شناخت دارو: عبارت است از یک هورمون است که توسط کلیه ساخته و توسط این اندام و در خون ترشح می شود، این دارو سبب افزایش گلوبول های قرمز خون شده و در درمان کم خونی افرادی که دچار ایدز، سرطان و مشکلات مزمن کلیه هستند خصوصاً افراد دیالیزی مورد استفاده قرار می گیرد.

دسته دارویی:

• محصلوات خون، افزایش دهنده های پلاسما و خونساز.

فارماکولوژی و مکانیسم اثر دارو:

• اریتروپویتین باعث تحریک تولید گلبول های قرمز می شود.
• اریتروپویتین با تحریک گیرنده های خود در سلول های مادر مولد گلبول های قرمز در مغز استخوان، تکثیر و تمایز اریتروئیدها را تحریک می کند. اریتروپویتین در درمان آنمی به کار می رود. این دارو باعث تحریک تولید گلبول های قرمز می شود.
• داروی اریتروپویتین با تحریک گیرنده های خود در سلول های مادر مولد گلبول های قرمز در مغز استخوان، تکثیر و تمایز اریتروئیدها را تحریک می کند. زمان لازم برای رسیدن به حداکثر غلظت پلاسمایی از راه وریدی 15 دقیقه و از راه زیرجلدی 5 تا 24 ساعت است. بخش ناچیزی از دارو در گلبول های قرمز و اندکی در کبد متابولیزه می شود. مقداری از دارو از طریق کلیه ها دفع می شود. پس از تزریق زیرجلدی اریتروپویتین زمان رسیدن به حداکثر غلظت پلاسمایی 5 تا 24 ساعت است. نیمه عمر حذفی اریتروپویتین پس از تزریق زیر جلدی اریتروپویتین برای درمان آنمی بیماران سرطانی تقریبا 16 تا 67 ساعت و پس از تزریق وریدی برای نارسایی مزمن کلیه تقریباً 4 تا 13 ساعت است.

اشکال دارو:

• آمپول

مقدار مصرف صحیح:

• اپوئتین آلفا (بیماران سرطانی): بزرگسالان: زیر جلدی 150 units/kg، سه بار در هفته یا 40,000 units هر هفته تا هنگامی که دوره شیمی درمانی کامل شود. کودکان 5 تا 18 سال: وریدی هر هفته 600 units/kg.
• بیماران دارای نارسایی کلیه مزمن: بزرگسالان: وریدی یا زیر جلدی 50 تا 100 units/kg، سه بار در هفته. کودکان 1 ماه تا 16 سال دیالیزی: وریدی یا زیر جلدی 50 units/kg، سه بار در هفته.

اثر دارو:

• حداقل چند ساعت و حداکثر چند ماه پس از مصرف دارو ظاهر می شود.

قبل از مصرف دارو:

• مواردی مثل مشکلات قلبی و عروقی، فشارخون بالا، سابقه تشنجی و سابقه حساسیت به هر دارویی را با پزشک خود در میان بگذارید.

عوارض جانبی دارو:

• تهوع , سردرد , بی خوابی , گیجی , استفراغ , تشنج , واکنش های حساسیتی , بثورات جلدی , افسردگی , احساس سرما , کهیر , خارش شدید , افزایش فشارخون , کاهش لکوسیت خون , قرمز شدن پوست , ادم , سرفه , تب , آمبولی ریوی , ترومبوز عمیق وریدی , کاهش وزن , درد عضلانی , استخوان درد , واکنش های محل تزریق , درد مفصل , عفونت قسمت بالایی دستگاه تنفسی , کاهش پتاسیم خون , افزایش قند خون , التهاب بافت موکوسی دهان , اشکال در بلع , ترومبوز عروقی , سکته قلبی.

تداخلات دارویی:

• گزارش نشده است.

موارد منع مصرف:

• ازدیاد حساسیت به این دارو و ترکیبات آن، حساسیت به آلبومین انسانی، فشارخون بالای کنترل نشده، آپلازی سلول های قرمز خالص.

شرایط نگهداری:

• در مکانی خشک و خنک به دور از نور خورشید و دسترسی کودکان نگهداری شود.

نکات مهم:

• در حین درمان و قبل از شروع درمان با اریتروپویتین، مقدار اشباع شدن سرم از ترانسفرین و فریتین سرم ارزیابی شود.
• اگر فریتین سرم از 100 mcg/L کمتر بود یا مقدار اشباع شدن سرم از ترانسفرین کمتر از 20% بود، مکمل آهن تجویز شود.
• هر هفته غلظت هموگلوبین خون اندازه گیری شود تا وقتی که به مقدار ثابت برسد سپس حداقل هر ماه اندازه گیری غلظت هموگلوبین خون انجام شود.
• کنترل دقیق فشار خون به خصوص در بیماران با سابقه بیماری های قلبی عروقی انجام گیرد.
• بروز درد شبه میگرنی در هنگام مصرف اریتروپویتین می تواند علامت افزایش شدید و ناگهانی فشار خون باشد.
• عوامل محرک ساخت اریتروپویتین (ESAs) احتمال بروز موارد ذکر شده را بالا می برد: مرگ، سکته قلبی، حادثه عروق مغزی، ترومبوز وریدی و پیشرفت یا عود مجدد تومور.
• اریتروپویتین برای تجویز وریدی یا زیر جلدی است.
• از تکان دادن شدید ویال محتوی اریتروپویتین خودداری کنید.
• در هر بار، ناحیه تزریق زیرجلدی را تغییر دهید.
• در حین مصرف اریتروپویتین در صورت نیاز مکمل آهن مصرف شود.
• در صورت بروز کمبود آهن، مسمومیت با آلومینیوم و عفونت، اثربخشی دارو به شدت کاهش می یابد.
• چون مصرف این دارو سبب ازدیاد گلبول های قرمز خون می شود پس بهتر است طریقه مصرف آن تحت نظر پزشک باشد.