درمان کم خونی

کاربر

درمان کم خونی

بیماری ها ، داروها ، تشخیص ، درمان و ...

کم خونی: عبارت است از مشکل فقر آهن بسیار جدی و مهم است، زیرا لازمه ساخت هموگلوبین، یعنی پروتئین موجود در گلبول‌های قرمز خون که به آن‌ها امکان حمل اکسیژن در بدن را می‌دهد، آهن است. فقر آهن، منجر به پایین آمدن هموگلوبین خون می‌شود. در نتیجه باید برای رفع کم خونی اقدام کرد. اگر بدن با مشکل هموگلوبین پایین خون روبرو باشد، بافت‌ها و ماهیچه‌ها اکسیژن کافی دریافت نکرده و کارآمدی خود را از دست می‌دهند که نتیجه آن بیماری کم خونی است. اگرچه انواع مختلف آنمی وجود دارد، کم خونی ناشی از فقر آهن شایع‌ترین نوع آن در سراسر جهان است. از علل شایع فقر آهن و علت کم خونی می‌توان به مصرف ناکافی آهن به دلیل رژیم غذایی ضعیف یا رژیم‌های محدود کننده، بیماری التهابی روده، افزایش نیاز آهن در دوران بارداری و خونریزی در طی دوره‌های قاعدگی شدید یا خونریزی داخلی اشاره کرد. علت کم خونی هرچه باشد، فقر آهن می‌تواند منجر به علائم ناخوشایندی شود که بر کیفیت زندگی تأثیر می‌گذارد. این موارد شامل بهداشت ضعیف، تمرکز و بهره‌وری کاری است.

انواع کم خونی:

کم خونی ارثی
کم خونی ناشی از بیماری های نهفته
کم خونی دو نوع است یا از صفرای زیاد (خون با حرارت زیاد سوخته و تبدیل به سودا شده است) یا از بلغم زیاد.
کم خونی التهابی: در این شرایط ابتلا به برخی از بیماریها مانند سرطان، ایدز، آرتریت روماتوئید، بیماری های کلیوی، بیماری کرون روده و سایر بیماریهای حاد و مزمن می تواند در تولید گلبول های قرمز خون تداخل ایجاد کند.
کم خونی آپلاستیک یا آپلازی: کم خونی آپلاستیک (Aplastic anemia) وضعیتی است که در آن تولید سلول‎های خونی کافی در مغز استخوان متوقف می‌شود. این وضعیت باعث بروزاحساس خستگی بدن شده و فرد را بیشتر در معرض ابتلا به عفونت و خونریزی های غیر کنترل شده قرار می دهد. کم‌خونی آپلاستیک می‌تواند از خفیف تا شدید باشد. کم خونی آپلاستیک درمان‌های مختلفی دارد؛ از مصرف دارو تا تزریق خون یا پیوند سلول های بنیادی که به آن پیوند مغز استخوان نیز گفته می‌شود.
کم خونی ناشی از فقر آهن (IDA): کم خونی فقر آهن یکی از شایع ترین انواع کم خونی است و همانطور که از نامش پیداست، کم خونی فقر آهن به دلیل کمبود این ماده معدنی در بدن اتفاق می‌افتد. در نبودآهن کافی، بدن نمی تواند گلبول قرمز کافی تولید کند، لذا در حمل اکسیژن توسط گلبول های قرمز خون دچار مشکل می‌شود. بنابراین، کم خونی فقر آهن به مرور می‌تواند باعث احساس خستگی و تنگی نفس شود. معمولاً کم خونی فقر آهن، با دریافت این ماده معدنی به صورت مکمل درمان می‌شود. اما گاهی اوقات انجام تست‌های خاص آزمایشگاهی و انجام روش‌های درمانی دیگر برای درمان کم‌خونی فقر آهن لازم است، به خصوص اگر پزشک شما به این مسأله که دچار خونریزی داخلی هستید، مشکوک شده باشد.
کم خونی سکل سل یا کم خونی داسی شکل: کم خونی داسی شکل یک اختلال از مجموعه اختلال هایی است که تحت عنوان بیماری سیکل سل شناخته می‌شود. کم خونی سیکل سل یا کم خونی داسی شکل یک نوع اختلال ارثی در گلبول های قرمز خون است. به طور معمول، گلبول قرمز دایره‌ای شکل و قابل انعطاف است به راحتی می‌تواند در عروق گردش کند. در وضعیت کم خونی داسی شکل، همانطور که از نام آن پیداست، شکل گلبول‌های قرمز خون عوض شده و شبیه هلال ماه یا داس می‌شود. این سلول های سفت و سخت چسبنده در عروق خونی گیر می‌افتند که باعث کند شدن یا بلوکه شدن جریان خون و کاهش رسیدن اکسیژن به بعضی بافت ها می‌شود.برای اغلب بیماران مبتلا به کم‌خونی داسی شکل درمانی وجود ندارد، اما داروهایی هستند که می‌توانند باعث کاهش درد شده و از بروز عوارض ناشی از این بیماری پیشگیری کنند.
کم خونی ناشی از تالاسمی: تالاسمی یک اختلال خونی ارثی است که باعث می شود بدن هموگلوبین کمتری نسبت به شرایط عادی داشته باشد. هموگلوبین عاملی است که باعث می شود گلبول های قرمز خون بتوانند اکسیژن را در سراسر بدن حمل کنند. تالاسمی باعث کم خونی و احساس ضعف و خستگی می شود. تالاسمی در موارد خفیف نیاز به درمان خاصی ندارد ولی موارد شدیدتر آن نیاز به انتقال خون به صورت دائمی دارد. بیماران مبتلا به تالاسمی با داشتن یک رژیم غذایی سالم و ورزش منظم می توانند با احساس خستگی ناشی از تالاسمی مقابله کنند.
کم خونی ناشی از فقر ویتامین: کم‌خونی ناشی از فقر ویتامین باعث کمبود گلبول‌های قرمز خون سالم در بدن می‌شود و زمانی اتفاق می‌افتد که دریافت ویتامین‌های خاصی در بدن با کمبود مواجه شود. ویتامین‌های مرتبط به این نوع کم‌خونی شامل فولات، ویتامین ب 12 و ویتامین سی است. تشخیص و درمان این کم خونی توسط پزشک اهمیت داشته و با دریافت مکمل‌های غذایی و تغییر رژیم غذایی قابل رفع است.
کم خونی ناشی از کمبود فولات: فولات که تحت عنوان ویتامین ب 9 نیز نشاخته می‌شود، ماده مغذی است که به طور عمده در میوه‌ها و سبزیجات برگ سبز یافت می‌شود. کاهش دریافت این ویتامین از منابع غذایی، همچنین زمانی که بدن نتواند به اندازه کافی فولات جذب کند، کمبود فولات اتفاق می‌افتد. اختلال در جذب فولات ممکن است به دلایل زیر رخ دهد: وجود نوعی بیماری در روده مانند سلیاک، برداشتن بخش بزرگی از روده بزرگ به دلیل جراحی یا بای پس،مصرف بیش از حد الکل، مصرف بعضی داروهای خاص مانند داروهای ضد تشنج، در خانم‌های باردار و شیرده، بیمارانی دیالیزی و افرادی که دچار نارسایی کلیوی هستند به فولات بیشتری در مقایسه با افراد عادی نیاز دارند. عدم تأمین فولات کافی در این افراد می‌تواند منجر به کمبود این ویتامین و کم‌خونی ناشی از آن شود.
کم خونی ناشی از کمبود ویتامین ب 12 یا پرنشیوز: کمبود ویتامین ب 12 می تواند ناشی از کمبود دریافت این ماده غذایی از طریق رژیم غذایی باشد. ویتامین ب 12 به طور عمده در گوشت، شیر و تخم مرغ یافت می‌شود. اگرچه، شایع ترین دلیل کمبود ویتامین ب 12، کمبود فاکتور داخلی است. کمبود فاکتور داخلی زمانی رخ می‌دهد که سیستم ایمنی بدن شما به اشتباه به سلول‌های معده که این ماده را تولید می‌کنند، حمله می‌کند. این نوع کم‌خونی تحت عنوان کم‌خونی پرنیشیوز شناخته می‌شود. بدون فاکتور داخلی، ویتامین ب 12 نمی‌تواند جذب بدن شده و به شکل یک ماده زائد از بدن دفع می‌شود.
کم خونی ناشی از کمبود ویتامین ث: این کم‌خونی بدلیل کاهش مصرف مواد غذایی غنی و یا اختلال در جذب رخ می‌دهد. به عنوان مثال سیگار کشیدن توانایی جذب ویتامین ث (سی)در بدن را کاهش می دهد. بعضی بیماری های مزمن خاص مانند سرطان و نارسایی مزمن کلیوی نیز ریسک ابتلا به کمبود ویتامین ث را به دلیل ایجاد اختلال در جذب این ویتامین بالا می‌برد.
لوسمی: یکی از بیماری هایی خون که اغلب مردم آن را با نام لوسمی می شناسند و آن را نوعی کم خونی می دانند باید گفت که لوسمی، سرطان سلولهای خون است. لوسمی به سرطان گلبولهای سفید خون (WBC) اشاره دارد. گلبولهای سفید خون بخش حیاتی از سیستم ایمنی بدن شما هستند. آنها بدن شما را از حمله باکتری‌ها، ویروس‌ها و قارچ‎‌ها و همچنین سلولهای غیرطبیعی و سایر مواد خارجی محافظت می‌کنند. در سرطان خون، گلبولهای سفید خون مانند گلبولهای سفید طبیعی کار نمی‌کنند. آنها همچنین می‌توانند خیلی سریع تقسیم شده و در نهایت سلولهای طبیعی را از بین ببرند.

علائم:

یبوست
کمردرد
افسردگی
کم خوابی
ضعف دید
عدم تمرکز
غش کردن
بی اشتهایی
بی حسی سر
بی حوصلگی
ضعف حافظه
گرفتگی عضلات
سردردهای پی در پی
خستگی وسط دو کتف
احساس ناراحتی در شکم
دیدن خواب های پریشان
لکه های سفید کف دست
به هم خوردن عادت ماهیانه
دردهای در ناحیه ساق و کشاله ران
سرد شدن نوک انگشتان و بی حسی
بزرگ شدن طحال (ناشی از کم خونی همولیتیک).
اختلال عصبی تأخیر رشد و نمو (ناشی از کم خونی داسی شکل).
زخم های پوستی، به ویژه در ناحیه ساق ها (ناشی از کم خونی داسی شکل).
حملات درد مفاصل، قفسه سینه، شکم و پشت (ناشی از کم خونی داسی شکل).
عفونت های مکرر، به ویژه پنومونی (ذات الریه) (ناشی از کم خونی داسی شکل).
زردی (زرد شدن پوست و چشم ها، تیره شدن رنگ ادرار) (ناشی از کم خونی همولیتیک).
عفونت‌های مکرر: از آنجا که آهن برای سیستم ایمنی سالم مورد نیاز است، فقدان آن ممکن است باعث شود بیشتر از حالت عادی مستعد بیماری‌ها باشید.
دست و پای سرد: کمبود آهن به معنای کمبود اکسیژن‌رسانی به دست‌ها و پاها است. ممکن است برخی از افراد به طور کلی احساس سرما کنند یا دست و پایشان سرد شود.
احساس اضطراب: عدم وجود اکسیژن موجود در بافت‌های بدن در کمبود آهن ممکن است باعث احساس اضطراب شود. با این حال، با اصلاح سطح آهن، این مورد بهبود یافته یا حل می‌شود.
هوس‌های عجیب: هوس کردن غذاهای عجیب و غریب یا مواد غیر غذایی که «پیکا» نام دارد. معمولاً میل به خوردن یخ، خاک رس، خاک، گچ یا کاغذ است و می تواند نشانه کمبود آهن باشد. همچنین می‌تواند در دوران بارداری نیز رخ دهد.
رنگ پریدگی، به خصوص در دست ها و سطح داخلی پلک ها: در حالت معمول، کم خونی منجر به زردی صورت و زردی بدن می شود و بهترین علائم آن، رنگ پشت پلک است، به طوری که اگر رنگ پشت پلک، صورتی یا سفید باشد، نشانه کم خونی است. اگر قرمز باشد، نشانه مطلوب بودن خون است. اگر قرمز پررنگ باشد، نشانه پرخونی و غلبه خون است. البته از رنگ صورت نیز می توان کم خونی یا پرخونی را تشخیص داد، به طوری که: اگر صورت قرمز باشد، نشانه پرخونی است. اگر صورت سفید یا زرد باشد، نشانه کم خونی است.
سردرد و سرگیجه: کمبود آهن ممکن است باعث سردرد شود. به نظر می‌رسد این علامت نسبت به بقیه شیوع کمتری دارد و غالباً با سبکی سر یا سرگیجه همراه است. در صورت کمبود آهن، سطح هموگلوبین پایین در گلبول‌های قرمز به معنای نرسیدن اکسیژن کافی به مغز است. در نتیجه رگ‌های خونی در مغز متورم شده و باعث فشار و سردرد می‌شوند. اگرچه دلایل زیادی برای سردرد وجود دارد، سردردهای مکرر، عود کننده و سرگیجه می‌تواند نشانه فقر آهن باشد. خلاصه: سردرد و سرگیجه می‌تواند نشانه کمبود آهن و یکی از علامت های کم خونی باشد. هموگلوبین پایین خون به معنای کافی نبودن اکسیژن‌رسانی به مغز است و باعث تورم رگ‌های خونی و ایجاد فشار می‌شود.
ناخن های شکننده و قاشقی شکل: یکی از علائم بسیار ناشایع کمبود فقر آهن، ناخن‌های شکننده یا قاشقی شکل است که کولیونشیا نام دارد.این مشکل اغلب با ناخن‌های شکننده آغاز می شود که به راحتی شکسته شده و ترک برمی‌دارند. در مراحل بعدی کمبود آهن، ناخن‌ها به شکل قاشق درمی آیند؛ وسط ناخن فرو رفته و لبه‌های آن بلند می‌شود تا ظاهری گرد، مانند یک قاشق پیدا کند. با این حال، این یک عارضه جانبی نادر است و معمولاً فقط در موارد شدید آنمی فقر آهن مشاهده می‌شود و باید برای درمان فقر آهن شدید در این مورد اقدام کرد. خلاصه: ناخن‌های شکننده یا قاشقی شکل می‌تواند نشانگر کم خونی شدید باشد و باید برای درمان کم خونی شدید اقدام جدی کرد.
پاهای بی قرار: فقر آهن به سندرم پای بی‌قرارمرتبط است. سندرم پای بی قرار، احساس نیاز شدید برای تکان دادن پاها در حالت استراحت است. همچنین می‌تواند باعث احساس خارش ناخوشایند و عجیب در پاها شود. این مشکل، معمولاً شب‌ها بدتر است، به این معنی که مبتلایان ممکن است برای خوابیدن، دچار مشکل شوند. دلایل سندرم پای بی قرار همچنان ناشناخته است. با این حال، تصور می شود تا ۲۵% از افراد مبتلا به سندرم پای بی‌قرار، کم خونی و فقر آهن دارند و هرچه سطح آهن پایین‌تر باشد، علائم آن نیز شدیدتر است. خلاصه: افراد مبتلا به کم خونی فقر آهن شانس بیشتری برای تجربه سندرم پای بی‌قرار دارند. این سندرم یک احساس نیاز شدید برای حرکت پاها هنگام استراحت است.
ریزش مو: خشکی و آسیب دیدن پوست و مو می‌تواند از علائم فقر آهن باشد. چراکه وقتی بدن از نظر آهن دچار کمبود است، اکسیژن محدود خود را به سمت عملکردهای مهم‌تر مانند ارگان‌ها و سایر بافت‌های بدن هدایت می‌کند. هنگامی که پوست و مو از اکسیژن محروم شوند، می توانند خشک و ضعیف شوند. موارد کم خونی شدید به ریزش مو مرتبط بوده و باید برای درمان فقر آهن شدید اقدام کرد. کاملاً طبیعی است که روزانه مقداری مو هنگام شستشو و شانه زدن بریزند، اما اگر میزان ریزش مو بیشتر از حد نرمال شود، می‌تواند به دلیل کمبود آهن باشد. خلاصه: از آنجا که پوست و مو در هنگام کمبود آهن اکسیژن کمتری از خون دریافت می‌کنند، می‌توانند خشک و آسیب‌پذیر شوند. در موارد شدیدتر ریزش مو اتفاق می‌افتد.
تپش قلب: ضربان قلب قابل توجه، که به عنوان تپش قلب نیز شناخته می‌شود، می‌تواند یکی دیگر از علائم کم خونی یا فقر آهن باشد. در فقر آهن، سطح هموگلوبین پایین به معنای این است که قلب برای حمل اکسیژن باید بار بیشتری متحمل شود.این حالت می‌تواند باعث ضربان قلب نامنظم یا احساس ضربان قلب تند و غیر طبیعی شود. در موارد کم خونی شدید، این مساله می‌تواند منجر به بزرگ شدن قلب، سوفل یا نارسایی قلبی شود. با این حال، این علائم خیلی شایع نیستند. برای تجربه آن‌ها باید به مدت طولانی از کمبود آهن رنج ببرید. خلاصه: در موارد کمبود آهن، قلب برای انتقال اکسیژن به بدن سخت کار می‌کند. این می‌تواند به ضربان قلب نامنظم یا سریع یا حتی سوفل، بزرگ شدن قلب یا نارسایی قلبی منجر شود.
تورم و درد زبان و دهان: گاهی اوقات فقط نگاه کردن به داخل یا اطراف دهان می‌تواند سرنخی از اینکه آیا شما از کم خونی فقر آهن رنج می‌برید یا خیر بدهد.زبان متورم، ملتهب، رنگ پریده یا به طرز عجیبی صاف از علائم فقر آهن به حساب می آیند. پایین بودن هموگلوبین خون در فقر آهن می‌تواند باعث لکه دار شدن زبان شود، در حالی که سطوح پایین میوگلوبین می‌تواند باعث درد، صافی و تورم آن شود. میوگلوبین پروتئینی در سلول‌های قرمز خون است که از عضلات پشتیبانی می‌کند، مانند عضله‌ای که زبان را تشکیل می‌دهد. کمبود آهن همچنین می‌تواند باعث خشکی دهان، ترک‌های قرمز رنگ در گوشه‌های دهان یا زخم‌های دهان شود. خلاصه: زبان دردناک، متورم یا بسیار صاف، همچنین ترک‌هایی در گوشه‌های دهان می‌تواند نشانه کم خونی و فقر آهن باشد.
تنگی نفس: هموگلوبین، سلول‌های قرمز خون را قادر می‌سازد تا اکسیژن را در بدن منتقل کنند. هنگامی که بدن به علت فقر آهن با مشکل هموگلوبین پایین خون مواجه باشد، میزان اکسیژن‌رسانی نیز پایین می آید. این بدان معناست که ماهیچه‌ها اکسیژن کافی برای انجام فعالیت‌های طبیعی مانند پیاده روی را دریافت نمی‌کنند. در نتیجه سرعت تنفس افزایش می‌یابد زیرا بدن سعی می‌کند اکسیژن بیشتری به دست آورد. به همین دلیل تنگی نفس یکی از علائم پایین بودن اکسیژن خون و در نتیجه از نشانه های کم خونی است. اگر هنگام انجام کارهای عادی و روزمره‌ای که قبلاً برایتان آسان بودند مانند پیاده‌روی، بالا رفتن از پله‌ها یا ورزش دچار تنگی نفس می‌شوید، کمبود آهن می‌تواند علت آن باشد. خلاصه: تنگی نفس یکی از علائم کمبود آهن است، زیرا سطح هموگلوبین پایین به این معناست که بدن قادر به انتقال اکسیژن مورد نیاز عضلات و بافت ها نیست.
خستگی غیر معمول: احساس خستگی یکی از شایع‌ترین علائم فقر آهن است که بیش از نیمی از افراد مبتلا به کم خونی آن را تجربه می‌کنند. چرا که بدن برای تهیه پروتئینی به نام هموگلوبین، که در گلبول‌های قرمز یافت می‌شود، به آهن احتیاج دارد. هموگلوبین نیز به حمل اکسیژن در بدن کمک می‌کند. وقتی بدن کمبود هموگلوبین داشته باشد، اکسیژن کمتری به بافت‌ها و ماهیچه‌ها می‌رسد و آن‌ها را از انرژی محروم می‌کند. علاوه بر این، برای حرکت خون غنی از اکسیژن، قلب باید بیشتر کار کند که می‌تواند شما را خسته کند. در نتیجه علائم پایین بودن اکسیژن خون و خطر هموگلوبین پایین باید جدی گرفته شود. از آن‌جا که خستگی اغلب به عنوان یک قسمت عادی از زندگی پرمشغله و مدرن در نظر گرفته می‌شود، تشخیص کمبود آهن و علامت فقر آهن تنها با این علائم دشوار است. با این حال، بسیاری از افراد مبتلا به فقر آهن در کنار ضعف، احساس بی‌حوصلگی، مشکل در تمرکز یا بهره‌ وری ضعیف در محل کار و سطح انرژی پایین دارند. خلاصه اینکه خستگی یکی از شایع‌ترین علائم کمبود آهن و نشانه های کم خونی است. این امر به دلیل اکسیژن رسانی ضعیف به بافت‌های بدن و محروم شدن آن‌ها از انرژی است.
رنگ پریدگی: پوست رنگ پریده و رنگ پریدگی قسمت داخلی پلک‌های پایین از دیگر نشانه های کم خونی و فقر آهن است و در صورت مشاهده باید برای درمان کم خونی اقدام کرد. علت رنگ قرمز خون، هموگلوبین موجود در گلبول‌های قرمز است، بنابراین پایین بودن هموگلوبین خون در هنگام کمبود آهن باعث می‌شود تا از قرمزی خون کم شود. به همین دلیل ممکن است رنگ سالم و گلگون خون در افراد مبتلا به کمبود آهن از بین برود. خطرات هموگلوبین پایین را باید جدی گرفت و بررسی کرد تا دلیل پایین بودن هموگلوبین مشخص شود. این رنگ پریدگی در افراد مبتلا به کمبود آهن می‌تواند در تمام بدن ظاهر شود یا به یک ناحیه محدود شود، مانند صورت، لثه‌ها، داخل لب‌ها یا پلک‌های پایین و حتی ناخن‌ها. اغلب این اولین موردی است که پزشکان به عنوان نشانه‌ای از کمبود آهن به دنبال آن هستند. اما باید توسط آزمایش خون تأیید شود تا بتوان برای کم خونی اقدام کرد. رنگ پریدگی بیشتر در موارد متوسط یا شدید کم خونی مشاهده می‌شود. اگر پلک پایین خود را به سمت پایین بکشید، لایه داخلی باید به رنگ قرمز درخشان باشد. اگر صورتی کم رنگ یا زرد رنگ است، ممکن است نشانگر کمبود آهن باشد. خلاصه: رنگ پریدگی به طور کلی یا در نواحی خاصی مانند صورت، سطح داخلی پلک تحتانی یا ناخن‌ها ممکن است نشانه کمبود آهن متوسط یا کم خونی شدید باشد. این مشکل به دلیل پایین بودن هموگلوبین خون، که به خون رنگ قرمز می‌دهد، است.

علت:

کم‌خونی زمانی اتفاق می‌افتد که بدن نمی‌تواند گلبول قرمز خون کافی تولید کند. این وضعیت به دلایل زیر بروز پیدا می‌کند:
تب بالا
مادرزادی
سوء جذب
سوء تغذیه
خواب زیاد
اضطراب و استرس
پخت و پز در زودپز
جهش رشدی سریع
استشمام هوای آلوده
ناراحتی های کلیه و کبد.
خونریزی زیاد عادت ماهیانه
مصرف چای و تنقلات بازاری
تخریب سلولها‌ی قرمز خون توسط بدن
فراموش کردن آداب صحیح غذا خوردن و نوشیدن.
عدم توانایی بدن برای ساختن گلبول‌های قرمز خون کافی و سالم
نداشتن فعالیت های فیزیکی، افسردگی و خمودگی و یبوست مزاج.
استرس، فشارهای عصبی و حساس و زودرنج بودن عامل مهمی است که باعث اختلال در جذب آهن و ایجاد کم خونی می شود.
خونریزی خصوصاً خونریزی داخلی باعث می‌شود که بدن خیلی سریعتر از آن چیزی که امکان جبران و جایگزینی آن را از دست داده باشد، سلولهای قرمز خون را از دست می‌دهد.

عوامل افزایش دهنده خطر:

بارداری: اگر باردار هستید و مولتی ویتامین و اسید فولیک و آهن استفاده نمی‌کنید، ریسک شما برای ابتلا به کم‌خونی بیشتر است.
بیماری های روده ای: وجود یک بیماری روده‌ای زمینه‌ای که منجر به اختلال در جذب ویتامین‌ها و املاح می‌شود از جمله کرون و سلیاک.
سابقه خانوادگی: اگر دارای سابقه خانوادگی کم خونی‌های ارثی مانند کم خونی داسی شکل هستید، ریسک شما برای ابتلا به کم خونی بالاتر می‌رود.
بیماری های مزمن: ابتلا به دیابت، نارسایی کلیه و سرطان ریسک ابتلا به کم خونی را افزایش می‌دهد؛ زیرامی‌توانند بدن را با کمبود گلبول‌های قرمز مواجه کنند.
از دست رفتن آهسته و مزمن خون: این مسأله به دلیل زخم یا سایر عوامل اتفاق می‌افتد و بدن را با کمبود آهن و ذخائر آن مواجه کرده و منجر به بروز کم‌خونی فقر آهن می‌شود.
قاعدگی: معمولاً خانم‌هایی که هنوز به یائسگی نرسیده‌اند، ریسک بیشتری برای ابتلا به کم‌خونی فقر آهن نسبت به خانم‌های یائسه و مردان دارند. خونریزی دوره پریود باعث از دست رفتن مقدار زیادی گلبول قرمز خون می‌شود.
رژیم غذایی نامناسب: اگر رژیم غذایی شما به طور متناوب دچار کمبود آهن، ب 12، فولات و ب6 باشد، ریسک شما برای ابتلا به کم خونی افزایش می‌یابد. جالب است بدانید حتی کمبود مواد معدنی مانند زینک یا روی نیز در به وجود آمدن کم خونی تأثیر دارد.
سایر عوامل: سابقه بعضی عفونت‌های خاص، بیماری های خونی و اختلالات خودایمنی نیز می‌تواند منجر به افزایش ریسک کم‌خونی شود. علاوه بر این اعتیاد به الکل و سوء مصرف آن، قرار گرفتن در معرض بعضی مواد شیمیایی و بعضی داروهای خاص توانایی بدن را برای تولید گلبول‌های قرمز خون تحت تأثیر قرار داده و ریسک کم‌خونی را افزایش می‌دهند.
سن: افراد بالای 65 سال بیش از سایرین در معرض ابتلا به کم‌خونی قرار دارند.

پیشگیری:

بسیاری از انواع کم‌خونی‌ها در بدن قابل پیشگیری نیستند. اما شما می‌توانید از بروز کم خونی فقر آهن یا کم خونی ناشی از فقر ویتامین‌ها جلوگیری کنید. این کار به واسطه داشتن یک رژیم غذایی متعادل، متنوع و متناسب که گروه وسیعی از ویتامین‌ها و املاح را در اختیار بدن قرار می‌دهد، ممکن است.

عواقب مورد انتظار:

معمولاً با مکمل های آهن قابل درمان است. البته این در صورتی است که علت زمینه ساز نیز شناسایی و درمان شود.

عوارض احتمالی:

خستگی شدید:گاهی خستگی به حدی زیاد می شود که دیگر نمی توانید کارهای روزمره خود را انجام دهید.
عوارض بارداری:اگر این بیماری در بارداری رخ دهد می تواند عوارضی مانند زایمان زودرس را به همراه داشته باشد.
مرگ:برخی از اشکال این بیماری از جمله بیماری کم خونی سلول های داسی شکل می توانند برای زندگی تهدید کننده باشند.
مشکلات قلبی:این بیماری می تواند منجر به ضربان قلب نامنظم شود. وقتی بدن کم خون می شود، قلب برای تأمین اکسیژن خون بیشتری را پمپاژ می کند و همین امر می تواند منجر به بزرگ شدن قلب یا نارسایی قلبی شود.

تشخیص:

برای تشخیص کم خونی پزشک معالج شرح حال شما و سوابق خانوادگی را گرفته و یک معاینه بدنی و انجام یک سری آزمایش‌ها را برای شما پیشنهاد می‌کند:
فریتین: این تست مقدار ذخیره آهن در بدن را نشان می‌دهد.
ترانسفرین:این تست، سطح ترانسفرین خون را اندازه‌‎گیری می‌کند.
آزمایش خون (CBC) : به تشخیص انواع کم خونی کمک خواهد کرد.
لاکتات دهیدروژناز (LDH) : این تست سطح LDH را در خون اندازه گیری کند.
شمارش رتیکولوسیت: رتیکولوسیت‎ها، گلبول‎های قرمز نابالغ هستند که در مغز استخوان ساخته می‌شود.
تست‎‌های اندازه گیری سطح آهن: یک یا تعدادی از تست‎‌های اندازه‎‎‎‎ گیری سطح آهن، کاهش آهن را نشان دهند.
TIBC(ظرفیت اتصال به آهن): این آزمایش توانائی اتصال آهن به ترانسفرین و سایر پروتئین‌‎های خون را نشان می‎‌دهد.
آزمایش بررسی نمونه خون محیطی (اسمیر خون محیطی): این آزمایش اختلالات گلبول‎‌‌های قرمز و سایر سلول‌های خونی را بررسی می‌کند.
آزمایش مغز استخوان: این تست نشان می‌دهد که مغز استخوان وظیفه ساخت گلبول‌های خونی را بر عهده دارد و نشان می‌دهد آیا سلول‌های خونی به اندازه کافی در مغز استخوان وجود دارد یا خیر.
الکتروفورز هموگلوبین: این تست برای اندازه‌گیری مقدار هموگلئبین به کار می‌رود. افزایش یا کاهش هموگلوبین نشان‌دهنده تالاسمی، کم خونی داسی شکل و دیگر انواع اختلالات خونی می‌شود.
اندازه گیری سطح ویتامین‌های گروهB : این تست ویتامین‌‎های گروه B در خون و ادرار اندازه‌‎گیری می‌شوند. کمبود سطح ویتامین‌‎های گروه B مانند ویتامین B۱۲ و اسید فولیک ب ۹ برای تشخیص کم خونی ناشی از فقر ویتامین کمک کننده است.

درمان طب نوین:

کم‌خونی ناشی از فقر ویتامن‌ها باشد: رژیم غذایی غنی و مصرف مکمل توصیه می‌شود.
درمان کم خونی فقر آهن: به طور معمول روش درمان این نوع کم‌خونیمصرف مکمل های آهن و تغییر رژیم غذایی است.
درمان کم‌خونی آپلاستیک: درمانشامل تزریق خون برای افزایش سطح گلبول‌های خون است. علاوه بر این ممکن است فرد به پیوند مغز استخوان نیز نیاز داشته باشد.
اگر عامل به وجود آورنده کم‌خونی، از دست دادن خون به دلایل دیگری جز قاعدگی باشد: محل خونریزی مشخص شده و سپس جلوی آن گرفته می‌شود که ممکن است نیازمند جراحی باشد.
درمان کم‌خونی تالاسمی: اغلب موارد تالاسمی خفیف است و به درمان خاصی نیاز ندارد. در موارد شدید فرد نیاز به تزریق خون،قرص مکمل آهن با اسید فولیک و دارو درمانی، برداشتن طحال و پیوند مغز استخوان (بسته به تشخیص پزشک) دارد.
اگر سیستم گوارشی شما در جذب ویتامین ب 12 از طریق رژیم غذایی دچار مشکل باشد: تزریق این ویتامین برای جبران کمبود آن توصیه می شود. در ابتدا ممکن است لازم باشد که این تزریق ها به صورت روزانه انجام شده و پس از آن هر ماه برای کل عمر بسته به شرایط فرد توصیه می‌شود.
درمان کم‌خونی ناشی از بیماری های مزمن: درمان مشخصی ندارد. در واقع پزشک شما احتمالاً روی درمان عامل زمینه‌ای اولیه تمرکز خواهد کرد. اگر علائم این کم‌خونی شدید باشد، تزریق خون یا تزریق هورمون سنتتیکی که به طور معمول توسط کلیه‌ها ساخته می‌شود (اریتروپویتین) می‌تواند به تحریک تولید گلبول های قرمز توسط خون و کاهش خستگی کمک کند.
درمان کم‌خونی داسی شکل: درمان شامل اکسیژن، مسکن، مایعات خوراکی و وریدی برای کنترل درد و پیشگیری از عوارض باشد. علاوه بر این پزشک ممکن است به شما تزریق خون، و دریافت آنتی بادی و اسید فولیک را نیز توصیه کند. یک داروی ضد سرطان با نام hydroxyurea نیز ممکن است برای درمان کم خونی داسی شکل مورد استفاده قرار گیرد.

درمان طب سنتی:

مویز 40 عدد
زیتون 7 عدد ناشتا
خوردن گرم و ترها
خوردن برنج و ماش.
سبزی تره زیاد بخورید.
آب شوید با عسل بخورید.
خوردن لبو (چغندر قرمز یا زرد)
خورش آلو اسفناج با قارچ بخورید.
ارده با شیره انگور روزی یک پیاله
خوردن حلیم با عسل (به جای شکر)
روزی یک تا سه لیوان عرق یونجه بخورید.
سبزی یونجه به صورت روزانه استفاده کنید.
هر روز ۳۰۰ تا ۵۰۰ گرم توت فرنگی بخورید.
از خوردن ماهی، سرکه و سبزیجات بپرهیزید.
بادام هر روز 14 عدد مثل آدامس جویده شود.
کاهش جدی سردی جات به خصوص شب ها
باقلا، عناب، انار، شیره انگور و تره مصرف کنید.
هر روز صبح نان برشته را با پنیر و پرتقال بخورید.
از داروی قرص خون تا زمان بهبودی استفاده کنید.
هر روز فعالیت فیزیکی و ورزش سبک داشته باشید.
خوردن عرق رازیانه هر شب یک لیوان با عسل (بانوان)
اندازه یک حبه از جامع امام رضا (ع) را با آب تره بخورید.
اگر عسل نبود می توانید با سمنو کم خونی را درمان کنید.
مقداری سنبل الطیب را بپزید و آب آن را به مرور بخورید.
بادام درختی را روزی 14 عدد دانه دانه مثل آدامس بجوید.
بعد از هر وعده غذای روزانه ۵ تا ۶ عدد فندق خام بخورید.
خوردن شربت عسل یا شربت شیره انگور روزی 1 الی 3 لیوان
ارده با شیره انگور (هفته ای 5 وعده بعنوان صبحانه) میل شود.
هر روز پوست سنگدان مرغ خشک کرده را نرم بسایید و بخورید.
نوشیدن روزانه 2 لیوان آب سیب و عسل و 2 لیوان آب هویج و عسل.
هر روز یک وعده غذای روزانه خود را ذرت بو داده یا فرنی ذرت قرار دهید.
خوردن (یک عدد سیب رنده شده + 2 قاشق عرق بیدمشک + مقداری عسل)
حجامت، خون کثیف را از بدن خارج می کند و خون تمیز را جایگزین می سازد.
برنامه ریزی درست برای خواب و خوراک و ورزش و تفریحات سالم داشته باشید.
۲۰ روز بعد از مصرف دارو حجامت کنید و بعد از حجامت از شکر (نیشکر) استفاده کنید.
روزانه 21 عدد مویز، انجیر شبی 7 عدد، زیتون 7 عدد صبح ها، خرما 3 عدد میل کنید.
فسجان بادام درختی (نصف بادام + نصف گردو) هفته ای 2 الی 3 وعده شام میل کنید.
استفاده نکردن از غذاهای صنعتی و مصنوعی که موجب اختلال در سیستم گوارش می شود.
استفاده از شیر بادام (روزانه یک تا دو لیوان) برای تنظیم سیستم عصبی و داشتن آرامش خاطر.
هر روز قنطریون یا تخم شنبلیله یا سنبل خطایی و یا گل زرفا را دم کنید و یا بجوشانید و آب آن را بخورید.
برای درمان کم خونی ناشی از صفرای زیاد ابتدا سرکه انگبین و دفع سوداها میدهیم و سپس حجامت می کنیم.
ده روز، همه روزه ساعت ۱۱ یک عدد موز رسیده را له کرده و با دو قاشق عسل و کمی خامه مخلوط کنید و بخورید.
خوردن گوشت بریان یا کباب شده (گوشت بریان، کم خونی را جبران می کند، بخصوص اگر علت کم خونی تب باشد).
سوپ گندم به همراه روغن زیتون هفته ای 1 الی 2 وعده میل کنید بهترین خون ساز است و برای همه مزاج ها سودمند است.
گزنه 3 واحد + عناب 1 واحد آسیاب کنید، نیم ساعت قبل از صبحانه و شام یک قاشق چایخوری دم کنید و با عسل میل کنید.
هر روز به جای صبحانه انگور زرد و رسیده یا آب انگور میل کرده و تا ظهر هیچ چیز دیگری نخورید و ۴۰ روز این کار را ادامه دهید.
کاهش جدی سردی ها مخصوصاً چای، عدس، گوشت گاو، لبنیات، گوجه و خیار، هندوانه، بادمجان، سوسیس و کالباس، نوشابه و …
یک مشت مویز بدون هسته + یک استکان گلاب + یک استکان عرق بیدمشک ترکیب کنید تو اجازه دهید 24 ساعت بماند صبح میل کنید.
اندازه دو قاشق چایخوری، داروی خونساز را شب موقع خواب میل کنید و تا زمان بهبودی ادامه دهید. این دارو همراه قرص خون تجویز می شود.
روزی یک مرتبه یک قاشق غذاخوری تخم شربتی را در یک لیوان آب جوش به مدت ده دقیقه قرار دهید و سپس با عسل شیرین کنید و میل کنید.
روزی یک بار از ترکیب (یک عدد سیب قرمز را در ظرف غیر فلزی رنده کرده + 3 قاشق غذاخوری عرق بیدمشک + یک قاشق غذاخوری عسل) میل کنید.
شلغم را پوست کنده و برش برش کنید، بعد کمی آب نمک روی آن بپاشید و نگهدارید و هر روز چندبار آنها را به همراه تره و سالاد سبزی های خام بخورید.
روزی یک بار از ترکیب (یک عدد سیب قرمز را در ظرف غیر فلزی رنده کرده + 3 قاشق غذاخوری عرق بیدمشک + یک قاشق غذاخوری عسل) میل کنید.
سی گرم پوست سبز گردو یا برگ های خشک گردو را در یک لیتر آب جوش ۱۲ دقیقه دم کنید، بعد صاف کرده و قبل از هر غذای روزانه یک استکان از آب آن را بنوشید.
تخم بالنگو + تخم فرنجمشک + تخم شربتی + تخم ریحان + تخم قدومه به یک نسبت ترکیب کنید و یک قاشق چایخوری با یک لیوان آب گرم ترکیب کرده و میل کنید.
سی گرم برگ بارهنگ خشک را در نیم لیتر آب ۳ دقیقه بجوشانید، بعد ۱۵ دقیقه دم کنید، سپس صاف و آب آن را با عسل شیرین کرده و هر روز سه تا پنج فنجان به نوبت بنوشید.
روغن نارگیل + شیره انجیر + شیره انگور + شیره خرما + شیره توت + عسل همه موارد را با هم ترکیب کنید و یک قاشق از این ترکیب را با یک لیوان شیر ترکیب کنید و میل کنید.
سی گرم برگ و ساقه گزنه خشک را در نیم لیتر آب سرد بریزید و روی آتش ملایم تا ۵ دقیقه جوشانده و ۱۰ دقیقه دم کنید، سپس صاف کرده و روزی سه تا چهار فنجان از آب آن را بنوشید.
ده گرم ریشه ریوند چینی را در یک لیتر آب جوش ۱۵ تا ۲۰ دقیقه دم کنید، بعد صاف کرده و قبل از هر غذا یک فنجان از آب آن را بنوشید. (اگر حالت اسهالی دارید از این نسخه استفاده نکنید.)
بیست گرم از ساقه های گلدار و خشک پونه کوه را در یک لیتر آب جوش ۱۲ دقیقه دم کنید، بعد آب آن را صاف و با عسل شیرین کرده و قبل از هر غذا یک فنجان بنوشید. (اگر یبوست دارید از این نسخه استفاده نکنید.)
کسی که به این بیماری مبتلا می شود، دست و پایش یخ می زند، یعنی غلبه بلغم پیدا می کند. بنابراین خوردن بلغم زدا، غذاهای گرم، غذاهای با طبع گرم، گرفتن دوش آب داغ و پشت به آفتاب نشستن در درمان او مؤثر است.
جوانه گندم 100 گرم، شلتوک برنج 100گرم، مخمر جو 100 گرم، مغز گردو 200 گرم، بادام زمینی 200 گرم، تخم شاهی 50 گرم، تخم پیاز 50 گرم، تخم هویج 50 گرم، تمام مواد را نرم آسیاب کنید و بعد از غذا دو قاشق غذاخوری در ماست حل کنید و مصرف نمائید.
پنج گرم برگ یا گل افسنطین را در یک لیتر آب جوش بریزید و درب ظرف را ببندید و بجوشانید، بعد ۱۲ دقیقه دم کنید، سپس بگذارید تا سرد شود و بعد از سرد شدن صاف و شیرین کرده و هر روز قبل از ناهار و قبل از شام، هر بار یک استکان از آب آن را بنوشید.
برای درمان کم خونی باید هر روز صبح آب غوره بی نمک را به تمام بدن مخصوصاً به پشت و ناحیه شکم و کلیه ها و پاها مالش دهید، مدتی صبر کنید و بعد زیر دوش بروید، سپس در آفتاب استراحت کنید و یا حمام آفتاب بگیرید.
رعایت آداب صحیح غذا خوردن تا 3 فاکتور اساسی موسیون (مانع آسیب رساندن اسید معده به جداره معده)، آنزیم آلفا آمیلاز (عامل هضم غذاهای نشاسته ای) و لیزوزیم (عامل از بین برنده باکتری های موجود در دهان و غذا) در دهان تولید شود.
اگر زبان سرخ و دردناک باشد، دهان و زبان خود را 4 الی 3 بار در روز با آب و نمک گرم بشویید. برای تهیه آب نمک، یک قاشق چایخوری نمک را به یک لیوان آب گرم اضافه نموده، حل کنید و دندان های خود را با مسواک نرم تمیز کنید.
(زنجبیل + دارچین + جوز بوا) را به مقادیر مساوی کوبیده و با هم مخلوط کنید، هر روز سه وعده قبل از غذا با آب جوشانده ی عدس سبز و مقدار کمی نمک بخورید. این نسخه برای زنانی که بعد از زایمان دچار کم خونی و فقر آهن می شوند، بسیار تجربه شده است.
بیست گرم جو پوست کنده را در یک لیتر آب سرد بجوشانید و قبل از اینکه به جوش آید آب آن را دور بریزید و در یک لیتر دیگر آب بجوشانید و پس از ۱۵ دقیقه جوشیدن صاف کرده و قبل از هر غذای روزانه یک فنجان از آب آن را بنوشید و پس از تمام شدن دوباره تازه درست کنید.
درمان شاخص کم خونی، مرکب ۶ یا قرص خون است. قرص خون، سخت ترین حالات کم خونی را درمان می کند. مقدار مصرف قرص خون در تابستان، یک مثقال و دو مثقال در زمستان است. البته در صورت خوردن قرص خون باید از خوردن ماهی، سرکه و سبزیجات پرهیز کرد.
جوانه گندم 100 گرم + شلتوک برنج 100گرم + مخمر جو 100 گرم + مغز گردو 200 گرم + بادام زمینی 200 گرم + تخم شاهی 50 گرم + تخم پیاز 50 گرم + تخم هویج 50 گرم. تمام مواد را نرم آسیاب کنید و بعد از غذا دو قاشق غذاخوری در ماست گیاهی حل کنید و مصرف نمائید.
یک قابله استخوان گوسفند را بجوشانید و ادیوه جات نظیر هل، دارچین، زردچوبه و نمک به دلخواه اضافه کنید و 8 ساعت که جوشید صاف کنید استخوان ها باید له شده باشند ترکیب را له کنید و هر بار خواستید غذا درست کنید یک پیاله از این ترکیب استخوان را به مواد اضافه نمایید.
یک قاشق غذاخوری گل گاوزبان + یک قاشق مرباخوری تخم موردانه، ترکیب و آسیاب کنید و یک قاشق غذاخوری از این ترکیب را با دو لیوان آب بجوشانید تا یک لیوان باقی بماند با عسل شیرین کرده و میل کنید. (افرادی که دچار گرفتگی عروق قلبی هستند از این ترکیب استفاده نکنند).
شیره انگور یک قاشق غذاخوری + شیره توت یک قاشق غذاخوری + شیره خرما یک قاشق غذاخوری + شیره انجیر یک قاشق غذاخوری (اگر حساسیت ندارید) + شهد خرما یا عسل خرمایی یک قاشق غذاخوری + روغن نارگیل یک قاشق غذاخوری + ارده یک قاشق غذاخوری ترکیب کنید و بعنوان وعده صبحانه میل کنید.
کم خونی یکی از مشکلات شایع عصر حاضر است، که بیشتر در جامعه زنان شیوع دارد. از نگاه طب سنتی زنان مستعد کم خونی هستند بدلیل اینکه غالباً دارای مزاج سرد هستند. برای درمان کم خونی در طب سنتی باید به این نکته مهم توجه داشته باشیم که عامل برطرف کننده کم خونی خلط دم است. پس راه درمان، خوردن غذاهای گرم و تر و کاهش غذاهای سرد است.
برای درمان تکمیلی کم خونی از بادکش خونساز (کتف، کمر و ساکرال (گودی کمر)) انجام می دهیم بعد بیمار کل بدن را با روغن بنفشه روغن مالی می کند سپس کتف را رو به آفتاب قرار می دهد یک شب در میان (14 الی 21 مرحله) وقتی یک بلغمی را بادکش می کنیم بعد از 7 جلسه ترکیبات خون عوض می شود و خونش زیاد می شود. کسانی که کم خونی شان شدید است را هم حجامت می کنیم اما کمتر خون می گیرم چون خود حجامت خون سازی می کند.
برای درمان تکمیلی کم خونی از بادکش خونساز (کتف، کمر و ساکرال (گودی کمر)) انجام می دهیم بعد بیمار کل بدن را با روغن بنفشه روغن مالی می کند سپس کتف را رو به آفتاب قرار می دهد یک شب در میان (14 الی 21 مرحله) وقتی یک بلغمی را بادکش می کنیم بعد از 7 جلسه ترکیبات خون عوض می شود و خونش زیاد می شود. کسانی که کم خونی شان شدید است را هم حجامت می کنیم اما کمتر خون می گیرم چون خود حجامت خون سازی می کند.
برای درمان تکمیلی کم خونی از بادکش خونساز (کتف، کمر و ساکرال (گودی کمر)) انجام می دهیم بعد بیمار کل بدن را با روغن بنفشه روغن مالی می کند سپس کتف را رو به آفتاب قرار می دهد یک شب در میان (14 الی 21 مرحله) وقتی یک بلغمی را بادکش می کنیم بعد از 7 جلسه ترکیبات خون عوض می شود و خونش زیاد می شود. کسانی که کم خونی شان شدید است را هم حجامت می کنیم اما کمتر خون می گیرم چون خود حجامت خون سازی می کند.
ضمناً برای نتیجه بهتر لازم است پرهیز کنید از خوردن ترخون و مصرف دخانیات و نیز از خوراکی هایی که خونساز هستند زیاد استفاده کنید، مانند: انجیر، بادام، موز، انار، آب لیمو، سیب درختی، گلابی، سنجد، ذرت بوداده، فندق، انگور، زردآلو، پسته، توت فرنگی، توت شیرین، خرما، کوبیده گردو با خرما، آلو، خربزه، ذالزالک، آب هویج (صبح ناشتا)، آب هویج همراه با آب اسفناج، کشمش، شیر و موز، اسفناج، جعفری، لوبیا، شاهی، عدس، بادمجان رسیده و خام بدون پوست، کلم برگ، کلم قمری، نخودسبز، لوبیاسبز، گندم، کاهو، باقلا، زردک، چغندر خام، برگ چغندر، جوشانده اکلیل کوهی، شربت یونجه، بلوط، جوشانده کاكل ذرت، عسل، قائوت با نارگیل و نبات، قارچ، دارچین، شیره انگور، جوانه گندم، کباب، شیر گاو، شیر گاومیش، گوشت مرغ، گوشت جوجه مرغ، جوجه کبوتر، گوشت گاو، جگر سیاه، تخم مرغ آب پز با تخم شاه تره و روغن نخود.

درمان کم بودن هموگلوبین خون و فقر آهن و فقر اسیدفولیک:

خوردن عدسی
خوردن گرم و ترها
خوراک فسنجان بادام.
خوردن گوشت شترمرغ
خوردن لبو (چغندر قرمز یا زرد)
ده با شیره انگور روزی یک پیاله
خوردن سوپ گندم با روغن زیتون.
خوردن حلیم با عسل (به جای شکر)
کره بادام زمینی در طول روز بخورید.
میخ را داغ کنید و داخل آب غذا بزنید.
سرکه شیره هر 12 ساعت نصف لیوان.
مصرف آب آهن تاب هر 12ساعت یک تا دو لیوان.
پسته، شیرموز و آب هویج نیز براي فقر آهن مفید است.
اگر عسل نبود می توانید با سمنو کم خونی را درمان کنید.
بادام درختی را روزی 14 عدد دانه دانه مثل آدامس بجوید.
خوردن شربت عسل یا شربت شیره انگور روزی 1 الی 3 لیوان
روزانه 21 عدد مویز، انجیر شبی 7 عدد، زیتون 7 عدد صبح ها، خرما 3 عدد میل کنید.
فسجان بادام درختی (نصف بادام + نصف گردو) هفته ای 2 الی 3 وعده شام میل کنید.
سوپ گندم به همراه روغن زیتون هفته ای 1 الی 2 وعده میل کنید بهترین خون ساز است و برای همه مزاج ها سودمند است.
کاهش جدی سردی ها مخصوصاً چای، عدس، گوشت گاو، لبنیات، گوجه و خیار، هندوانه، بادمجان، سوسیس و کالباس، نوشابه و …
کافیست نصف استکان عرق یونجه را با چند قاشق شیره خرما ترکیب کنید، سپس روزانه تا سه مرتبه هر بار یک قاشق غذاخوری میل نمایید
روزی یک بار از ترکیب (یک عدد سیب قرمز را در ظرف غیر فلزی رنده کرده + 3 قاشق غذاخوری عرق بیدمشک + یک قاشق غذاخوری عسل) میل کنید.
(زنجبیل + دارچین + جوز بوا) را به مقادیر مساوی کوبیده و با هم مخلوط کنید، هر روز سه وعده قبل از غذا با آب جوشانده ی عدس سبز و مقدار کمی نمک بخورید. این نسخه برای زنانی که بعد از زایمان دچار کم خونی و فقر آهن می شوند، بسیار تجربه شده است.
اگر بچه 5/1 تا 2 سال به بالا دارید و با کمبود آهن مواجه است یک عدد ماهیچه گوسفند را بگذارید خوب بپزد. سپس با ماست مخلوط کرده و داخل مخلوط کن بریزید و خوب مخلوط کنید. این غذا را هر روز یا یک روز در میان به بچه تان بدهید کمبود آهن او رفع می شود.
برای درمان تکمیلی کم خونی از بادکش خونساز (کتف، کمر و ساکرال (گودی کمر)) انجام می دهیم بعد بیمار کل بدن را با روغن بنفشه روغن مالی می کند سپس کتف را رو به آفتاب قرار می دهد یک شب در میان (14 الی 21 مرحله) وقتی یک بلغمی را بادکش می کنیم بعد از 7 جلسه ترکیبات خون عوض می شود و خونش زیاد می شود. کسانی که کم خونی شان شدید است را هم حجامت می کنیم اما کمتر خون می گیرم چون خود حجامت خون سازی می کند.
عسل 1 قاشق غذاخوری + عرق دارچین + آب، مخلوط و روزی دو تا سه لیوان مصرف کنید. این نوشیدنی، به ویژه در درمان کم خونی افراد بلغمی (افراد سرد مزاج و رطوبتی) بسیار موثر است و در صورت تداوم مصرف، علاوه بر درمان کم خونی، موجب کاهش وزن این گونه افراد نیز می شود. افزودن آب لیموترش تازه به این شربت عسل نیز می تواند مطلوب باشد. (طرز تهیه شربت عسل یا شیره انگور: 2 الی 3 قاشق غذاخوری از عسل یا شیره انگور به همراه یک لیوان آب میل کنید).

درمان کم خونی بچه یک ساله:

بدن خود بچه را با روغن سیاه دانه چرب بکنید.
شیر مادر را با عسل و خرما و عرق رازیانه گرم کنید.

داروها:

دکستران
هماتینیک
فولیک اسید
اریتروپویتین
سوکروز آهن
فروموکسیتول
اکسی متولون
فروس سولفات
هیدروکسی اوره
ناندرولون دکانوات

فعالیت:

روزی نیم ساعت فعالیت مناسب بدنی داشته باشید.

رژیم غذایی:

از مصرف فرآورده های کارخانه ای، لبنیات پاستوریزه، چای پرهیز کنید.
خوردن میوه هایی مثل انگور، گلابی، سیب، خربزه، به و انار شیرین توصیه می شود.
خوردنی های مفید: آبگوشت چهارمغز، اشکنه شنبلیله، کل جوش، تاس کباب، کباب گوسفند، خوردن انواع شیره ها، آب آهن تافته، بادکش گذاشتن بر استخوان های پهن، خوردن جوشانده استخوان گوسفند، آش گندم با شلغم، آش گندم با تره، آش گندم با سویا، آش باقلا، آش ماش، آش لپه ۱، آش لپه ۲، آش کدو حلوایی، آش کدو خورشتی، خوراک نخود فرنگی با پنیر سویا، خوراک نخود فرنگی با شوید، خوراک نخود فرنگی با کدو، خوراک نخود فرنگی با رب انار، خوراک نخود فرنگی و ذرت، خوراک باقلا، خوراک عدس و اسفناج، خوراک عدسی ساده، خوراک عدسی با قارچ، خوراک عدسی با صیفی جات، خوراک کدو خورشتی با سویا، خوراک کدو خورشتی با قارچ، خوراک کدو خورشتی با کرفس، خوراک کدو بادمجان، خوراک قارچ و لوبیا سبز، خوراک قارچ و فلفل دلمه ای، خوراک قارچ و سیب زمینی، لقمه قارچ و سویا، خوراک قارچ با سس، خوراک قارچ طعم دار، خوراک قارچ و ذرت، خوراک قارچ و بامیه، تاس کباب قارچ و سویا، خوراک صیفی جات، خوراک کلم برگ با عدس، خوراک کلم قمری، خوراک گل کلم، خوراک کلم بروکلی، خوراک لوبیا سبز ۱، خوراک لوبیا سبز ۲، یتیمچه، خوراک بادمجان و عدس، بورانی گوجه بادمجان، خوراک بادمجان و غوره، خوراک لوبیا سفید ساده، خوراک لوبیا سفید با جعفری، خوراک لوبیا سفید با سویا، خوراک لوبیا سفید با قارچ، خوراک سویا با سبزیجات، خوراک سویا و عدس، خوراک سویا با رب انار، خوراک سویا با نخود، تاس کباب سویا، خوراک پنیر سویا، خوراک لوبیا با قارچ، خوراک لوبیا لعاب دار، لوبیا با سویا، خوراک لوبیا ساده، خوراک بامیه با سویا، خوراک بامیه و لوبیا چشم بلبلی، خوراک تند بامیه، خوراک نخود با شوید، خوراک نخود با قارچ، خوراک نخود با سویا، خوراک نخود با کدو بادمجان، خوراک دال عدس، خوراک بورانی، خوراک کشمشی، خوراک لوبیا قرمز، خوراک لوبیا چشم بلبلی،خوراک لوبیای سویا، خوراک مخلوط، آش گندم با حبوبات، آش گندم با کرفس، آش گندم با سبزیجات، آش شله قلمکار، آش صیفی، آش غلات، آش خرفه ۱، آش خرفه ۲، آش زردآلو، آش سماق، آش عدس ۲، آش برنج، آش حبوبات و غله ۱، آش حبوبات و غله ۲، آش شوید باقلی، آش جو با لوبیا سبز، آش جو با حبوبات ۱، آش جو با حبوبات ۲، آش کلم برگ، آش گل کلم ۱، آش گل کلم ۲، آش کلم قمری با ماش، آش کلم قمری با گندم، آش کلم قمری با عدس، آش کلم بروکلی ۱، آش کلم بروکلی ۲، آش شلغم ۱، آش شلغم ۲، آش اسفناج ۱، آش اسفناج ۲، آش برگ چغندر، آش حبوبات ۱، آش حبوبات ۲، آش گوجه سبز، آش گوجه فرنگی ۱، آش گوجه فرنگی ۲، آش مرزه، آش شولی ۱، آش شولی ۲، آش رب، آش زرشک، حلیم عدسی با سویا ۱، حلیم عدسی با سویا ۲، حلیم حبوبات و غلات، حلیم گندم با شیر سویا، حلیم گندم با سویا، حلیم گندم با عدس، حلیم گندم و بادمجان، حلیم گندم با مغزیجات، حلیم جو، حلیم دال عدس، مرصع پلو، صیفی پلو، آلبالو پلو، ساطری پلو، شوید باقالی پلو، شوید پلو با لوبیا چشم بلبلی، دم پخت گوجه ۱، دم پخت گوجه ۲، هویج پلو، سبزی پلو، پلو مخلوط، لپه پلو، کلم قمری پلو، کلم پلو، کلم پلو با قارچ، کلم پلو با سویا، دمی شیرازی، عدس پلو ساده، عدس پلو با سویا، عدس پلو با کدو حلوایی، عدس پلو با قارچ، لوبیا قرمز پلو، لوبیا سبز پلو ۲، لوبیا سبز پلو ۳، نخود فرنگی پلو ۱، نخود فرنگی پلو ۲، پلوی آلو اسفناج، انار پلو، گشنیز پلو با سویا، لبو پلو، بادمجان پلو ۱، بادمجان پلو ۲، رب پلو، بلغور پلو، خورش فسنجان با کدو حلوایی، خورش فسنجان با سویا، خورش شهد فسنجان، خورش فسنجان با اسفناج، خورش قیمه، خورش قورمه سبزی با سویا، خورش قورمه سبزی با قارچ، خورش کرفس ۱، خورش کرفس ۲، خورش آلو اسفناج، خورش به و آلو، خورش به، خورش آلو و قیسی، خورش تره سویا، خورش قیمه بادمجان، خورش قیمه آلو، خورش بادمجان، خورش کدو بادمجان، خورش شوید باقالی، خورش بامیه با سویا ۱، خورش بامیه با سویا ۲، خورش بامیه با دال عدس، خورش بامیه با قارچ، خورش بامیه بادمجان، خورش دال عدس با قارچ، خورش دال عدس با تمر هندی، خورش قارچ و آلو، خورش قارچ و لوبیا سفید، خورش لوبیا سبز، خورش کدو حلوایی، خورش کدو خورشتی، خورش کلم بروکلی با سویا، خورش کلم بروکلی با قارچ، خورش هویج و به، خورشت قیمه قارچ، خورش قیمه بادمجان، خورشت کنگر، سوپ صیفی جات ۱، سوپ صیفی جات ۲، سوپ کدو خورشتی، سوپ کدو حلوایی، سوپ جو ۱، سوپ جو ۲، سوپ دال عدس، سوپ اسفناج، سوپ شلغم، سوپ لوبیا سبز، سوپ قارچ ۱، سوپ قارچ ۲، سوپ بامیه، سوپ کلم قمری، سوپ کلم بروکلی ۱، سوپ گل کلم، سوپ کلم برگ، سوپ گشنیز، سوپ کدو قلیانی، سوپ بلغور و کرفس، سوپ کلسیم، سوپ جو با شیر سویا، سوپ کاهو سبز، سوپ جو و اسفناج، کباب تابه گیاهی، کتلت عدس ۱، کتلت عدس ۲، کتلت اسفناج، کتلت هویج و سیب زمینی، کتلت ذرت، کتلت سیب زمینی و حبوبات، کتلت سویا با گندم جوانه زده، برگر کدو خورشتی، برگر لوبیا سفید، برگر لوبیا چشم بلبلی، پن کیک سیب زمینی، فلافل ساده، فلافل تنوری، فلافل با جعفری، سوسیس فانتزی، دلمه کلم، دلمه فلفل دلمه ای، دلمه کدو خورشتی، دلمه سیب زمینی، دلمه برگ انگور، کوفته سبزیجات، کماچ ساده، کماچ گندم و جو، کماچ سویا، کماچ قارچ، کماچ مخلوط، ماست سویا، پنیر سویا، فرنی سویا، خامه سویا، سس گل کلم، سس مایونز گیاهی، سس گندم جوانه زده، سس گوجه فرنگی ۱، سس گوجه فرنگی ۲، سس معطر، سس مخصوص ۱، سس مخصوص ۲، سس زیتون، سمنو با گندم و جو، سمنو با رب انار.

نکته:

بلغم را اگر حرارت بدهیم تبدیل به خون می شود، وقتی که یک نفر سفید پوست راه می رود و ورزش می کند چهره اش گلگون می شود و وقتی که همین شخص را ماساژ می دهیم رنگ همان ناحیه قرمز می شود، وقتی که روغن گرم بمالیم بلغم در اثر گرمی می پزد و تبدیل به خون می شد، و غذا هم همینطور است.
انجام بادکش در زمان بارداری اصلاً مجاز نیست و اگر کم خونی خود را قبل از دوران بارداری درمان کردید دیگر نیاز به انجام تمام دستورات در دوران بارداری نیست.
سلول های قرمز خون یا گلبول های قرمز در مغز استخوان به وجود می آیند. طی یک برآورد مشخص شده است که در بدن یک فرد بزرگسال تندرست تقریباً در هر دقیقه یک بیلیون گلبول قرمز تولید می شود. در هر میلی متر مکعب خون که یک مکعب فرضی با ابعاد 04/0 اینچ می باشد به طور طبیعی در حدود 000/000/5 گلبول وجود دارد؛ این عدد شمار خون نامیده می شود. با این وجود برای تندرست بودن، هر یک از این گلبول ها باید حاوی مقداری هموگلوبین باشد که با اکسیژن ترکیب شده و آن را در خود نگه دارد. تقریباً نیم فنجان خون باید ۱۵ گرم هموگلوبین را در خود داشته باشد؛ هرگاه شمار خون شما از 000/400 گلبول قرمز یا از ۱۲ گرم هموگلوبین کمتر باشد، کم خونی وجود دارد.
یافتن علت ایجاد کم خونی مهم است. کمبودهای تغذیه ای از علل نسبتاً شایع کم خونی هستند. بیشتر کم خونی های ناشی از تغذیه در صورتی درمان می شوند که پا به پای آهن؛ اسیدسیتریک، اسیدمالیک، تارتاریک و ویتامین C نیز به بدن برسد. مواد غذایی حاوی اسید همچون دوغ، ماست، میوه های ترش و آبدار، انواع مرکبات ترش به جذب آهن کمک می کنند و بالعكس مواد قندی و نشاسته ای از یک سو به علت تحریک ترشح شیره های قلیایی، هضم و از سوی دیگر به علت آنکه تاب تحمل رشد باکتری های مفید روده را ندارند جذب آهن را کاهش می دهند. افراد مبتلا به زخم معده که بر اثر خون ریزی دچار کم خونی شده اند تا موقعی که ترکیبات قلیایی کننده معده را مصرف می کنند بدن آنها قادر به جذب آهن نخواهند بود. هر رژیم غذایی که از حیث پروتئینی و ویتامین های B کافی باشد و به وسیله منابع طبیعی به بدن برسد از نظر آهن نیز کاملاًٌ کافی و مناسب خواهد بود، ولی مصرف مواد کافئین دار مانند قهوه، چای، نوشابه های شیرین و بستنی های صنعتی به مقدار قابل توجهی مصرف آهن را کاهش می دهند. کم خونی به خودی خود یک بیماری نیست بلکه همیشه معلول عوامل دیگری می باشد و معمولاً کم خونی معلول از دست دادن مزمن خون (قاعدگی، جراحی) و یا فقدان مواد غذایی کافی به ویژه آهن است. بدن انسان برای ساختن گلبول های قرمز نیاز به مواد مغذی و مواد معدنی و ویتامین ها دارد؛ موادی چون: پروتئین، آهن، مس، اسیدفولیک، ویتامینB2 ، B12 ویتامین C و …، بنابراین کمبود هر یک از این مواد می تواند علتی برای کم خونی باشد. چند نوع کم خونی وجود دارد که علایم همه آنها تقریباً مشابه هستند. در هر یک از حالات کم خونی کاهش اکسیژن قابل دسترسی برای سلول های بدن باعث کاهش کارایی بدن می شود؛ درنتیجه مغز نسبت به فقدان اکسیژن با سردرد، سرگیجه، سستی، از دست دادن حافظه، عصبانیت، بی حوصلگی و خواب آلودگی واکنش نشان می دهد. سایر علایم عبارتند از: ضربان تند قلب، احساس کرخی یا سوزش در انگشتان و پنجه ها، زنگ زدن گوش، ظهور لکه های سیاه در مقابل چشمان، رنگ پریدگی، عوارض روحی، سوزش و قرمز شدن زبان، به خواب رفتن دست، پشت درد، اختلال هاضمه، تحریک پذیری، افسردگی، قاشقی شدن ناخن ها، کاهش بازده کار و از دست دادن وزن.
در قدیم درب ظروف غذا را خمیر یا دمی می گذاشتند و روی درب ظرف را نیز زغال میریختند اینکار به این دلیل بود که بخار غذا سرشار ازمواد و املاح معدنی است که نباید خارج شود و باید به خود غذا برگردد و با ریختن زغال روی درب ظروف این بخار جذب خود غذا میشد ولی استفاده از زودپز موجب خروج بخار و از بین رفتن خاصیت غذا می شود.