خونریزی بعد از زایمان: عبارت است از تمام مادران بعد از زایمان طبیعی یا جراحی سزارین، تا مدتی خونریزی واژینال خواهند داشت. این خونریزی راهی برای خارج شدن محتویات و بافت‌های اضافی درون رحمتان بعد از زایمان است. خونریزی شما ممکن است به صورت لخته خارج شود یا کمی رقیق و شل‌تر باشد و شبیه به یک قاعدگی یا کمی بیشتر از یک پریود معمول شما باشد.

علائم:

• یک تا سه روز بعد از زایمان، شاهد دفع خونی به رنگ قرمز روشن یا تیره خواهید بود. بوی این ترشحات تقریباً شبیه بوی ترشحات خونی در دروان عادت ماهیانه است. احتمالاً تعدادی لخته خون هم در ترشحات‌تان وجود خواهد داشت. اندازه این لخته‌ها از یک حبه انگور تا یک عدد آلو متغیر است. بین روزهای چهارم تا هفتم بعد از زایمان، ترشحات و خونریزی از حالت قرمز به صورتی یا قهوه‌ای تغییر رنگ می‌دهند و لخته‌ها هم کوچک‌ می‌شوند یا کاملاً از بین می‌روند و شاهد دفع آنها نخواهید بود. در پایان هفته نخست بعد از زایمان هم رنگ ترشحات به سفید یا زرد تغییر پیدا می‌کند. سه تا شِش هفته بعد از زایمان هم این ترشحات به کلی متوقف خواهند شد.

علت:

• وقتی جفت از رحم جدا می‌شود، رگ‌های خونی ناحیۀ اتصال جفت و رحم باز می‌شود که باعث خونریزی طبیعی خواهد شد. بعد از خروج جفت، رحم باز هم منقبض می‌شود که در نتیجه، این رگ‌های خونی بسته می‌شود و خونریزی به میزان قابل توجهی کاهش پیدا می‌کند.
• اگر طی زایمان طبیعی اپیزیوتومی یا پارگی داشته‌اید، شاید تا زمانی که این ناحیه بخیه زده شود، خونریزی ادامه پیدا کند. همچنین پس از زایمان ممکن است رحم شما را ماساژ دهند و به شما اکسی‌توسین مصنوعی یا پیتوسین تزریق کنند تا به انقباض رحم کمک شود. شیردهی که باعث آزاد شدن اکسی‌توسین به صورت طبیعی در بدن می‌شود نیز به انقباض رحم کمک می‌کند. به همین دلیل است که هنگام شیردهی، احساس انقباض یا درد می‌کنید. گاهی رحم بعد از زایمان درست منقبض نمی‌شود و در نتیجه، خون بیش از اندازه از بدن خارج می‌شود که به این حالت خونریزی شدید بعد از زایمان می‌گویند.

تشخیص:

1. سونوگرافی
2. انجام معاینات بالینی و گرفتن شرح حال از بیمار.

درمان طب نوین:

• ماساژ رحم می‌تواند به خارج‌شدن بقایای جفت کمک کند.
• اگر بیمار مشکلات انعقادی داشته باشد برایش داروهای مناسب تجویز می‌شود.
• یکی از روش‌های کنترل خونریزی در رحم آمبولیزه‌کردن شریان رحمی است. در این روش یک کاتتر وارد شریان رحمی شده و خون ‌رسانی آن به رحم را متوقف می‌کند.
• گاهی درمان‌های گفته‌ شده کافی نیست و به درمان‌های جدی‌تری نیاز است. اگر با معاینات کافی محل خونریزی پیدا نشود شاید نیاز به انجام لاپاروسکوپی برای تعیین محل دقیق خونریزی باشد.
• یکی دیگر از روش‌هایی که برای کنترل خونریزی داخل رحمی استفاده می‌شود استفاده از بالون‌هایی به نام بالون بکری است که داخل رحم باز می‌شود و باعث افزایش فشار داخل رحمی و کنترل خونریزی می‌شود.
• گاهی نیاز است تا بیمار را به اتاق عمل برده و محل مورد خونریزی در سرویکس یا رحم را بخیه کرد. اگر محل خونریزی بزرگ باشد و با بخیه نتوان خونریزی را متوقف کرد شاید نیاز به خارج‌کردن رحم باشد (هیسترکتومی).
• دکتر شما ممکن است برایتان داروهای هورمونی تجویز کند. این داروها ممکن است از طریق سرم، شیاف مقعدی یا واژینال یا خوراکی تجویز شود. داروهای هورمونی به کاهش خونریزی و انقباض رحم کمک می‌کنند. اگرعلت خونریزی بعد از زایمان باقی‌ماندن بقایای جفت باشند داروهای هورمونی مثل اکسی‌توسین یا میزوپروستول کمک کننده هستند.
• درمان خونریزی بعد از زایمانبسته به علت خونریزی بعد از زایمان و نوع زایمان (طبیعی یا سزارین) متفاوت است. اگر شما علائم خطر را در خود احساس کردید به پزشک مراجعه کنید و پزشک پس از بررسی‌های لازم بسته به علت ایجاد کننده آن برایتان درمان لازم را آغاز می‌کند. انجام مراقبت‌های پس از زایمان سزارین نیز ضروری است. در ابتدا پزشک احتمالاً علائم حیاتی شما را بررسی می‌کند. بررسی فشارخون، تعداد تنفس و سایر علائم حیاتی به پزشک کمک می‌کند تا با دید بهتری به درمان خونریزی شما بپردازد. همیشه اولین قدم در همه خونریزی‌ها کنترل محل خون‌ریزی، جلوگیری از از دست‌دادن خون بیش‌تر و جایگزینی خون از دست‌رفته است. کنترل فشار خون در این مرحله اهیت زیادی دارد. اگر بیمار خون زیادی از دست داده باشد پزشک ممکن است برایش خون تجویز کند. گاهی برای فشار پایین بیمار سرم تجویز می‌شود و گاهی هم تا کنترل کامل محل خونریزی اگر فشار خیلی پایین نباشد سرم تجویز نمی‌شود (بالابردن فشار خونریزی را تشدید می‌کند).

درمان طب سنتی:

• مقداری نشاسته را با کمی آب حل کرده و در روغن زرد بریزید. با کمی گلاب و زعفران و چند دقیقه روی حرارت ملایم قرار دهند تا مثل مسقطی شود. چند نوبت میل کنید.
• بادام + فندق + بارهنگ + نبات را به نسبت مساوی کوبیده شود روزی چند قاشق میل کند.
• برای درمان گیاهی خونریزی بعد از زایمان روغن‌های گرم توصیه شده است اما استفاده سرخود از داروهای گیاهی در این دوران اصلا توصیه نمی‌شوند زیرا مشخص نیست چه تاثیری روی نوزاد می گذارند. یکی از راهکارهای طب سنتی برای درمان گیاهی خونریزی طولانی بعد از زایمان جلوگیری از سردشدن ناحیه واژن و اطراف شکم است. اگرعلت خونریزی بعد از زایمان اساسی نباشد استفاده از حوله گرم یا کیسه آب گرم برای بهبود درد و خونریزی موثر است.

داروها:

• کاربوپروست
• میزوپروستول
• اکسی توسین
• متیل ارگونوین

فعالیت:

• تا زمان بهبودی کامل از انجام هرگونه فعالیت شدید بدنی پرهیز کنید.

رژیم غذایی:

• از مصرف فرآورده های کارخانه ای، لبنیات و غذاهای گرم و سرد بدون مصلح غذایی پرهیز کنید.

نکته:

• خونریزی طبیعی: با بهبود رحم و بازگشت آن به اندازۀ پیش از بارداری، رنگ خونریزی تغییر می‌کند و مقدار آن نیز کمتر می‌شود. این خونریزی، در ابتدا زیادتر و به رنگ قرمز روشن است و به تدریج رنگش به صورتی و بعد قهوه‌ای و در نهایت سفید مایل به زرد تغییر می‌کند. شاید فقط دو تا سه هفته خونریزی داشته باشید و شاید لکه ‌بینی شما تا شش هفته بعد از زایمان ادامه پیدا کند، اما شدت خونریزی به تدریج کمتر می‌شود. خونریزی به رنگ قرمز روشن معمولاً در چند هفتۀ اول کاهش پیدا می‌کند، اما اگر خیلی زود تحرک و فعالیت زیادی داشته باشید، ممکن است دوباره شروع شود. بهتر است از پدهای مخصوص بعد از زایمان استفاده کنید. دو تا سه بستۀ ۱۲تایی باید کافی باشد. در شش هفتۀ اول بعد از زایمان نیز از تامپون استفاده نکنید، چون ممکن است باعث ورود باکتری به رحم و ایجاد عفونت شود. شاید در ابتدا لازم باشد هر یک یا دو ساعت یک بار، پدتان را عوض کنید که در روز‌ها و هفته‌های بعد این فاصله به سه تا چهار ساعت می‌رسد. اگر بین ناحیۀ واژن و مقعد یا همان ناحیۀ پرینه نیز زخم داشته باشید، بهتر است این ناحیه را تمیز نگه دارید تا از عفونت آن جلوگیری کنید. حمام کنید و مرتب نوار بهداشتی خود را عوض کنید و همیشه قبل و بعد از تعویض آن، دست‌هایتان را بشویید.
• خونریزی غیر طبیعی و شدید: گاهیخونریزی بسیار شدید‌تر از خونریزی عادی و طبیعی رخ می‌دهد. به این حالت خونریزی شدید بعد از زایمان می‌گویند. خونریزی شدید ممکن است در ۲۴ ساعت بعد از زایمان یا بین ۲۴ ساعت تا ۱۲ هفته بعد از زایمان رخ دهد. شاید علت آن باقی ماندن بخش یا غشایی از جفت در رحم باشد یا شاید بعد از خروج جفت، رحم درست منقبض نشده باشد. در صورت بروز شرایط زیر در زمان خونریزی فوری با اورژانس تماس بگیرید یا به بیمارستان مراجعه کنید: اگر خونریزی ناگهان شدید شد، بند نیامد و بیشتر از یک پد در ساعت کاملاً خیس و آغشته به خون شد. اگر خونریزی با گذشت چند روز بعد از زایمان، هنوز به رنگ قرمز روشن و زیاد بود. اگر لخته‌های خون غیرمعمول با پریودهای قبلی خود دفع کردید. اگر علائمی مثل تاری دید، لرز و رنگ‌پریدگی داشتید. اگر تهوع داشتید. اگر احساس سرگیجه، گیجی و خواب‌آلودگی داشتید. اگر ضربان قلبتان تند یا نامنظم شد. درمان لازم با توجه به علت ایجاد خونریزی متفاوت خواهد بود که می‌تواند شامل دریافت مایعات برای جبران خون از دست‌ رفته، مواردی برای بستن محل خونریزی، ماساژ رحمی برای کمک به انقباض رحم و خروج لخته از آن، اکسیژن‌رسانی به مادر، خروج بقایای جفت و موارد دیگری باشد. وقتی درمان مناسب برای قطع خونریزی شدید بعد از زایمان انجام شد، لازم است با مراقبت و استراحت کافی به بهبود خود کمک کنید. همچنین اگر نشانه‌هایی از تب یا لرز، ترشحات واژینال بدبو یا درد در دو طرف پایین شکم داشتید نیز، لازم است با ماما یا پزشکتان تماس بگیرید، چون ممکن است دچار عفونت شده باشید.