نارکولپسی (حمله خواب در بیداری): عبارت است از یک اختلال نادر خواب که مشخصه آن عبارت است از حملات غیر قابل کنترل به خواب رفتن در هر جا یا هر زمان. پس از یک حمله خواب 15 الی 10 دقیقه ای، فرد تنها به مدت کوتاهی احساس آسایش می کند و پس از آن دوباره احساس ناخوشایند خواب آلودگی به سراغ وی می آید. این حملات خواب ممکن است در حال رانندگی، صحبت کردن یا کار کردن رخ دهند. این عارضه در نوجوانی یا اوایل بزرگسالی بروز کرده و در سراسر زندگی ادامه یابند.
انواع نارکولپسی:
- ناركولپسی نوع 1: قبلاً به اين فرم بيماري ناركولپسی كاتاپلكسی گفته مي شد. افراد مبتلا به این نوع، خواب آلودگی بیش از حد در طول روز را به همراه کاتاپلکسی تجربه می کنند. آن ها همچنین ممکن است سطح پایین انتقال دهنده عصبی هیپرتین در مغز خود را داشته باشند.
- ناركولپسی نوع 2: همچنین یک بیماری وجود دارد که به عنوان نارکولپسی ثانویه شناخته می شود و در صورت آسیب دیدن هیپوتالاموس می تواند رخ دهد. هیپوتالاموس در اعماق مغز قرار دارد و در تنظیم خواب مهم است. آسیب به این ناحیه می تواند همراه با سایر مشکلات عصبی منجر به علائم نارکولپسی شود.
علائم:
- هر یک از علائم زیر (10% افراد دچار نارکولپسی دارای همه علائم زیر هستند): حملات خواب که ممکن است تا ده بار در طی یک روز رخ دهند. این حملات می تواند در طی مطالعه یا سایر فعالیت ها بروز کند، یک حمله خواب برای بیمار احساس سرحال بودن را به ارمغان می آورد، ولی ممکن است مدت کوتاهی بعد حمله دیگری عارض شود. وقوع رویاها، صداها یا توهم های واضح در شروع حمله خواب یا هنگام بیدار شدن، فلج موقت (از دست دادن ناگهانی قدرت عضلانی) در طی حمله خواب یا درست قبل از بیداری کامل، خواب آلودگی غیر قابل اجتناب در طی روز.
علت:
- غلبه شدید بلغم در مغز
- نامشخص. درگیری احتمالی دستگاه ایمنی، گاهی این حالت در پی عفونت های مغزی یا صدمات سر بروز می کند.
عوامل افزایش دهنده خطر:
- سابقه خانوادگی مثبت از نظر این اختلال هر یک از این دو مورد ممکن است باعث شعله ور شدن حمله خواب گردند: فعالیت یکنواخت، خنده طولانی.
پیشگیری:
- روش پیشگیری شناخته شده ای ندارد.
عواقب مورد انتظار:
- این اختلال در تمام طول عمر ادامه می یابد ولی طول عمر را کاهش نمی دهد. علائم ممکن است با بالا رفتن سن بدتر شوند. با این حال در خانم ها، علائم ممکن است پس از یائسگی بهبود یابد. درمان دارویی ممکن است تناوب حملات خواب را کاهش دهد.
عوارض احتمالی:
- آسیب های ناشی از وقوع یک حمله ناگهانی خواب در طی فعالیت های پر خطر نظیر رانندگی
تشخیص:
- اگر دچار خواب آلودگی بیش از حد روزانه و از بین رفتن ناگهانی توان عضلانی هستید، ممکن است پزشک این احتمال را دهد که شما به نارکولپسی مبتلا هستید. برای تشخیص و درمان ناركولپسی، پزشك باید شما را معاینه جسمی كند، شرح حال كامل پزشکی را انجام دهد و مطالعات خواب را انجام دهد. پزشک سوالات مفصلی در مورد خواب شما خواهد پرسید و سطح خواب آلودگی شما با استفاده از مقیاس ویژه ای رتبه بندی می شود. پزشکان همچنین از دو نوع آزمایش تخصصی برای تشخیص نارکولپسی استفاده می کنند:
- :Polysomnogram (PSG) این آزمایش شامل قرار دادن الکترودها روی پوست سر و بررسی فعالیت الکتریکی مغز، عضلات و قلب شما است. پزشکان همچنین تنفس شما را بررسی می کنند تا بتوانند تغییراتی را که در بدن شما هنگام خواب اتفاق می افتد درک کنند. آزمایش PSG می تواند به پزشکان کمک کند تا تشخیص دهند که خواب REM در اوایل چرخه خواب رخ می دهد یا خیر یکی از علائم اصلی بیماری نارکولپسی.
- آزمایش تأخیر خواب چندگانه (MSLT): این آزمایش در طول روز پس از پلی سونوگرافی انجام می شود. برای این تست، از شما خواسته می شود چهار یا پنج چرت در طول روز با فاصله دو ساعت داشته باشید MSLT برای بررسی سرعت خوابیدن افراد و ورود سریع آن ها به خواب REM طراحی شده است. افرادی که در کمتر از هشت دقیقه به خواب می روند در خواب آلودگی بیش از حد روز قرار می گیرند. با این وجود، آنچه خواب آلودگی طبیعی را از این بیماری متمایز می کند، تمایل به ورود سریع به خواب غیر معمول REM است. اگر افراد حداقل در طی دو چرت شبانه روز طی 15 دقیقه خواب REM را شروع کنند، به احتمال زیاد دچار این بیماری هستند. از آنجا که افراد مبتلا به این مشکل غالباً با ساير بيماري ها از جمله اختلالات روانپزشكي يا مشكلات عاطفي تشخيص داده نمي شوند، ممكن است ساليان طول بكشد تا كسي بتواند تشخيص صحيح را بدست آورد.
درمان طب نوین:
- هیچ راهی برای درمان ناركولپسی وجود ندارد و تصور می شود كه از بین رفتن هیپوكراتین همراه باشد. با این حال، بسیاری از علائم این بیماری با استفاده از داروها و تغییر سبک زندگی قابل کنترل است.
درمان طب سنتی:
- هر لقمه غذا را 32 بار بجوید.
- فعالیت بدنی مناسب داشته باشید.
- شبی یک قاشق مرباخوری اسفند خوراکی با آب ببلعید.
- به جای چایی از دمنوش دارچین یا زنجبیل استفاده کنید.
- هر 12 ساعت یک قاشق مرباخوری سیاهدانه و عسل بخورید.
- شب ها ملاج خود را با روغن های گرم نظیر سیاهدانه چرب کنید.
داروها:
- سدیم اکسی بات
- متیل فنیدات یا ریتالین
- داروهای تقویت کننده بیداری: مودافینیل (Provigil) یا آرمودافینیل (Nuvigil) محرک های عصبی مرکزی هستند که معمولاً به عنوان درمان های خط اول تجویز می شوند. این داروها برای کمک به بهبود سطح هوشیاری در طول روز استفاده می شوند. این داروها بیشتر از سایر داروها ترجیح داده می شوند، زیرا اعتیاد آن ها نسبت به بسیاری از محرک های قدیمی کمتر است.
- سدیم اکسی بات: همچنین به عنوان گاما هیدروکسی بوتیرات یا GHB شناخته می شود، سدیم اکسی بات FDA برای درمان نارکولپسی تأیید شده است. به کاهش علائم خواب آلودگی بیش از حد در روز و کاتاپلکسی کمک می کند. سرشار از سدیم است، بنابراین به افرادی که از این دارو استفاده می کنند توصیه می شود مصرف نمک در رژیم غذایی خود را محدود کنند.
- داروهای ضد افسردگی: برخی از علائم این بیماری نیز ممکن است با استفاده از انواع خاصی از داروهای ضد افسردگی برطرف شود. داروهای ضد افسردگی سه حلقه ای (TCA) و مهارکننده های انتخابی جذب مجدد سروتونین (SSRI) ممکن است به کاتاپلکسی، توهم، فلج خواب و اختلال در خواب شبانه کمک کنند.
فعالیت:
- از پرداختن به فعالیت هایی که وقوع خواب ناگهانی درطی آنها خطر صدمه دیدن را به دنبال دارد، نظیر رانندگی در مسافت های طولان، بالا رفتن از نردبان یا کارکردن در اطراف ماشین آلات خطرناک، اجتناب کنید. ورزش گاهی می تواند تعداد حملات خواب را کاهش دهد. برای رسیدن به حداکثر تناسب فیزیک خود تلاش کنید.
رژیم غذایی:
- از مصرف فرآورده های کارخانه ای و همچنین لبنیات بدون مصلح پرهیز کنید.