جنون آنی: عبارت است از جنون آنی یکی از انواع اختلالات روانی مزمن است که طی آن فرد از دنیای واقعیت فاصله گرفته و وارد دنیای توهم و هذیان می‌شود. در بسیاری مواقع افراد در اثر جنون آنی و خشم دست به اعمال خشونت آمیز می‌زنند و در نهایت دچار پشیمانی و یک عمر عذاب وجدان می‌شوند. اختلالات تکانه‌ای، خستگی، تحریک مقاوم و آسیب روانی، مقاومت فرد را در برابر ناکامی‌ها و فشارهای زندگی کاهش می‌دهد و احتمال رفتارهای ناگهانی در او را افزایش می‌دهد. جنون آنی در یک لحظه اتفاق می‌افتد و تمام روحیات و خلقیات فرد را به صورت ناگهانی تغییر می‌دهد. با شناسایی علائم اولیه، کنترل و درمان جنون آنی می‌توانیم از بروز حوادث ناگوار جلوگیری کنیم. در جنون آنی فرد به صورت ناگهانی کنترل و ارتباط خود را با واقعیت از دست می‌دهد و ممکن است به خود یا دیگران آسیب برساند. در واقع هیجان آن قدر در فرد شدت پیدا می‌کند که از حالت طبیعی خود خارج شده و در بسیاری موارد برخلاف هنجارها یا قوانین خود و جامعه عمل می‌کند. این تغییر رفتارهای ناگهانی بیشتر در دهه‌های دوم و سوم زندگی رخ می‌دهد. جنون آنی می‌تواند به درگیری‌های بدون دلیل منطقی، ناسزاگویی، قتل و… منجر شود. اگر علت جنون آنی ژنتیک باشد و یا در سنین پایین نشانه‌ها شروع شده باشند، درمان سخت‌تر و شدت نشانه‌ها بیشتر خواهد بود. جنون انواع گوناگونی دارد و به علت‌های مختلفی رخ می‌دهد. فردی که مستعد باشد، گاه با کوچک‌ترین محرک دچار جنون می‌شود و در برخی دیگر از انواع جنون تنها فشار روانی عمیق و طولانی مدت در بروز این اختلال مؤثر است. از جمله انواع جنون می‌توان به جنون آتش افروزی اشاره کرد که در آن فرد علاقه مفرط به استفاده از آتش در موقعیت‌های خطرناک دارد.

علائم:

1. جنون بلغمی: فرد دیوانه است، اما به سر خودش می کوبد و صحبت های منفی می کند. مانند: تقاضای مرگ، عجز، ناله، سخنان منفی و …
2. جنون دموی: در این حالت بیمار فوق العاده عصبانی و چهره اش گلگون می شود و در حین عصبانیت می خندد و بسیار خطرناک است و امکان دارد رفتارهای مخاطره آمیزی انجام دهد و به اطراف صدمه بزند و خود را بزند.
3. جنون صفراوی: در این حالت بیمار تا کسی را نزند دست بردار نیست و ممکن است در اطراف خود اگر وسیله ای بود به او آسیب برساند، این بیماری ناشی از خشکی صفرا در مغز است و صفرا چون خشک شد دیر درمان می شود.

علت:

• غلبه دم: رفتار خشونت آمیز و یا تحریک پذیر پس از آسیب عروق مغزی ناشی از غلبه دم بسیار معمول است.
• اختلالات فیزیولوژیک: مسائل مربوط به سلامت فیزیولوژیکی مانند فشار خون بالا، حمله قلبی، سکته مغزی، مشکلات گوارشی نیز می توانند سبب رفتارهای پرخاشگرانه و گاهی اوقات خشونت بار شوند.
• داروهای شیمیایی: برخی داروها نیز می توانند از دلایل عصبانیت بدون تحریک و علت باشند، سوء مصرف استروئیدهای آنابولیک مانند تستوسترون، چنانچه در مقادیر فراوان مصرف شوند، باعث غلبه دم و افزایش تحریک پذیری و پرخاشگری می شوند.
• تحقیقات نشان می دهد که اختلال یا تغییر در ترکیبات شیمیایی مغز، مانند سرتونین، آدرنالین و نورآدرنالین می تواند به طغیان خشونت و رفتار پرخاشگرانه منجر شود. همچنین متخصصان عصب شناسی دریافته اند که آسیب به نقاط خاصی از مغز، از جمله قشر جلویی مغز، آمیگدال (محل احساسات، ترس و استرس) و چین سینوسی زاویه ای مغز (که شامل عملکردهای شناختی و زبان است) می تواند به خشم کنترل نشده منجر شود. هورمون های آدرنالین و نورادرنالین بر تمام اعضایی که از اعصاب سمپاتیک عصب می گیرند، تأثیر می گذارند و باعث تحریک قلب، اتساع عروق کرونر (که تغذیه کننده قلب اند)، انقباض رگ های خونی روده و سرکوب هضم و جذب مواد غذایی در مواقع لزوم می گردند؛ اما اگر این هورمون ها بیش از اندازه ترشح شوند، اثرات خشم و عصبانیت نمود پیدا می کند؛ جالب اینجا است که ترشح زیاد این دو هورمون در بعضی افراد، هم بیشتر بوده و هم به صورت ناگهانی ایجاد می شود و مشکلاتی را برای فرد به وجود می آورد که یکی از آنها جنون آنی است.
• مصرف زیاد شیرینی جات: شیرینی ها جزء خوردنی های استرس زا هستند؛ همچنین مصرف شیرینی ها علاوه بر افزایش قند خون، ترشح انسولین در بدن را افزایش می دهند که این حالت منجر به ایجاد استرس در افراد می شود؛ غذاهای آماده و فوری و به خصوص نوشابه های گازدار، قند خون را افزایش می دهند که همین امر در ایجاد استرس و تنش های عصبی نقش عمده ای را ایفا می کند. مصرف زیاد گوشت و غذاهای سرخ شده، فرد را عصبی و تندخو می کند و در بین بدترین غذاها برای اعصاب و روان فست فودها بیشتر از همه، تأثیر گذارند.
• مواد محرک: سوء مصرف مواد محرک و الکل، تحریک کننده بسیاری از اختلال های رفتاری با توجه به گسترش مصرف مواد مخدر به ویژه مواد توهم زا و آمفتامین ها است، این مواد می توانند باعث اختلال در فرم و محتوای تفکر افراد و محرک بسیاری از رفتارهای نادرست شوند که در نهایت منجر به آسیب رساندن به خود و دیگری می شود.
• اختلالات بیولوژیک: این عارضه نیز می تواند منجر به بروز رفتارهای ناگهانی و به اصطلاح جنون آنی شود، به طوری که در تومورهای مغزی، تشنج ها و ضربه های مغزی ممکن است فرد بر اثر وجود یک ضایعه در مغز، تغییرات هنجاری در رفتار داشته باشد که در این مورد نیز با توجه به روند رو به رشد برخی از این اختلال های مغزی نیاز به درمان سریع وجود دارد.
• فقر آهن: کمبود آهن به رفتارهای بسیار پرخاش گرانه منجر می شود؛ آهن در مسیر دوپامین متمرکز است و کمبود آن انتقال دوپامین را کاهش می دهد و باعث اختلالات رفتاری می شود.
• حسادت: افرادی که حسادت دارند، نیز می توانند به خود و دیگران آسیب رسان باشند به طوری که وقتی حسادت جنبه هذیانی پیدا می کند، فرد نسبت به همه چیز بدبین شده و شروع به واکنش های رفتاری می کند و گاهی ممکن است طرف مقابل را به قتل برساند.
• شرایط خاص: محیط های خانوادگی پرتنش، محرومیت های عاطفی، رفتارهای غیرطبیعی و کنترل بیش از حد والدین هر یک می تواند عاملی برای بروز این نوع رفتارها باشد.
• فشارهای زندگی: این مسئله یکی از مهم ترین مسائلی است که در بروز این رفتارها دخیل هستند؛ فردی که سختی های اجتماعی و اقتصادی زیادی را متحمل شده یا در زندگی همیشه توسط اعضای خانواده تحقیر شده و مورد آزار و اذیت قرار گرفته است، بالأخره در مواقعی، واکنشی از خود نشان می دهد که می تواند بسیار شدید باشد.
• به طور کلی عصبانیت می تواند عوامل گوناگونی داشته باشد از جمله: ۱. حسادت ۲. کم حوصلگی و کم ظرفیتی ۳. غلبه مزاج ۴. عدم اعتماد به نفس و خودکم بینی ۵. حساسیت های افراطی ۶. منفی بافی و سوءظن به دیگران ۷. همانندسازی و تقلید از والدین، هم سالان و هم کلاسان ۸. کار زیاد، خستگی، گرسنگی و تشنگی.

عوامل افزایش دهنده خطر:

1. حسادت
2. کم حوصلگی و کم ظرفیتی
3. منفی بافی و سوء ظن به دیگران
4. قرار گرفتن در محیط های پرتنش
5. عدم اعتماد به نفس و خود کم بینی

پیشگیری:

• اختلالات روانی و جنون آنی مشکلاتی ریشه‌ای هستند و اغلب به دوران کودکی پر تنش افراد مبتلا باز می‌گردند؛ سبک فرزند پروری مناسب یکی از مهمترين اقدامات جهت پيشگيری از بروز رفتارهای ناگهانی است. رفتار صحیح والدین، محیط خانوادگی مناسب و به دور از تنش‌های مداوم بسیار تأثیر گذار است.

تشخیص:

• اختلال جنون آنی با مصاحبه بالینی و ارزیابی روانی تشخیص داده می‌شود. درمانگر پرسش‌هایی مطرح می‌کند و واکنش فرد در موقعیت‌ها و تجارب مختلف را می‌سنجد. گاهی برای بررسی علت اختلال آزمایش‌های پزشکی و عکس برداری از مغز ضروری است.

درمان طب نوین:

• با توجه به علت و عامل ایجاد کننده جنون درمان‌ها نیز متفاوت است. گاهی حتی لازم است فرد در بیمارستان‌های اعصاب و روان بستری شود. داروهای ضد جنون یا نورولپتیک برای کاهش توهمات و هذیان تجویز می‌شوند که با توجه به نوع علائمی که در فرد وجود دارد انتخاب دارو برای او متفاوت است. این داروها مکمل درمان هستند و برای تأثیرگذاری بیشتر لازم است فرد دوره‌های روان درمانی و درمان‌های شناختی رفتاری را نیز بگذراند.
• درمان جنون آنی با ترکیب روش‌های روانپزشکی و روانشناسی بهترین نتیجه را به دست می‌دهد. بهتر است فرد همیاری و کمک یک مشاور مجرب را در کنار خود داشته‌ باشد. درمانگر سعی می‌کند تغییرات شناختی و رفتاری در فرد ایجاد کند تا بتواند سبک زندگی‌اش را تغییر دهد و در مواجهه با محرک‌های استرس‌زا بر اعصاب خود مسلط شود. از این طریق به تدریج تغییرات مثبتی در رفتار و شناخت فرد ایجاد می‌شود.

درمان طب سنتی:

• اگر امکان دارد، یک دوش آب ولرم بگیرید.
• توجه و تمرین روی نقاط قوت و مثبت ذهنی.
• بیشتر با افراد صبور و خوش بین معاشرت کنید.
• همیشه رفتار خود را درست تلقی نکنید و احتمال خطا در کارهای خود را بدهید.
• اگر آب در دسترس دارید، مقداری آب خنک میل کنید و دست و صورت خود را با آن شستشو دهید.
• همیشه فضای ذهنی و روانی خود را برای شنیدن و دریافت رفتارهای نابجا و خلاف انتظار آماده سازید.
• به نظرات و عقاید دیگران احترام قائل شوید و به دیده احترام به آنها بنگرید و حتی محترمانه با آنها رفتار کنید.
• مقصر ندانستن دیگران و قبول اشتباهات خود و سعی در رفع آنها سؤال از خود که واقعا چرا زود از کوره در میروم و تمرین و ممارست برای تقویت صبوری.
• در خود یک تغییر حالت فیزیکی ایجاد کنید؛ مثلاً مقداری قدم بزنید، اگر ایستاده اید. بنشینید و اگر نشسته اید، دراز بکشید. سعی کنید در آن لحظات هیچ نوع تصمیمی نگیرید.
• چند لحظه دراز بکشید و چشمان خود را ببندید و همه عضلات خود را شل کنید تا آرامش پیدا کنید و فکر خود را از آنچه موجب عصبانیت شما شده است منصرف کنید و به عضلات بدن خود تمرکز یابید.
• دمنوش های مفید برای درمان عصبانیت در غلبه دم عبارت اند از: (گل گاوزبان، تخم خرفه، نیلوفر، فلوس، گل خبازی، گل ختمی، بنفشه، برگ کاسنی، شاهتره) با کمی عسل برای کنترل اختلالات عصبی.
• انجام رفتارهای متواضعانه همانند تقدم در سلام، همنشینی مناسب با افراد پایین تر، ابراز ارادت به کوچک ترها، مصافحه و احوال پرسی با دیگران به خصوص طبقه پایین تر، تفریح و صحبت با دیگران اقدام کنید.
• سریع تغییر وضعیت و موقعیت دهید و از آن محیط دور شوید (بهترین راه کار در مقابل انسان های عصبانی و پرخاشگر، سکوت و ترک آن محل است چرا که هر عکس العملی می تواند با عکس العمل شدیدتری مواجه شود).
• کسی که دچار جنون شده است باید هر روز کاهو بخورد، گل نرگس را روزی چندین بار ببوید، به شادی و خوش گذرانی بپردازد و از مصرف دخانیات، شرکت در مجالس عزا، غم و غصه، ناراحتی، عصبانیت و گریه اجتناب ورزد.
• درمان جنون دموی: حجامت عام 2 تا 3 مرحله، هر دو هفته یک بار، بعد از یک ماه حجامت سر، خوردن سرکنگبین کاسنی شب ها (به جای عرق نعناع عرق کاسنی ریخته شود)، 21 عدد مویز صبح ناشتا میل شود، بعد از یک هفته، زالوی پشت گوش ها، بعد از دو هفته چیدن زالو به کل سر (14 عدد).
• استفاده از مواد غذایی حاوی ویتامین های گروه B در تغذیه روزمره برای کاهش عصبانیت، پیشگیری و درمان افسردگی و خستگی مفید است؛ بهترین منابع ویتامین های گروه B عبارت اند از: (گندم جوانه زده، حبوبات، غلات سبوس دار، سبزیجات، صیفی جات، میوه ها، دانه ها و مغزهای روغنی گیاهی).
• درمان جنون صفراوی: خوردن گس مزه ها و سردی های آرام، شستشوی بدن و سر با سرکه هفته ای یک بار، سرکنگبین سرد هر 4 ساعت یک بار (بسته به توان بیمار)، حجامت عام دو بار با فاصله یک ماه و حجامت سر یک مرتبه، پیاده روی مداوم، شلاق کف پا، اصلاح تغذیه و ترک مواد صفرازا انجام شود.
• ضمناً روزی ۲ بار، هر بار ۸ مثقال ریشه درخت شاه توت را با ۳ مثقال برگ هلو و ۵ عدد انجیر خشک در دو لیوان آب بجوشاند تا حدود یک چهارم آب آن باقی بماند بعد آب آن را صاف و با عسل شیرین کرده و میل کند، یا روزی دو مرتبه هر بار ۱۰ گرم تخم بالنگو را در یک لیوان آب بجوشاند بعد با عسل شیرین کرده و میل کند.
• درمان جنون بلغمی: خوردن خوراک گرمی ها و اصلاح مزاج انجام شود، شربت آبلیمو و عسل روزی 2 لیوان (مداوم)، شربت زعفران (آب + زعفران + عسل) شب ها یک لیوان میل شود، صبحانه 5 وعده ارده شیره و 2 وعده صبحانه عسل میل شود، دوسین هر 6 ساعت میل شود، اصلاح تغذیه و ترک مواد کارخانه ای و سردیجات انجام شود.
• حذف تمام موارد ممنوعه: چای (سیاه و سبز) – قهوه – نسکافه – سوسیس – کالباس – پیتزا – تمام غذاهای ساندویجی – غداهای سرخ شده – انواع کنسروی جات – انواع کمپوتها – مرغ و تخم مرغ بازاری – گوشت تمام حیوانات پرورشی – برنج خارجی – انواع سس های بازاری – سایر نوشیدنیهای گازدار – غذای رستوران ها – شیرینی جات بازاری – هله هولههای بازاری – چیپس – پفک – شکلات (على الخصوص شکلاتهای نرم) – کیک – بیسکوئیت – آدامس – یخمک – ماکارونی – لازانیا – لبنیات پاستوریزه – غذاهای زودپز شده – هر روز گوشت(قرمز یا سفید) خوردن – ترشی جات سرکه (لیته) – ریزه خواری(مدام چیزی خوردن) – با استرس غذا خوردن – عداهای مانده و بیات – غذاهای نمک سود(مانند: خیارشور – ماهی دودی – ماهی شور و…) – نمک زیاد – فلفل زیاد – آب تگری و یخ – تمام فست فودها و غذاهای آمادهی بازاری- غذاهای فریز شده(بیش از ده روز) – غذاهای پخته شده در ماکروفر (MICRO WAVE) – کلیهی مواد غذایی بسته بندی شدهی بازاری که دارای نگه دارنده هستند – میوه جات کال و نارس – شیر گاو به مقدار زیاد – کشک و پنیر کهنه – قره قوروت – ماءالجبن(آب پنیر) – استفادهی چند نوع غذا با هم – قند و شکر به مقدار زیاد – مصرف ماست به مقدار زیاد و هر روز خصوصاً همراه غذاهای دیگر – رنگ های مجاز اضافه شده به مواد غذایی – جوش شیرین – استفاده از سموم حشره کش(اسپری، بودر و..) – استفادهی زیاد از موبایل – پرخوری – پرخوابی – کم خوابی – نداشتن نظم در خواب و خوراک – عدم رعایت بهداشت فردی – گرم و سرد شدن – استفاده از رنگ مو – زیاده روی در مصرف مواد آرایشی – استعمال دخانیات(سیگار، قلیان، تریاک و…) – زیاده روی در مصرف داروهای شیمیایی – مصرف میوه جات بعد از غذاهای گوشتی – مصرف غذاهای با هم ناسازگار(مثل شیرموز، فرآوردههای کنجدی با لبنیات و…) – مصرف همزمان لبنیات و غذاهای گیاهی سرشار از آهن مانند:(زرشک، آلو، عدس، پسته، اسفناج، آلوبخارا، آلبالو و…) – دیروقت غذا خوردن(خصوصاً غذاهای پخته، چرب و پرحجم) – دیروقت خوابیدن – زندگی در مکانهای با آلودگی صوتی زیاد – زندگی در شهرهای شلوغ با هوای آلوده – هر روز برنج خوردن(حتی ایرانی) – نان بدون سبوس – نان فتیر و ور نیامده – خوردن یک نوع غذا در دو وعده ی متوالی مثلاً خوردن غذای مانده از ظهر در شب.

داروها:

• الانزاپین

فعالیت:

• محدودیتی وجود ندارد.

رژیم غذایی:

• از مصرف فرآورده های کارخانه ای و همچنین غذاهای گرم بدون مصلح پرهیز کنید.

نکته:

• به این نوع رفتارها جنون آنی می گویند یعنی از دست دادن کنترل و خارج شدن از حالت طبیعی و فراموش کردن بایدها و نبایدهای زندگی. این عارضه دارای درجات مختلفی می باشد مثل: (ناسزاگویی، خودزنی، پاره کردن لباس، درگیری فیزیکی، آسیب به دیگران و حتی قتل) که در هر فرد به نسبت روحیاتی که دارد متفاوت است. جنون آنی هر نوع عمل نابه خردانه و ابله هانه را شامل می شود که حکایت از فقدان عقل و منطق دارد. در حقیقت نقشه ای هیجانی در این نوع افراد چنان شدت می یابد که موضوعات دیگر را از یاد می برند و به یک باره دست به انجام رفتارهای پرخطر می زنند.
• روان شناسان گاهی عصبانیت ناگهانی را جنون آنی می دانند که طی آن چشم و گوش فرد از کار می افتد و در آن لحظه احتمال هر تصمیم غیر قابل پیش بینانه وجود دارد.
• آمارها نشان می دهد حدود ۷۰ درصد قتل هایی که اتفاق افتاده بر اثر عصبانیت و پرخاشگری ناگهانی بوده و فرد سابقه جرم و جنایت قبلی را نداشته است.
• عصبانیت بخش طبیعی از حالات انسان است که کنار آمدن با آن همیشه هم آسان نیست.
• خیلی از افراد عصبانیت خود را پنهان می کنند؛ خیلی ها آن را با خشم و غضب بیرون می دهند؛ برای تعداد دیگر هم، عصبانیت یک حالت مزمن است که عادت خشم و عصبانیت به طور مداوم نمود پیدا می کند. آنها که عصبانیت ناگهانی دارند، همه احساسات خود را یک دفعه رها می کنند و بعد احساس خوبی به آنها دست می دهد و حس می کنند که آزاد شده اند. نداشتن کنترل، مشکل اصلی این نوع افراد است. این نوع عصبانیت ها می تواند برای خود فرد و دیگران خطر بزرگی محسوب شود. آنها معمولاً حرفهایی میزنند و کارهایی می کنند که بعد پشیمان می شوند اما آن موقع دیگر خیلی دیر شده است و پشیمانی سودی ندارد. باید دانست که عصبانیت یکی از غرایز فطری همه انسان ها است و نداشتن این غریزه، غیرطبیعی است؛ مهم این است که انسان این عصبانیت را در اختیار خود قرار دهد. جالب این جا است که ۸۰ درصد از مراجعینی که از اختلالات تکانه ای رنج می برند، مردان هستند. مثال: در تصادفات خیابانی وقتی فردی عصبانی می شود فرد مقابل، آن را تشدید می کند و متأسفانه کار به جاهای باریک می رسد.
• اسیدوز را در طب قدیم (جنون سرد) و آلکالوز را در طب قدیم (جنون گرم) می گفتند.