ظروف مسی: عبارت است از این نوع ظروف در گذشته رواج بسیاری داشته و با قلع، آنها را قلع اندود می کردند که اصطلاحاً به آن (سفید کردن) می گفتند. یکی از مضرات ظروف مسی اکسید شدن آنها است، که بسیار خطرناک است؛ زیرا مس، اکسید سبز رنگی ایجاد می کند که بسیار سمی است.
درباره مس: مس، یک ماده معدنی ضروری در تمام بافت های بدن است؛ مس و آهن، باعث تشکیل گلبول های قرمز می شوند. مس، همچنین کمک می کند تا رگ های خونی، اعصاب، سیستم ایمنی بدن و استخوان ها سالم بمانند. مس به طور طبیعی، در انواع خاصی از صدف ها، غلات کامل، سیب زمینی، میوه های خشک شده و سبزیجات سبز تیره یافت می شود. اکثر مردم در رژیم روزانه خود، به اندازه کافی مس دریافت می کنند. مقدار خاص دریافتی مس مورد نیاز روزانه افراد، بستگی به سن، جنس و وضعیت سلامتی آنها دارد. مقدار مناسب مصرف روزانه مس برای یک بالغ بالای 19 سال، 900 میکروگرم است؛ مس در مقادیر زیاد، سمی می شود، گرچه میزان سم آن اندازه گیری و مشخص نشده است.
ایمنی و نکات مهم هنگام استفاده از ظروف مسی: قابلمه های مسی که با موادی مانند قلع و استیل ضد زنگ ترکیب شده اند، می توانند شما را از مسمومیت مربوط به مس محافظت کنند. فلز، به راحتی با برخی از غذاها حل می شود و مقدار زیاد آن می تواند باعث حالت تهوع، استفراغ و اسهال شود. غذاهای اسیدی، سبب حل شدن مس از ظروف آشپزی به غذا می شود، اگر از قابلمه ها و ماهیتابه های مسی محافظت نشده و ترکیب نشده با سایر فلزها استفاده می کنید.
خواص ظروف مسی:
- مس، فلزی است که هادی خوبی است و حرارت را به خوبی انتقال می دهد. از این رو، غذا در آن سریع طبخ می شود.
- این نوع ظروف برای طبخ برنج ایده آل است.
- برخی تحقیقات علمی نشان می دهد که، داشتن مقدار کمی مس در بدن، می تواند تأثیر مثبتی بر سلامتی کلی بدن داشته باشد.
- افزایش سلامت پوست: مس، پوست های آسیب دیده و خشک را درمان می کند، همچنین باعث تولید سلول های سالم پوست می شود؛ نوشیدن در فنجان مسی نیز، باعث افزایش کشش (خاصیت الاستیسیته) و سلامت پوست می شود.
- تقویت مو: این فلز، باعث تولید ملانین در بدن می شود که می تواند سلامت مو را بازگرداند و باعث رشد سریع مو شود.
- کمک به طحال و کبد: به عملکرد طحال و کبد ما کمک می کند، و همچنین به عملکرد مناسب چندین عضو دیگر نیز کمک می کند.
- بهبود سلامت قلبی و عروقی: مقدار کمی از مس، میتواند انسداد شریانها را از بین ببرد و همچنین باعث جلوگیری از ایجاد پلاکهایی میشود که، باعث انسداد رگهای خونی میشوند.
- تحریک مغز: مس میتواند، بدن را برای تولید میلین تحریک کند، که این باعث افزایش سرعت عملکرد مغز می شود.
- تسکین و آرامش مفاصل: میتواند بیماری آرتروز را بهبود دهد و غضروفی را که باعث مشکلات مفصلی شده را بازسازی کند، که به درمان مفاصل درد و تورم مفاصل، کمک می کند.
مضرات پخت غذا در ظروف مسی از نظر متخصصان طب سنتی:
- قابلمه ها و تابه های مسی، معمولاً با قلع یا استیل ضد زنگ پوشانده می شوند، بنابراین مصرف کنندگان نیاز نیست نگران مسمومیت با مس باشند؛ انتقال گرمای عالی آن، می تواند از طریق پوشش آن محافظت شود.
- اگر مس بیش از نیار بدن وارد بدن شود در کبد رسوب کرده و مسمومیت ایجاد می کند همچنین تجمع مس در بدن موجب بروز تهوع و سر درد می شود. مس اگر وارد غذا شود جذب کلسیم و آهن را مختل می کند و ظروف مسی باید لعاب داشته باشد و ظروف مسی قدیمی که لعاب ندارد پخت غذا در آن صحیح نیست.
- باید بدانیم در کتاب های مرجع طب سنتی استفاده از ظروف مسی به شدت منع شده است! ظروف مسی که تحت عنوان «نحاس» یاد شده، از مضرترین ظروف برای طبخ غذا عنوان شده است.
- در کتاب تغذیه در طب ایرانی، اسلامی ظروف مسی و روی به دلیل آزاد کردن این عناصر با ارزش به غذا باعث تأثیر بر عملکرد سیستم مغز و اعصاب و غدد درون ریز بدن می شوند یکی از مضرات ظروف مسی اکسید شدن آنها است که بسیار خطرناک است و باید به موقع قلع اندود شود.
- در کتاب «مفرح القلوب»، که شرح کتاب قانونچه در طب است (قرن هشتم هجری قمری)، حکیم محمد ارزانی، از بزرگترین حکمای طب ایرانی، میگوید: «طبخ طعام در انای نحاس (ظرف مسی) خوب نیست مخصوصاً اگر مدت زمان پخت زیاد باشد و نیز غذا چرب و ترش باشد.
- قلع اندود کردن آن اگرچه مضرت آن را کم می کند ولی بطور کامل زیان آن را برطرف نمی کند. حکیم محمد ارزانی قلع اندود کردن مکرر را توصیه نمی کند و نهی شدید کرده از ظرف مسی که قلع آن رفته است. مداومت در مصرف ظرف مسی را موجب ایجاد جذام دانسته اند. بهترین ظروف از دیدگاه ایشان ظروف آبگینه (پیرکس امروزه) و چینی است.
- در کتاب تحفة المؤمنین، تألیف سید محمد مؤمن تنکابنی؛ طبیب قرن 11، که از منابع معتبر در خصوص دارو و مفردات طبی است، مصرف ظروف مسی خصوصاً بی قلع آن بسیار مضر توصیف شده است.
- در کتاب مخزن الادویه، تألیف حکیم عقیلی خراسانی؛ دانشمند و طبیب بزرگ قرن 12 هجری قمری، که از کامل ترین و جامعترین مجموعه دارویی در میراث طب سنتی ایران است، آمده آشامیدن غذاهای ترش، لبنیات، گوشت ها، در ظرف مس بی قلع خصوصاً آنکه مدتی در آن مانده باشد بسیار مضر است و باعث ایجاد بیماری برص (نوعی لکه های پوستی) می شود.
- شیخ الرئیس نیز در کتاب قانون گفته است: «واجب است که پرهیز کنید از طبخ آنچه که شور یا چرب و یا شیرین است مانند گوشت و لبنیات و آنچه که ترش است در ظروف مسی و حتی آشامیدن در این ظروف زیرا که بدون تردید زنگار می بندد و زنگار نیز سم قاتل است».