شناخت دارو: عبارت است از ویتامین د۳ یا کوله کلسی فرول یک مکمل غذایی می باشد که برای درمان کمبود این ویتامین تجویز می گردد. این دارو همچنین همراه با کلسیم جهت حفظ توده استخوانی مصرف می شود. مصرف این ویتامین در مبتلایان ام اس به عنوان مکمل، به کاهش سرعت پیشرفت بیماری کمک می کند. مطالعات جدید نشان می دهد کمبود ویتامین د۳ علاوه بر کاهش تراکم استخوانی تاثیردارد و در نتیجه باعث افزایش شکستگی ها و پوکی استخوان می شود، می تواند در عملکرد سیستم ایمنی نیز تاثیر داشته باشد و احتمال بروز برخی بیماری های خود ایمنی مانند ام اس را افزایش دهد. ویتامین D3 با کمک تنظیم سیستم ایمنی و محافظت از سلول های عصبی در برابر آسیب، به کاهش سرعت پیشرفت ام اس کمک می کند همچنین با جذب کلسیم به سلامت استخوان ها کمک می نماید. این دارو به صورت بدون نسخه، و در دوز های بالا و تزریقی با تجویز پزشک در داروخانه ها ارائه می شود. ویتامین D3 به ویتامین آفتاب نیز معروف است، زیرا نور آفتاب کمک به ساخت فرم فعال آن در بدن می نماید. این ویتامین همچنین در زرده ی تخم مرغ، روغن ماهی، شیرها و مواد غذایی غنی شده با این ویتامین نیز وجود دارد. در برخی مواقع در مکمل ها نام vit D2 را مشاهده می کنید. Vit D2 نیز کارایی مشابه vit D3 دارد اما vit D3 فرم فعال تر می باشد و به ویتامین D2 ارجح تر است.
دسته دارویی:
- ویتامین ها
فارماکولوژی و مکانیسم اثر دارو:
- کوله کلسیفرول در بدن به شکل فعال خود (کلسیتریول) تبدیل شده و سبب تحریک جذب کلسیم و فسفات از روده کوچک، تحریک آزادسازی کلسیم از استخوان ها به خون و تقویت بازجذب فسفات از مجاری کلیوی می شود.
اشکال دارو:
- شربت، قطره، قرص و کپسول های خوراکی ویتامین د در دوز های متفاوت ۴۰۰، ۱۰۰۰، ۲۰۰۰، ۵۰۰۰ و ۵۰۰۰۰ واحد جهت مصرف خوراکی توسط شرکت های متعددی تولید می شود. فرم تزریقی این دارو نیز با دوز ۳۰۰۰۰۰ واحد و ۶۰۰۰۰۰ واحد موجود می باشد.
مقدار مصرف صحیح:
- فرم خوراکی ویتامین D3 را همراه یا بدون غذا می توانید مصرف نمایید. با این حال مصرف این دارو همراه با غذا های چرب، جذب آن را افزایش می دهد.
- مقدار مصرف ویتامین D3 با توجه به آزمایشات بالینی و سطح ویتامین د موجود در بدن هر فرد متفاوت می باشد. در صورتی که مبتلا به کمبود ویتامین D3 می باشید آن را دقیقا طبق دستور پزشک مصرف نمایید.
- معمولاً در دوز های پایین (۴۰۰ تا ۵۰۰۰ واحد) بصورت روزانه و در دوز های بالاتر (۵۰۰۰۰ واحد) بصورت هفتگی یا ماهانه با توجه به نیاز فرد، تجویز می شود.
عوارض جانبی دارو:
- در صورت بروز علائم حساسیت مانند لکه های پوستی، خارش، کهیر، تورم، تب، خس خس سینه و تنگی نفس، تغییر در صدا، ورم لب، پلک ها، صورت، زبان یا گلو و… به پزشک خود مراجعه نمایید. علائم مسمومیت با مصرف بیش از حد مورد نیاز ویتامین د شامل احساس ضعف و بی حالی، گیجی، احساس خستگی شدید، سردرد، معده درد و سؤهاضمه، یبوست و درد های استخوانی می باشد در صورت بروز این علائم ویتامین د را قطع و به پزشک خود مراجعه نمایید. در صورت بروز سرفه های مزمن، مشکل در بلع، ضربان قلب بالا و هرگونه خستگی غیر عادی به پزشک خود مراجعه نمایید.
تداخلات دارویی:
- بوروسوماب، داروهای باند شونده به فسفات.
- ویتامین دی بسیار شبیه به کالسیترییول است. در زمان مصرف ویتامین دی از مصرف داروهای حاوی کالسیترییول خودداری کنید.
- این دارو ممکن است که موجب اختلال در برخی از تست‌های آزمایشگاهی (مانند تست کلسترول) بشود و نتایج آزمایش را تغییر بدهد. اطمینان حاصل کنید که آزمایشگاه و پزشک از مصرف این دارو توسط شما آگاهی دارند.
موارد منع مصرف:
- ازدیاد حساسیت به این دارو و ترکیبات آن.
شرایط نگهداری:
- در مکانی خشک و خنک به دور از نور خورشید و دسترسی کودکان نگهداری شود.
منابع مهم ویتامین دی:
- ماهی سالمون، شاه ماهی یا ماهی ساردین، روغن کبد ماهی، کنسرو ماهی تن، میگو، زرده تخم مرغ محلی، قارچ، شیر گاو، شیر سویا، آب پرتقال، غلات و جو دوسر.
بیماری های مرتبط با کمبود ویتامین دی:
- داشتن پوستی تیره، پیری زودرس، اضافه وزن یا چاقی، مرتب بیمار شدن، خستگی، درد استخوان و کمر، افسردگی، اختلال در بهبودی زخم، تحلیل استخوان، ریزش مو، گرفتگی عروق قلب.