شناخت دارو: عبارت است از ایندیناویر یک داروی ضد ویروس است که مانع تکثیر ویروس تضعیف کننده ایمنی انسان (HIV) در بدن می باشد. این دارو در کنترل HIV که می تواند سندرم نقص ایمنی اکتسابی (AIDS) را ایجاد کند استفاده می شود. البته ایندیناویر درمان قطعی برای ایدز نمی باشد.

دسته دارویی:

• ضد ویروس ها

فارماکولوژی و مکانیسم اثر دارو:

• مهار رونوشت برداری HIV-1 و HIV-2 توسط مهار فعالیت پروتئاز HIV.ایندیناویر به جایگاه فعال HIV متصل شده و باعث ایجاد ذرات ویروسی غیربالغ و غیر عفونت زا می شود و از تکثیر ویروس بیماری زا جلوگیری میکند .ایندیناویر به صورت خوراکی مصرف شده و مصرف آن با غذاهای چرب سبب کاهش فراهمی زیستی و حداکثر غلظت خونی آن می شود اما در مصرف با غذای کم چرب, غذا تاثیری روی جذب دارو ندارد. اتصال پروتئینی داروی ایندیناویر 60 درصد است. متابولیسم ایندیناویر کبدی و توسط آنزیم های سیتوکروم 3A4 انجام می شود و دارو را به فرم غیرفعال تبدیل می کند. زمان رسیدن به حداکثر غلظت خونی 0.5 تا 1.2 ساعت است. نیمه عمر حذف این دارو در کودکان 4 تا 17 ساله 1.1 ساعت، در بزرگسالان سالم 1.8 ساعت و در بزرگسالان دچار نارسایی کبدی 2.8 ساعت است. ایندیناویر عمدتا در مدفوع (83 درصد) و مقداری هم در ادرار (19 درصد) دفع می شود.

اشکال دارو:

• کپسول

مقدار مصرف صحیح:

• بزرگسالان: عفونت HIV: 800 میلی گرم هر 8 ساعت به صورت خوراکی یا 800 میلی گرم ایندیناویر + 100 تا 200 میلی گرم ریتوناویر به صورت خوراکی هر 12 ساعت.
• مواجهه غیر شغلی با HIV: 800 میلی گرم خوراکی هر 8 ساعت به صورت خوراکی یا 800 میلی گرم ایندیناویر + 100 تا 200 میلی گرم ریتوناویر به صورت خوراکی هر 12 ساعت برای مدت 28 روز. نکته: پروفیلاکسی تا 72 ساعت بعد از مواجهه با ویروس باید شروع شود.
• مواجهه شغلی با HIV: 800 میلی گرم ایندیناویر + 100 میلی گرم ریتوناویر هر 12 ساعت همراه با (لامیوودین+زیدوودین) یا (امتریسیتابین+زیدوودین) یا (لامیوودین+تنوفوویر) یا (امتریسیتابین+تنوفوویر) برای 28 روز.

عوارض جانبی دارو:

• سنگ کلیه , بی خوابی , تب , اسهال , سردرد , سرفه , رفلاکس معده , تهوع , استفراغ , سرگیجه , تب , بی اشتهایی , افزایش بیلی روبین خون , خارش , افزایش اشتها , راش پوستی , خستگی , اختلالات هضم غذا , درد شکمی , آنمی , درد پشت , بی حالی و رخوت , نوتروپنی , یرقان , افزایش آمیلاز سرمی , افزایش ترانس آمیناز ها , هیدرونفروزیس , سوزش در هنگام ادرار کردن.

تداخلات دارویی:

• آلومینیوم ام جی اس , پردنیزولون فورت , سدیم بیکربنات , فنتانیل , رانولازین , ساکویی ناویر | ساکیناویر , افاویرنز , نویراپین , ترفنادین , آلپرازولام , آملودیپین , آمیودارون , اریترومایسین , ایتراکونازول , اسپری بودزوناید , پردنیزولون , تریازولام , کلاریترومایسین , کلشی سین , ریواروکسابان , کینیدین | کوئینیدین , کوئتیاپین | کوتیاپین , نیفدیپین , نیمودیپین , وارفارین , وریکونازول , کاربامازپین , کتوکونازول , فنوباربیتال , فنی توئین , لوواستاتین , لیدوکائین , متیل پردنیزولون , میدازولام , سیزاپراید , سیلدنافیل | قرص سیلدنافیل , سیمواستاتین , سیکلوسپورین , فلوتیکازون , فلوکونازول , تریامسینولون , تنوفوویر , دگزامتازون , ریفامپین , سالمترول , سیرولیموس , بوسنتان , بکلومتازون , پیموزاید , تادالافیل | قرص تادالافیل | قرص سیالیس , تاکرولیموس , ترازودون , زیلوتون , آکسیتینیب , مفلوکین , پازوپانیب , کنتراسپتیو تری فازیک , آلفوزوسین , داساتینیب , ومورافنیب , ابیراترون , کوپانلیسیب , بریگاتینیب , فسوترودین , روکسولیتینیب , الیگلوستات , بودزوناید استنشاقی , ارگولوئید مسیلات , آلومینیوم ام جی , آوانافیل , ماراویروک , آکالابروتینیب , دابرافنیب , اتراویرین , هالوفانترین , مومتازون داخل بینی , فلیبانسرین , دکس لانسوپرازول , ریوسیگوآت , الاگولیکس , کونیواپتان , تاسیملتئون , روپیواکائین , ابماسیکلیب , ترابکتدین , ایبروتینیب , سیمپرویر , پالبوسیکلیب , آلومینیوم هیدروکسید و منیزیم هیدروکسید , گیلتریتینیب , گلاسدگیب , لاروترکتینیب , دوولیزیب , الباسویر/گرازوپرویر , لوومیلناسیپران , آتوواکون/ پروگوانیل , میگلیتول , انترکتینیب , کانابیدیول , بلینوستات , وکسلوتور , آواپریتینیب , کپماتینیب.

موارد منع مصرف:

• ازدیاد حساسیت به این دارو و ترکیبات آن.

شرایط نگهداری:

• در مکانی خشک و خنک به دور از نور خورشید و دسترسی کودکان نگهداری شود.

نکات مهم:

• توزیع مجدد چربی: ایندیناویر باعث تغییر در محل تجمع چربی ها و ایجاد حالت شبه کوشینگ , صورت بوفالویی و افزایش سایز دور شکم می شود.
• آنمی همولیتیک: ممکن است در مصرف با ایندیناویر ایجاد شود که گاهی کشنده است و در صورت بروز سریعا باید دارو قطع شود.
• افزایش بیلی روبین: معمولا مصرف داروی ایندیناویر باعث افزایش سطح بیلی روبین می شود و در مواردی نیز افزایش ترانس آمینازهای سرمی روی می دهد. این دارو نباید همزمان با آتازاناویر استفاده شود.
• سندروم بازسازی ایمنی: این سندروم یک پاسخ ایمنی به یک عفونت فرصت طلب در طی درمان اولیه HIV یا فعال شدن مجدد اختلالات خودایمنی ( گریوز, پلی میوزیت و سندروم گیلن باره) در ادامه درمان می باشد. ممکن است نیاز نیاز به بررسی علل آن و درمان نیز نیاز باشد.
• سنگ های کلیوی: این سنگ ها گهگاه به علت اختلالات کلیه , نارسایی حاد کلیوی یا پیلونفریت (با یا بدون باکترمی) ایجاد می شود. برای اجتناب از این حالت، هیدراسیون کافی توصیه می شود. ریسک بروز این سنگ ها در کودکان بیشتر است. بسته به شدت علائم, قطع موقت ایندیناویر (یک تا سه روز) یا قطع دائم آن توصیه می شود. (نکاتی درباره سنگ کلیه)
• نفریت بینابینی: در موارد نفریت بینابینی همراه با کلسیفیکاسیون مدولاری و آتروفی کورتیکال, مواردی از لکوسیتوری شدید دیده شده است. طی درمان بیمار باید به دقت تحت نظر باشد و در صورت بروز لکوسیتوری درمان قطع شود.
• دیابت : تغییر در تحمل گلوکز، افزایش قند خون، بدتر شدن دیابت و بروز دیابت در بیماران غیردیابتی مصرف کننده داروهای مهارکننده پروتئاز ممکن است ایجاد شود.
• هموفیلی : تجویز ایندیناویر در این افراد با احتیاط باشد چراکه احتمال خون ریزی در بیماران مصرف کننده مهارکننده های پروتئاز افزایش می یابد.
• اختلالات کبدی: ایندیناویر می تواند گهگاه هپاتیت حتی کشنده ایجاد کند بنابراین در بیماران دارای اختلالات کبدی با احتیاط مصرف شود و دوز دارو نیز کاهش یابد.در صورت وجود سابقه آلرژی به دارو یا سایر اجزای فراورده نباید ایندیناویر مصرف شود.
• مصرف ایندیناویر با برخی داروها عوارض شدید و کشنده ایجاد می کند بنابراین در صورت مصرف داروهای زیر به پزشک اطلاع داده شود تا تنظیم یا تغییر دوز صورت گیرد:
• آلفازوسین, آمیودارون, سیزاپراید , سیلدنافیل, داروهای ضد جنون, آلکالوئیدهای ارگوت (دهیدروارگوتامین, ارگوتامین, متیل ارگونوین), داروهای کاهنده کلسترول (لوواستاتین و سیمواستاتین), داروهای خواب آور (آلپرازولام و تریزولام و میدازولام).
• در صورت وجود هرکدام از موارد زیر قبل از مصرف دارو با پزشک مشورت شود: سیروز یا اختلالات کبدی, اختلالات کلیوی یا سنگ کلیه, دیابت, اختلالات خون ریزی دهنده یا کلسترول بالا.
• اطلاعات کافی در مورد مضرات داروی ایندیناویر بر جنین در دسترس نیست اما از آنجا که عدم درمان باعث افزایش احتمال انتقال بیماری به جنین می شود؛ با مشورت پزشک و با در نظرگرفتن مضرات دارو در مقابل منافع آن مصرف شود.
• زنان مبتلا به ایدز نباید به کودکان خود شیر بدهند چرا که حتی در صورت مبتلا نبودن نوزاد به HIV, احتمال ابتلا وجود دارد.
• ایندیناویر برای مصرف در افراد زیر 18 سال تایید نشده است.
• دستور مصرف ارائه شده از جانب پزشک باید کاملا رعایت شود و دوز دارو کم و زیاد نشود.
• دارو در مصرف با معده خالی (یک ساعت قبل یا دوساعت بعد غذا) بیشترین جذب را دارد. در صورت بروز مشکل گوارشی, بعد از یک غذای سبک و کم چرب مصرف شود.
• داروی ایندیناویر باید در زمان های مشخص و ثابت روزانه با یک لیوان پر از آب یا آبمیوه مصرف شود و در طی درمان حداقل روزی 6 لیوان آب نوشیده شود تا از ایجاد سنگ کلیه پیشگیری شود.
• بیماران مبتلا به ایدز تحت درمان چند دارویی هستند و همه داروها باید در زمان مشخص و طبق برنامه مصرف شوند.
• ممکن است برای بررسی وضعیت بیمار نیاز به آزمایشات دوره ای خون باشد.
• در صورت فراموش کردن یک دوز، ایندیناویر باید بلافاصله استفاده شود ولی اگر تا دوز بعدی زمان زیادی باقی نیست از دوز فراموش شده صرف نظر شده و برنامه عادی مصرف دارو ادامه یابد و دوز دارو 2 برابر نشود.