شناخت دارو: عبارت است از برای درمان سرطان سینه، سرطان ریه، سرطان تخمدان، سرطان پانکراس مورد استفاده قرار می گیرد.

دسته دارویی:

• آنتی نئوپلاستیک

فارماکولوژی و مکانیسم اثر دارو:

• داروی جمسیتابینیک آنتی متابولیت ضد سرطانی است آنتی متابولیت به پورین یا پیریمیدین تغییر می‌کند که به ساختمان بلاک های DNA تبدیل می‌شوند. آنها از پیوستن به DNA در فاز “S” جلوگیری می‌کنند (یا فاز سنتز DNAدوره سلول) و پیشرفت نرمال و تقسیم آنها را متوقف می‌کنند.
• جم سیتابینسلول هایی که سبب سنتز DNA می‌شوند را می‌کشد و پیشرفت سلول ها در سراسر مرز فاز G1/S را بلاک می‌کند. جم سیتابین توسط نوکلئوزید کینئاز به دی فسفات (dFdCDP)  و تری‌فسفات نوکلئوزید (dFdCTP) متابولیزه می‌شود. جم سیتابین دی فسفات مانع رداکتاز ریبونوکلئوتید می‌شود. آنزیمی که مسئول کاتالیز واکنش هایی است که دئوکسی‌ نوکلئوزید‌تری فسفات را برای سنتز DNA گسترش می‌دهد، و منجر به کاهش غلظت دئوکسی‌ نوکلئوتید شامل dCTP می‌شود. جم سیتابین تری فسفات با dCTP برای پیوستن بهDNA  رقابت می‌کند. کاهش در غلظت داخل سلولی  dCTPتوسط عمل دی‌فسفات، پیوستن تری‌فسفات به DNA را افزایش می‌دهد (خود نیرومندسازی). پس از اینکه نوکلئوتید جم سیتابین به DNA پیوست، تنها یک نوکلئوتید اضافی به شاخه‌های DNA در حال رشد اضافه شده ‌است که سرانجام منجر به شروع مرگ سلول آپوپتوز می‌شود.
• حجم توزیع با طول انفوزیون افزایش یافت. حجم توزیع جم سیتابین بدنبال انفوزیون های جم سیتابین تری‌فسفات، از سلول های تک‌هسته‌ای خونی محیطی استخراج شود. نیمه عمر فاز نهائی برای داروی جم سیتابین تری‌فسفات از سلول های تک هسته‌ای در بازه 7/1 تا 4/19 ساعت است. کلیرانس جمسیتابین تحت تأثیر سن و جنس می‌باشد.

اشکال دارو:

• ویال جم سیتابین

مقدار مصرف صحیح:

• قبل از شروع درمان با داروی جمسیتابین (Gemcitabine) بروشور دارویی داخل بسته را به دقت مطالعه کنید. این بروشور به شما کمک می‌کند تا اطلاعات جامعی را راجع به دارو به دست آورده و از عوارض جانبی احتمالی آن مطلع شوید. همچنین اگر در رابطه با مصرف آن با سؤالاتی روبرو هستید با پزشک خود مشورت نمایید.
• دوز و مقدار داروی جمسیتابین از فردی به فرد دیگر متفاوت است. لذا دارو را دقیقاً همانطور که پزشک برایتان تجویز کرده است، استفاده نمایید. و از کم یا زیاد کردن خودسرانه مقدار و مدت زمان مصرف اجتناب نمایید.
• استفاده از این دارو طبق برنامه تجویزی بسیار مهم است، اگر دوزی از دارو را فراموش کردید فوراً با پزشک مشورت نمایید تا زمان تزریق جدیدی برایتان تعیین کند.
• این دارو زیر نظر پزشک به صورت وریدی (طی ۳۰ دقیقه) تزریق می‌شود.

عوارض جانبی دارو:

• تهوع، دفع خون در ادرار، استفراغ، صدمه جدی به کبد، بثورات جلدی، تنگی نفس، کاهش پلاکت خون، کاهش نوتروفیل خون، کم خونی، گز گز اندام ها، ادم، علائم شبه آنفولانزا، طاسی، عفونت ها، حالت خواب آلودگی، خونریزی، افزایش آلکالین فسفات، التهاب بافت موکسی دهان، افزایش ALT، افزایش AST، افزایش بیلی روبین خون، دفع پروتئین در ادرار.

تداخلات دارویی:

• پاکلی تاکسل، تراستوزوماب، ویتامین آ، ویتامین ای، کلوزاپین، نسیتومومب، واکسن مننگوکوک کنژوگه، آدنوویروس نوع 4 و 7 زنده خوراکی، رمدسیویر.

موارد منع مصرف:

• حساسیت به این دارو یا دیگر داروها و مواد، بارداری یا قصد باردار شدن، شیردهی، پرتو درمانی، مشکلات قلبی (مانند ضربان قلب نامنظم، نارسایی قلبی)، مشکلات کبدی، مشکلات کلیوی.

شرایط نگهداری:

• این دارو در مراکز درمانی در شرایط مناسب نگهداری می‌شود.

نکات مهم:

• تضعیف مغز استخوان آشکار شده توسط نوتروپنی، ترومبوسیتوپنی، و کم‌خونی با جمسیتابین اتفاق میفتد. سمیت ریوی، از جمله پنومونی بینابینی، تصلب بافت ریوی، ادم ریوی و سندروم تنگی نفس بزرگسالان (ARDS) گزارش شده ‌است.
• سندروم همولیتیک یورمیک شامل موارد کشنده ناشی از نارسایی کلیوی یا نیاز به دیالیز می‌تواند در بیماران درمان شده با جم سیتابین تزریقی، اتفاق بیفتد.
• آسیب کبدی ناشی از دارو، شامل نارسایی کبدی و مرگ گزارش شده‌ است.
• تزریق جم سیتابین در زنان باردار می‌تواند سبب آسیب جنین شود.
• استفاده جم سیتابین، همزمان با پرتو درمانی تأیید نشده‌ است.
• سندروم نشت مویرگی (CLS) با پیامدهای جدی، گزارش شده‌ است.
• سندروم آنسفالیت برگشت‌پذیر خلفی (PRES) گزارش شده است.
• بیماران را از خطر کاهش شمارش سلول خونی و تزریق خون و افزایش حساسیت به عفونت ها آگاه کنید. به بیماران توصیه کنید که در صورت پیشرفت علائم یا نشانه‌های عفونت، تب، خونریزی طولانی‌مدت یا غیرمنتظره، خونمردگی یا تنگی نفس، فوراً با پزشک خود تماس بگیرند.
• بیماران را از خطر مسمومیت ریوی از جمله نارسایی تنفسی یا مرگ آگاه کنید. به بیماران توصیه کنید که در صورت پیشرفت تنگی نفس، خس‌خس کردن یا سرفه فوراً با پزشک خود تماس بگیرند.
• بیماران را از خطر سندروم همولیتیک یورمیک و نارسایی کلیوی آگاه کنید. به بیماران توصیه کنید که در صورت تغییر در رنگ یا حجم ادرار یا افزایش خونریزی و خونمردگی، فوراً با پزشک خود تماس بگیرند.
• بیماران را از خطر مسمومیت کبدی از جمله نارسایی کبدی یا مرگ آگاه کنید. به بیماران توصیه کنید که در صورت پیشرفت علائم زردی و یا درد/ حساسیت به لمس در قسمت راست بالا ربع شکمی، فوراً با پزشک خود تماس بگیرند.