TIBC (پروتئین ترانسفرین): عبارت است از این آزمایش مشخصاً جهت بررسی سطح و عملکرد صحیح یا ناقص بودن عملکرد پروتئین ترانسفرین انجام می‌گیرد. به عبارت دیگر برای محاسبه میزان پروتئین‌های متصلی که آهن را در خون حمل می‌کنند یعنی تعیین درصد ترانسفرین (Transferrin) و بقیه پروتئین‌هایی که در خون به آهن متصل هستند، به کار می‌رود. با انجام آزمایش TIBC می‌توان همه پروتئین‌های که در خون جهت اتصال به آهن آزاد وجود دارند را شمارش کرد. در خون میزان نرمالی از ترانسفرین وجود دارد که از میان این مقدار حدودا یک سوم آن جهت انتقال آهن در فعالیت هستند. در آزمایش TIBC میزان فریتین مورد هدف نیست چراکه فریتین موجود در بدن تنها قابلیت اتصال به آهن ذخیره در مغز استخوان را دارد. بهترین زمان برای انجام این آزمایش اول صبح است. چرا که اول صبح، آهن خون شما در بیشترین سطح خود قرار دارند.
میزان طبیعی:
- مقادیر نرمال و اندازه‌گیری درج‌شده در جواب آزمایش خون، بسته به آزمایشگاه شما متفاوت است. برخی از آزمایشگاه‌ها از اندازه‌گیری‌های متفاوتی استفاده می‌کنند. بیشتر اوقات میزان نرمال TIBC با اندازه‌گیری‌های زیر مشخص می‌شود:
- آهن:۶۰ تا ۱۷۰ (mcg/dL) یا ۱۰.۷۴ تا ۳۰.۴۳ (micromol/L)
- اشباع ترانسفرین: ۲۰ تا ۵۰ درصد
- سطح نرمال TIBC: بین ۲۵۳ تا ۴۵۰ میکروگرم
علائم TIBC (پروتئین ترانسفرین) کم:
- خستگی شدید
- ضعف
- رنگ‌پریدگی
- درد قفسه‌ی سینه
- تنگی نفس
- سردرد یا سرگیجه
- سردی دست و پاها
- تورم و عفونت زبان
- ناخن‌های شکننده
- ریزش مو
- تپش قلب
علائم TIBC (پروتئین ترانسفرین) بالا:
- خستگی دائم
- کاهش وزن
- ضعف
- درد مفاصل
- ناتوانی جنسی
- بی‌نظمی در قاعدگی یا قطع شدن قاعدگی در بانوان
علت کمبود پروتئین ترانسفرین (TIBC):
- اگر میزان TIBC پایین‌تر از ۲۴۰ (mcg/dL) باشد؛ مقادیر آهن خون شما بالا است. مقادیر اضافۀ آهن به‌سادگی از بدن دفع نمی‌شود. این مقدار باعث بالارفتن میزان آهن بدن می‌شود. یکی از دلایل بالا رفتن آهن بدن، مصرف خودسرانه و بیش از حدمکمل‌های آهن است. البته در این صورت، جذب آهن کاهش‌یافته و دفع آن بیشتر می‌شود. به همین دلیل، مصرف مکمل‌های آهن تنها تا حدودی میزان آهن بدن را بالا می‌برد. افرادی که بیماری‌های ارثی مرتبط با خون دارند؛ در معرض خطر بالا رفتن میزان آهن خون هستند. در بیماری‌هایی مانند تالاسمی (Thalassemia) که باعث مرگ گلبول‌های قرمز می‌شود؛ آهن ذخیره‌شده در گلبول‌های قرمز ازبین‌رفته وارد جریان خون شده و به‌راحتی دفع نمی‌شوند. این امر باعث بالارفتن آهن خون در بدن این بیماران می‌شود.
نکته:
- تفاوت TIBC با فریتین چیست؟ فریتین و ترانسفرین هر دو پروتئین‌هایی برای حفظ سطح آهن خون هستند. وجود هر دوی این پروتئین‌ها برای بدن بسیار حیاتی است. با وجود اینکه کار هر دوی این پروتئین‌ها در بدن با ذخیره و انتقال آهن است؛ این دو پروتئین تفاوت‌هایی نیز دارند. فریتین پروتئینی است که وظیفۀ ذخیره‌سازی آهن در سلول‌های بدن را دارد. در مقابل، ترانسفرین مسئولانتقال آهن در جریان خون است. آهن ذخیره‌شده توسط فریتین به‌صورت (III) Fe است و آهن منتقل‌شده توسط ترانسفرین به‌صورت (II) Fe است.
- شرایط تست TIBC: بهتر است ۸ الی ۱۲ ساعت قبل از انجام آزمایش بایدناشتا باشید. چراکه آهن موجود در غذا روی نتیجه‌ی آزمایش تاثیر می‌گذارد. این آزمایش باید صبح زود انجام شود؛ زیرا مقادیر آهن خون در صبح بیشتر از عصرهاست. مصرف برخی از مکمل‌ها و داروها روی نتیجه‌ی این آزمایش تاثیر می‌گذارد. قبل از انجام آزمایش بهتر است فهرست داروها و مکمل‌های مصرفی خود را به پزشک معالج ارائه دهید.