شناخت دارو: عبارت است از دوكساپرام به عنوان محرك در درمان ضعف تنفسي، تضعيف تنفسي پس از عمل جراحي و يا آپنه اي كه بدليل مصرف شل كننده هاي عضلاني اسكلتي ايجاد نشده باشد، نارسايي حاد تنفسي در مبتلايان به بيماري انسدادي مزمن ريوي و نيز براي تحريك تنفس عميق بعد از اعمال جراحي بكار مي رود.

دسته دارویی:

• داروهای سرکوب کننده اشتها و اشتهاآور

فارماکولوژی و مکانیسم اثر دارو:

• دوکساپرامبا اثر بر کمورسپتورهای کاروتید محیطی موجب ایجاد تحریک تنفسی می شود. با مهار کانال های پتاسیمی خاصی موجب تحریک جسم سباتی (carotid body) می شود. دوکساپرام یک داروی آنالپتیک است (محرک سیستم عصبی مرکزی). اثر تحریک تنفسی آن با افزایش عمق و تعداد تنفس مشخص می شود. ممکن است پس از تجویز داروی دوکساپرام افزایش فشارخون داشته باشیم. این اثر در شرایط هیپوولمیک بارز تر از شرایط نورموولمیک است و بیشتر به خاطر افزایش برون ده قلبی رخ می دهد تا انقباض عروقی. دوکساپرام موجب افزایش آزادسازی کاتکول آمین ها هم می شود.

اشکال دارو:

• آمپول

مقدار مصرف صحیح:

• بزرگسالان:COPD وابسته به افزایش حاد کربن دی اکسید در خون 2 الی 1 میلی گرم در هر دقیقه انفوزیون وریدی شود. بیش از 3 میلی گرم در دقیقه یا دو ساعت نشود. قبل از شروع انفوزیون و هر نیم ساعت حین انفوزیون گازهای خون شریانی را بررسی کنید تا بروز اسیدوز یا احتباس دی اکسید کربن را تشخیص دهید. سرکوب تنفس بعد از بیهوشی: 1 الی 0.5 میلی گرم به ازای هرکیلوگرم وزن بدن تزریق وریدی شود. هر 5 دقیقه در بیمارانی که پاسخ آغازی می دهند تکرار کنید. بیش از 2 میلی گرم به ازای هر کیلوگرم وزن بدن نشود. یا شروع: 5 میلی گرم در دقیقه انفوزیون وریدی با محلول 1 میلی گرم در میلی لیتر تا زمانی که پاسخ کافی یا عوارض جانبی ایجاد شود. شاید تا 1 الی 3 میلی گرم در دقیقه کاهش یابد.کل انفوزیون وریدی نباید بیش از 4 میلی گرم به ازای هر کیلوگرم وزن بدن بشود. سرکوب سیستم عصبی مرکزی القا شده با دارو تزریق متناوب: 1 الی 2 میلی گرم به ازای هر کیلوگرم وزن بدن تزریق وریدی و 1 الی 2 ساعت بعد تکرار شود. بیش از 3 گرم در روز نشود. شاید در صورت لزوم 24 ساعت بعد تکرار شود. یا انفوزیون وریدی:1 الی 2 میلی گرم به ازای هر کیلوگرم وزن بدن تزریق وریدی شود. هر 5 دقیقه تکرار شود و در صورت عدم پاسخ بعد از 1 الی 2 ساعت دوز اولیه تکرار شود. در صورت ایجاد پاسخ انفوزیون 1 الی 3 میلی گرم در دقیقه تا حداکثر 2 ساعت آغاز شود. هنگام به هوش آمدن بیمار انفوزیون را قطع کنید. شاید بعد از 30 الی 120 دقیقه تکرار شود. دوز کل نباید بیش از 3 گرم در روز شود.
• کودکان: زیر 12 سال: ایمنی دارو تأیید نشده است. بالای 12 سال:COPD  وابسته به افزایش حاد کربن دی اکسید در خون 2 الی 1 میلی گرم در هر دقیقه انفوزیون وریدی شود. بیش از 3 میلی گرم در دقیقه یا دو ساعت نشود. قبل از شروع انفوزیون و هر نیم ساعت حین انفوزیون گازهای خون شریانی را بررسی کنید تا بروز اسیدوز یا احتباس دی اکسید کربن را تشخیص دهید. سرکوب تنفس بعد از بیهوشی: 1 الی 0.5 میلی گرم به ازای هرکیلوگرم وزن بدن تزریق وریدی شود. هر 5 دقیقه در بیمارانی که پاسخ ابتدایی می دهند تکرار کنید. بیش از 2 میلی گرم به ازای هر کیلوگرم وزن بدن نشود. یا انفوزیون وریدی: 1 الی 2 میلی گرم به ازای هر کیلوگرم وزن بدن تزریق وریدی شود. هر 5 دقیقه تکرار شود و در صورت عدم پاسخ بعد از 1 الی 2 ساعت دوز ابتدایی تکرار شود. در صورت ایجاد پاسخ انفوزیون 1 الی 3 میلی گرم در دقیقه تا حداکثر 2 ساعت آغاز شود. هنگام به هوش آمدن بیمار انفوزیون را قطع کنید. شاید بعد از 30 الی 120 دقیقه تکرار شود. دوز کل نباید بیش از 3 گرم در روز شود. سرکوب سیستم عصبی مرکزی القا شده با دارو: تزریق متناوب: 2 الی 1 میلی گرم به ازای هر کیلوگرم وزن بدن تزریق وریدی و 1 الی 2 ساعت بعد تکرار شود. بیش از 3 گرم در روز نشود. شاید در صورت لزوم 24 ساعت بعد تکرار شود. یا انفوزیون وریدی: 2 الی 1 میلی گرم به ازای هر کیلوگرم وزن بدن تزریق وریدی شود. هر 5 دقیقه تکرار شود و در صورت عدم پاسخ بعد از 1 الی 2 ساعت دوز اولیه تکرار شود. در صورت ایجاد پاسخ انفوزیون 1 الی 3 میلی گرم در دقیقه تا حداکثر 2 ساعت آغاز شود. هنگام به هوش آمدن بیمار انفوزیون را قطع کنید. شاید بعد از 30 الی 120 دقیقه تکرار شود. دوز کل نباید بیش از 3 گرم در روز شود.

عوارض جانبی دارو:

• سرفه، درد قفسه سینه، تشنج، گرگرفتگی، افزایش فشار خون، تب، احتباس ادراری، خارش، تعریق، توهم، گشاد شدن مردمک چشم، فلبیت، تنگی نفس، پاراستزی، آلبومینوری، افزایش BUN، حرکات غیر ارادی صورت و دست و پا، کاهش گلبول های سفید خون، آریتمی، بی اختیاری ادرار، برونکواسپاسم، سکسه، اسپاسم عضلانی، کاهش هماتوکریت و هموگلوبین، تحریک مثانه، احساس سوختگی یا گرما مخصوصاً در ناحیه ژنیتال یا پرینه، از دست دادن آگاهی به مکان، فاسیکولاسیون عضلانی، افزایش رفلاکس تاندون عمقی، تشنج عضلانی، بابینسکی دوطرفه، افزایش تهوع/ کاهش تهویه جبرانی، افزایش تنفس، تغییر ضربان قلب، پایین آمدن موج T، همولیز در انفوزیون سریع، کاهش تعداد گلبول قرمز.

تداخلات دارویی:

• اکسپکتورانت، دی اتیل پروپیون، آتراکوریوم، اپی نفرین، اتومیدات، افدرین، پروپوفول، پروکاربازین، دکس فن فلورامین، پروپیل هگزدرین، زایلومتازولین، مت آمفتامین، متیلین دی اکسی مت آمفتامین، دکس متیل فنیدات، لیز دپزامفتامین/ لیس دکس آمفامین، فن دی مترازین، بنزفتامین، دسفلوران، ایزوکربوکسازید، ایزوپروترنول، افنلوران، دکستروآمفتامین، فن فلورامین، روکورونیوم، توبوکورارین، نوراپی نفرین، فنترمین، فنلزین، کتامین، وکرونیوم، لینزولید، توکسین انابوتولینوم، پانکرونیوم، راپاکورونیوم، توکسین ریمابوتولینوم، سوکسینیل کولین، سیس آتراکوریوم، فنیل افرین، متیل فنیدات، میدودرین، یوهمبین، پزودوافدرین، تئوفیلین، ترانیل سیپرومین، دوبوتامین، دوپامین، سووفلوران، آکریواستین + پسودوافدرین.

موارد منع مصرف:

• دوكساپرام در مواردي چون صدمات عروق مغزي، بيماري شريان كرونر، صرع، ضربه به سر، نارسايي قلبي، افزايش حاد فشارخون، عدم كفايت تنفسي بدلايلي از قبيل انسداد راه هاي هوايي، ديسپنه شديد، پنوموتوراكس، فلج عضلاني و نيز در بيماريهاي ريوي مثل آسم حاد نايژه اي، آمبوليسم ريوي، نارسايي تنفسي ناشي از اختلالات عضلاني اسكلتي و فيبروز ريوي نبايد مصرف شود.

شرایط نگهداری:

• در مکانی خشک و خنک به دور از نور خورشید و دسترسی کودکان نگهداری شود.

نکات مهم:

• ضربان قلب، فشارخون، رفلکس عمقی تاندون، وضعیت سیستم اعصاب مرکزی و الکتروکاردیوگرام بیمار پایش شود.
• در صورت بروز سطح بالای کربن دی اکسید خون ناشی از بیماری مزمن انسدادی ریه، گازهای خون شریانی بیمار پیش از آغاز انفوزیون و هر 30 دقیقه در طول انفوزیون پایش شود.
• در مصرف طولاني مدت بهتر است محل تزريق را تغيير داد تا از بروز ترومبوفلبيت يا تحريكات موضعي جلوگيري شود.