مشخصات: این نوع روغن ها شامل روغن کبد انواع کوسه ها از جمله کوسه های دریاهای عمیق مانند سنتروفورس اسکواموزوس یا کوسه سگ ماهی مانند اسکوالوس آکانتیاس و یا کوسه باسكینگ سارك مانند ستورینوس ماگزیموس می باشند انواع تجارتی روغن کبد کوسه (SLO) از کبدهای جدا شده از انواع کوسه های دریاهای عمیق استخراج و تصفیه سازی می شوند، اصولاً حدود ۲۵ درصد از وزن این نوع کوسه ها را کبد چرب آنها تشکیل می دهد روغن کبد کوسه از غنی ترین منابع طبیعی اسکوالن و آلکی گلی سرول هاست. از خواص درمانی روغن کبد کوسه بیش از ۴۰ سال بهره گرفته شده است. در ابتدا ماهیگیران اسکاندیناوی جهت درمان بیماری های پوستی و بعضی از سرطان ها آن را مصرف می کردند. جزء فعال روغن کبد کوسه آلکیل گلی سرول ها، در زمینه های مختلف از جمله محرک سیستم ایمنی مورد مطالعه قرار گرفته است.
ترکیب شیمیایی: SOL شامل الکی گلی سرول اسکوالن گلیسرول اترهای تری گلیسریدها کلسترول و اسیدهای چرب هستند. آلکی گلی سرول ها گروهی از اترهای متصل به گلیسرول ها می باشند که بیشتر در روغن کبد کوسه ها وجود دارند. مثلا کبد کوسه سنگ ماهی حاوی ۴۰ تا ۷۰ درصد روغن است که حاوی ۳۰ تا ۴۰ درصد از نوعی گلی مسرول اتر به نام 1 – O الکیل دی اسیل گلی سرول اثر می باشد. تحقیقات گسترده ای بر روی اترهای گلی سرول کوسه های اقیانوس های عمیق در حال انجام است. این تحقیقات نشان داده است که ۶۰ درصد مواد این گلیسرول ها صابوتی نشده و حاوی 4.5 درصد کلسترول هستند. همچنین مشخص شده که حدود ۶۰ تا ۹۰ درصد وزن کبد کوسه های اقیانوس های عمیق را چربی تشکیل می دهد که میزان اسکوالن آنها زیاد است و یا مسن شدن حیوان نیز بیشتر می شود. تاکنون بیش از ۵۰ اسید چرب در روغن کبد کوسه ها شناسایی شده است. در بین سال های ۱۹۶۰ تا ۱۹۷۰ تحقیقات زیادی بر روی تجزیه و شناسایی روغن کبد کوسه باسکینگ انجام شد که نشان می دهد این نوع روغن حاوی استرول ها، گلی سریل اترها، هیدروکربن ها و اسیدهای چرب مختلف است.
خواص:
- SOL در طبقه بندی روغن ها به عنوان روغن های محافظت کننده ی پوست می باشد. یکی از استفاده های قدیمی آنها در درمان سرطان لوسمی (نوعی سرطان خون) و جلوگیری از اثرات مضر اشعه ایکس از سرطان است. بعضی از نتایج تحقیقات دانشمندان جهان در مورد آثار ضد سرطانی این روغن در ارتباط با مکانیسم های شناخته شده ی آن به چاپ رسیده است. این تحقیقات نشان داده است که این روغن قدرت ایمنی بدن را افزایش می دهد و در فعال کردن ماکروفاژها تأثیر دارد. آزمایش ها بر روی حیوانات نشان داده است که مصرف SLO در خوک باعث تغییراتی در اسیدهای چرب و لیپیدهای جنین خوک شده است. همچنین تحقیق دیگری نشان داده که مصرف این روغن قدرت نفوذپذیری پوست را در موش افزایش داده است.
مضرات:
- در مصرف SOL باید دقت شود تا مصرف بیش از حد آن باعث مسمومیت نشود. همچنین باید از آلوده نبودن آن به خصوص با پنوموکوک مطمئن بود.