شناخت دارو: عبارت است از زیدوودین داروی ضد ویروس ایدز است که با کاهش میزان عفونت، در درمان ناراحتی های ناشی از بیماری ایدز به کار گرفته می شود.

دسته دارویی:

• ضد ویروس ها

فارماکولوژی و مکانیسم اثر دارو:

• زیدوودینمهار کننده آنزیم نوکلئوزید ترانس کریپتاز معکوس است. ویروس از این آنزیم برای ساختن یک کپی DNA از   RNA خودش استفاده می کند. زیدوودین با مهار این آنزیم مانع از تکثیر رتروویروس ها از جمله (HIV) می شود. زیدوودین از نظر ساختمانی شبیه نوکلئوتید تیمیدین می باشد به همین دلیل به آن آنالوگ نوکلئوزید می گویند.
• زیدوودینبا مهار آنزیم ترانس کریپتاز معکوس، تکثیر ویروس را مهار می‌کند.

اشکال دارو:

• کپسول، آمپول، شربت

مقدار مصرف صحیح:

• حداقل 0.5 و حداکثر 1.5 گرم که هر 4 ساعت یکبار در روز می باشد.
• بزرگسالان: عفونتHIV: خوراکی: 300 میلی گرمی هر 12ساعت یا 200 میلی گرم هر 8 ساعت،  وریدی: 1 میلی گرم بر کیلوگرم در هر دوز  5 تا 6 بار در روز، کاهش انتقال ویروس HIV از مادر به جنین: قبل از زایمان (شروع از هفته 14 تا 34 بارداری) : 100 میلی گرم خوراکی 5 بار در روز تا شروع زایمان همراه با سایر داروهای ضد ایدز و یا 300 میلی گرم هر 12 ساعت یا 200 میلی گرم هر 8 ساعت، در طول زایمان و خروج جنین: 2 میلی گرم بر کیلوگرم وریدی طی بیش از 1 ساعت، سپس 1 میلی گرم بر کیلوگرم در ساعت به صورت انفوزیون پیوسته وریدی که تا بستن بند ناف ادامه داده می شود. قرارگیری غیر شغلی در معرض ویروس HIV (شروع طی 72 ساعت اولیه) 300 میلی گرم هر 12 ساعت یا 200 میلی گرم هر 8 ساعت همراه با سایر داروهای ضد ایدز برای 28 روز، قرارگیری شغلی در معرض ویروس HIV (شروع هرچه سریع تر و ترجیحاً در چند ساعت اولیه) میلی گرم هر 12 ساعت یا 200 میلی گرم هر 8 ساعت همراه با سایر داروهای ضد ایدز، طول دوره درمان بستگی به پروتوکل های منطقه ای دارد.
• کودکان: عفونتHIV: نوزادان نارس: خوراکی: 2 میلی گرم بر کیلوگرم هر 12 ساعت،  وریدی: 1.5 میلی گرم بر کیلوگرم انفوزیون طی حداقل 30 دقیقه هر 12 ساعت،  نوزادان کامل و زیر 6 هفته: خوراکی: 2 میلی گرم بر کیلوگرم هر 6 ساعت، وریدی: 1.5 میلی گرم بر کیلوگرم انفوزیون طی حداقل 30 دقیقه هر 6 ساعت. 6 هفته تا 18 سال: 4 تا 9 کیلوگرم: 12 میلی گرم بر کیلوگرم دو بار در روز. 9 تا 30 کیلوگرم: 9 میلی گرم بر کیلوگرم دو بار در روز، 30 کیلوگرم و بالاتر: 300 میلی گرم دو بار در روز، کاهش انتقال ویروس HIV از مادر به جنین، نوزادان نارس: خوراکی: 2 میلی گرم بر کیلوگرم هر 12 ساعت، وریدی: 1.5 میلی گرم بر کیلوگرم انفوزیون طی حداقل 30 دقیقه هر 12 ساعت. نوزادان کامل و زیر 6 هفته: خوراکی: 4 میلی گرم بر کیلوگرم دو بار در روز. وریدی: 1.5 میلی گرم بر کیلوگرم انفوزیون طی حداقل 30 دقیقه هر 6 ساعت.

اثر دارو:

• کمتر از 2 روز ظاهر می شود و به مدت چند ساعت باقی می ماند.

قبل از مصرف دارو:

• مصرف این دارو در افرادی که دچار مشکلات خونی و بیماری های طولانی مدت کبد و کلیه هستند باید طبق نظر پزشک باشد.

عوارض جانبی دارو:

• کبد چرب ، سردرد ، کاهش اشتها ، سرفه ، تهوع ، استفراغ ، تب 1 ، آنمی ، هپاتومگالی ، اسیدوز لاکتیک ، نوتروپنی.

تداخلات دارویی:

• اینفلیکسی ماب ، دفریپرون ، فینگولیمود ، ناتالیزومب ، کلوزاپین ، گان سیکلوویر ، آدالیمومب، پگ اینترفرون آلفا 2بی ، استاوودین ، سیدوفوویر ، تیوتپا ، آسکلوفناک ، رالتگراویر ، آتوواکون/ پروگوانیل ، اماستاکسین ، رمدسیویر ، سیروکوماب.

موارد منع مصرف:

• حساسیت مفرط به این دارو

شرایط نگهداری:

• در مکانی خشک و خنک به دور از نور خورشید و دسترسی کودکان نگهداری شود.

نکات مهم:

• اگر هنگام مصرف این دارو دچار ناهنجاری های خونی شدید، بهتر است از مصرف این دارو اجتناب کنید.
• عملکرد کبدی بیمار هر 12 الی 6 ماه پایش شود.
• سطح کراتینین بیمار ارزیابی شود.
• سطح چربی و قند خون بیمار در صورت طبیعی بودن، به طور سالانه پایش شود.
• میزان لود ویروس هر 8 الی 2 هفته پس از شروع یا اصلاح درمان و سپس هر 6 الی 3 ماه پایش گردد.
• شمار CD4 هر 6 الی 3 ماه و سپس هر 12 الی 6 ماه تا زمان ثابت شدن بالینی آن پایش شود و ممکن است در صورت ثابت ماندن به مدت 2 سال متوالی، تناوب پایش کاهش یابد.
• بیمار از لحاظ بروز علایم عفونت های فرصت طلب، درد عضلانی، سمیت هماتولوژی، آنمی، پانکراتیت (درد شکمی، تهوع، استفراغ، کمردرد)، اسیدوز لاکتیک (آریتمی، تاکی کاردی، افزایش سرعت تنفس، تهوع، استفراغ، درد عضلانی، سرگیجه)، مشکلات کبدی (تهوع، استفراغ، یرقان، تیرگی ادرار، بی اشتهایی) و بزرگ شدن کبد پایش شود.
• دوره درمان با این دارو باید کامل شود.
• از مصرف همزمان سایر داروها با این دارو بدون دستور پزشک باید خوداری کرد.
• در طول درمان با این دارو، مراجعه منظم به پزشک جهت انجام آزمون های خون ضروری است.