شناخت دارو: عبارت است از رانیتیدین از دسته داروهای ضد زخم های گوارشی می باشد که برای درمان زخم های معده و اثنی عشر و کاهش ترشح بیش از حد اسید معده مورد استفاده قرار می گیرد.
دسته دارویی:
- داروهای گوارشی
فارماکولوژی و مکانیسم اثر دارو:
- اين دارو در رقابت با هيستامين در سطح گيرنده هاي H2 در سلول هاي جداره اي ترشح اسيد معده توسط غذا، پنتاگاسترين و ساير محرك هاي ترشح اسيد معده را مهار مي كند.
- رانيتيدين به سرعت از مجراي گوارش جذب مي گردد و در اولين عبور كبدي متابوليزه مي گردد. اوج غلظت سرمي آن در حدود 3 الی 2 ساعت پس از مصرف مي باشد. طول اثر دارو براي كاهش ترشح اسيد 4 ساعت و در هنگام شب حدود 12 ساعت مي باشد. اين دارو از راه كليه دفع مي گردد.
اشکال دارو:
- قرص، کپسول، آمپول، شربت
مقدار مصرف صحیح:
- 150 میلی گرم طی 1 مرحله به هنگام خواب و یا 2 الی 3 بار در روز می باشد.
- مقدار مصرف هر دارو را پزشک معالج تعیین می کند ولی مقدار مصرف معمول این دارو به شرح زیر می باشد:بزرگسالان:
- زخم دوازدهه: دوز درمانی: ۱۵۰ میلی گرم دوبار در روز یا ۳۰۰ میلی گرم یکبار در روز بعد از شام یا هنگام خواب. دوز نگهدارنده: ۱۵۰ میلی گرم یکبار در روز هنگام خواب، طول درمان: ۸ هفته (درمانی) تا ۱ سال (نگهدارنده).
- زخم معده: دوز درمانی: ۱۵۰ میلی گرم دوبار در روز. دوز نگهدارنده: ۱۵۰ میلی گرم یکبار در روز هنگام خواب، طول درمان: ۶ هفته.
- برگشت اسید از معده به مری (رفلاکس): دوز معمول: ۱۵۰ میلی گرم دوبار در روز (علائم معمولاً ۲۴ ساعت بعد از شروع مصرف دارو بهبود می یابند).
- بالا بودن ترشح اسید (سندرم زولینگر/ الیسون): دوز اولیه: ۱۵۰ میلی گرم دو بار در روز، حداکثر دوز: ۶ گرم در روز، سوء هاضمه و سوزش سر دل: درمان علائم: ۷۵ تا ۱۵۰ میلی گرم با یک لیوان آب، پیشگیری از علائم: ۷۵ تا ۱۵۰ میلی گرم با یک لیوان آب، ۳۰ تا ۶۰ دقیقه قبل از وعده غذایی، حداکثر دوز: ۲ قرص در روز، حداکثر طول درمان: تا ۱۴ روز.
اثر دارو:
- پس از مصرف به سرعت ظاهر می شود و تا چند ساعت باقی می ماند.
قبل از مصرف دارو:
- مصرف این دارو در افرادی که دچار ناراحتی های طولانی مدت کبد و کلیه هستند و همزمان با این دارو از داروهای دیگر استفاده می کنند باید همراه با احتیاط باشد.
عوارض جانبی دارو:
- قلبی عروقی: آسیستول، بلوک دهلیزی بطنی، برادی کاردی (با مصرف وریدی سریع)، تاکی کاردی، واسکولیت (التهاب عروق خونی)، انقباضات زودرس بطنی.
- سیستم اعصاب مرکزی: آژیتاسیون، گیجی، سرگیجه، افسردگی، خواب آلودگی، توهم، سردرد، بی خوابی، حرکات غیرطبیعی، کسالت.
- پوستی: ریزش مو، اریتم مولتی فرم، خارش محل تزریق (گذرا)، راش پوستی.
- غدد درون ریز و متابولیسم: پورفیری حاد، افزایش پرولاکتین سرم.
- گوارشی: درد و ناراحتی شکمی، یبوست، اسهال، تهوع، انتروکولیت نکروزان، پانکراتیت، استفراغ.
- هماتولوژی و انکولوژی: آگرانولوسیتوز، آنمی آپلاستیک، گرانولوسیتوپنی، آنمی همولیتیک (ایمنی؛ اکتسابی)، لکوپنی، پان سیتوپنی (کاهش تمام سلول های خون)، ترومبوسیتوپنی.
- کبدی: هپاتیت کلستاتیک، نارسایی کبدی، هپایتیت، یرقان.
- واکنش ازدیاد حساسیت: آنافیلاکسی، آنژیوادم، واکنش ازدیاد حساسیت (مانند برونکواسپاسم، افزایش سطح ائوزینوفیل، تب).
- موضعی: احساس سوزش محل تزریق (گذرا)، درد محل تزریق (گذرا).
- عصبی عضلانی و اسکلتی: درد مفاصل، درد عضلات.
- چشمی: تاری دید.
- کلیوی: نفریت حاد بینابینی، افزایش کراتینین سرم.
- تنفسی: پنومونی
تداخلات دارویی:
- آتازاناویر، دلاویردین و داساتینیب، داروهای آزول مانند ایتراکونازول وکتوکونازول، پازوپانیب، همچنین این دارو را همراه با داروهای مسدود کننده H2 دیگری مانند سایمتیدین، نیزاتیدین و رانیتیدین مصرف نکنید. همچنین این دارو ممکن است بر روی برخی آزمایش‌های پزشکی (مانند آزمایش ادرار) تأثیر بگذارد و موجب نتیجه اشتباه آن شود. حتماً قبل از آزمایش به پرسنل آزمایشگاه و پزشکان در مورد مصرف این دارو اطلاع دهید.
موارد منع مصرف:
- سابقه حساسیت به رانیتیدین یا داروهای مشابه، رنگ ها و مواد محافظ.
شرایط نگهداری:
- در مکانی خشک و خنک به دور از نور خورشید و دسترسی کودکان نگهداری شود.
نکات مهم:
- مصرف این دارو نباید بیشتر از 3 ماه طول بکشد، همچنین بهتر است این دارو را همراه با غذا مصرف نمود.
- بيماراني كه به سايمتيدين عدم تحمل نشان مي دهند، ممكن است اين دارو را نيز تحمل نكنند.
- در سيروز كبدي و ناراحتي هاي كليوي متوسط تا شديد خطر بروز عوارض جانبي به خصوص عوارض عصبي دارو وجود دارد.
- مصرف اين دارو بيش از 12 هفته مداوم توصيه نمي شود.
- كشيدن سيگار موجب كاهش اثر اين دارو مي شود.
- در بيماران سالخورده يا مبتلا به نارسايي كبدي يا كليوي ممكن است به كاهش مقدار مصرف دارو نياز باشد.