سیفلیس: عبارت است از یک بیماری آمیزشی مسری که باعث تخریب گسترش بافتی می گردد. سیفلیس با عنوان (مقلد بزرگ) شناخته شده است، زیرا علائم آن شبیه بسیاری از بیماری های دیگر است. دستگاه تناسلی، پوست و دستگاه عصبی مرکزی را درگیر می کند. سیفلیس دو نوع دارد: نوزادان (2 الی 0 هفته) به دنیا آمده از مادران مبتلا به سیفلیس (نوع مادرزادی) و نوعی که افراد، از تمام سنین و هر دو جنس را مبتلا می کند که از طریق تماس جنسی آن را کسب می کنند (نوع مسری).
انواع سیفلیس:
- سیفلیس اولیه: مرحله اولیه سفلیس حدود سه تا چهار هفته پس از گرفتن باکتری توسط فرد، روی می دهد. این مرحله با یک زخم کوچک و گرد به نام شانکر آغاز می شود. شانکر درد ندارد، اما بسیار عفونی است. این زخم ممکن است در هر جایی که باکتری به بدن وارد شود، مانند داخل یا اطراف دهان، دستگاه تناسلی یا رکتوم ظاهر شود. به طور متوسط ، پدیدار شدن زخم حدود سه هفته پس از ابتلا روی می دهد، اما بروز آن بین ۱۰ تا ۹۰ روز طول می کشد. این زخم بین دو تا شش هفته باقی می ماند. سیفلیس از طریق تماس مستقیم با زخم انتقال می یابد. این امر معمولاً در طول فعالیت های جنسی، از جمله رابطه جنسی دهانی رخ می دهد.
- سیفلیس ثانویه: بروز بثورات جلدی و گلودرد ممکن است با مرحله دوم سیفلیس همراه باشد. بثورات خارش ندارند و معمولاً در کف دست ها و کف پاها دیده می شوند، اما ممکن است در هر جایی از بدن روی دهند. برخی از افراد پیش از رفع بثورات، متوجه آن ها نمی شوند. علائم دیگر سفلیس ثانویه ممکن است شامل موارد زیر باشد: سردرد، تورم غدد لنفاوی، خستگی، تب، کاهش وزن، ریزش مو، درد مفاصل، این علائم در صورت درمان یا عدم درمان برطرف خواهند شد. با این حال، بدون درمان، فرد همچنان به سفلیس ابتلا خواهد داشت. سیفلیس ثانویه اغلب با بیماری های دیگر اشتباه می شود.
- سیفلیس نهفته: مرحله سوم سیفلیس، مرحله نهفته یا پنهان است. علائم اولیه و ثانویه ناپدید می شوند و علائم قابل ملاحظه ای در این مرحله مشاهده نمی شود. با این حال باکتری ها در بدن باقی می مانند. این مرحله می تواند تا سال ها پیش از پیشرفت به سفلیس ثالثیه ادامه یابد.
- سیفلیس ثالثیه: آخرین مرحله عفونت، سیفلیس ثالثیه است. براساس اعلام کلینیک مایو، تقریباً ۱۵ تا ۳۰ درصد افرادی که برای بیماری سیفلیس درمان نمی شوند، به این مرحله وارد می شوند. سیفلیس ثالثیه می تواند سال ها یا ده ها سال پس از عفونت اولیه روی دهد. سیفلیس ثالثیه می تواند مهلک باشد. برخی از پیامدهای احتمالی دیگر سفلیس ثالثیه عبارت اند از: کوری، ناشنوایی، بیماری روانی، از دست دادن حافظه، تخریب بافت نرم و استخوان، اختلالات عصبی مانند سكته مغزی یا مننژیت، بیماری قلبی، نوروسیفیلیس، که عفونت مغز یا نخاع است.
علائم:
- شایعترین علامت سفلیس، زخم است. اما با توجه به چند مرحلهای بودن این بیماری، بروز علائم سیفلیس نیز متناسب با پیشرفت بیماری است.
- مرحلهی اول سیفلیس: معمولترین و اولین علامت سیفلیس زخمهای کوچک است، به زخمهایی که در اثر سیفلیس ایجاد میشود شانکر گفته میشود. زخم سیفلیس ممکن است در نواحی تناسلی، روی آلت تناسلی یا در مقعد یا حتی در دهان ایجاد میشود. مهمترین ویژگی این زخمها این است که با درد همراه نیست و در برخی مواقع اصلاٌ فرد متوجه این زخمها نمیشود. زیرا در برخی موارد زخمها خود بهخود بهبود مییابند.
- مرحلهی دوم سیفلیس: در این مرحله از بیماری سیفلیس چند هفته بعد از بهبود زخمها یا همان شانکر بثوراتی در میان تنه و به تدریج در تمام بدن ایجاد میشود. به لحاظ ظاهر این بثورات شبیه زگیل هستند و خارش ندارند. سایر علائم بیماری سفلیس در این مرحله تورم غدد لنفاوی، تب، درد عضلانی، ریزش مو است. علائم سفلیس در این مرحله ممکن است بین چند هفته تا یک سال ادامه پیدا کند.
- مرحلهی نهفتهی سفلیس: درمان نکردن سفلیس در مرحلهی یک و دو موجب ورود بیماری به فاز نهفته میشود. در این مرحله ممکن است فرد تا سالها با سفلیس درگیر باشد یا اینکه وارد مرحلهی سوم بیماری شود.
- مرحلهی سوم سیفلیس: کسانی که در مراحل اول و دوم درمان را پیگیری نکنند دچار این مرحله میشوند. در مرحلهی سوم که شدیدتر از مراحل قبلی است، عامل بیماریزا به قلب، کلیه، چشم، عروق خونی گسترش پیدا میکند.
علائم سیفلیس زنان:
- تب، تورم غدد لنفاوی
- همچنین سفلیس ممکن است با کاهش وزن، خستگی، گلود درد نیز همراه باشد.
- آلوپسی سیفیلیس یا ریزش مو نیز یکی دیگر از نشانههای سیفلیس در زنان است.
- زخمهایی که در دهان یا واژن یا سایر نقاط مرطوب بدن مانند زیر بغل ایجاد میشود خاکستری یا سفید هستند و خارشی ندارند.
علت:
- میکروب عامل عفونت در هر دو نوع، تروپونما پالیدرم است. نوع مادرزادی از طریق جریان خون به جنین منتقل می گردد. نوع مسری با تماس جنسی نزدیک با فرد مبتلا به سیفلیس در مراحل اول و دوم منتقل می شود.
عوامل افزایش دهنده خطر:
- شرکای جنسی متعدد، فعالیت جنسی بین مردان همجنس باز.
پیشگیری:
- از داشتن شرکای جنسی متعدد امتناع شود.
- از نظر بیماری جنسی تحت غربالگری قرار بگیرید.
- در روابط جنسی دهانی از محافظ دندان استفاده شود.
- استفاده از کاندوم لاتکس در روابط جنسی ضروری است.
- بیماریهای مقاربتی را از شریک جنسی خود پنهان نکنید.
- پرهیز از ارتباط جنسی با کسی که شرکای جنسی متعدد دارد.
عواقب مورد انتظار:
- با درمان معمولاً در عرض 3 ماه قابل علاج است. در 10% بیماران، علی رغم درمان، سیفلیس درعرض یک سال عود می کند، در این صورت درمان مجدد الزمای است.
عوارض احتمالی:
- بدون درمان، تخریب گسترده نسج و مرگ رخ می دهد.
- مشکلات عصبی مانند سردرد، سکته، مننژیت و زوال عقل از عوارض دیگر سفلیس است.
- مشکلات بینایی و شنوایی و حتی از دست دادن کامل این دوحس عوارض سفلیس است.
- سفلیس مادرزادی در نوزاد متولد شده موجب مرگ نوزاد در لحظهی تولد یا چند روز پس از زایمان میشود.
- مشکلات قلبی عروقی مانند آنوریسم یا مشکلات مربوط به دریچهی قلب با درمان نکردن به موقع سفلیس ایجاد میشود.
- احتمال ابتلا به بیماریهای دیگر به دلیل ضعیف شدن سیستم ایمنی بالا میرود. یکی از بیماریهایی که از عوارض سیفلیس است، بیماری ایدز است.
- برجستگیهایی به نام گوم از عوارض سفلیس در مراحل نهایی بیماری است. این برجستگیها علاوه بر پوست، در استخوان، کبد و حتی سایر اعضای بدن مشاهده میشود.
تشخیص:
- آزمون های تشخیصی می توانند شامل بررسی های آزمایشگاهی مثل آزمون سرمی خون جهت سیفلیس، بررسی میکروسکوپی ترشح حاصل از شانکر و بررسی مایع نخاعی باشند. بعد از درمان، آزمون ها تکرار می گردند. تمام افراد درگیر باید درمان دریافت نماید. پس از درمان هر ماهی به مدت 6 ماه بررسی های آزمایشگاهی را برای کنترل عود، تکرار کنید.
درمان طب نوین:
- سیفلیس اولیه و ثانویه به راحتی با تزریق پنی سیلین قابل درمان هستند. پنی سیلین یکی از پرکاربردترین آنتی بیوتیک ها است و معمولاً در درمان سیفلیس مؤثر است. افرادی که به پنی سیلین حساسیت دارند احتمالاً با آنتی بیوتیک های دیگری مانند موارد زیر درمان خواهند شد: داکسی سایکلین، آزیترومایسین، سفتریاکسون، در صورت ابتلا به نوروسیفیلیس، دوز روزانه پنی سیلین به صورت داخل وریدی تجویز خواهد شد. این امر اغلب مستلزم بستری کوتاه مدت در بیمارستان است. متأسفانه آسیب ناشی از سیفیلیس نهفته برگشت ناپذیر است. باکتری ها را می توان از بین برد، اما درمان عموماً به کاهش درد و ناراحتی متمرکز خواهد بود. در طول درمان، از برقراری رابطه ی جنسی تا زمان بهبود کامل تمام زخم های بدن و تا زمانی که پزشک نسبت به ایمن بودن بودن از سرگیری رابطه جنسی اطمینان ندهد، خودداری کنید. اگر از نظر جنسی فعال هستید، شریک جنسی شما نیز باید تحت درمان قرار گیرد. فعالیت جنسی خود را تا زمان تکمیل فرایند درمان خود و شریک جنسی تان از سر نگیرید.
درمان طب سنتی:
- روزانه یک قاشق روغن استبرق بخورید.
- مالیدن روغن استبرق به موضع سیفلیس.
- هر روز سه مرتبه با سرکه موضع را شستشو دهید.
- مازو را بسایید و با سرکه خمیر کنید و بر زخم بمالید.
- مازو را بسایید و با سرکه خمیر کرده و بر زخم بمالید.
- گل ارمنی یا گل سرشور را بسایید و با سرکه و کمی کافور آمیخته و روی آن بمالید.
- گل ارمنی و یا گل سرشور را نرم بسایید، بعد با کمی کافور و سرکه خمیر کرده و بمالید.
- انار را شکافته و قطعه قطعه کرده و در سرکه بپزید و آن را نرم بکوبید و به صورت خمیر بر موضع بمالید.
- یک انار را چند قمست کنید و با پوست در سرکه بجوشانید تا خوب پخته شود، سپس کوبیده و مانند خمیر بمالید.
- ریشه باباآدم، خارخاسک، ناخنک، گل پنیرک، گل بنفشه، گل خطمی سفید، پوست بید، گل نیلوفر، شاه تره، تخم کاسنی، تخم گشنیز، تخم خرفه، و برگ کاسنی، ریشه کاسنی، میوه کاج، خارشتر، کاکنج و برگ گزنه را به نسبت مساوی بجوشانید، سپس صبح، ظهر و شب و هر بار مقداری از آن را بنوشید.
- در مدت مبتلا بودن باید از غذاهای سرخ کرده و بودار و همچنین غذاهای محرک، ادویه جات و غذاهای حاد و حار، چربی جات، گوشت، شیرینی های قنادی و اسفناج پرهیز کرده و در عوض از غذاهای ساده، مانند: برنج، آش، سوپ، شیر، شیربرنج، آش آلو، آش آب غوره، همچنین آب هندوانه و بهتر از آن آب پوست سفید هندوانه، کاهو، گرمک، ماست، آب پرتقال و آب ليمو بیشتر استفاده کنید.
داروها:
- پنی سیلین
- سفتریاکسون
- اریترومایسین
- اسپیرامایسین
- داکسی سایکلین
- در صورت نداشتن آلرژی، پنی سیلین تزریقی و اگر نتوان از پنی سیلین استفاده کرد، سایر آنتی بیوتیک ها می تواند اثر بخشی یکسانی داشته باشند. در صورت لزوم داروهای موضعی جهت علائم پوستی.
فعالیت:
- تا وقتی معالجه شوید از مقاربت جنسی بپرهیزید. سپس در طی مقاربت جنسی از کاندوم های لاستیکی استفاده کنید.
رژیم غذایی:
- رژیم غذایی خاصی ندارد.
نکته:
- سفلیس یا شانکر یا آتشک نوعی بیماری واگیردار است که از طریق بعضی مقاربت ها و بی مبالاتی ها و هرزه کاری ها از شخصی به شخص دیگر سرایت می کند. سفلیس زخمی است مملو از عفونت که ۳۶ تا ۴۰ ساعت پس از سرایت میکروب در آلت تناسلی پدید می آید. ورم آن نرم است و درد شدیدی دارد. هر اندازه حجم آن بزرگتر و عفونت بیشتر شود، درد آن شدیدتر و رنج آن بیشتر خواهد شد. این بیماری از آن گروه بیماری های خانمان سوز است که اگر کسی مبتلا شود، ممکن است تا هفت نسل بعد از او نیز به این بیماری مبتلا شوند. حتی ممکن است در نسل های سوم و چهارم جنون و دیوانگی نیز نصیب شود. آیا هیچ شخص عاقلی به خود اجازه می دهد که با یک لحظه غفلت و بی مبالاتی خود را به منجلاب كثافات و بدبختی بکشاند؟ و حتی اولاد و اعقاب خود را در جامعه، بیمار و خوار و ذلیل کند؟ لذا توصیه می کنم از هرزه کاری ها دوری کنید (از مقاربت با دیگران غیر از همسر دایمی خود پرهیز کنید) تا خدای ناکرده گرفتار چنین مصیبت و معزل خانمان سوز نگردید. علایم شیوع بیماری حاد در مردان، سوزش و تمایل شدید به دفع ادرار همراه با ترشح زردرنگ از آلت تناسلی است. این علایم از ۲ تا ۱۴ روز بعد از مواجهه با عفونت بروز می کنند. در زنان علایم خفیف تر و به همراه سوزش، تکرار ادرار و ترشحات مهبل زردرنگ است که ۷ تا ۱۲ روز بعد از تماس بروز می کند. زنان خودشان در این بیماری كاملاً فاقد علایم هستند ولی اگر درمان نشوند، برای شریک جنسی خود ناقل بیماری به حساب می آیند. بیماری سفلیس در ضایعه اولیه، زخمی کوچک و بدون درد با حاشیه سفت روی فرج، مقعد، مهبل یا دهان تظاهر می کند که جا و موقعیت آن بستگی به تماس دارد. ضایعات اولیه ظرف ۳ تا ۴ هفته بعد از تماس ظاهر می شوند و غالباً ۴ تا ۸ هفته بعد بهبود می یابند و غدد لنفاوی موضعی، بزرگ می شود، ولی درد ندارد. اغلب به دلیل نبود خونریزی و درد، مورد بی توجهی قرار می گیرد و به این ترتیب زمینه را برای شروع مرحله دوم آماده می کند. در مرحله دوم، بثورات پوستی پیدا می شود و هنگام بروز آنها بیماری در حال بهبودی است. دانه ها و جوش های ریزی روی پوست و بدون خارش به وجود می آیند و معمولاً کف دست ها، پاها، بازوها، داخل دهان و تنه بروز می کنند. رنگ دانه ها قهوه ای روشن یا مسی ولی اندکی برجسته و گرد هستند. گاهی موها می ریزند و جای آنها نواحی گرد، بدون مو شبیه بیدخوردگی باقی می ماند. مرحله دوم ۳ تا ۴ هفته طول می کشد. درد مفصلی، سفتی گردن، دردهای عضلانی و تب، شایع است و تقریباً همه اعضاء بدن گرفتار خواهد شد.
- راه انتقال بیماری سفلیس چیست؟ اصلیترین راه انتقال بیماری سفلیس ارتباط جنسی است. در انواع رابطهی جنسی واژینال، رابطه مقعدی و رابطه دهانی امکان انتقال سفلیس به شریک جنسی و ابتلا به سفلیس تناسلی وجود دارد. علاوه بر تماس جنسی عامل بیماری میتواند از طریق تماس پوست یا غشای مخاطی فرد بیمار به شریک جنسی منتقل میشود. بنابراین سفلیس دهان از طریق تماس با مخاط دهان ایجاد میشود. همچنین اگر فرد زخم یا بریدگی روی بدن داشته باشد و آن بریدگی در معرض زخم سفلیس قرار بگیرد، احتمال ابتلا بالا میرود. اما استفاده از سرویس بهداشتی مشترک، یا حوله، استخر، ظرف مشترک و سایر موارد نظیر این موجب انتقال بیماری نمیشود و لازم نیست افراد نگران انتقال از این راهها باشند.
- افراد در معرض خطر سیفلیس چه کسانی هستند؟ کسانی که واجد شرایط زیر هستند در معرض خطر سیفلیس هستند و باید در مواقع لزوم یا با مشاهدهی زخم روی بدن نسبت به انجام تست سفلیس اقدام نمایند. کسانی که رابطهی جنسی محافظت نشده با فرد مبتلا به سیفلیس داشتهاند. خانمهای باردار، بهخصوص اگر قبلاٌ به سفلیس مبتلا شدهاند. خانمها و آقایانی که سابقهی ابتلا به سفلیس را دارند. افرادی که شرکای جنسی متعدد دارند. کسانی که در زندان هستند یا به تازگی آزاد شدهاند. کسانی که مبتلا به ایدز هستند. مردان همجنسگرا، کارگران جنسی.
- سیفلیس مادرزادی چیست؟ مادران بارداری که به سیفلیس مبتلا هستند در دوران بارداری از طریق بند ناف جنین را آلوده میکنند. همچنین زایمان طبیعی نیز میتواند موجب ابتلای فرزند به بیماری سیفلیس شود. نوزادان مبتلا ممکن است بدون علامت باشند یا زخمهایی در ناحیهی دست و پای آنها مشاهده شود. این نوزادان به مرور زمان دچار عوارضی مانند بد شکلی، ناشنوایی و از بین رفتن پل بینی میشوند.
- بیماری سوزاک و سیفلیس چیست؟ شاید شنیده باشید که نام بیماری سوزاک و سفلیس در کنار هم میآید و برایتان جالب باشد بدانید این دو بیماری چه شباهت و تفاوتهایی با هم دارند یا چرا نام آنها کنار هم میآید. واقعیت این است که این دو بیماری، بیماریهای مقاربتی هستند، یعنی از طریق تماس جنسی از فردی به فرد دیگر منتقل میشوند. البته رعایت کردن موارد بهداشتی و استفاده از وسایل محافظتی و بهداشتی مانند کاندوم، محافظ دندان تا حد بسیار زیادی از بروز بیماری مقاربتی پیشگیری میکند. سوزاک و سفلیس در مردان و زنان مشاهده میشود و مربوط به جنس خاص نیست اما در مردان همجنسگرا نسبت به زنان همجنسگرا بیشتر مشاهده میشود. اما در مورد تفاوت این دو بیماری باید به عوامل ایجاد کننده اشاره کنیم. اگر چه هر دو با عوامل باکتریایی ایجاد میشوند، اما سیفلیس با باکتری پالیدیوم و سوزاک با نیسریا گونوروآ ایجاد میشود. سوزاک با علائمی مانند ترشحات چرکی، سفید رنگ و سوزش و درد هنگام ادرار کردن، درد بیضه و کیسهی بیضه در مردان مشاهده میشود. در زنان نیز سوزاک با ترشحات و خونریزیهای غیر طبیعی در قاعدگی، درد و خارش در مقعد، خونریزی حین رابطهی جنسی، تب همراه است. سیفلیس تناسلی و سوزاک به دلیل روابط جنسی محافظت نشده سالانه هزاران زن و مرد یا حتی نوجوان را درگیر مینماید. بخش بزرگی از این آسیبها به دلیل نهفته و بدون علامت بودن این بیماریها طی یک بازهی زمانی در شروع بیماری است. از طرف دیگر با ابتلا به بیماریهای مقاربتی فرد مستعد ابتلا به نقص سیستم ایمنی یا ایدز نیز میشود.