شناخت دارو: عبارت است از این دارو با تأثیر گذاشتن بر روی فرآیند های شیمایی در کلیه و سایر اعضای بدن، موجب افزایش ادرار و قلیایی شدن آن می شود، همچنین برای درمان تشنج و گلوکوم (آب سیاه) مورد استفاده قرار می گیرد.

دسته دارویی:

• داروهای منقبض کننده، بازکننده مردمک چشم و ضد گلوکوم

فارماکولوژی و مکانیسم اثر دارو:

• اين دارو مهار كننده آنزيم انيدراز كربنيك است. احتمال دارد تجمع دي‌اكسيد كرين در مغز (بواسطه مهار آنزيم انيدرازكربنيك) مسئول اثر ضد صرعي ايم دارو باشد.
• جذب خوراكي اين دارو كامل است و به صورت تغيير نيافته از طريق كليه‌ها دفع مي‌شود. پيوند دارو به پروتئين‌ بسيار زياد است. نيمه عمر دارو 15 الی 10 ساعت است. زمان شروع اثر دارو به عنوان كاهش دهنده فشار داخل كره چشم از راه خوراكي 2 الی 5/1 ساعت و از راه وريدي 2 دقيقه است.

اشکال دارو:

• قرص، کپسول، قطره

مقدار مصرف صحیح:

• 250 الی 1000 میلی گرم است و طی 2 تا 4 مرحله در روز باید مورد استفاده قرار گیرد.
• بزرگسالان: ادم: دوز اولیه 375 -250 میلی گرم خوراکی یا وریدی بصورت یک بار در روز که روز در میان یک دوز به دوز روزانه افزوده می شود تا اثر مطلوب ایجاد شود.
• بیماری ارتفاع: 1000- 500 میلی گرم خوراکی روزانه در دوزهای منقسم ( بهتراست دارو 24 تا 48 ساعت قبل از صعود شروع شده و در حین صعود ادامه یابد).
• گلوکوم زاویه باز: 1000- 250 میلی گرم روزانه خوراکی ( دوز بیشتر از 250 میلی گرم بصورت منقسم مصرف شود).
• آماده سازی بیمار قبل از جراحی گلوکوم زاویه بسته: 250 میلی گرم خوراکی هر 4 ساعت (در موارد حاد, دوز یاد شده به صورت وریدی مصرف می شود).
• پروفیلاکسی تشنج: دوز اولیه 30 – 8 میلی گرم به ازای هر کیلوگرم وزن بدن در دوزهای منقسم (1000- 375 میلی گرم روزانه).
• دوز اولیه در بیمارانی که از سایر داروهای ضد تشنج نیز استفاده می کنند: 250 میلی گرم روزانه به صورت خوراکی یا وریدی یک بار در روز.
• کودکان (12 ساله و بزرگتر): بیماری حاد ارتفاع: 5 میلی گرم به ازای هر کیلوگرم وزن بدن بصورت خوراکی هر 12 ساعت (هر دوز ماکسیمم 125 میلی گرم).
• گلوکوم: کپسول آهسته رهش 500 میلی گرم خوراکی روزانه 2 مرتبه.

اثر دارو:

• کمتر از یک ساعت ظاهر می شود.

قبل از مصرف دارو:

• لازم است مواردی مثل کم کاری غده فوق کلیوی و مشکلات کلیوی را با پزشک خود در میان بگذارید.

عوارض جانبی دارو:

• بی اشتهایی، سردرد، سرگیجه، سوزش دست و پا، خستگی و همچنین مصرف بیش از حد این دارو می تواند موجب استفراغ شود.
• افرادی که از این دارو استفاده می کنند پتاسیم بدنشان کاهش یافته از این رو بهتر است برای جبران آن از میوه ها و سبزیجات تازه و آب به مقدار زیاد استفاده کنند.

تداخلات دارویی:

1. استازولامید دفع کلیوی باربیتورات ها، لیتیم و آسپرین را افزایش می دهد.
2. استازولامید سبب کاهش دفع کلیوی داروهای آنتی کولینرژیک، کینیدین، آمفتامین،ضد افسردگی سه حلقه ای و پروکائین آمید می شود.

موارد منع مصرف:

• این دارو در شرایطی ‌که سطح سرمی سدیم و یا پتاسیم بیمار اندک است و یا بیمار به بیماری‌های اختلال عملکرد کلیه و کبد، نارسایی غده فوق کلیه و اسیدوز هیپرکلورمیا مبتلا است، منع مصرف دارد. نباید استازولامید توسط بیماران مبتلا به سیروز مصرف شود، زیرا خطر ابتلا به آنسفالوپاتی کبدی وجود دارد. معمولاً تجویز طولانی‌ مدت آن در بیماران مبتلا به گلوکوم مزمن توصیه نمی‌شود، زیرا می‌تواند به وخیم‌تر شدن شرایط منجر شود. دقت کنید که برخی از داروها مانند آسپیرین، سیزاپراید، لیتیوم، ممانتین، اورلیستات و داروهای خاصی که برای درمان تشنج استفاده می‌شوند مانند توپیرامات و زونیسامید با این دارو تداخل دارند.

شرایط نگهداری:

• داروی استازولامید باید در جای خشک و خنک (دمای کمتر از ۲۵ درجه سانتی‌گراد)، به دور از رطوبت و تماس نور مستقیم خورشید و دسترس خردسالان و کودکان نگهداری شود.

نکته:

• موارد نادری از مرگ و میر به علت حساسیت شدید به داروی استازولامید (که ساختار سولفونامیدی دارد) گزارش شده است.
• بعلت ساختار سولفونامیدی استازولامید ، در صورت ایجاد علایم حساسیت مفرط یا سایر واکنش های حساسیتی مصرف دارو باید قطع شده و اقدامات حمایتی شروع شود. در صورت مصرف دوز بالای آسپرین توام با استازولامید , ممکن است بی اشتهایی عصبی, کندی تنفس, خستگی, کما و حتی مرگ بروز کند.
• افزایش دوز بیشتر از دوز توصیه شده برای افزایش اثرات دارو توصیه نمیشود چرا که باعث پاراستزی و خواب آلودگی شده و تغییری در اثربخشی ایجاد نمی شود. حتی افزایش دوز دارو در اغلب موارد سبب کاهش دیورز شده است.در صورت وجود هرکدام از موارد زیر قبل از مصرف دارو با پزشک مشورت شود :
• بارداری یا قصد بارداری, شیردهی, آلرژی به دارو ( خصوصا به سولفونامیدها, سلکسیب, هیدروکلروتیازید, گلی بوراید و زونی ساماید ), سابقه بیماری (سنگ کلیوی , مشکلات ریوی, گلوکوم زاویه بسته, دیابت و دشواری تنفس).
• دارو بصورت خوراکی و بدون توجه به غذا مصرف میشود. در صورت مشکلات گوارشی دارو بعد از غذا مصرف شود. در طی درمان ،مایعات فراوان باید مصرف شود.
• اگر دوزی فراموش شد به محض یادآوری مصرف شود و اگر تا دوز بعدی فاصله ای نمانده است از آن صرف نظر شده و دوز 2 برابر نشود و برنامه عادی مصرف دارو ادامه یابد.