Potassium (پتاسیم): عبارت است از از پتاسیم به عنوان سومین ماده معدنی فراوان در بدن یاد می‌شود. این ماده در ۹۸ درصد سلول‌های بدن وجود دارد و چیزی حدود ۸۰ درصد آن در سلول‌های عضلانی یافت می‌شود. این ماده معدنی در تنظیم انقباضات ماهیچه‌ای، تنظیم مایعات و ارسال سیگنال‌های عصبی نقش مهمی را ایفاء می‌کند، به همین دلیل بالا یا پایین بودن آن زمینه را برای بروز مشکلات مختلف پزشکی فراهم خواهد کرد. K در آزمایش خون نشان دهنده پتاسیم است. آزمایش پتاسیم، میزان پتاسیم در خون را اندازه‌گیری می‌کند. پتاسیم نوعی الکترولیت است. الکترولیت‌ها مواد معدنی با بار الکتریکی در بدن شما هستند که به کنترل فعالیت عضلات و اعصاب، حفظ سطح مایعات و انجام سایر عملکردهای مهم کمک می‌کنند. بدن به پتاسیم نیاز دارد تا قلب و عضلات به درستی کار کنند. سطح پتاسیم بسیار زیاد یا کم ممکن است نشان‌دهنده یک مشکل پزشکی باشد.
میزان طبیعی:
- محدوده طبیعی پتاسیم بین ۳.۶ تا ۵.۲ میلی مول در لیتر (mmol/L) خون است. سطح پتاسیم بالاتر از ۵.۵ میلی مول در لیتر بسیار بالا است و سطح پتاسیم بیش از ۶.۲ یا کمتر از ۳ میلی مول در لیتر می‌تواند زندگی فرد را تهدید کند. با توجه به آزمایشگاه این محدوده می‌تواند کمی متفاوت باشد.
علائم Potassium (پتاسیم) بالا یا پایین:
- فلج عضلانی
- مشکل تنفس
- درد قفسه سینه
- خستگی یا ضعف
- حالت تهوع یا استفراغ
- بهم خوردگی تعادل الکترولیت
- بی حسی یا سوزن سوزن شدن
- تپش قلب یا ضربان قلب نامنظم
علت کمبود پتاسیم (Potassium):
- اسهال و استفراغ: سندرم بارتر(Bartter Syndrome): این بیماریژنتیکی است و عملکرد کلیه‌ها را تحت تاثیر قرار می‌دهد.
- هيپرآلدوسترونيسم (Hyperaldosteronism): در این بیماریترشح هورمون آلدوسترون از غدد فوق کلیوی در بدن افزایش می‌یابد.
- مشکلات کلیوی: سندرم کوشینگ (Cushing Syndrome): در این بیماری سطح هورمونکورتیزول در بدن افزایش می‌یابد.
علت بالا بودن پتاسیم (Potassium):
- نارسایی کلیه
- همولیز(Hemolysis):تخریب گلبول‌های قرمز خون
- بیماریآدیسون (addison): در این بیمای غدد فوق کلیوی به تدریج از بین می‌روند.
- هيپوآلدوسترونيسم (Hypoaldosteronism): در این بیماری هورمون آلدوسترون بیش از حد ترشح می‌شود.
نکته:
- چرا آزمایش پتاسیم تجویز می‌شود؟ این آزمایش معمولا در کنار آزمایشات دیگر و برای تشخیص بیماری‌هایی ماننددیابت، بیماری‌های کلیوی یا اختلالات غدد فوق کلیوی تجویز می‌شود. همچنین دقت داشته باشید که سطوح بسیار بالا یا پایین پتاسیم در خون می‌تواند به ترتیب نشان دهنده بیماری‌های هایپرکالمی و هیپوکالمی باشد. پس بررسی این فاکتور در کنار فاکتورهای دیگر بسیار حائز اهمیت است.
- شرایط آزمایش پتاسیم: آزمایش پتاسیم به تنهایی نیازی به ناشتا بودن ندارد اما اگر در کنار آن، آزمایشات دیگری تجویز می‌شود،توصیه می‌شود بین ۸ تا ۱۲ ساعت شرایط ناشتایی را رعایت کنید. در مدت زمان ناشتایی نمی‌توانید چای، قهوه، آبمیوه و … بنوشید. اما نوشیدن آب برای رفع تشنگی مشکلی ندارد. فشردن و شل کردن مکرر مشت دقیقاً قبل یا هنگام آزمایش خون ممکن است به طور موقت باعث افزایش سطح پتاسیم در خون شود که ممکن است منجر به خطا در نتیجه آزمایش شود.
- مواد غذایی حاوی پتاسیم: در صورتی که نتیجه آزمایش پتاسیم نشان می‌دهد که میزان این ماده معدنی در خون شما کمتر از حد نرمال است لازم است که تغییراتی را در رژیم غذایی خود به وجود آورید تامنابع کافی پتاسیم دریافت کنید. برای مثال می‌توانید خوراکی‌های زیر را در برنامه غذایی خود قرار دهید: سبزیجات سبز رنگ مانند کاهو، اسفناج و جعفری، پرتقال و مرکبات، سیب زمینی، نخود، کلم بروکلی، میوه‌های خشک (کشمش، زردآلو خشک، آلو خشک)، جوانه گندم و دانه‌های روغنی، آجیل (بادام، تخمه آفتابگردان، پسته)، آووکادو، ماهی سالمون و ساردین، اکثر فرآورده‌های گوشتی، رازک و گزنه.