شناخت دارو: عبارت است از فنوفیبرات به کاهش کلسترول و تری گلیسرید خون کمک می کند. افزایش چربی خون با بالارفتن احتمال آتروسکلروز(شریانهای مسدود) در ارتباط است. فنوفیبرات در درمان زیادی سطوح سرمی کلسترول و تری گلیسرید به کار می رود. از فنوفیبرات برای کنترل زیادی چربی خون و افزایش لیپوپروتئین خون از جمله تیپ های IIa ، IIb ، IV ، Vاستفاده می شود. علاوه بر داشتن یک رژیم غذایی مناسب (مانند رژیم کم کلسترول / کم چربی) ، سایر تغییراتی در سبک زندگی که ممکن است به عملکرد بهتر فنوفیبرات کمک کند شامل ورزش ، کاهش وزن در صورت اضافه وزن و قطع سیگار است.
دسته دارویی:
- داروهای قلبی و عروقی (داروهای کاهنده چربی خون)
فارماکولوژی و مکانیسم اثر دارو:
- داروی فنوفیبرات با فعال کردن PPARa منجر به افزایش لیپولیز و دفع ذرات غنی از تری گلیسرید از پلاسما با فعال کردن لیپوپروتئین لیپاز و کاهش ساخت آپوپروتئین C-III می شود. در نتیجه کاهش تولید تری گلیسرید یک تغییر در اندازه و ساختار LDL از کوچک،ذرات متراکم ،به ذرات بزرگ شناور ایجاد می شود.این ذرات بزرگتر تمایل بیشتری به رسپتورهای کلسترول درند و بسرعت تجزیه می گردند.فنوفیبرات یک عامل کنترل چربی خون است که بعنوان درمان کمکی به رژیم غذایی برای کاهش LDL،کلسترول تام، تری گلیسرید، آپولیپوپروتئین B و افزایش HDL در بیماران بزرگسال مبتلا به هایپرکلسترولمی یا دیس لیپیدمی مختلط (فردریکسون تیپ IIa و IIb ) به کار برده می شود.جذب: داروی فنوفیبرات پس از مصرف خوراکی بخوبی از طریق دستگاه گوارش جذب می گردد. جذب همراه با وعده های غذایی افزایش می یابد. فراهمی زیستی: فنوفیبریک اسید حدود 81%، متابولیسم: بدنبال تجویز خوراکی فنوفیبرات به سرعت توسط استرازها به متابولیت فعال فنوفیبریک اسید هیدرولیز می گردد. سپس اسید فنوفیبریک با گلوکورونیداسیون کبدی یا کلیوی غیرفعال می شود. نیمه عمر حذف: فنوفیبریک اسید: میانگین: 20 ساعت (دامنه: 10 تا 35 ساعت) ؛ نیمه عمر در بیماران با اختلال کلیوی طولانی است، حدود 60% از طریق ادرار و 25% از طریق مدفوع دفع می گردد. زمان رسیدن به اوج اثر: فنوفیبریک اسید: میانگین: 20 ساعت (دامنه: 10 تا 35 ساعت) ؛ نیمه عمر در بیماران با اختلال کلیوی طولانی است. دفع: ادرار (~ 60٪ به عنوان متابولیت). مدفوع (25٪) همودیالیز تأثیری در حذف اسید فنوفیبریک از پلاسما ندارد.
اشکال دارو:
- کپسول، قرص
مقدار مصرف صحیح:
- مقدار مصرف معمول برای زیادی چربی خون: بزرگسالان: کپسول: 150mg خوراکی یک بار در روز. کپسول میکرونیزه شده: 90 تا 200mg خوراکی یک بار در روز. قرص: 120 تا 160mg خوراکی یک بار در روز.
- مقدار مصرف معمول برای افزایش لیپوپروتئین خون تیپ (IIa (LDL زیادی: بزرگسالان: کپسول: 150mg خوراکی یک بار در روز. کپسول میکرونیزه شده: 90 تا 200mg خوراکی یک بار در روز. قرص: 120 تا 160 mg خوراکی یک بار در روز.
- مقدار مصرف معمول برای افزایش لیپوپروتئین خون تیپ (IIb ( LDL + VLDL: بزرگسالان: کپسول: 150mg خوراکی یک بار در روز. کپسول میکرونیزه شده: 90 تا 200mg خوراکی یک بار در روز. قرص: 120 تا 160mg خوراکی یک بار در روز.
- مقدار مصرف معمول برای دیس لیپیدمی: بزرگسالان: کپسول: 150mg خوراکی یک بار در روز، کپسول میکرونیزه شده: 90 تا 200mg خوراکی یک بار در روز، قرص: 120 تا 160 mg خوراکی یک بار در روز.
عوارض جانبی دارو:
- کبدی: افزایش سطح سرمی آنزیم های ترانس آمیناز.
- قلبی عروقی: آمبولی ریوی، ترومبوفلبیت.
- سیستم اعصاب مرکزی: سرگیجه، درد.
- پوستی: راش پوستی، کهیر.
- گوارشی: درد شکمی، اسهال، سوء هاضمه، یبوست.
- کبدی: اختلال عملکرد کبدی، افزایش سطح سرمی آلانین آمینوترانسفراز، افزایش سطح سرمی آسپارتات آمینوترانسفراز.
- عصبی، عضلانی و اسکلتی: درد مفاصل، درد دست و پا، درد عضلات، افزایش کراتین فسفوکیناز در نمونه خونی.
- تنفسی: نازوفارنژیت، سینوزیت، عفونت مجاری تنفسی فوقانی، رینیت.
تداخلات دارویی:
- ازتیمایب , اورسودوکسی کولیک اسید , رپاگلینید , سیکلوسپورین , وارفارین , لوواستاتین , رزوواستاتین , انسولین گلارژین , پیتاواستاتین , پراواستاتین , رمدسیویر , کانابیدیول , نیکوتین.
موارد منع مصرف:
- ازدیاد حساسیت به این دارو و ترکیبات آن. بیماری فعال کبدی شامل سیروز صفراوی اولیه و غیر قابل توضیح، عملکرد کبدی غیرطبیعی مداوم، اختلال کلیوی شدید یا بیماری کلیوی مرحله آخر (ESRD) شامل افرادی که دیالیز می شوند، سابقه بیماری کیسه صفرا، شیردهی.
شرایط نگهداری:
- در مکانی خشک و خنک به دور از نور خورشید و دسترسی کودکان نگهداری شود.
نکات مهم:
- فیبراتها ممکن است سبب بروز میوپاتی ناشی از رابدومیولیز شوند.احتمال بروزسمیت عضلانی شدید در بیماران سالمند، دیابتی، نارسایی کلیه، کم کاری تیروئید بیشتر است لذا در این بیماران فنوفیبرات با احتیاط فراوان تجویز گردد.
- سنگ کیسه صفرا: ممكن است باعث سنگ کیسه صفرا شود. اگر در آزمایشات کیسه صفرا سنگهای صفراوی یافت شود ، دارو را قطع کنید.
- کاهش متناقض ، شدید و برگشت پذیر HDL-C (تا حد 2 میلی گرم در دسی لیتر) با کاهش همزمان آپولیپوپروتئین A1 طی 2 هفته تا چند سال پس از شروع درمان با فیبرات گزارش شده است. در طی چند ماه شروع درمان HDL-C را کنترل کرده و در صورت کاهش شدید HDL-C آن را قطع کنید، درمان را مجدداً شروع نکنید.
- اثرات هماتولوژیک: ممکن است با شروع درمان که معمولاً با درمان طولانی مدت تثبیت می شود ، باعث کاهش خفیف تا متوسط هموگلوبین ، هماتوکریت و WBC شود. آگرانولوسیتوز و ترومبوسیتوپنی گزارش شده است. کنترل دوره ای شمارش خون در سال اول درمان توصیه می شود.
- اثرات کبدی: ترانس آمینازهای کبدی می توانند به میزان قابل توجهی افزایش پیدا کنند (وابسته به دوز). هپاتیت سلولهای کبدی ، فعال مزمن و کلستاتیک پس از هفته ها تا چندین سال درمان گزارش شده است. بررسی پایه و منظم آزمایشات عملکرد کبد مورد نیاز است. در بیمارانی که سطح آنزیم آنها بیش از 3 برابر حد بالای طبیعی است ، درمان را قطع کنید.
- واکنش های حساسیت بیش از حد: واکنش های حاد حساسیت ، از جمله آنافیلاکسی و آنژیوادم گزارش شده است. علاوه بر این ، واکنش های حساسیت تاخیری ، از جمله واکنش های جانبی شدید پوستی مانند سندرم استیونز-جانسون (SJS) ، نکرولیز اپیدرم سمی (TEN) و واکنش دارویی با ائوزینوفیلی و علائم سیستمیک (DRESS) گزارش شده است که از چند روز پس از شروع fenofibrate رخ می دهد . بلافاصله در صورت واکنشهای شدید حاد یا تأخیری افزایش حساسیت دارو را قطع کنید.
- میوپاتی / رابدومیولیز: با میوزیت نادر ، میوپاتی یا رابدومیولیز همراه بوده است. بیماران را از نزدیک تحت نظر داشته باشید. خطر در افراد مسن ، کسانی که همزمان مهارکننده های HMG-CoA ردوکتاز یا کلشی سین دریافت می کنند و بیماران مبتلا به دیابت شیرین ، نارسایی کلیه یا کم کاری تیروئید افزایش می یابد. به بیماران دستور دهید درد ، حساسیت ، ضعف ، و خصوصاً اگر همراه با ضعف و تب عضلانی باشد ، بدون دلیل، یا ادرار قهوه ای، به پزشک گزارش دهند. در بیمارانی که به میزان قابل توجهی از غلظت CPK افزایش می یابند یا در صورت مشکوک یا تشخیص میوپاتی / میوزیت ، درمان را قطع کنید.
- حساسیت به نور: واکنشهای حساسیت به نور ، گاهی اوقات چند روز تا چند ماه پس از شروع درمان گزارش شده است. برخی از بیماران حساسیت به نور قبلی را به کتوپروفن گزارش کرده اند.
- اثرات کلیوی: افزایش کراتینین سرم (> 2 میلی گرم در دسی لیتر) با مصرف مشاهده شده است. اهمیت بالینی ناشناخته است. بدنبال قطع مصرف فنوفیبرات ، این افزایش تمایل به بازگشت به حالت اولیه دارند. نظارت بر عملکرد کلیه را در بیماران با افزایش خطر اختلالات کلیوی (به عنوان مثال ، افراد مسن و بیماران مبتلا به دیابت) بررسی کنید.
- در حین درمان با فنوفیبرات از یک رژیم غذایی مناسب اصلاح مصرف چربی پیروی کنید.
- داروی فنوفیبرات را یک بار در روز در مقدار تجویز شده مصرف کنید ، دارو را بطور کامل ببلعید و از خردکردن و شکستن آن خودداری نمایید.
- هر گونه درد،حساس شدن یا ضعف عضلانی ،شروع دل درد و یا هرگونه علائم ناخواسته را به پزشک خود اطلاع دهید.
- داروی فنوفیبرات را برای جذب بیشتر می توانید همراه غذا مصرف کنید.
- مصرف فنوفیبرات حداقل یکساعت قبل و یا 4 تا 6 ساعت بعد از رزینهای متصل شونده به اسیدهای صفراوی صورت پذیرد.هیچ اطلاعاتی در مورد وجود دارو در شیر انسان ، اثرات آن بر نوزاد شیرخوار یا تولید شیر در دسترس نیست. دارو در شیر موش وجود دارد و احتمالاً در شیر انسان وجود دارد. به دلیل احتمال بروز واکنشهای جانبی جدی در نوزادان شیرخوار، مانند اختلال در متابولیسم چربی نوزادان، زنان نباید در طول درمان و به مدت 5 روز پس از آخرین دوز، به آنها شیر دهند.