Fe (آهن): عبارت است از آهن عنصری شیمیایی است که جهت تولید گلبول‌های قرمز ضروری باشد. این ماده بخش مهمی از هموگلوبین موجود در گلبول‌های قرمز را تشکیل می‌دهد. آهن همچنین برای تولید بعضی از پروتئین‌ها و آنزیم‌ها در بدن ضروری است. تقریباً 70 درصد آهنی که جذب می‌شود برای ساختن هموگلوبین استفاده می شود و بقیه آن نیز تحت نام‌های Ferritin و Hemosiderin در بافت‌ها ذخیره می‌شوند. اگر میزان کافی از این ماده از طریق رژیم غذایی دریافت نگردد، بدن از ذخایر آهن که در بافت‌ها موجود است استفاده می‌نماید در صورتی‌که این روند ادامه پیدا کند سطح آهن خون پایین می‌رود و فرد به کم‌خونی فقر آهن مبتلا می‌گردد. در حالت بر عکس اگر میزان آهن در خون زیاد باشد این میزان به صورت متناوب در بافت‌ها ذخیره می‌شود و به مرحله ای می‌رسد که بافت‌ها صدمه می‌بینند، مانند صدماتی که به بافت پانکراس و کبد می‌رسد. پزشک معمولاً برای اینکه تشخیص دهد کم‌خونی ناشی از نقص آهن است یا بیماری‌های مزمن، این آزمایش را با آزمایش‌هایی دیگر مانند Ferritin و TIBC درخواست می‌نماید.
میزان طبیعی:
- نوزادان: 100-250 mcg/dL
- کودکان: 50-150 mcg/dL
- مردان: 80-180 mcg/dL
- زنان: 60-160 mcg/dL
علائم Fe (آهن) پایین:
- خستگی غیر معمول
- رنگ پریدگی
- تنگی نفس
- سردرد و سرگیجه
- تپش قلب
- مو و پوست خشک و آسیب پذیر
- تورم و درد زبان و دهان
- پاهای بی قرار
- ناخن های شکننده یا قاشقی شکل
- هوس های عجیب
- احساس اضطراب
- دست و پای سرد
- عفونت های مکرر
علائم Fe (آهن) بالا:
- خستگی
- ضعف
- کاهش وزن
- درد شکم
- افزایش سطح قند خون
- هیپرپیگمانتاسیون یا برنزه شدن رنگ پوست
- از دست دادن میل جنسی
- کوچک شدن بیضه‌ها در مردان
- کم‌شدن دفعات قاعدگی یا قطع شدن کلی آن در زنان
علت کمبود آهن (Fe):
- آنمی فقر آهن، نئوپلازی، آهن ناکافی در رژیم غذایی، جذب ناکافی آهن از روده و خون ریزی مزمن می توانند سبب کاهش سطوح آهن در بدن شوند.
علت بالا بودن آهن (Fe):
- مسمومیت با سرب، هموسیدروز یا هموکروماتوز، مسمومیت با آهن، هپاتیت یا نکروز هپاتیک، آنمی همولیتیک و انتقال خون حجیم می توانند سبب افزایش سطح آهن شوند.
نکته:
- بیمار باید 12 ساعت قبل از آزمایش ناشتا باشد و مصرف آب موردی ندارد. بیمار از نظر انتقال خون و مصرف غذاهای غنی از آهن بررسی شود زیرا ممکن است در نتایج اختلال ایجاد کنند.
- داروهایی چون متیل دوپا، داروهای حاوی آهن، استروژن ها، اتانول، دکستران، قرص های ضد بارداری و کلرامفنیکل می توانند سطوح آهن را افزایش دهند، همچنین انتقال خون اخیر می تواند آن را افزایش دهد و داروهایی چون کولشیسین، دفروکسامین، متی سیلین، تستوسترون، کلرامفنیکل، ACTH و کولستیرامین باعث کاهش سطح آن می شوند.