده پاراتیروئید دارند، در خانم ها پس از سنین یائسگی، در افراد مبتلا به راشیتیسم و استئوپروز، مصرف کلسیم ضروری است.
دسته دارویی:
- مکمل غذایی
فارماکولوژی و مکانیسم اثر دارو:
- كلسيم براي عملكرد صحيح دستگاه عصبي، عضلاني و اسكلتي ضروري است. كلسيم در عملكرد طبيعي قلب، كليه، تنفس، انعقاد خون و نفوذپذيري مويرگ ها و غشاء سلولي نقش مهمي را ايفا مي كند. كلسيم همچنين به تنظيم آزادسازي و ذخيره هاي ناقل هاي عصبي و هورمون ها، برداشت و اتصال اسيدهاي آمينه، جذب ويتامين B12 و ترشح گاسترين كمك مي كند.
- تقريباً 30 الی 20 درصد كلسيم در روده كوچك جذب مي شود كه اين امر به حضور متابوليت هاي ويتامينpH,D روده و فاكتورهاي رژيم غذايي مانند پيوند كلسيم به فيتات ها و فيبرها بستگي دارد. جذب كلسيم در صورت وجود كمبود كلسيم يا در بيماراني كه رژيم غذايي با كلسيم كم دريافت مي كنند، افزايش يافته و در بيماران مبتلا به فقدان يا كمبود اسيد معده كاهش مي يابد. پيوند كلسيم به پروتئين پلاسما تقريباً 45 درصد است. 20 درصد كلسيم از راه كليه و 80 درصد آن از راه مدفوع دفع مي شود.
اشکال دارو:
- قرص، آمپول، قطره چشمی، قرص جوشان، شربت، ساشه.
مقدار مصرف صحیح:
- آنتی اسید: هنگام شروع ناراحتی معده مصرف شود، دوز مصرفی توصیه شده:500 میلی‌گرم 2 الی 4 قرص از 15 قرص در روز بیشتر نشود. 750 میلی‌گرم 2 االی 4 قرص از 10 قرص در روز بیشتر نشود. 1000 میلی‌گرم 2 الی 3 قرص از 7 قرص در روز بیشتر نشود.
- مکمل کلسیم: 1 الی 1.2 گرم در روز خوراکی، یا هر 6 الی 12 ساعت همراه غذا. دوز مصرفی توصیه شده:19 الی 50 سال: 1 گرم در روز خوراکی. زنان بالای 51 سال 1.2 گرم در روز خوراکی. مردان 51 الی 70 سال: 1 گرم در روز خوراکی. مردان بالای 70 سال: 1.2 گرم در روز خوراکی. ملاحظات تنظیم دوز: کلسیم کربنات (دوز معادل عنصر کلسیم) 400 میلی‌گرم (161 میلی‌گرم) 500 میلی‌گرم (200 میلی‌گرم) 750 میلی‌گرم (300 میلی‌گرم) 1000 میلی‌گرم (400 میلی‌گرم).
- افزایش فسفات خون: درمان افزایش فسفات خون در بیماران مبتلا به نارسایی کلیوی که در مرحله آخر بیماری هستند.
عوارض جانبی دارو:
- ناراحتی معده , یبوست , تهوع , گیجی , استفراغ , کهیر , استخوان درد , نفخ , تورم , خستگی , سختی تنفس , ضعف عضلانی , کاهش انرژی , افزایش سریع وزن , تورم صورت، لبها، زبان یا گلو , عدم دفع ادرار یا دفع کمتر از حد معمول آن , افزایش سطح کلسیم خون , افزایش تشنگی یا ادرار.
تداخلات دارویی:
- دروسپیرنون , استراموستین , داکسی سیکلین , دیگوکسین , سیپروفلوکساسین , لووتیروکسین , لووفلوکساسین , مینوسایکلین , فسفات پتاسیم , کلسیم استات , پازوپانیب , سدیم پلی استایرن سولفونات , سدیم فسفات (وریدی) , دمکلوسیکلین , رالتگراویر , نیزولدیپین , آهن , الترومبوپگ , استرانتیوم رانلات , کلسی تریول موضعی , آتوواکون/ پروگوانیل , تیلودرونات , سارسایکلین , بک آمپی سیلین.
موارد منع مصرف:
- ازدیاد حساسیت به این دارو و ترکیبات آن، فرآورده هاي حاوي كلسيم در زيادي اوليه يا ثانويه كلسيم خون، افزايش كلسيم ادرار، سنگ هاي كلسيمي در كليه، ساركوئيدوز و مسموميت با ديژيتال نبايد مصرف شود.
شرایط نگهداری:
- در مکانی خشک و خنک به دور از نور خورشید و دسترسی کودکان نگهداری شود.
نکات مهم:
- فرآورده هاي حاوي كلسيم در موارد دهيدراسيون يا عدم تعادل ساير الكتروليت ها، سابقه سنگ هاي كليوي، عيب مزمن كار كليه، عيب كار قلب و فيبريلاسيون بطني در طول احياي قلب بايد با احتياط مصرف شود.
- در حين درمان كمبود بيش از حد كلسيم خون، اندازه گيري ميزان كلسيم سرم در فواصل منظم ضروري است.
- قرص ها بايد 5/1 الی 1 ساعت پس از غذا مصرف شوند.
- در صورت امكان، از مصرف اين داروها طي 2 الی 1 ساعت پس از مصرف ساير داروهاي خوراكي بايد خودداري شود.
- از مصرف همزمان ساير فرآورده هاي حاوي كلسيم، فسفات، منيزيم يا ويتامين D بايد خودداري شود.
- از مصرف همزمان فرآورده هاي خوراكي اين داروها با مواد غذايي حاوي فيبر و غلات بايد خودداري شود.
- به منظور تأمين نياز روزانه به كلسيم، رژيم غذايي مناسب بر مصرف فرآورده هاي حاوي كلسيم ترجيح داده شود.
- در صورت نياز، مصرف ويتامين D به ميزان كافي و قرار گرفتن در معرض نور خورشيد به منظور افزايش جذب كلسيم توصيه مي شود.
- بمنظور جلوگيري از افزايش غلظت كلسيم در خون و ايست قلبي، دارو بايد به آهستگي تزريق وريدي شود.
- بروز عوارض جانبي اغلب بعلت تزريق سريع وريدي است. با ظهور اختلالات در الكتروكارديوگرام و اظهار ناراحتي از سوي بيمار، تزريق دارو بايد بطور موقت قطع شود و پس از آن طبيعي شدن امواج و رفع ناراحتي بيمار، ادامه يابد.