PTT (فاکتور انعقادی خون): عبارت است از آزمایش PTT به بررسی فاکتورهای انعقادی خون می‌پردازد. فاکتورهای انعقادی مجموعه‌ایی از پروتئین‌ها هستند که وجود آنها برای انعقاد خون لازم است. یکی از این پروتئین‌‌‌ها PTT نام دارد. وقتی صحبت از انعقاد خون می‌شود یعنی بدن در حال تلاش برای قطع خونریزی است. زمانی که مشکلی در این فاکتور ایجاد شود، قطع خونریزی با مشکل مواجه خواهد شد. در این مقاله از هومکا سعی شده است اطلاعات کاربردی در مورد آزمایش PTT ارائه شود. مطالعه آن به شما پیشنهاد می‌شود. زمانی که در قسمتی از بدن بریدگی یا آسیب‌دیدگی ایجاد می‌شود، خونریزی رخ می‌دهد. برای بند آمدن خونریزی، بدن به پروتئین‌های موجود در خون نیاز دارد. از این پروتئین‌ها به نام فاکتورهای انعقادی یاد می‌شود. آنها منجر به لخته شدن خون خواهند شد. لخته شدن نیز باعث می‌شود تا خونریزی قطع شود. چندین عامل انعقادی وجود دارد که یکی از آنها فاکتور PTT است. آزمایش PTT به بررسی عملکرد این پروتئین در بدن می‌پردازد. در تست PTT مدت زمان لخته شدن خون در نمونه خون آزمایشگاهی مورد بررسی قرار می‌گیرد. در این تست زمان انعقاد خون نمونه آزمایشگاهی برحسب ثانیه محاسبه شده و نتیجه به عنوان زمان نسبی PTT فعال گزارش می‌شود. اگر هریک از فاکتورهای انعقادی دچار نقص عملکرد شوند،‌ یعنی اینکه فرد با اختلالات خونریزی مواجه است. برخی بیماری‌های خاص مانند هموفیلی (Hemophilia) می‌تواند منجر به این اختلال شود. همچنین مصرف برخی داروهای خاص مانند هپارین (Heparin) شرایط را بروز این اختلال فراهم خواهند کرد.

میزان طبیعی:

• سطح نرمال آزمایش PTTبین  ۲۴-۴۰ است.  در صورتی که در تست میزان PTT بیش از ۴۰ گزارش شود، مورد بحرانی است. قابل به ذکر است که سطح نرمال PTT ممکن است با در نظر گرفتن و وجود برخی از متغیرها و عوامل نیز مرتبط باشد، که برخی از آن‌ها به شرح زیر است:
• خونریزی بدون دلیل
• بروز مشکلات کبدی
• کاسته شدن از فاکتورهای انعقادی
• غیرطبیعی بودن و کمبودویتامین K
• مصرفداروهای ضدبارداری و هورمونی
• بروز اختلال در یکی از فاکتورهای انعقادی
• کاهش و یا عدم وجود برخی از فاکتورهای انعقادی
• مصرف داروهایی مانند هپارین و وارفارین (Warfarin)

علائم PTT  بالا یا پایین:

1. به طور کلی بالا یا پایین بودن این شاخصدر بدن خطر را برای بروز مشکلات انعقادی، خطر خونریزی داخلی و ریسک سکته فراهم می‌کند. البته باید در نظر بگیرید که معمولا افرادی که اختلال انعقاد خون دارند با علائم شایعی همچون موارد زیر روبه‌رو خواهند شد:
2. مشاهده خون در ادرار
3. پریودهای طولانی در زنان
4. کبودی بدن با کمترین ضربات
5. دردناک شدن مفاصل و تورم آن‌ها
6. خونریزی شدید پس از دندان پزشکی
7. خونریزی لثه و عدم انعقاد سریع خون

نکته:

• چه زمانی آزمایش PTT انجام می شود؟ پزشک شما تست PTT را برای بررسی عامل خونریزی طولانی مدت یا زیاد تجویز می‌کند. نشانه‌هایی که باعث می‌شود پزشک شما این آزمایش را تجویز کند شامل موارد زیر است: وجود خون در ادرار، خونریزی‌های مکرر یا شدید بینی، پریود شدید یا طولانی، درد و تورم مفاصل، کبودی در اثر ضربات کوچک، آزمایش PTT برای تشخیص یک بیماری خاص استفاده نمی‌شود، اما اطلاعات مفیدی در مورد مشکلات انعقاد خون در اختیار پزشک قرار می‌دهد. چنانچه نتیجه آزمایش شما نرمال نباشد، پزشک آزمایش‌های بیشتری را برای تشخیص علت این اختلال تجویز می‌کند. همچنین هنگامی کهداروهای رقیق‌کننده خون مصرف می‌کنید، این آزمایش برای بررسی وضعیت انعقاد خون شما تجویز می‌شود.
• شرایط انجام تست PTT: برای انجامآزمایش PTT شرایط بخصوصی اعلام نشده و نیاز نیست حتما ناشتا باشید.دقت کنید که پیش از انجام تست PTT  نباید دارویی مصرف کنید یا پیش از آن با پزشک مشورت نمایید. برخی از این داروها می‌توانند موارد زیر باشند: ویتامین C، آنتی هیستامین، آسپرین، وارفارین، هپارین، در برخی از اختلالات خونی، خون بیش از حد لخته می شود. این می تواند باعث حملات قلبی، سکته مغزی و سایر شرایط تهدید کننده برای زندگی شود. بهتر است بدانید که مصرف بیش از حد هپارین می تواند باعث خونریزی بیش از حد شود. از همین رو اگر این دارو را پیش از آزمایش PTT مصرف کنید، احتمال خطا در نتیجه آزمایش نیز برای شما وجود دارد.
• تفاوت PT و PTT در آزمایش خون چیست؟ پروترومبین (Prothrombin) و ترومبوپلاستین (Thromboplastin) دو فاکتور مهم در انعقاد خون هستند. PT در آزمایش خون مدت زمانی را که طول می‌کشد تا لخته خون تشکیل شود اندازه‌گیری می‌کند. اما آزمایش زمان ترومبوپلاستین جزئی (PTT) هنگامی انجام می‌شود که بیمار خونریزی یا لخته شدن خون، بدون علت روشن داشته باشد. تست PTT غالبا به عنوان اولین تست هنگام بررسی علت خونریزی تجویز می‌شود. پس از تشکیل لخته خون در محل زخم، فاکتورهای انعقادی یکی پس از دیگری فعال می‌شوند. برای اینکه فرایند لخته شدن کامل شود، لازم است که مقدار کافی از هر فاکتور انعقادی وجود داشته باشد و به درستی عمل کند. مقدار کم هر کدام ممکن است باعث خونریزی طولانی مدت شود، همچنین مقدار بیش از حد هر فاکتور می‌تواند باعث  لخته شدن بیش از حد شود.
• بیماری‌های تاثیرگذار در نتایج آزمایش PTT: همان طور که گفتیم نتایج آزمایش PTT هیچ بیماری خاصی را شناسایی نمی‌کند. این تست در واقع فقط اطلاعاتی در موردسرعت لخته شدن خون شما ارائه می‌کند. بیماری‌ها یا شرایط ویژه‌ای می‌تواند باعث نتایج غیر عادی PTT شوند. به طور کلی بیماری‌های زیر می‌توانند باعث تغییر در نتیجه آزمایش شما شوند: هموفیلی A و B، کاهش فاکتورهای انعقادی خون، هیپوفیبرینوژنمی (Hypofibrinogenemia) یا بیماری فون ویلبراند (بیماری که موجب لخته شدن غیرعادی خون فرد می‌شود.)، برخی داروها مانند رقیق‌کننده‌های خون هپارین و وارفارین، انعقاد درون رگی منتشر (اختلالی که موجب می‌شود پروتئین‌های مسئول لخته شدن خون بیش از حد فعال باشند.)، مشکلات تغذیه مثل کمبود ویتامین K یا سوء هاضمه، داروهای ضد انعقاد لوپوس، سرطان خون، بیماری کبد.