آنسفالیت ویروسی: عبارت است از التهاب حاد مغز در اثر عفونت ویروسی، عفونت ویروسی می تواند از همان اول باعث آنسفالیت شود یا این که به عنوان عارضه ای ثانویه به دنبال عفونت های ویروسی مثل سرخک، آبله مرغان، سرخجه، آبله گاوی و عفونت ناشی از سایر ویروس های کمتر شناخته شده، یا واکسیناسیون آبله رخ دهد.

علائم:

1. تب
2. تشنج
3. سردرد
4. استفراغ
5. سفتی گردن
6. دوتا دیدن اشیاء
7. احساس ناخوشی
8. تغییرات شخصیتی
9. گاهی بدون علامت
10. از دست دادن شنوایی
11. از دست دادن هوشیاری
12. اختلال در صحبت کردن
13. هم اندازه نبودن مردمک ها
14. ضعف یا فلج گهگاهی دست یا پا
15. تورم یا بیرون زدن ملاج شیرخواران
16. خواب آلودگی که به سمت اغماء پیشرفت می کند.

علت:

• سرطان خون
• مسمومیت با سرب
• واکنش نسبت به واکسن
• ویروس هایی که ناقل آنها پشه ها یا سایر حشرات هستند.
• ویروس های که باعث بیماری های دیگر می شوند مثل فلج اطفال، تب خال؛ سرخک؛ اوریون؛ آبله مرغان؛ منونوکلئوز عفونی؛ هپاتیت عفونی؛ سرخجه، آبله، ویروس کوکساکی و بیماری های اکوویروسی.

عوامل افزایش دهنده خطر:

1. سن بالای 60 سال
2. نوزادان و شیرخواران
3. آلودکی با ویروس ایدز
4. میحط زندگی شلوغ یا غیر بهداشتی
5. وجود بیماری که مقاومت بدن را کم کرده باشد.

پیشگیری:

1. از تماس با هر بیماری که آنسفالیت دارد خودداری کنید.
2. اگر در نواحی پر خطر به سر می برید، از مواد دافع حشرات و توری جهت جلوگیری از گزش حشره استفاده کنید.
3. در صورت وجود هرگونه عفونتی در بدن به پزشک مراجعه کنید، خصوصاً عفونت های ویروسی که در قسمت علت ذکر شدند. باید تلاش شود تا از گسترش عفونت جلوگیری شود.

عواقب مورد انتظار:

• آنسفالیت ویروسی خفیف یک بیماری شایع است و امکان دارد اصلاً جلب توجه نکند. در مواردی که آنسفالیت شدید باشد معمولاً بیمار باید بستری شود. عوارض و موارد فوت ناشی از آنسفالیت بیشتر در شیرخواران و پیرمردان دیده می شود. بیمارانی که به سایر گروه های سنی تعلق دارند معمولاً به طور کامل بهبود می یابند. انتظار می رود بهبودی در عرض 3 الی 2 هفته حاصل می شود، مگر در موارد شدید.

عوارض احتمالی:

• درصد بسیار کمی از بیماران دچار آسیب دائمی مغز می شوند که عملکرد ذهنی یا عضلانی بیمار را مختل می کند.

تشخیص:

• پزشک برای تشخیص آنسفالیت، علائمتان را بررسی کرده و در مورد بیماری‌هایی که اخیراً داشته‌اید و هرگونه احتمال قرارگیری در معرض ویروس (برای مثال، قرار داشتن در نزدیکی افراد بیمار یا پشه‌ها یا ساس و کنه‌ها) سؤالاتی می‌پرسد. پزشک همچنین ممکن است یکی از آزمایش‌هایام‌آرآی، کشیدن مایع نخاعی یا نوار مغز را تجویز کند. برخی آزمایش‌های خون، که برای بررسی حضور باکتری‌ها یا ویروس‌ها و یا سلول‌های ایمنی تولید شده در پاسخ به آن‌ها انجام می‌شوند، نیز می‌توانند مفید باشند. همچنین، در موارد نادر، برای تأیید تشخیص بیمارانی که علائم آن‌ها بدتر شده و به درمان‌ها جواب نمی‌دهند، نمونه‌برداری (بیوپسی) از بافت مغز ضروری می‌شود. عموماً تشخیص نوع انسفالیت برای تجویز درمان مناسب بسیار ضروری است.

درمان طب نوین:

• از آنجا که عوارض ناشی از آنسفالیت در بسیاری از موارد جدی هستند، مبتلایان به آن می‌بایست بستری شوند. نوع درمان تا حد زیادی به سن و شرایط بیمار و همچنین نوع و علت بیماری بستگی دارد. اگر انسفالیت ناشی از عفونت باکتریایی باشد، می‌توان آن را با آنتی‌بیوتیک‌ها درمان کرد. درمان انسفالیت تب‌خال شامل مراقبت‌های حمایتی و همچنین درمان‌های ضدویروسی با داروهایی مانند آسیکلوویر است. از درمان‌های دیگری نیز برای پایین آوردن تب، افزایش رطوبت بدن، درمان تشنج‌ها و کاهش فشار در جمجمه استفاده می‌شود. بسیاری از افراد، با درمان و مراقبت مناسب از آنسفالیت بهبود می‌یابند. البته، نوزادان و سالخوردگان در معرض خطر بالاتری برای دچار شدن به آسیب دائمی مغز هستند.

درمان طب سنتی:

• گیاهان دارویی ضد میکروب، ضد قارچ و ضد ویروس: آویشن، انگور، اکلیل کوهی، انیسون، اوکالیپتوس، بادرنجبویه، بارهنگ، بومادران، پیاز، پنج انگشت، جعفری، چای، حنا، دارچین، رازیانه، زردچوبه، زنجبیل، سرخارگل، سیر، عسل، فلفل، قره قاط، علف چای، کرفس، گردو، گشنیز، گل رنگ، ماست، مرزه، نعناع فلفلی، نعناع قمی، همیشه بهار، دانه اسفند، باباآدم، پنیرباد، پونه، درخت چای، میخک، زرشک، زیره سبز، زنیان، سیاه توسه، سیاهدانه، سیب زمینی، یونجه، آغوز، بلوط، بید، پای خر، چای کوهی، ریش بز، زرشک، زوفا، قاسنی (باریجه)، کاسنی، کاکائو، گریپ فروت، مارچوبه، چوب درخت مسواک، هل، یونجه، بلوط، پنیر باد، پونه، تاج ریزی پیچ، درخت چای، میخک، ریش بز، سیاه توسه، سیاهدانه، هلیله، انار، انجیر، بادمجان، برگ بو، بنفشه، به لیمو، جوز بویا، خارخسک، خرفه، زیره سبز، زیره سیاه، سماق، شاهی، شلغم، شوید، درمنه، دم اسب، علف چشمه، فلوس، کلم، گندم، گوجه فرنگی، لوبیا، مای مرز، مصطکی، مورد، نارگیل، نخود.

داروها:

1. داروهای ضد تشنج
2. استامینوفن برای سردرد یا تب
3. ندرتاً داروهای کورتیزونی برای مهار التهاب
4. در صورت لزوم، داروهای کنترل کننده صرع
5. امکان دارد داروهای ضد ویروسی مثل آسیلکوویر یا آمانتادین تجویز شوند.
6. اگر آزمایشات نشان دهنده یک علت باکتریایی یا قارچی باشند، داروی اختصاصی آن تجویز خواهد شد.

فعالیت:

• باید در رختخواب استراحت کنید. همانطور که گفته شد، بهبود بیماری 3 الی 2 هفته طول می کشد. البته تدریجاً هر چقدر که قدرت و احساس سلامتی­تان اجازه می­دهد فعالیت داشته باشید.

رژیم غذایی:

• رژیم خاصی توصیه نمی شود، البته ممکن است نیاز به سرم وجود داشته باشد. در بیمارستان، وضعیت آب و الکترولیت بدن مرتباً کنترل می شود.