شناخت دارو: عبارت است از كتامين به عنوان يك بيهوش كننده عمومي براي اعمال جراحي يا تشخيص كوتاه مدت كه به شل شدن عضلات اسكلتي نياز ندارند، مصرف مي‌شود. كتامين همچنين به عنوان داروي كمكي همراه با ساير داروهاي بيهوش كننده مصرف مي‌شود.
دسته دارویی:
- بیهوش کننده های عمومی
فارماکولوژی و مکانیسم اثر دارو:
- جذب دارو سريع است، كتامين به سرعت در تمام بافت‌هاي بدن از جمله مغز توزيع مي‌شود. متابوليسم آن كبدي است و نيمه عمر دفعي آن 3 الی 2 ساعت است. مدت اثر دارو بعد از تزريق, وریدی حدود 10 الی 5 دقیقه و بعد از تزريق عضلاني حدود 25 الی 12 دقيقه است. زمان هوشيابي از دارو سريع است و دفع دارو به طور عمده كليوي است.
اشکال دارو:
- ویال تزریقی
مقدار مصرف صحیح:
- القای بی هوشی: تزریق وریدی: 1 تا5 میلی گرم به ازای هر کیلوگرم وزن بدن وریدی به صورت آهسته طی 60 ثانیه یا 1 تا 2 میلی گرم به ازای هر کیلوگرم وزن بدن انفوزیون وریدی با سرعت 0.5 میلی گرم به ازای هر کیلوگرم وزن بدن در دقیقه (2 میلی گرم دارو به ازای هرکیلوگرم وزن بدن طی 30 ثانیه، حدود 5 تا 10 دقیقه بی هوشی ایجاد می کند). دوز نگهدارنده بسته به پاسخ بیمار و میزان نیاز به ادامه بی هوشی معمولاً 50 درصد دوز وریدی به صورت PRN می باشد. عضلانی: 6.5 تا 13 میلی گرم به ازای هر کیلوگرم وزن بدن (12 تا 25 دقیقه بی هوشی می دهد). کودکان 16 ساله و بزرگتر: مانند دوز بزرگسالان.
- نکته: در مصرف دوزهای بالاتر برگشت از بی هوشی بیشتر طول خواهد کشید. به علت اثر سریع دارو در تزریق وریدی, بیمار باید در پوزیشن مناسب قرارگرفته باشد تا از سقوط به علت بی هوشی جلوگیری شود.
عوارض جانبی دارو:
- تهوع، افزایش تعداد ضربان قلب، استفراغ، تشنج، افزایش فشارخون، بی اشتهایی، دوبینی، آریتمی، اسپاسم حنجره، آپنه، افزایش فشار داخل چشم، نیستاگموس، تضعیف تنفسی، افزایش اشک، افزایش تون عضلات اسکلتی.
تداخلات دارویی:
- ممانتین، فنتانیل، تیروتروپین آلفا، پروبنسید، سدیم اکسی بات، لیوتریونین، راساژیلین (رازگیلین)، دوکساپرام، لورلاتینیب، بنزهیدروکدون/ استامینوفن، کانابیدیول.
موارد منع مصرف:
- ازدیاد حساسیت به این دارو و ترکیبات آن، بطور كلي اين دارو در مواردي كه افزايش فشارخون خطرناك مي‌باشد، از جمله بيماري شديد قلبي، عروقي، زيادي شديد و كنترل نشده فشارخون، انفاركتوس اخير ميوكارد، سابقه حمله، تروماي مغزي و خونريزي يا توده داخل مغزي، نبايد مصرف شود.
شرایط نگهداری:
- در مکانی خشک و خنک به دور از نور خورشید و دسترسی کودکان نگهداری شود.
نکات مهم:
- كتامين در صورت وجود آسيب چشم، افزايش فشار مايع مغزي، نخاعي، افزايش فشار داخل چشمي، اختلالات رواني مانند اسكيزوفرني و يا تيروئيد سمي بايد با احتياط فراوان مصرف شود.
- براي جلوگيري از ايجاد آپنه، ضعف تنفسي و يا افزايش فشارخون، تزريق وريدي كتامين بايد آهسته و طي مدت يك دقيقه انجام گيرد.
- مصرف مكرر كتامين ممكن است باعث ايجاد مقاومت به اثرات دارو در بيمار گردد.
- به مدت 24 ساعت پس از بيهوشي، هنگام رانندگي يا كار با ماشين آلاتي كه نياز به هوشياري دارند بايد احتياط نمود.
- از مصرف فرآورده‌هاي حاوي الكل و ساير داروهاي مضعف CNS تا 24 ساعت پس از بيهوشي بايد خودداري نمود.
- از آنجايي كه تجويز كتامين ممكن است باعث ايجاد تهوع و استفراغ شود، معده بيمار در هنگام تجويز دارو بايد خالي باشد.
- به دليل افزايش ترشحات بزاق و مخاط، تجويز آتروپين و يا اسكوپولامين قبل از بيهوشي توصيه مي‌شود.