شناخت دارو: عبارت است از دنوزومب یک داروی مونوکلونال آنتی بادی است که توسط تکنولوژی DNA نوترکیب تولید می شود. داروی دنوزوماب به صورت اختصاصی به گیرنده فعال کننده فاکتور کاپا-B لیگاند هسته ای (RANKL) متصل و باعث مهار مارکرهای بازجذب استخوان می شود. از دنوزوماب جهت درمان استئوپروز و همچنین پیشگیری از شکستگی استخوان در افراد مبتلا به سرطان جامد متاستاز داده شده به استخوان استفاده می شود. دنوزوماب از نظر شیمیایی شامل دو زنجیره سبک و دو زنجیره سنگین است. هر زنجیره سبک از 215 اسید آمینه و هر زنجیره سنگین شامل 448 اسید آمینه با چهار دی سولفید درون مولکولی است.

دسته دارویی:

• مهار کنندگان تحلیل استخوان

فارماکولوژی و مکانیسم اثر دارو:

• دنوزوماب برای اتصال به پروتئینی به نام RANKL طراحی شده است. پروتئینی که به عنوان سیگنال اولیه برای حذف و بازجذب استخوان عمل می کند. در بسیاری از شرایط تحلیل استخوانی، پروتئین RANKL بر دفاع طبیعی بدن علیه تخریب استخوانی غلبه می کند. دنوزوماب، پروتئین RANKL را از فعال کردن رسپتورش در سطح استئوکلاست ها و پیش سازهایشان مهار می کند. مهار RANKL، از تشکیل و عملکرد استئوکلاست ها پیشگیری کرده و در نتیجه باز جذب استخوان را کاهش و توده استخوانی و قدرت استخوانی را در استخوان های کورتیکال و ترابکولار افزایش می دهد.در مطالعات بالینی، درمان با 60 میلی گرم دنوزومب باعث کاهش 85 درصدی مارکر سرمی بازجذب استخوان نوع 1 C-telopeptide در سه روز شد.تجویز 60 میلی گرم دنوزوماب به صورت زیر جلدی در افراد سالم پس از 12 ساعت ناشتا بودن، نتایج زیر حاصل شده است: حداکثر غلظت پلاسمایی: 6.75 میکروگرم در میلی لیتر، زمان رسیدن به حداکثر غلظت پلاسمایی: 10 روز (بین 3 تا 21 روز)، سطح زیر منحنی: 316 میکروگرم در روز بر میلی لیتر.

اشکال دارو:

• ویال تزریقی

مقدار مصرف صحیح:

• بزرگسالان: استئوپروز: 60 میلی گرم زیرجلدی هر 6 ماه یک بار (با استفاده از پرولیا). روزانه 1000 میلی گرم مکمل کلسیم و 400 واحد مکمل ویتامین D3 نیز مصرف شود. توصیه: محل تزریق دارو در قسمت های فوقانی بازو، ران یا شکم می باشد.
• پوکی استخوان ناشی از داروهای مهار کننده آروماتاز: 60 میلی گرم زیرجلدی هر 6 ماه یک بار (با استفاده از پرولیا)، روزانه 1000 میلی گرم مکمل کلسیم و 400 واحد مکمل ویتامین D3 نیز مصرف شود.
• پوکی استخوان ناشی از داروهای مهار کننده آندروژن: 60 میلی گرم زیرجلدی هر 6 ماه یک بار (با استفاده از پرولیا). روزانه 1000 میلی گرم مکمل کلسیم و 400 واحد مکمل ویتامین D3 نیز مصرف شود.
• تومور سلول giant استخوان: 120 میلی گرم زیر جلدی هر 4 هفته به همراه دو دوز 120 میلی گرمی در روزهای 8 و 15 اولین ماه درمان (با استفاده از اکسجوا (زگ وا)).
• متاستاز استئولیتیک استخوان از تومورهای جامد: 120 میلی گرم زیر جلدی هر 4 هفته (با استفاده از اکسجوا).
• درمان هایپرکلسمی ناشی از بدخیمی ها: 120 میلی گرم زیر جلدی هر 4 هفته به همراه دو دوز 120 میلی گرمی در روزهای 8 و 15 اولین ماه درمان (با استفاده از اکسجوا).
• کودکان: درمان تومور سلول giant استخوان: 120 میلی گرم زیر جلدی هر 4 هفته به همراه دو دوز 120 میلی گرمی در روزهای 8 و 15 اولین ماه درمان (با استفاده از اکسجوا).

عوارض جانبی دارو:

• کم خونی , اسهال , یبوست , سردرد , کاهش اشتها , سرفه , تهوع , استفراغ , ضعف , ادم محیطی , اگزما , راش پوستی , خستگی , تنگی نفس , درد مفاصل , کمردرد , درماتیت , علائم آنفلوانزا , درد عضلات , افزایش فشار خون , هایپوفسفاتمی , هایپوکلسمی.

تداخلات دارویی:

• استرپتوزوسین , ایفوسفامید , اینفلیکسی ماب , اسپری بودزوناید , توپوتکان , دانوروبیسین , فلودارابین فسفات , گلاتیرامر استات , میتوکسانترن , وینورلبین , کاربوپلاتین , کلادریبین , تیوتپا , کارموستین , فلوکسوریدین , بلیناتومومب , پمترکسد | پمترکسید , نیلوتامید , تمسیرولیموس , دینوتوکسیمب , اوستکینومب , اتلکلستاید , لوتتیوم لو 177 دوتاتات , اپاداسیتینیب , سیلتوکسی مب | سیلتوکسیماب , آلیروکوماب.

موارد منع مصرف:

• ازدیاد حساسیت به این دارو و ترکیبات آن، بارداری , ازدیاد حساسیت به این دارو یا ترکیبات موجود در آن , هایپوکلسمی.

شرایط نگهداری:

• در مکانی خشک و خنک به دور از نور خورشید و دسترسی کودکان نگهداری شود.

نکات مهم:

• شکستگی استخوان : شکستگی غیرعادی فمور در بیماران مصرف کننده دنوزوماب گزارش شده است. شکستگی در هر جایی در طول شفت فمور ممکن است رخ دهد و با حداقل فشار و نه تروما روی می دهد. برخی بیماران درد را هفته ها یا ماه ها قبل از شکستگی تجربه می کنند. از آن جایی که این شکستگی ها در بیماران استئوپروزی که با دنوزومب درمان نشده اند نیز رخ می دهد مشخص نیست که درمان با دنوزوماب علت شکستگی باشد. مصرف همزمان گلوکوکورتیکوئیدها احتمالا در شکستگی نقش دارد.
• در پی قطع پرولیا (در بیماران تحت درمان استئوپروز) ریسک شکستگی از جمله شکستگی مهره ای افزایش می یابد. قبل از شروع درمان با دنوزوماب، سود و ضرر دارو را مخصوصا در بیماران دارای سابقه شکستگی مهره ای بسنجید. در صورت قطع دنوزومب، ادامه درمان استئوپروز با جایگزین مناسب انجام شود.
• واکنش های پوستی : درماتیت، اگزما و راش که الزاما مربوط به ناحیه تزریق هم نمی شود گزارش شده است . در صورت مشاهده علائم شدید، دارو قطع گردد.
• ازدیاد حساسیت : ازدیاد حساسیت معنی دار از نظر بالینی (شامل آنافیلاکسی) گزارش شده است که شامل موارد زیر است: سختی گلو ، ادم صورت ، ادم مجرای تنفسی تحتانی، ورم لب ها ، تنگی نفس ، خارش ، راش ، کهیر و کاهش فشار خون باشد. اگر آنافیلاکسی یا حساسیت شاخص بالینی اتفاق افتد اقدامات اولیه انجام و دنوزوماب برای همیشه قطع شود.
• هایپرکلسمی : هایپرکلسمی ممکن است در بیمارانی که رشد استخوانی دارند؛ هفته ها تا ماه ها پس از قطع داروی دنوزوماب رخ دهد. علائم هایپرکلسمی (شامل تهوع، استفراغ، سر درد و کاهش هوشیاری) را پایش کنید.
• هایپوکلسمی : دنوزومب ممکن است سبب بروز یا بدتر شدن هایپوکلسمی شود. عوامل افزاینده خطر بروز هایپوکلسمی عبارتند از نارسایی شدید کلیوی و عدم دریافت کافی مکمل کلسیم. سطح کلسیم سرم را پایش و کمبود را اصلاح کنید.
• عفونت : احتمال بروز عفونت از جمله عفونت پوستی، شکمی، ادراری، گوشی و دندانی ممکن است در درمان با پرولیا افزایش می یابد. اندوکاردیت هم در پی درمان گزارش شده است. بیمار را جهت مراجعه سریع به پزشک در صورت مشاهده علائم عفونت حاد یا سلولیت راهنمایی کنید. احتمال بروز عفونت در مصرف همزمان دنوزوماب با سایر داروهایی که سیستم ایمنی را ضعیف می کنند افزایش می یابد.
• درد عضلات اسکلتی : درد شدید و گاها ناتوان کننده عضلات و مفاصل در پی مصرف پرولیا گزارش شده است که می تواند در روز اول تزریق و یا ماه ها پس از شروع دارو رخ دهد. در صورت شدید بودن علائم دارو را قطع کنید.اگر به هر دارویی حساسیت دارید ، در مورد حساسیت خود و علائم آن مثل راش، کهیر، خارش، تنفس کوتاه، خس خس سینه، سرفه، ورم صورت و لب ها و زبان یا گلو و یا علائم دیگر با پزشک مشورت کند.
• اگر قصد بارداری دارید؛ حین مصرف دنوزومب و تا 5 ماه بعد از قطع این دارو نباید باردار شوید.
• با پزشک خود در مورد تمام داروهای مصرفی و بیماری هایتان مشورت کنید. شما باید از بی ضرر بودن مصرف این دارو با سایر داروها و بیماری هایتان اطمینان حاصل کنید. بدون مشورت پزشک دارویی را حذف ، اضافه و یا تغییر ندهید.
• مصرف در بارداری ممنوع است.