سندرم خستگی مزمن (تنبلی): عبارت است از خیلی از افراد با مشکل خستگی و کمبود انرژی روبرو می باشند و به درستی درک صحیحی از علل ایجاد آن ندارند؛ اما در واقع کمبود انرژی خطر جدی است و تأثیر مستقیم بر جسم، روان، زندگی فردی و اجتماعی انسان می گذارد؛ اگر ضعف و کمبود انرژی بدون درمان ادامه یابد بدن توان کافی برای بازسازی اندام های خود را نداشته و این مسئله سبب بروز انواع بیماری ها و پیری زودرس می گردد؛ از طرفی انرژی کافی، انسان را در روابط اجتماعی و حتی زناشویی موفق می دارد.

علائم:

1. سردرد
2. گلو درد
3. خستگی
4. تب خفیف
5. درد مفاصل
6. دردهای عضلانی
7. فارنژیت (التهاب گلو)
8. ضعف عمومی عضلات
9. دردناک شدن گره های لنفاوی
10. اختلالات خواب (پر خوابی یا بی خوابی)
11. شکایات عصبی، روانی (ترس از نور، فراموشی، تحریک پذیری، منگی، مشکل در تمرکز، افسردگی، تغییرات بینایی)

علت:

• ضعف معده
• کمبود ویتامین D
• درست کار نکردن دستگاه گوارش.
• زیاد شدن بلغم در بدن ایجاد کسالت و خستگی زودرس می آورد.
• اکثر تولید انرژی در بدن بر عهده غدد تیروئید و فوق کلیوی می باشد؛ غدد فوق کلیوی باعث آزاد شدن قند در خون و غده تیروئید این قند را به انرژی تبدیل می کند؛ هم چنین فعالیت غدد تیروئید و فوق کلیوی، تعیین کننده سرعت متابولیسم (سوخت و ساز) بدن می باشند؛ اگر پرکار باشند سرعت متابولیسم بدن سریع و اگر به اندازه فعالیت کنند سرعت متابولیسم بدن طبیعی و اگر کم کار باشند سرعت متابولیسم بدن کند می گردد. در حقیقت افرادی که با خستگی و کمبود انرژی روبه رو می باشند بدنشان دارای سرعت متابولیسم کند و به عبارت دیگر غدد فوق کلیوی و یا تیروئید آنها کم کار می باشند، البته در بیشتر موارد، مشکل از کم کاری غدد فوق کلیوی است که غلبه بلغم، یکی از عمده دلایل آن محسوب می گردد.
• غلبه سودا: استرس زیاد ناشی از غلبه سودا باعث نقص عملکرد دستگاه قلبی عروقی در خون رسانی به بافت های حیاتی بدن می گردد. این مسئله سبب ایجاد نقصان در رسیدن اکسیژن و مواد مغذی به ارگان های مختلف بدن مانند: مغز، قلب، کلیه ها می شوند، بنابراین اندام ها نمی توانند عملکرد طبیعی خود را انجام داده و به مرور زمان صدمه می بینند و دچار علائمی نظیر خستگی زودرس می شوند.
• فقر آهن: آهن موجود در هموگلوبین خون، مسئول انتقال اکسیژن و مواد غذایی به سایر نقاط بدن و سلول ها می باشد. با همولیز و تخریب گلبول های قرمز خون ناشی از غلبه سودا، انتقال مواد به سایر نقاط بدن، به خوبی انجام نمی پذیرد و سلول ها با قحطی و ضعف و کاهش انرژی مواجه و می شوند.
• تنبلی و نداشتن تحرک در غلبهی سودا: در واقع ورزش و تحرک بدنی باعث افزایش توان فیزیکی، روحی و احساسی فرد می شود. در اثر ورزش خلق وخوی فرد بهتر می شود و این به دلیل آزاد شدن هورمون آندروفین در هنگام ورزش است. شما می توانید انرژی خود را با یک ورزش بسیار سبک بالا ببرید. وقتی شما فعالیت می کنید نیتریک اسید از دیواره داخلی سرخرگ ها آزاد می شود که باعث حرکت آزادانه خون در رگ ها می گردد. این امر باعث می شود تا مواد غذایی بیشتری به سلول های بدن برسد که نتیجه آن افزایش انرژی است.
• ورزش های سنگین و فعالیت های زیاد: ورزش زیاد نیز مشکل ساز خواهد بود. انرژی فرد را گرفته، ماهیچه ها را خسته و در نهایت فرد به جای قوی شدن، دچار ضعف می شود. همچنین در اثر ورزش زیاد، سیستم ایمنی بدن ضعیف شده و فرد مستعد انواع بیماری ها می گردد.
• عدم تمایل به مصرف مایعات: این نوع افراد اغلب به اندازه کافی آب نمی نوشند، در حالی که برای دفع سموم از بدن و ارتقاء انرژی، آب رسانی به بافت ها و مصرف مایعات کافی لازم است. آب بهترین نوشیدنی عاری از کالری است. دهیدارته شدن (کاهش آب بدن) می تواند باعث بی حالی روزانه شود. خیلی از افراد متوجه این قضیه نمی شوند که خستگی شان به دلیل کمبود آب است. یک لیوان آب به جای مواد قندی می تواند همان تکانی باشد که شما به آن نیاز دارید. در طول روز به اندازه ای آب بنوشید که دهانتان همیشه مرطوب باشد و این نکته طلایی همیشه یادتان باشد که ادرار شما باید شفاف و روشن باشد. اگر زرد است، باید آب بیشتری میل کنید.
• اختلال در خواب به واسطه غلبه سودا: خوابیدن فقط استراحت کردن نیست؛ وقتی انسان در خواب به سر می برد خیلی اتفاقات در درون او رخ می دهد. مقصود هورمون رشد در انسان است؛ هورمون رشد پروتئینی است که توسط غددی هیپوفیز ساخته می شود و باعث ایجاد عضلاتی مقاوم و استخوان هایی قوی می شود. این هورمون بر چگونگی ذخیره چربی در بدن (به ویژه در ناحیه اطراف شکم) اثر می گذارد و به تعادل سازی نسبت کلسترول خوب به کلسترول بد کمک می کند. همچنین برای عملکرد طبیعی مغز ضروری است. کمبود این هورمون باعث خستگی، کاهش توانایی و بروز علائم افسردگی می شود. از آن جایی که هورمون رشد هنگام خواب تولید می شود، بنابراین خواب کافی و با کیفیت برای کسب انرژی، لازم است و در این زمینه باید از الگوی مناسب و مرتبی پیروی کرد. مثلا هر روز ساعت مشخصی از خواب بیدار شوید و یا در زمان مشخصی به بستر بروید. در ظرف زمانی ثابتی هر شب بخوابید. اتاق خواب را آرام، تاریک و با تهویه مناسب نگه دارید و تنها در زمان خواب به آنجا رجوع کنید و از مصرف موادی مثل سیگار، الکل و کافئین که باعث برهم زدن خواب می شود اجتناب ورزید.
• نگرش منفی: دیدگاه منفی باعث تخلیه انرژی می شود. بنابراین لازم است که اندیشه های منفی خود را تغییر دهید. تغییر در عمل و تفکرات می تواند در بهبود وضع بدن مؤثر باشد. نگرش مثبت و صحیح باعث می شود که فرصت های زیادی جذب انسان شوند و رؤیاها به حقیقت بپیوندند که این مسائل عاملی برای افزایش امید و نهایتاً افزایش انرژی است.
• سوء تغذیه: عدم مصرف غذای کافی و مغذی یا خوردن موادی که فاقد ارزش غذایی هستند باعث زایل شدن انرژی می گردد. در این حالت متابولیسم بدن به حداقل می رسد و به تبع آن، انرژی کاهش می یاید و چربی به جای این که تبدیل به انرژی گردد در بدن ذخیره شده و به جای آن از سوخت ماهیچه ها استفاده می گردد. این مسئله باعث تحلیل ماهیچه ها و کاهش انرژی می گردد.
• استرس: غلبه سودا ناشی از استرس و نگرانی باعث از بین رفتن انرژی می گردد. سعی کنید با به کار بردن روش هایی مثل پیاده روی، تنفس عمیق و آرام، تنش را از بدن خود خارج کنید. مواردی که باعث تنش و ناراحتی شما شده است را یادداشت کنید. این کار باعث می شود که بخشی از نگرانی روی صفحه کاغذ نقش بسته و تسکین یابید.
• عدم تمایل به مصرف صبحانه در غلبه سودا: صبحانه مهم ترین وعده غذایی است به این دلیل که بدن از شب تا صبح گرسنه بوده و ذخیره انرژی اش تمام شده است. صبح که شد بدن به کسب انرژی نیاز دارد، اگر صبحانه کامل و سالمی نخورید بدن نمی تواند این انرژی را جبران کند و برای همین طبیعی است که فرد در طول روز بی حال و بی انرژی باشد. پژوهش های متعدد نشان می دهد بچه هایی که صبحانه می خورند نتایج بهتری در تست های هوش کسب کرده و تمرکز و انرژی بیشتری دارند. افراد بزرگسال نیز همانند بچه ها هستند با این تفاوت که بزرگتر هستند. توصیه می شود خودتان را موظف کنید تا انرژی بدن را با یک صبحانه کامل و سالم تأمین کنید.
• علاقه شدید به شیرینی جات در غلبه سودا: اکثر انسان ها هنگام عصبانیت به سراغ مواد شیرین و چرب می روند، ما همیشه به مواد قندی و شیرین به عنوان راهی سریع برای افزایش انرژی نگاه می کنیم، در صورتی که مصرف شیرینی جات در دراز مدت کاملاً برعکس عمل می کنند. تحقیقات نشان داده است مصرف زیاد موادی که از قند و شکر تهیه شده اند بیشتر انسان را کسل و بی حال می کنند، زیرا سریع جذب و به همان نسبت سریع از بدن دفع می گردند و برای جذب نیازمند مقادیر زیادی املاح و مواد معدنی هستند که بدن به مرور زمان با کاهش این مواد روبه رو می گردد.
• عفونت: التهاب و عفونت های ناشی از غلبه سودا می توانند دو منشأ احساس کمبود انرژی در بدن باشند.
• اختلالات هورمونی: در غلبه سودا هیپوتالاموس و هیپوفیز آسیب دیده و قدرت خود را جهت تحریک غدد درون ریز مانند تیروئید، غدد فوق کلیوی و… را به مرور از دست می دهند. بنابراین بدن با کاهش انرژی روبه رو می گردد.
• مقاوم شدن بدن نسبت به ترشح انسولین: در غلبه سودا سلول های بدن نسبت به انسولین مقاوم شده و قند موجود در خون را به جای رساندن به عضلات از بدن دفع می کنند که همین امر عاملی است برای کاهش انرژی بدن، افراد مبتلا به دیابت را دیده اید که مدام علاقه به خوردن شیرینی دارند؛ مسئله مذکور یکی از دلایل آن است.
• بی نظمی در کارها هنگام غلبه سودا: کاهش انرژی در غلبه سودا باعث بی نظمی شده و جالب اینجاست که خود بی نظمی نیز سبب زایل شدن انرژی می گردد. جستجو برای چیزهایی که گم کرده اید و تلاش برای به خاطر آوردن و پیدا کردن آنها بزرگ ترین عامل زدوده شدن انرژی است.
• غلبه دم: غلبه دم ناشی از ورود مواد غذایی به میزان زیاد، فشار زیادی را به سلول های بدن (برای هضم، جذب و دفع این مواد) وارد می کند و موجب خستگی آنها می شود.
• فعالیت بیش از حد سلول ها: باعث ترشح اسیدلاکتیک به میزان زیاد می شود؛ اسیدلاکتیک ماده ای است که تقریباً توسط تمامی بافت های بدن تولید می گردد که ترشح آن به میزان اندک، برای فعالیت های بدنی ضروری می باشد، اما زمانی که به دلیل غلبه دم، این اسید به میزان زیاد ترشح می شود، درد و خستگی را درون سلول های بدن ایجاد می کند. اسیدلاکتیک با راه رفتن، خیلی سریع تر از استراحت کامل از بافت ها خارج می گردد؛ به دلیل این که گردش خون در یک نرخ بالاتر و منظم تری در جریان می باشد.
• عفونت ایجاد شده ناشی از تکثیر میکروب ها، ویروس ها و سایر موجودات ذره بینی به دلیل ضعف سلول ها که از غلبه دم ایجاد می شود باعث احساس خستگی و ضعف (همانند بیماری های ویروسی) در بدن می گردد.
• غلبه دم (ناشی از پرخوری قبل از خواب) باعث عدم توانایی در رفتن به خواب عمیق و فعالیت مضاعف سلول ها می گردد که این مسئله نیز یکی دیگر از عواملی است که باعث بروز خستگی در طول روز می شود.
• غدد تیروئید یکی از اندام های بدن است که سرعت متابولیسم و سوخت و ساز بدن را تعیین می کند و انرژی لازم را در بدن ایجاد می نماید؛ این غدد تحت کنترل مغز فعالیت می کنند؛ در غلبه دم به دلیل فشار زیادی که به مغز وارد می شود فعالیت غدد تیروئید دچار اختلال شده و سوخت ساز کاهش می یابد، لذا فرد احساس ضعف و خستگی می نماید.
• غلبه بلغم: فشار به غده هیپوفیز ناشی از غلبه بلغم باعث عدم ارسال سیگنال های مناسب به غدد فوق کلیوی شده و آن را کم کار می کند و علائم ذکر شده را ایجاد می کند.
• استرس: هنگام استرس، غدد فوق کلیوی با تولید هورمون های مختلف، به بدن کمک می کند تا از حالت فشار و استرس خارج شود، این امر موجب مصرف میزان زیادی عنصر روی و منیزیوم می گردد، استمرار استرس موجب به هدر رفتن عناصر حیاتی و تضعیف غدد فوق کلیوی می گردد.
• کم خوابی و بی خوابی: سیستم اعصاب سمپاتیک باعث مصرف انرژی و سیستم اعصاب پاراسمپاتیک باعث تنظیم آن می شوند که این مراحل در هنگام خواب صورت می گیرد؛ چنانچه خواب کافی نداشته باشید بازسازی و فعالیت غدد آدرنال (فوق کلیوی) دچار مشکل می شود.
• تغذیه نامناسب: اکثر برنامه های غذایی فاقد مواد معدنی و ویتامین هایی است که غدد آدرنال برای فعالیت خود به آنها احتیاج دارند، این مواد شامل ویتامین های A ,B,C ,E و مواد معدنی مانند منگنز، روی، کروم و سلنیوم می باشد که شامل: (سبزیجات تازه، میوه جات، غلات با سبوس، حبوبات، مغزی جات گیاهی، صیفی جات و…) می باشند.
• داروهای شیمیایی و هوای آلوده: بدن انسان روزانه در معرض هزاران ماده شیمیایی و سمی قرار دارد که در هوا، آب غذاها وجود دارند و در کم کاری غدد فوق کلیوی سهیم می باشند؛ همچنین مصرف انواع آنتی بیوتیک ها، مسکن ها و برخی داروهای دیگر، تأثیر مخرب و جبران ناپذیری بر روی کید و غدد آدرنال می گذارند که یکی از آنها خستگی و بی حالی می باشد.
• انواع عفونت های مزمن: تضعیف سیستم دفاعی بدن ناشی از غلبه بلغم باعث ایجاد عفونت های مزمن و طولانی مدت در بدن می شود که این عارضه نیز باعث تضعیف غدد فوق کلیوی شده و خستگی را ایجاد می کند؛ مثال: بی حالی و خواب آلودگی در هنگام سرماخوردگی یکی از موارد مشابه می باشد. هنگام بیماری، این غدد با تولید انرژی بیشتر، به بدن کمک می کند تا با عفونت و ویروس ها مقابله نماید که این امر موجب تضعیف این غدد شده و در نهایت احساس کمبود انرژی احساس می گردد؛ همچنین بیماری هایی مانند ایدز، هپاتیت و حتی عفونت های مزمن سینوس ها می توانند سبب تضعیف غدد فوق کلیوی شوند.
• ورزش سنگین و کارهای پرمشقت و یا روابط جنسی بیش از حد: البته ورزش کردن و داشتن روابط جنسی متعادل موجب تقویت غدد فوق کلیوی و ترشح بیشتر بعضی از هورمون ها مانند تستوسترون، کورتیزول و افزایش شادی و قدرت بدنی می شوند، اما باید توجه داشت ورزش کردن و روابط جنسی، نیاز بدن به برخی از مواد مغذی مانند پروتئین ها، ویتامین های E ،C ، B و مواد معدنی مانند «روی» را افزایش می دهد و چنانچه شخص تغذیه درست و استراحت کافی نداشته باشد به مرور زمان دچار تضعیف غدد فوق کلیوی می شود.
• نوشیدنی های محرک: محرک هایی مانند چای، قهوه و سایر مواد حاوی کافئین، شکر، الکل و … باعث تخریب غدد آدرنال می شوند، مصرف این مواد، فعالیت غدد فوق کلیوی را افزایش داده و انرژی موقتی به فرد می دهند، اما به مرور زمان سلول های این غدد به دلیل کار و فعالیت زیاد فرسوده شده و تضعیف غدد آدرنال را در بر خواهد داشت؛ متأسفانه افراد برای کسب انرژی از قهوه، الکل و… استفاده می کنند.
• ژنتیک و ضعف مادرزادی: کمبود بعضی املاح و مواد معدنی در بدن مادر باردار باعث به دنیا آمدن کودک با ضعف غدد فوق کلیوی می گردد؛ زود به زود بیمار شدن، افسردگی، اختلال در یادگیری یا بیش فعالی در کودکان از عوارض ضعف این غدد می باشد؛ بنابراین به مادران عزیز توصیه داریم که هنگام بارداری به جای استفاده زیاد از گوشت و لبنیات بیشتر از فرآورده های گیاهی خصوصاً غلات سبوس دار، انواع حبوبات به صورت آش، سبزیجات تازه همراه وعده های غذایی و مصرف میوه جات به صورت میان وعده غافل نباشند.
• اختلالات هورمونی: عملکرد صحیح هیپوتالاموس و هیپوفیز در مغز باعث ترشح مناسب هورمون ها در بدن شده که در میزان انرژی و نوع احساسات انسان نقش به سزایی ایفا می کنند؛ اگر این ترشح هورمون ها از حد طبیعی کاهش یابند، کاهش انرژی را در بر خواهد داشت، مانند لامپی که برق کافی به آن نمی رسد. تجمع مایعات اضافه در مغز و فشار زیاد به این دو غده مهم ناشی از غلبه بلغم، باعث کاهش ترشح هورمون ها در بدن شده که یکی از نشانه های آن کاهش انرژی است.
• عدم تحرک و فعالیت بدنی: خصوصیت بلغم «سرد و تر» بوده که هنگام غلبه، بافت ها و عضلات بدن را دچار سردی و رطوبت اضافه می کند بنابراین تحرک و فعالیت های فرد کاهش می یابند؛ جالب اینجا است که همین کاهش فعالیت، عاملی است برای افزایش اسیدوز خون و تخریب سلول های بدن و نهایتاً کاهش انرژی مضاعف؛ تضعیف سلول ها عوارض دیگری را در بر دارد که عبارت اند از قدرت هضم خوب غذا را ندارند. قدرت تجزیه و تحیل مواد غذایی از کبد به جریان خون را ندارند. قدرت آزاد کردن قند از کبد به سمت بافت های بدن و تأمین انرژی را ندارند.
• عفونت: تکثیر ویروس ها، باکتری ها و کلیه موجودات ذره بینی در بدن ناشی از غلبه بلغم و مسائل دیگر عامل عفونت و التهاب بدن بوده و احساس کمبود انرژی در بدن را ایجاد می نمایند
• کم آبی بدن: یک سوم ساختمان و بافت های بدن انسان از آب تشکیل شده است و کاهش مایعات بدن باعث غلظت خون و پلاسما شده و سلول ها و آنزیم های بدن در پلاسمای غلیظ عملکرد خوبی نخواهند داشت، همین مسئله یکی از عوامل کاهش انرژی می باشد. متأسفانه در غلبه بلغم تمایل انسان به مایعات کم می شود. محققان، دو گروه کوه نورد را جهت فتح قله اورست انتخاب کردند، به گروه اول توصیه نوشیدن آب فراوان را کردند و به گروه دوم توصیه به مصرف آب کمتر را کردند، نتیجه قابل توجه بود چرا که با وجود سرمای زیر صفر درجه اورست، آن گروه که مایعات بیشتری استفاده کرده بودند در فتح قله موفقیت بهتری کسب نمودند. ما از این تحقیق به این نتیجه می رسیم که مصرف مایعات کافی به انسان انرژی خوبی می دهد البته در کنار یک برنامه غذایی مناسب و مدون.
• کاهش مصرف کربوهیدرات ها: رژیم غذایی کم کربوهیدرات انسان را با کاهش انرژی روبرو می کند؛ همان طور که می دانید سلول های مغز انسان با گلوکز (قند) فعالیت خوبی از خود نشان می دهند؛ بدن انسان به صورت هوشمندانه کربوهیدرات را به گلوکز (قند) تبدیل کرده که منبع اصلی تأمین انرژی بدن هر فرد می باشد؛ عدم مصرف کربوهیدرات ها باعث می شود که انرژی لازم برای فعالیت های روزانه را نداشته باشید؛ مواد غذایی سرشار از کربوهیدرات عبارت اند از: (غلات، حبوبات، سبزیجات، میوه جات) البته توصیه داریم برای داشتن انرژی به مدت طولانی از کربوهیدرات های پیچیده مانند غلات با سبوس یا نان سبوس دار و انواع حبوبات (طبق طبع و مزاج خود) استفاده کنید، لذا سبزیجات هم از خانواده کربوهیدرات ها بوده که ویتامین ها و مواد معدنی بدن را نیز تأمین می کنند.
• نخوردن صبحانه: صبحانه از مهم ترین وعده های غذایی به شمار می رود، زیرا بدن از شب تا صبح گرسته بوده و ذخیره انرژی اش تا حدودی به اتمام رسیده است؛ صبح که فرا می رسد بدن به صورت مجدد به کسب انرژی نیاز دارد؛ اگر صبحانه استفاده نشود بقیه روز را بی حال و بی انرژی خواهید بود. البته بعضی افراد برای صبحانه از غذاهای آماده یا بعضاً مواد غذایی بسیار شیرین استفاده می کنند، این نوع مواد به سرعت به بدن انرژی داده و با همان سرعت نیز از بدن دفع می گردند؛ پس سعی کنید برای صبحانه از مواد غذایی سالم، متنوع و سرشار از مواد معدی استفاده نمایید تا هم سالم بمانید و هم از انرژی کافی برخوردار باشید؛ تنها توصیه ای که داریم این است که پرخوری نکنید که معکوس جواب می دهد یعنی عاملی می شود برای کسالت و بی حالی.
• غذاهای بی کیفیت: افرادی که زیاد از غذاهای ممنوعه و بی کیفیت استفاده می کنند به مرور زمان دچار ضعف دیواره داخلی معده شده و آرام آرام به سوء هاضمه مبتلا می گردند، این مسئله نه تنها باعث عدم هضم و جذب خوب مواد غذایی می گردد بلکه ابتلا به انواع بیماری ها نیز دور از انتظار نیست؛ بیماری هم مساوی است با کاهش انرژی و کسالت مداوم.
• کم خونی ناشی از فقر آهن: آهن موجود در خون مسئول انتقال مواد غذایی به سلول های بدن می باشد؛ زمانی که این دو عامل (خون و آهن) در بدن کاهش یابند اولین نشانه آن ضعف، بی حالی، بی رمقی و خستگی زودهنگام می باشد؛ لذا برای درمان این بیماری سعی کنید که بیشتر، از غذاهای حاوی آهن البته بیشتر از نوع گیاهی و مناسب با طبع و مزاج خودتان استفاده نمایید مانند: (پسته، انجیر، هلو، زرشک، آلبالو، اسفناج، عدس، زردآلو، آلو، یا خشک بار این نوع مواد غذایی مثل انجیر خشک، برگه هلو، آلبالوخشک، برگه زردآلو، آلو بخارا، کشمش و … از مصرف کافئین ها پرهیز کنید که باعث جلوگیری از جذب آهن در بدن می گردد و حتماً همراه غذاهای گوشتی از سبزیجات تازه استفاده نمایید که باعث جذب بهتر املاح گوشت خصوصاً آهن آن می گردد.
• فقر ویتامین ها و املاح معدنی: این نوع مواد به صورت مستقیم باعث افزایش انرژی نمی گردند بلکه عاملی هستند برای تبدیل مواد غذایی به انرژی در بدن؛ سبزی جات تازه، میوه جات فصل، صیفی جات، خشک بار، غلات و حبوبات سرشار از ویتامین و املاح و مواد معدنی می باشند.
• از بین رفتن پرزهای روده: همانطور که مستحضر هستید، غذای هضم شده بعد از عبور از معده و اثنی عشر از طریق پرزهای روده وارد و سپس وارد جریان خون می گردد و انرژی بدن را تأمین می کند؛ هر نوع ماده ای که معده را بیش از اندازه اسیدی نماید باعث تخریب پرزهای روده و عدم جذب مواد غذایی به بدن می گردد؛ این عارضه عاملی است برای ضعف، سستی و بی حالی بافت ها و عضلات بدن مصرف کافئین ها مانند: (چای، قهوه، نسکافه، نوشابه، انواع شکلات های نرم و…)، استرس زیاد، ترشیجات لیته، زیاده روی در مصرف لبنیات و گوشت قرمز یا سفید) از عوامل تخریب پرزهای روده محسوب می گردند.
• دیابت: غلبه بلغم باعث تکثیر باکتری های اضافه در معده می شود؛ در نتیجه مسئولیت جبران غذای درست هضم نشده به عهده لوزالمعده افتاده و همین مسئله به مرور زمان باعث بیماری دیابت می گردد؛ عدم ارسال گلوکز (قند) به سربازهای بدن، به دلیل بیماری دیابت و ذخیره آنها به صورت چربی در بدن باعث افت انرژی و در نهایت بی حالی، کسلی و بی رمقی می گردد.

عوامل افزایش دهنده خطر:

• ناشناخته هستند.

پیشگیری:

• روش مشخصی برای آن وجود ندارد.

عواقب مورد انتظار:

• عموماً به آهستگی در عرض ماه ها یا سال ها بهبود می یابد.

عوارض احتمالی:

1. عدم موفقیت در کار و زندگی.
2. بی حوصله، حساس و زود عصبانی شدن.
3. تأثیر مستقیم هم بر جسم و هم بر روح و روان.
4. کاهش روابط اجتماعی و حتی روابط عاشقانه موفق.
5. پیری زودرس و بروز بعضی بیماری ها به واسطه عدم توان کافی بدن برای بازسازی اندام ها.
6. عدم تمرکز: هیچ کس موقع خستگی قدرت تمرکز کردن ندارد، لذا این مسئله یک امر طبیعی محسوب می گردد.
7. اختلالات هورمونی: خستگی و انرژی ناکافی باعث عدم فعالیت صحیح غدد درون ریز و مختل شدن هورمون ها و اندام های حیاتی بدن می گردد.
8. به وجود آمدن تفکرات منفی: تصویر زندگی در دید افراد خسته و کم انرژی شکلی منفی و بد دارد طوری که همیشه دیگران را برای مشکلات خود مقصر می دانند.
9. بروز انواع بیماری ها: تکثیر و دگردیسی میکروب ها و ویروس ها ناشی از عدم توانایی برخورد سلول های بدن به دلیل ضعف، عاملی برای ابتلا به انواع بیماری ها است.
10. تفکرات منفی: بسیاری از جنبه های شخصیتی، رفتاری و حتی تفکرات ما ارتباط مستقیم با میزان انرژی مان دارد، تصویر زندگی در دید افراد کم انرژی شکلی منفی دارد.
11. پیری زودرس: عدم بازسازی سلول ها به واسطه فعالیت زیاد آنها به مرور زمان باعث فرسودگی و ناتوانی سلول های بدن شده و فرد را به سمت پیری زودهنگام سوق می دهد.
12. سردرد، گلو درد، دردهای عضلانی، درد مفاصل، دل پیچه، تب، افزایش ضربان نبض، حساسیت غدد لنفاوی، درد در قفسه سینه، تعریق شبانه، بی خوابی، کاهش یا افزایش وزن و در نهایت مشکلات روانی و جسمانی است.
13. تأثیر منفی در زندگی فردی و اجتماعی: بعضی از این افراد از آنجا که علاقه و تمایل خود را به انجام فعالیت های اجتماعی از دست می دهند بر این باورند که نباید وقت و انرژی خود را صرف امور بیهوده کرد، بنابراین از اجتماع دوری می کنند.
14. افراد کم انرژی معمولاً بی حوصله و حساس اند و از آنجا که انرژی کافی برای حل و بررسی مشکلات را ندارند زود عصبی می شوند و همیشه دیگران را برای مشکلات خود مقصر می دانند؛ کمبود انرژی می تواند تمام بخش های بدن از سیستم اعصاب مرکزی گرفته تا تمایلات جنسی را تحت تأثیر قرار دهد؛ به عبارتی وقتی انرژی کافی وجود نداشته باشد ممکن است هر یک از بخش های بدن فعالیت خود را به درستی انجام ندهند.
15. حساسیت و زودرنجی: کمبود انرژی می تواند تمام بخش های بدن از جمله سیستم اعصاب مرکزی را تحت تأثیر قرار دهد، بنابراین افراد خسته و کم انرژی، معمولاً بی حوصله و حساس اند و از آنجا که انرژی کافی برای حل و بررسی مشکلات را ندارند زود عصبی می شوند و همیشه دیگران را برای مشکلات خود مقصر می دانند. (نکته: وقتی انرژی کافی وجود ندارد ممکن است هر یک از بخش های بدن فعالیت خود را به درستی انجام ندهند).
16. پرخوری: انسولین زمانی ترشح می شود که غذا وارد جریان خود شده باشد؛ لذا برای انتقال مواد غذایی به سمت سلول ها انسولین ترشح می شود؛ حال اگر میزان ورود مواد غذایی بیش از اندازه باشد انسولین بیشتری ترشح می شود؛ این مسئله یکی از عوامل گرسنگی است که فرد را مجبور به پرخوری می کند؛ همچنین خستگی باعث افت قند خون و تمایل به مصرف غذا می شود.
17. تنبلی: انسان زمانی شروع به حرکت و فعالیت بدنی می کند که از انرژی لازم برخوردار باشد و هنگام خستگی شروع به استراحت می کند؛ لذا این نوع افراد چون در اکثر مواقع خسته هستند بنابراین اکثر مواقع نیز در حالت استراحت هستند که در زبان عامیانه به آن تنبلی می گویند.
18. درد عضلانی: پرخوری و عدم تحرک، عامل افزایش اسیدوز خون و تخریب بافت های ماهیچه ای بدن می باشد که با درد عضلانی بروز پیدا می کند.
19. آلرژی: سلول ها به دلیل تأمین بیش از حد مواد غذایی، با برخورد کوچک ترین ماده نامناسب، عکس العمل نشان داده و آن را پس میزند و باعث بازگشت آن ماده بد به عروق خونی و ایجاد آلرژی و حساسیت می کنند (انواع حساسیت عبارت اند از حساسیت به بعضی مواد غذایی، گرد و خاک، گرده گل و گیاه، الکل، عطر، مواد شیمیایی، دارو و سر و صدا).

تشخیص:

1. آزمایش خون
2. انجام معاینات بالینی و گرفتن شرح حال از بیمار

درمان طب نوین:

• درمان به علت زمینه ای آن بستگی دارد.

درمان طب سنتی:

• خوردن سویق کامل.
• خوردن صبحانه کامل.
• ورزش و تحرک بدنی سبک.
• روزانه 3 الی 7 عدد خرما بخورید.
• 21 عدد مویز صبح ناشتا میل شود.
• خوراک گرمی ها (خصوصاً در شب)
• نداشتن انتظارات خارج از توان خود.
• استفاده مناسب از نور مستقیم آفتاب.
• کره بادام زمینی در طول روز بخورید.
• در طول روز قوتو یا قاووت استفاده کنید.
• ترک سردی ها (علی الخصوص در شب)
• شربت سرکنگبین هنگام خواب میل شود.
• با هر وعده غذا یک عدد پیاز مصرف کنید.
• روغن نارگیل در برنامه غذایی استفاده کنید.
• هر شب بادکش وسیع کتف بگذارید (7 مرحله)
• رعایت کلیه توصیه های غذایی هنگام غلبه دم.
• خوردن غذاهای سرشار از ویتامین D نظیر خرما.
• صبح ناشتا یک مشت نخودچی و کشمش بخورید.
• خواب سرشب و منظم (خوابیدن سر ساعت معین).
• ترشیجات لیته، غذاهای چرب و کلیه غذاهای ممنوعه)
• داشتن یک تغذیه سالم مصرف مایعات کافی در طول روز.
• حفظ آرامش و پرهیز از استرس، اضطراب و تفکرات منفی.
• اصلاح تغذیه و ترک سردیجات و مواد کارخانه ای انجام شود.
• ماساژ سبک روزانه با روغن های گیاهی مانند روغن زیتون، کنجد و…
• استفاده از دمنوش (رزماری + بابونه + زنجبیل) با عسل روزانه ۳ لیوان.
• دم نوش بهارنارنج به همراه عسل یک ساعت قبل از خواب میل شود.
• صبحانه هفته ای 5 وعده ارده شیره و 2 وعده صبحانه عسل میل شود.
• در یک فنجان دم کرده قهوه غلیظ یک برش لیمو بیاندازید و میل کنید.
• گوش مالی 5 دقیقه ای به اندازه 2 ساعت استراحت برای شما مفید است.
• استفاده از نصف قاشق «زنیان» با نصف استکان آب بعد از هر وعده غذایی.
• زمان بندی برنامه روزانه، یعنی فعالیت در زمان هایی که بیشترین انرژی را دارید.
• مصرف سبزیجات همراه وعده های غذایی البته مناسب با طبع و مزاج هر شخص.
• پرهیز از مصرف آب سرد و تگری یا هر نوع نوشیدنی خیلی سرد در هر فصلی از سال.
• اگر از کار آمدید و خسته هستید یا تمرکز ندارید سه قطره اسانس نعناع به پیشانی بزنید.
• مصرف دمنوش (رزماری + بابونه + بادرنجبویه + مریم گلی) با عسل روزانه ۲ تا ۳ لیوان.
• شب ها قبل از خواب روغن زیتون در ناف بمالید و با چسب 5 سانتی روی موضع را ببندید.
• بدن را با روغن های نظیر زیتون و بادام شیرین هفته ای یک تا دو مرتبه خوب ماساژ دهید.
• یک مشت اسفناج تازه و یک مشت شاهی تازه را بکوبید یا چرخ کنید و آب آن را بگیرید و بنوشید.
• ماساژ بدن با روغن های گیاهی: ماساژ با روغن بنفشه می تواند خستگی عضلات ناشی از غلبه دم را کاهش دهد.
• زنجبیل را در برنامه غذایی خود بگنجانید. به غذاهایتان مقداری زنجبیل خشک و یا تازه اضافه کنید و انرژی بگیرید.
• یک عدد پیاز را قاچ قاچ کرده و در دو لیوان آب آنقدر بجوشانید تا یک فنجان از آب آن باقی بماند و آن آب را بنوشید.
• برنامه ریزی: بیمار باید برنامه روزانه خود را زمان بندی کند و در زمانی که بیشترین انرژی را دارد. شروع به فعالیت کند.
• کسانی که میخواهند کار با نشاط داشته باشند همیشه بهارنارنج بخورند و اگر می خواهید بگو بخند داشته باشید باید جوشانده زعفران بخورید.
• سیر رنده شده را با روغن زیتون مخلوط کنید و بر ستون فقرات مالش دهید و یا روغن سیر را بر ستون فقرات مالش دهید و پس از یک ساعت حمام کنید.
• صبوری و استقامت: خداوند در سوره «ولعصر»، نداشتن صبر را خسارتی برای انسان ها بر می شمرد که می توان یکی از آن خسارات را خستگی بیان کرد.
• دمنوش (گل گاوزبان + لیموعمانی زرد + خاکشیر) با کمی عسل برای افرادی که در کنار غلبه دم از ناراحتی روحی روانی، یبوست و فشار خون بالا رنج می برند.
• دمنوش (زرشک + عناب + شاهتره) با کمی عسل برای افرادی که در کنار غلبه دم از خستگی، فشار خون بالا، غلظت خون، اسهال و درد دستگاه گوارش نیز شاکی هستند.
• رضایت از زندگی: عدم رضایت از زندگی مساوی است با خودخوری که این عارضه عاملی است برای افزایش اسیدوز خون و فرسودگی سلول های بدن و ایجاد خستگی مداوم.
• برطرف کردن یبوست: با مصرف سبزیجات تازه همراه غذا، استفاده از نان سبوس دار، رعایت آداب غذا خوردن و مصرف مواد غذایی ملین می توان از یبوست جلوگیری کرد.
• رعایت بهداشت فردی: عدم رعایت بهداشت باعث ورود تعداد کثیری از میکروب ها به بدن شده و عاملی است برای ضعف سلول های بدن و در نهایت ضعف و کاهش انرژی بدن.
• همچنین می توانید زیرفون را دم کنید و یک فنجان از آب صاف کرده آن را بنوشید و بقیه آب را هم با آب وان مخلوط و در آن آب استراحت کنید و بدن را همزمان ماساژ دهید.
• رعایت کامل آداب غذا خوردن: هر کس آداب غذا خوردن را به صورت کامل رعایت کند، مطمئناً از سلامت کامل برخوردار خواهد شد که یکی از آنها داشتن انرژی کافی است.
• کاهش موادی که برای کلیه ها مضر هستند مانند: (زیاده روی در مصرف ادویه جات تیز و تند و شور، پرخوری، گوشت زیاد، مصرف لبنیات زیاد خصوصاً از نوع پاستوریزه، ماست ترش.
• برای این که بین روز ناگهان انرژی‌تان ته نکشد، آلوخشک، زردآلوی خشک یا کشمش میل کنید، این میوه‌های خشک سرشار از آهن هستند و مانند یک ماده‌ی ضدخستگی عمل می‌کنند.
• مصرف نصف قاشق غذاخوری عسل و مقداری پودر دارچین در یک لیوان آب اول صبح و بعد از ظهر که بدن با افت نشاط روبه رو است، طی یک هفته نیروی حیاتی بدن را افزایش می دهد.
• افزایش مصرف مواد مفید برای کلیه ها مانند: (مایعات فراوارن، کلیه میوه جات آبدار، زردآلو، انجیر، سیب درختی، موز کاملاً رسید، روغن زیتون، بادام، پسته، گندم جوانه زده، نان با سبوس و…)
• سی گرم از ساقه های گلدار آویشن شیرازی خشک را در یک لیتر آب جوش ۱۲ دقیقه دم کنید، بعد آب آن را صاف کرده و با عسل شیرین سازید و در طول روز ۵ فنجان از آن را در ۵ نوبت بنوشید.
• میانه روی در زندگی: ممکن است کاری برای شخصی حد وسط شناخته شود و برای دیگری افراط باشد، بنابراین فضیلت در شناخت و حفظ نقطه اعتدال در هر کار، هر مقام و هر موقعیتی ضروری است.
• آلو، شاه توت، لیموترش، نارنج، گریپ فروت، اسفناج از موادی هستند که حاوی فلاونوئیدها و ویتامین C هستند که همانند آنتی اکسیدان ها از لخته شدن خون، گرفتگی و خستگی عضلانی جلوگیری می کنند.
• اگر به یک نفر روزی یک قاشق چایخوری از ترکیب (فلفل کوبیده یک قاشق + عسل سه قاشق) را بدهید در ورزش ها قهرمان می شود چون انرژی زیاد تولید می کند و در زمستان کار پالتو را انجام می دهد.
• پرهیز از بحث و جدل بی فایده: بر همه مسلم است که این مباحث، انرژی زیادی را از انسان می گیرد و حتی باعث ساطع شدن انرژی های منفی فرد مقابل نیز می گردد که همگی عاملی هستند برای خستگی بدن.
• استشمام هوای سالم و پرهیز از استعمال دخانیات: هوای آلوده و دخانیات باعث تنگ شدن عروق و نرسیدن مواد غذایی کافی به سلول های بدن شده که متعاقباً باعث ضعف و بی حالی و افت انرژی خواهد شد.
• تنظیم خوراک روزانه: خوردن سه وعده غذایی سر موقع باعث می شود سلول های بدن به موقع تغذیه شده و مصرف غذا خارج از وعده غذایی باعث پرخوری و سوء تغذیه شده که یکی از عوارض آن خستگی است.
• حذف کلیه صفات بد: صفات بد مانند: (حسادت، غرور، کینه، حرص و طمع، بخل، خساست و…) انرژی زیادی را از انسان سلب می کند و در نهایت خستگی، یکی از عوارض آن است که برای فرد به ارمغان خواهد آورد.
• حفظ آرامش و نداشتن استرس: آرامش باعث هضم بهتر غذا، ترمیم پورزهای روده برای جذب مواد غذایی و عملکرد صحیح حرکات دودی شکل روده ها می گردد که همین مسئله افزایش انرژی را به دنبال خواهد داشت.
• برای از بین بردن خستکی مغز کافیست به یک لیوان آب سیب تازه، دو قاشق چایخوری عسل طبیعی اضافه کرده و جرعه جرعه بنوشید، این کار علاوه بر جبران خستگی مغزی، می تواند شما را پر نشاط تر از همیشه بکند.
• رعایت آداب غذا خوردن: این مسئله از اصول مهم تعذیه است که اگر رعایت گردد، هم باعث سلامت جسمی و هم سلامت روحی می گردد که نتیجه آن افزایش انرژی، نشاط، شادابی و نهایتاً افزایش طول عمر می باشد.
• کاهش مصرف غذاهای پرکالری: در صورت داشتن غلظت خون، کلیه فرآورده های حیوانی و غذاهای چرب و پرکالری را برای چند روز از برنامه غذایی خود حذف کرده و غذاهای گیاهی سبک و زودهضم را جایگزین کنید.
• نوشیدن نصف استکان از دمنوش (آویشن + زنیان) با کمی عسل، بلافاصله بعد وعده های غذایی البته در صورتی که پرخوری نکرده باشید؛ این دمنوش برای کم خونی، دردهای عضلانی و ناراحتی های گوارش هم مؤثر است.
• بابونه شیرازی + چای کوهی + افتیمون + سنبل الطیب + بادرنجبویه همه را به یک نسبت ترکیب و آسیاب کنید و یک قاشق غذاخوری از این ترکیب را با یک لیوان آب دم کنید و با عسل شیرین کرده و روزی یک تا سه لیوان میل کنید.
• پرهیز از تفکرات منفی: حذف تمام صفات بد به صورت آهسته آهسته ولی مداوم مانند: (حسادت، غرور، کینه، حرص و طمع و…)، زیرا این صفات رذیله باعث تخلیه انرژی می گردند پس در ایجاد اندیشه های مثبت در وجود خود تلاش کنید.
• افزایش مصرف فرآورده های گیاهی: غلات، حبوبات، میوه جات، سبزی جات، صیفی جات، خشک بار و.. همگی از خانواده فرآورده های گیاهی بوده و به دلیل برطرف کردن حالت اسیدی و ایجاد حالت قلیایی در بدن، باعث افزایش انرژی می گردند.
• به جز استراحت که بسیار مفید است، خوراکی هایی که خستگی تن را برطرف می کنند عبارتند از: انگور زرد و رسیده، آب لیمو، توت فرنگی، خرمای خشک، گوجه فرنگی، کدو، شاهی، کشمش، عسل، چای، قهوه، آب دمکرده نعناع، عرق آویشن و عرق نعناع.
• هدف مند بودن در زندگی: داشتن هدف در زندگی باعث ایجاد انگیزه در فرد می گردد و همین انگیزه فرد را مشتاق به فعالیت می کند و فعالیت و خستگی هیچ سازگاری با هم ندارند پس هدف مندی در زندگی راه کاری اساسی برای پیشگیری از خستگی است.
• رژیم غذایی مناسب: غذای سبک و سالم نشانه ها و ناراحتی های کلی افراد را کاهش می دهد، لذا افرادی که مبتلا به خستگی ناشی از غلبه دم هستند باید از مصرف غذاهای سنگین، الکل، کافئین و مقادیر زیاد فست فودها اجتناب کنند و در کل از مصرف سایر غذاهای ممنوعه چشم پوشی کنند.
• نداشتن انتظارات خارج از توان از خود: خداوند متعال نیز چنین می خواهد و در قرآن می فرماید « لا يكلف الله نفسا إلا وسعها… » خداوند هیچ کس را جز به اندازه توانش تکلیف نمی کند چه رسد که انسان از خود انتظارات خارج از توان داشته باشد که به غیر از ایجاد بیماری چیز دیگری به دست نمی آید.
• چهار نکته مهم است: تأیید تشخیص و آموزش درباره بیماری. انجام اقدامات درمانی عمومی. درمان علائم اختصاصی. درمان های تجربی. سعی کنید مشغولیات زندگی خود را حفظ کنید و گوشه گیری نکنید. با اعضای خانواده و دوستان خود صبور باشید تا آنها نیز مشکل شما را متوجه شوند و قبول کنند.
• مصرف دمنوش (بادرنجویه + اکلیل کوهی + زنجبیل + ختمی) با عسل روزانه ۱ تا ۲ لیوان یک ساعت قبل از وعده های غذایی، این دمنوش برای کم خونی، درد عضلانی، ضعف ماهیچه ها و غلظت خون نیز مفید است؛ اگر فردی گرم مزاج هستید می توان میزان ختمی را به نسبت دیگر داروهای گیاهی بیشتر استفاده کرد.
• شیره انگور یک قاشق غذاخوری + شیره توت یک قاشق غذاخوری + شیره خرما یک قاشق غذاخوری + شیره انجیر یک قاشق غذاخوری (اگر حساسیت ندارید) + شهد خرما یا عسل خرمایی یک قاشق غذاخوری + روغن نارگیل یک قاشق غذاخوری + ارده یک قاشق غذاخوری ترکیب کنید و بعنوان وعده صبحانه میل کنید.
• شیره انگور یک قاشق غذاخوری + شیره توت یک قاشق غذاخوری + شیره خرما یک قاشق غذاخوری + شیره انجیر یک قاشق غذاخوری (اگر حساسیت ندارید) + شهد خرما یا عسل خرمایی یک قاشق غذاخوری + روغن نارگیل یک قاشق غذاخوری + ارده یک قاشق غذاخوری ترکیب کنید و بعنوان وعده صبحانه میل کنید.
• 50 گرم مغز بادام شیرین + 1 قاشق چایخوری بارهنگ + 5 عدد هل سبز + به اندازه نیاز شکر قهوه ای همه را آسیاب کنید و درون کیسه ای نخی بریزید سپس آب به ترکیب اضافه کرده و عصاره آن را بگیرید (آنقدر این کار را تکرار کنید که دیگر آب به رنگ شیری رنگ نباشد) بزرگسالان روزی یک لیوان و کودکان روزی یک استکان میل کنند.
• تنظیم خواب در طول شبانه روز: اسید لاکتیک ماده ای است که هنگام فعالیت و بیداری در بدن انسان ترشح می گردد، تجمع این ماده شیمیایی یکی از مهم ترین علت های خستگی می باشد؛ بدن انسان در خواب، فرصت کافی برای دفع این مواد را داشته بنابراین بعد از یک خواب منظم و کافی، انسان احساس انرژی مجدد داشته و می تواند فعالیت های روزانه را دوباره از سر گیرد.
• مصرف غذاهای متناسب با طبع و مزاج خودتان: هر فرد دارای طبع و مزاج سرشتی مربوط به خود می باشد، بنابراین با شناخت آن و شناخت مزاج مواد غذایی، سعی در تنظیم اعتدال غذایی برای خود داشته باشید وگرنه بهترین غذا هم اگر مصرف کنید ولی با طبع شما جور نباشد نه تنها به مرور زمان، باعث بیماری می گردد بلکه عاملی است برای کسالت و بی حالی در اکثر مواقع.
• هرگاه احساس خستگی می کنید یک نوشیدنی انرژی زا برای خودتان درست کنید: یک قاشق چایخوری آب زنجبیل تازه یا نصف قاشق چایخوری پودر زنجبیل را با یک قاشق غذاخوری آب لیموترش و دو قاشق غذاخوری عسل و یک لیوان آب ساده را مخلوط کنید و به آرامی هم بزنید و نوش جان کنید، اگر دوست دارید نوشیدنی تان خنک باشد، می توانید چند قالب یخ هم اضافه کنید.
• مصرف مایعات کافی: مایعات می توانند شامل آب، میوه جات آب دار، دم نوش ها باشند که انسان باید برای فعالیت بهتر سلول های بدن به میزان کافی از این ماده حیاتی استفاده نماید تا همیشه از نشاط کافی برخوردار باشد. از طرفی استفاده از مایعات کافی باعث افزایش سرعت تخلیه مواد زائد مانند اسید لاکتیک از بدن شده و از کرختی و کوفتگی عضلات جلوگیری می کند.
• کاهش مصرف فرآورده های حیوانی: هضم، جذب و دفع فرآورده های حیوانی، نسبت به فرآورده های گیاهی، به زمان بیشتری نیاز دارد که اگر به میزان کم مصرف شود، بدن فرصت کافی برای این عملیات را داشته، لذا تمام انرژی حاصل از مصرف این نوع مواد به بدن منتقل خواهد شد؛ در حالی که مصرف زیاد این نوع مواد بار اضافه را بر بدن تحمیل کرده و سلول ها از این بار زیاد، خسته شده و به مرور زمان به کاهش انرژی مبدل می گردد.
• یک کیلو چهار شیره (شره انگور + شیره انجیر + شیره خرما + شیره توت) + یک کیلو عسل + یک کیلو ارده + مغز پسته + هل سبز + کنجد + مغز گردو + بادام هندی + فندق + بادام درختی + جنسینگ سرخ دختر پیچ از هر کدام 100 گرم + زعفران یک مثقال، همه را آسیاب کنید و با چهار شیره و عسل و ارده مخلوط کنید و هر روز صبح ناشتا یک قاشق غذاخوری از این ترکیب میل کنید. (افراد صفراوی مزاج یا دموی مزاج استفاده نکنند).
• مصرف مواد غذایی سرشار از منیزیوم: یکی دیگر از موادی که هم می تواند حساسیت سلول های عصبی را افزایش دهد و هم در آرام کردن عضلات کمک کند، منیزیوم می باشد؛ منیزیوم را می توان از طریق مصرف بعضی مواد غذایی مانند: (غلات سبوس دار، سبزیجات تازه، نعناع، ریحان، مرزه، شوید، اسفناج، کلم پیچ، پیاز، چغندر،کنجد، بادام، بادام هندی، لوبیا سویا، نخود، انواع لوبیا، برنج باسبوس گردو، ذرت، گندم جوانه زده، پودر کاکائو) تأمین کرد.
• تبدیل افکار و احساسات منفی به مثبت و واقع گرایانه: اگر این استدلال را بپذیریم که هر انسان برای ادامه زندگی نشاط آور، نیاز به جسم و فکر سالم دارد می توان نتیجه گرفت که برای رهایی از این معضل ناشی از زندگی صنعتی در شهرهای بزرگ باید در کنار کار روزمره برای تلطیف روان خود و برخورداری از شرایط مطلوب عاطفی و جسمانی از ارتباطات مثبت اجتماعی بهره گرفت و با ایجاد روابط انسانی در محیط کار، خانواده و ارتباطات سازنده اجتماعی طعم عواطف زیبا را در زندگی احساس نمود.
• مصرف قند: قند ماده ای است که باعث تأمین انرژی در بدن می گردد ولی این نکته را باید مد نظر داشت که قند و شکر و نبات و کلیه فرآورده هایی که از این مواد تهیه می شوند از خانواده قندهای راست گرا بوده و بدن برای جذب آنها میزان زیادی املاح معدنی را مصرف می کند ولی قندهای چپ گرا مانند: (عسل، خرما، کشمش، توت خشک، انجیرخشک، برگه ی زردآلو، برگه هلو، میوه جات شیرین و…) بدون ترشح انسولین و مصرف املاح معدنی، جذب بدن شده و باعث افزایش انرژی همراه با تقویت بدن می گردند.
• ورزش سبک روزانه: شاید بعضی افراد اذعان داشته باشند که حس ورزش کردن در ما وجود ندارد چه رسد به انجام آن؛ قابل توجه این نوع افراد: ورزش باعث گردش خون بهتر، هضم و جذب بهتر مواد غذایی، دفع مواد زائد، آزاد سازی قند از کبد به صورت گلیکوژن به جریان خون، افزایش توان فیزیکی، بهبود خلق و خوی ناشی از آزاد شدن هورمون آندروفین و… می باشد که خود این مسائل عواملی هستند برای نشاط و افزایش انرژی بیشتر؛ البته باید دانست که افراط در ورزش، برای انسان مشکل ساز خواهد شد، انرژی فرد تمام شده، ماهیچه ها خسته و در نهایت فرد به جای قوی تر شدن، دچار ضعف می گردد؛ همچنین در اثر ورزش زیاد، سیستم ایمنی ضعیف شده و فرد مستعد انواع بیماری ها می گردد.
• مصرف سبزی جات همراه وعده های غذایی: مصرف سبزیجات از بروز بیماری های مزمن مانند بیماری های قلبی، دیابت، سرطان و چاقی جلوگیری می نماید. مصرف سبزیجات با رنگ های متفاوت سیستم ایمنی بدن را قوی تر می سازد و موجب شادابی و طول عمر بیشتر می گردد. سبزیجات سرشار از کاروتنوئیدها، ساپونین ها، لوتئین، فلاوونوئیدها، فیبر، فولات و بتاکاروتن بوده و از عوامل مهم پیش گیری از سرطان ها می باشند. اکثر سبزی جات دارای ویتامین C فراوان هستند؛ این ویتامین نقش مهمی در جذب آهن ایفا می کند. فیبر موجود در سبزی کار دستگاه گوارش را آسان تر می کند و از یبوست که أم الامراض است جلوگیری می نماید (البته اعتدال در مصرف). فیبر موجود در سبزیجات به رشد باکتری های مفید روده نیز کمک می کند (البته زیاده روی در مصرف مواد فیبردار، عوارض و اختلالاتی در جذب املاح معدنی به همراه خواهد داشت). چاقی یکی از عوامل کسالت و بی حالی است که با مصرف سبزیجات همراه غذا، انسان به وزن ایده آل رسیده و شادابی و نشاط بیشتری را تجربه خواهد کرد. سبزیجات تازه قند بسیار کمی را دارا می باشند؛ بنابراین مصرف سبزیجات بالانس قند خون را بسیار کمتر از سایر مواد غذایی دچار تغییر و تحول می کنند و موجب رسانیدن ویتامین ها و املاح معدنی به بدن می گردند؛ لذا مصرف سبزی جات در رژیم بیماران دیابتی و پیش گیری از این بیماری نقش مهمی را ایفا می نمایند. سبزیجات حاوی فیبر، آنتی اکسیدان ها و املاح معدنی فراوان و ترکیبات دیگر می باشند و خطر پیشرفت دیابت نوع دوم و عوارض آن را کاهش می دهند. خون، مسئول انتقال مواد غذایی به سلول های بدن می باشد؛ یکی از مهم ترین خاصیت سبزی جات اثر بخشی بر سلامت دستگاه گردش خون می باشد. سبزیجات حاوی آهن بوده و آهن در خون سازی و تأمین انرژی بدن نقش مهمی را ایفا کند؛ کمبود آهن در رژیم غذایی موجب کم خونی و احساس خستگی مفرط می شود. کلسیم موجود در سبزی جات باعث استحکام استخوان ها و افزایش انرژی می گردد و از پوکی استخوان نیز جلوگیری              می نماید (خصوصاً کلم و نعناع).

درمان خستگی دست و پا:

• برگ های سبز و تازه باباآدم را بکوبید و بر آن ضماد کنید.
• گوشت کدو یا برگ های تازه بوته کدو را بکوبید و ضماد کنید.
• برای رفع خستگی و کوفتگی دست یا پاها می توانید روغن گل را بر تمامی محل درد خوب ماساژ دهید و پس از ماساژ بسیار، موضع را گرم کنید و یا به وسیله پیچیدن آن را گرم نگه دارید.

درمان خستگی عصبی:

• هر بار پس از غذا یک تا سه قطره اسانس گشنیز را روی حبه قندی بچکانید و بخورید.
• بعد از هر غذا یک قاشق قهوه خوری تخم گشنیز را در یک فنجان آب جوش، ۱۰ دقیقه دم کنید و بنوشید.
• هر روز صبح ناشتا، یک مشت شاهی تازه و یک مشت اسفناج تازه را بکوبید و آب آن را با فشار بگیرید و بنوشید.
• برای رفع خستگی های عصبی، یک قاشق سوپ خوری گل بابونه خشک را در یک لیوان آب جوش بریزید و پس از ۱ ساعت ماندن، آب آن را صاف و شیرین کنید و بنوشید.
• شصت گرم ریوند چینی را بسایید و در یک لیتر شراب قرمز بریزید. ۴۰ گرم دارچین کوبیده به آن اضافه کنید تا به مدت ۸ روز بماند. هر روز صبح، ظهر و شب قبل از غذا یک فنجان بنوشید.
• حذف تمام موارد ممنوعه: چای (سیاه و سبز) – قهوه – نسکافه – سوسیس – کالباس – پیتزا – تمام غذاهای ساندویجی – غداهای سرخ شده – انواع کنسروی جات – انواع کمپوتها – مرغ و تخم مرغ بازاری – گوشت تمام حیوانات پرورشی – برنج خارجی – انواع سس های بازاری – سایر نوشیدنیهای گازدار – غذای رستوران ها – شیرینی جات بازاری – هله هولههای بازاری – چیپس – پفک – شکلات (على الخصوص شکلاتهای نرم) – کیک – بیسکوئیت – آدامس – یخمک – ماکارونی – لازانیا – لبنیات پاستوریزه – غذاهای زودپز شده – هر روز گوشت(قرمز یا سفید) خوردن – ترشی جات سرکه (لیته) – ریزه خواری(مدام چیزی خوردن) – با استرس غذا خوردن – عداهای مانده و بیات – غذاهای نمک سود(مانند: خیارشور – ماهی دودی – ماهی شور و…) – نمک زیاد – فلفل زیاد – آب تگری و یخ – تمام فست فودها و غذاهای آمادهی بازاری- غذاهای فریز شده(بیش از ده روز) – غذاهای پخته شده در ماکروفر (MICRO WAVE) – کلیهی مواد غذایی بسته بندی شدهی بازاری که دارای نگه دارنده هستند – میوه جات کال و نارس – شیر گاو به مقدار زیاد – کشک و پنیر کهنه – قره قوروت – ماءالجبن(آب پنیر) – استفادهی چند نوع غذا با هم – قند و شکر به مقدار زیاد – مصرف ماست به مقدار زیاد و هر روز خصوصاً همراه غذاهای دیگر – رنگ های مجاز اضافه شده به مواد غذایی – جوش شیرین – استفاده از سموم حشره کش(اسپری، بودر و..) – استفادهی زیاد از موبایل – پرخوری – پرخوابی – کم خوابی – نداشتن نظم در خواب و خوراک – عدم رعایت بهداشت فردی – گرم و سرد شدن – استفاده از رنگ مو – زیاده روی در مصرف مواد آرایشی – استعمال دخانیات(سیگار، قلیان، تریاک و…) – زیاده روی در مصرف داروهای شیمیایی – مصرف میوه جات بعد از غذاهای گوشتی – مصرف غذاهای با هم ناسازگار(مثل شیرموز، فرآوردههای کنجدی با لبنیات و…) – مصرف همزمان لبنیات و غذاهای گیاهی سرشار از آهن مانند:(زرشک، آلو، عدس، پسته، اسفناج، آلوبخارا، آلبالو و…) – دیروقت غذا خوردن(خصوصاً غذاهای پخته، چرب و پرحجم) – دیروقت خوابیدن – زندگی در مکانهای با آلودگی صوتی زیاد – زندگی در شهرهای شلوغ با هوای آلوده – هر روز برنج خوردن(حتی ایرانی) – نان بدون سبوس – نان فتیر و ور نیامده – خوردن یک نوع غذا در دو وعده ی متوالی مثلاً خوردن غذای مانده از ظهر در شب.

داروها:

• جین سین
• داروهای برحسب وضعیت هر فرد تجویز می شوند. از جمله داروهای مورد استفاده عبارتند از: داروهای ضد درد، تزریقات موضعی، داروهای ضد افسردگی و …

فعالیت:

• اگر خسته هستید، استراحت کنید. ورزش مهم است. یک برنامه تدریجی را آغاز کنید که در ابتدا امکان دارد تنها 5 الی 3 دقیقه ورزش روزانه باشد. فعالیت ورزش را هر 3 الی 2 هفته به میزان 20% افزایش دهید. انتظار نداشته باشید که همه چیز خوب پیش رود، بنابراین دلسرد نشوید و کار را ادامه دهید.

رژیم غذایی:

• سعی کنید تغذیه مناسبی داشته باشید، حتی اگر اشتها ندارید. رژیم غذایی بهتر است کم چرب و پر فیبر باشد. مکمل های ویتامینی نیز مصرف کنید.
• جوانه سنگک، حلوای رطب زرد، حلوای مخصوص جوانه گندم، حلوای مخلوط، شکلات صبحانه خانگی، شیر مخصوص نیروزا، شیر چلغوزه، شیر چهار مغز، شیر بادام پر چرب، شیر تخمه آفتاب گردان، عسل آویشن، عسل اکلیل کوهی، عسل شبدر.
• خوردنی های مفید: دمنوش کاکوتی، عسل آویشن، عسل اکلیل کوهی، عسل شبدر، عسل بلوط، عسل مریم گلی، خوراک نخود فرنگی با پنیر سویا، خوراک نخود فرنگی با شوید، خوراک نخود فرنگی با کدو، خوراک نخود فرنگی با رب انار، خوراک نخود فرنگی و ذرت، خوراک باقلا، خوراک عدس و اسفناج، خوراک عدسی با کشمش، خوراک عدسی ساده، خوراک عدسی با قارچ، خوراک عدسی با صیفی جات، خوراک کدو خورشتی با سویا، خوراک کدو بادمجان، خوراک کدو حلوایی، خوراک قارچ و سیب زمینی، خوراک قارچ با سس، خوراک قارچ و ذرت، خوراک قارچ و بامیه، تاس کباب قارچ و سویا، خوراک صیفی جات، خوراک کلم برگ با عدس، خوراک کلم قمری، خوراک گل کلم، خوراک کلم بروکلی، خوراک لوبیا سبز ۱، خوراک لوبیا سبز ۲، یتیمچه، خوراک لوبیا سفید ساده، خوراک لوبیا سفید با جعفری، خوراک لوبیا سفید با سویا، خوراک لوبیا سفید با قارچ، خوراک سویا با سبزیجات، خوراک سویا و عدس، خوراک سویا با رب انار، خوراک سویا با نخود، تاس کباب سویا، خوراک پنیر سویا، خوراک لوبیا با قارچ، خوراک لوبیا لعاب دار، لوبیا با سویا، خوراک لوبیا ساده، خوراک بامیه با سویا، خوراک تند بامیه، خوراک نخود با شوید، خوراک نخود با قارچ، خوراک نخود با سویا، خوراک نخود با سیب زمینی، خوراک نخود با کدو بادمجان، خوراک دال عدس، خوراک بورانی، خوراک کشمشی، خوراک لوبیا قرمز، خوراک لوبیا چشم بلبلی، خوراک لوبیای سویا، خوراک مخلوط، آش گندم با حبوبات، آش گندم با کرفس، آش گندم با سبزیجات، آش گندم با شلغم، آش گندم با تره، آش گندم با سویا، آش باقلا، آش ماش، آش لپه ۱، آش لپه ۲، آش کدو حلوایی، آش کدو خورشتی، آش شله قلمکار، آش صیفی، آش غلات، آش خرفه ۱، آش خرفه ۲، آش زردآلو، آش سماق، آش عدس ۱، آش عدس ۲، آش برنج، آش حبوبات و غله ۱، آش حبوبات و غله ۲، آش شوید باقلی، آش جو با لوبیا سبز، آش جو با حبوبات ۱، آش جو با حبوبات ۲، آش کلم برگ، آش گل کلم ۱، آش گل کلم ۲، آش کلم قمری با ماش، آش کلم قمری با گندم، آش کلم قمری با عدس، آش کلم بروکلی ۱، آش کلم بروکلی ۲، آش شلغم ۱، آش شلغم ۲، آش انار، آش اسفناج ۱، آش اسفناج ۲، آش برگ چغندر، آش حبوبات ۱، آش حبوبات ۲، آش گوجه سبز، آش گوجه فرنگی ۱، آش گوجه فرنگی ۲، آش مرزه، آش شولی ۱، آش شولی ۲، آش رب، آش زرشک، حلیم عدسی با سویا ۲، حلیم حبوبات و غلات، حلیم گندم با شیر سویا، حلیم گندم با سویا، حلیم گندم با عدس، حلیم گندم و بادمجان، حلیم گندم با مغزیجات، حلیم جو، حلیم دال عدس، مرصع پلو، صیفی پلو، آلبالو پلو، ساطری پلو، شوید باقالی پلو، شوید پلو با لوبیا چشم بلبلی، دم پخت گوجه ۱، دم پخت گوجه ۲، هویج پلو، سبزی پلو، ماش پلو، پلو مخلوط، لپه پلو، قیمه پلو، کلم قمری پلو، کلم پلو، کلم پلو با قارچ، کلم پلو با سویا، دمی شیرازی، عدس پلو ساده، عدس پلو با سویا، عدس پلو با کدو حلوایی، عدس پلو با قارچ، لوبیا قرمز پلو، لوبیا سبز پلو ۱، لوبیا سبز پلو ۲، لوبیا سبز پلو ۳، نخود فرنگی پلو ۱، نخود فرنگی پلو ۲، پلوی آلو اسفناج، انار پلو، گشنیز پلو با سویا، لبو پلو، بادمجان پلو ۱، بادمجان پلو ۲، رب پلو، بلغور پلو، خورش فسنجان با کدو حلوایی، خورش فسنجان با سویا، خورش شهد فسنجان، خورش فسنجان با اسفناج، خورش قیمه، خورش قورمه سبزی با قارچ، خورش کرفس ۱، خورش کرفس ۲، خورش آلو اسفناج، خورش به و آلو، خورش به، خورش آلو و قیسی، خورش تره سویا، خورش قیمه بادمجان، خورش قیمه آلو، خورش کدو بادمجان، خورش شوید باقالی، خورش بامیه با سویا ۱، خورش بامیه با سویا ۲، خورش بامیه با دال عدس، خورش بامیه با قارچ، خورش بامیه بادمجان، خورش دال عدس با قارچ، خورش دال عدس با تمر هندی، خورش قارچ و آلو، خورش قارچ و لوبیا سفید، خورش لوبیا سبز، خورش کدو حلوایی، خورش کدو خورشتی، خورش کلم بروکلی با سویا، خورش کلم بروکلی با قارچ، خورش هویج و به، خورش گوجه سبز، خورشت قیمه قارچ، خورشت کنگر، سوپ صیفی جات ۱، سوپ صیفی جات ۲، سوپ کدو خورشتی، سوپ کدو حلوایی، سوپ جو ۱، سوپ جو ۲، سوپ دال عدس، سوپ اسفناج، سوپ شلغم، سوپ لوبیا سبز، سوپ قارچ ۱، سوپ قارچ ۲، سوپ بامیه، سوپ کلم بروکلی ۲، سوپ گل کلم، سوپ کلم برگ، سوپ بلغور و کرفس، سوپ کلسیم، سوپ جو با شیر سویا، سوپ زرشک با جعفری، سوپ کاهو سبز، سوپ جو و اسفناج، کباب تابه گیاهی، کتلت عدس ۱، کتلت عدس ۲، کتلت اسفناج، کتلت هویج و سیب زمینی، کتلت ذرت، کتلت سیب زمینی و حبوبات، کتلت سویا با گندم جوانه زده، برگر کدو خورشتی، برگر لوبیا سفید، برگر لوبیا چشم بلبلی، پن کیک سیب زمینی، فلافل ساده، فلافل تنوری، فلافل با جعفری، سوسیس فانتزی، دلمه کلم، دلمه فلفل دلمه ای، دلمه کدو خورشتی، دلمه سیب زمینی، دلمه برگ انگور، کوفته سبزیجات، کماچ ساده، کماچ گندم و جو، کماچ سویا، کماچ قارچ، کماچ مخلوط، فرنی سویا، کشک سویا، خامه سویا، سس گل کلم، سس مایونز گیاهی، سس گندم جوانه زده، سس نخود جوانه زده، سس گوجه فرنگی ۲، سس زیتون، سس جعفری، سمنو با گندم و جو، سمنو با رب انار.

نکته:

• خستگی های بدن یا از خون بیشتر است و یا از کمی خون است؛ اگر از پرخونی باشد فصد و اگر از کم خونی باشد بادکش می کنیم و خوراک خونساز مانند: شربت عسل، (شیره انگور، خرما، توت و …) انجیر، زیتون، انگور، خرما، گوشت کبابی بره و تماشای یک منظره زیبا، هم می دهیم.
• وقتی که با غذای گرم می خوابیم خلط گرم در بدن تولید می شود و صبح، انسان با نشاط میشود و خوب است شب با استشمام عطر گرم مانند محمدی بخوابیم، چون گرم است.
• چیزهایی که بلغم را زیاد می کند عبارت انداز: محیط سرد، غذای سرد، فضای شرم ناک، ترس، غم، کینه، حسد، حرص، بوی تعفن، تنهایی، بی تحرکی، دوست منفی و …
• هرجا سردی زیاد شد ایمنی کاهش پیدا می کند.
• درخستگی های شدید یا اسپاسم های عضلانی بادکش موضعی باعث انبساط عضلانی می شود در نتیجه اسپاسم برطرف می گردد.
• مصرف آب زیاد باعث سستی بدن، تنبلی و افزایش بیماری هاست.
• زنجبیل سرشار از ویتامین های C، D و B، مواد معدی مثل پتاسیم و کلسیم، منیزیم،مس و زینک می باشد. برای همین هم یک ماده انرژی زای قوی محسوب می شود.