شناخت دارو: عبارت است از لوکوورین پادزهر مسمومیت با آنتگونیست های اسیدفولیک مانند پیریمتامین، متوترکسات یا تری متوپریم می باشد. لوکوورین جهت جلوگیری از مسمومیت شدید ناشی از مصرف بیش از اندازه متوترکسات یا درمان با مقادیر زیاد این دارو مصرف می شود. همچنین لوکوورین برای درمان کم خونی های مگالوبلاستیک ناشی از اسپرو، کمبودهای تغذیه ای، آبستنی و شیر خوارگی که درمان با اسیدفولیک خوراکی در مورد آن عملی نیست، به کار می رود.
دسته دارویی:
- عوامل تغذیه ای و ویتامین ها (مکمل ها)
فارماکولوژی و مکانیسم اثر دارو:
- لوکوورین ممکن است از طریق رقابت با متوترکسات در انتقال به داخل سلول مانع اثر متوترکسات روی سلول های مغز استخوان و دستگاه گوارش شود اما ظاهراً بر مسمومیت کلیوی ناشی از مصرف متوترکسات بی تأثیر است.
- لوکوورین پس از مصرف خوراکی به سرعت جذب شده و مقادیر متوسطی از آن از سد خونی و مغزی عبور می کند و به مقدار زیاد در کبد تجمع می یابد. طول مدت اثر آن 6 الی 3 ساعت است. میزان 90 الی 80 درصد دارو از طریق دفع می شود.
اشکال دارو:
- ویال تزریقی، قرص، آمپول
مقدار مصرف صحیح:
- بزرگسالان: مصرف بیش از حد متوترکسات: نسبت 1: 1 برای لوکورورین به متوترکسات، ظرف 1 ساعت. ابتدا وریدی، سپس ممکن است به عضلانی هر 6 ساعت تغییر کند و همچنان ادامه یابد تا سطح متوترکسات به کمتر از05 میکرومولار کاهش یابد و نارسایی کلیه حل شود.
- محافظت در دوز بالای متوتروکسات: 10 میلی گرم در مترمربع وریدی هر 6 ساعت24 ساعت بعد از متوترکسات شروع می شود. ممکن است پس از دوز اول وریدی خوراکی مصرف کند.
- سرطان کولورکتال پیشرفته (با 5FU ): 20 میلی گرم در متر مربع وریدی و به دنبال آن 425 میلی گرم در متر مربع فلوروآورواسیل توصیه می شود.
- مسمومیت با متانول: 1 میلی گرم در کیلوگرم (50 الی 70 میلی گرم در بزرگسالان) وریدی هر 4 الی 6 ساعت.
- سمیت تری متوپریم: 10 میلی گرم/ متر مربع خوراکی هر 6 ساعت.
- کودکان: مصرف بیش از حد متوترکسات: نسبت 1: 1 لوکورورین به متوترکسات، ظرف 1 ساعت. ابتدا وریدی، سپس ممکن است به عضلانی هر 6 ساعت تغییر کند و همچنان ادامه یابد تا سطح متوترکسات به کمتر از 0.05 میکرومولار کاهش یابد و نارسایی کلیه حل شود.
- مخافظت در دوز بالای متوترکسات: 10 میلی گرم در متر مربع وریدی هر 6 ساعت 24 ساعت بعد از متوترکسات شروع می شود. ممکن است پس از دوز اول وریدی خوراکی مصرف کند.
- سمیت تری متوپریم: 10 میلی گرم/ متر مربع خوراکی هر 6 ساعت.
عوارض جانبی دارو:
- خستگی ، بی حالی ، بی قراری ، آلوپسی ، درماتیت ، استوماتیت ، تهوع ، اسهال ، استفراغ ، بی اشتهایی ، مسمومیت دارویی ، یبوست ، عفونت ، سمیت دستگاه گوارش ، شوک آنافیلاکسی ، واکنش حساسیتی ، تشنج ، کهیر.
تداخلات دارویی:
- سولفامتوکسازول , فلوکسوریدین , پریمیدون , فنوباربیتال , فنی توئین , تری متوپریم , فلورواوراسیل , فوس فنی توئین , گلوکارپیداز , رالتی ترکسید.
موارد منع مصرف:
- ازدیاد حساسیت به این دارو و ترکیبات آن.
شرایط نگهداری:
- در مکانی خشک و خنک به دور از نور خورشید و دسترسی کودکان نگهداری شود.
نکات مهم:
- واکنش های حساسیت از جمله واکنش های آنافیلاکتوئیدی و کهیر.
- خطر عوارض شدید عصبی در بیماران مبتلا به کم خونی تشخیص داده نشده.
- احتیاط در بیماران مسن و ضعیف با مصرف همزمان فلوئوروراسیل.
- ممکن است باعث افزایش سمیت فلورواوراسیل شود.
- ممکن است درمورد داروهای سولفامتوکسازول، تری متوپریم شکست درمانی را افزایش دهد.
- فرمول های حاوی بنزیل الکل نباید در نوزادان مورد استفاده قرار گیرد.
- ترومبوسیتوز گزارش شده در طی تزریق داخل شریانی متوترکسات.
- در بیمارانی که لکوووین دریافت می کنند، معمولاً همراه با تجویز فلوئوروپیریمیدین و بیشتر در بیماران مبتلا به متاستازهای CNS یا سایر عوامل مستعد کننده، علائم تشنج یا سنکوپ گزارش شده است (به ندرت).
- لوکووورین به صورت کلیوی دفع می شود. خطر سمیت ممکن است در بیماران مبتلا به نقص کلیوی افزایش یابد.
- اگر این دارو بافلوئورواوراسیل استفاده شود، عوارض جانبی فلوروآورواسیل بیشتر اتفاق می افتد. مرگ و میر ناشی از مشکلات بسیار بد روده، اسهال و کم آبی بدن در افراد مسن در حال مصرف این دارو با فلوئورواوراسیل رخ داده است. با دکتر صحبت کنید.
- اگر باردار هستید یا قصد بارداری دارید، به پزشک خود بگویید. در حین بارداری شما باید درباره مزایا و خطرات استفاده از این دارو صحبت کنید.
- اگر شیردهی دارید، به پزشک خود بگویید. شما باید درباره هرگونه خطری برای کودک خود صحبت کنید.
- با غذا یا بدون غذا مصرف کنید. اگر باعث ناراحتی معده می شود، با غذا مصرف کنید.
- برای به دست آوردن بیشترین سود، هیچ دوزی را از دست ندهید.
- حتی در صورت احساس بهبود مصرف دارویلوکوورین را طبق دستور پزشک ادامه دهید.
- اگر دوزی را فراموش کردید یا بعد از مصرف دوز استفراغ کردید با پزشک خود فورا تماس بگیرید.