Ferritin (پلاکت): عبارت است از فریتین بیانگر آهن در خون نیست بلکه فریتین یک پروتئین است که آهن را در خود ذخیره کرده و هر جا که نیاز باشد آن را آزاد می‌کند. بیشترین حجم فریتین در سلول‌های بدن ذخیره‌شده‌اند و درصد کمی نیز در جریان خون در حال گردش است. بیشترین تراکم فریتین را می‌توان در سلول‌های کبدی معروف به هپاتوسیت‌ها و سلول‌های سیستم ایمنی یافت. در آزمایش فریتین میزان غلظت این پروتئین مورد ارزیابی قرار می‎‌گیرد. میزان غلظت آن ارتباط تنگاتنگی با میزان ذخایر آهن در بدن دارد. فریتین در بدن ذخیره می‌شود تا برای ساخت سلول‌های قرمز خونی مورداستفاده قرار گیرد. هر زمان بدن به دلایلی مثل خونریزی و برخی بیماری‌ها نیاز به تولید بیشتر سلول‌های قرمز داشته باشد، فریتین بالاتری نیز به جریان خون آزاد می‌کند. وجود آهن برای عملکرد گلبول‌های قرمز ضروری است، اما سطح بالای آن نیز می‌‎تواند باعث بروز آسیب شود.Ferritin  به طور کلی می‌‎‌تواند سطح آهن را در حد مطلوبی نگه دارد. زمانی که فرد از سلامتی کافی برخوردار است، روده‌ها از جذب اضافی این ماده معدنی از مواد غذایی خودداری خواهند کرد. اما اگر اختلالی در این زمینه رخ دهد، بدن آهن اضافی را دفع نکرده و آن در سایر بافت‌های دیگر ذخیره می‎‌‌کند کبد، قلب و پانکراس از جمله اندام‌هایی هستند که آهن بیش از اندام‌های دیگر در آنها تجمع پیدا خواهند کرد. منظور از «هموکروماتوز» وجود مقدار زیاد آهن در بدن  است. این بیماری انواع مختلفی دارد که از رایج‎‌ترین آنها می‎‌توان به (هموکروماتوز ارثی یا اولیه) اشاره کرد.

میزان طبیعی:

• نتیجه آزمایش Ferritin با واحد نانوگرم در هر میلی‌لیتر محاسبه می‌شود. میزان آن به جنسیت و سن ارتباط دارد. مقادیر نرمال Ferritin براساس این دو فاکتور به شرح زیر است:
• زنان بالغ ۱۱-۳۰۷  ng/dl
• مردان بالغ ۲۴-۳۳۶  ng/dl
• کودکان از ۶ ماه تا ۱۵ سال ۷۰-۱۴۲ ng/dl
• کودکان بین ۲ تا ۵ ماه ۵۰-۲۰۰  ng/dl
• کودکان کمتر از یک ماه ۲۰۰-۶۰۰  ng/dl
• نوزادان ۲۵-۲۰۰  ng/dl
• میزان نرمال Ferritin در زنان کمتر از مردان بوده و بین ۱۱ تا ۳۰۷ نانوگرم بر دسی‌لیتر متغیر است. البته محدوده نرمال فریتین در زنان در آزمایشگاه‌های مختلف کمی با هم تفاوت دارد.

علائم Ferritin کم:

1. خستگی‌ و ضعف بی‌دلیل
2. سرگیجه بدون علت مشخص
3. گیجی و عدم توانایی تمرکز
4. سردردهای مزمن
5. ضعف عمومی بدن
6. شنیدن صدای زنگ در گوش
7. بروز اختلالات تنفسی بدون داشتن بیماری زمینه‌‎ای
8. درد پا که دلیل موجهی برای آن وجود نداشته باشد.
9. زودرنجی و کج‌خلقی

علائم Ferritin بالا:

1. درد شکمی
2. درد قفسه سینه و تپش قلب
3. ضعف عمومی بدن
4. درد مفاصل
5. خستگی مفرط

علت کمبود (Ferritin):

• مقادیر کمتر از نرمال فریتین می‌تواند یکی از نشانه‌های کمبود آهن در بدن باشد و زمانی رخ می‌دهد که کمتر از نیاز روزانه آهن مصرف می‌کنید. یکی دیگر از عواملی که بر سطح آهن بدن تأثیر دارد بیماری آنمی یا کم‌خونی است. در آنمی به دلیل کمبود تعداد سلول‌های قرمز خونی میزان آهن نیز به همان نسبت پایین است. سایر دلایل کمبود فریتین به شرح زیر است: خونریزی‌های بیش‌ازحد قاعدگی، مشکلات گوارشی که در آن جذب آهن کم می‌شود، خونریزی داخلی، کمبود آهن که علت اصلی آن به نوع رژیم غذایی باز می‌گردد.

علت بالا بودن (Ferritin):

• بالا بودن فریتین می‌تواند نشانگر چند اختلال یا نقص در عملکرد بدن باشد. یکی از این اختلالات «هموکروماتوز»است که بدن شما بیش‌ازحد نیاز آهن جذب کرده است. این عارضه یک نقص ژنتیکی است که سلول‌های روده را تحت تأثیر قرار می‌دهد. دیگر بیماری‌ها به شکل زیر است: آرتریت روماتوئید، پرکاری تیروئید، بیماری دیابت نوع ۲، لوسمی، لنفوم هوچکین، انتقال خون مکرر، بیماری‌های کبدی نظیر هپاتیت مزمن نوع C و سرطان اولیه کبد، سندرم پای بی‌قرار، مسمومیت آهن، آنمی یا کم خونی همولیتیک؛ نوعی کم خونی است که در آن گلبول‌های قرمز تخریب می‌شوند، بیماری التهابی؛ از جمله این بیماری‌ها می‌توان به روماتیسم مفصلی اشاره کرد. این التهاب می‌تواند به صورت حاد یا مزمن رخ دهد، سرطان‌های پیشرفته،  بیماری‌های کلاژن عروقی؛ این بیماری‌ها، بر روی بافت‌های همبند تاثیر می‌گذارند. از انواع آن‌ها می‌توان به لوپوس اشاره کرد. فریتین یکی از پروتئین‌های فاز حاد است. بدین معنی که در هنگام التهاب مقدار آن به‌سرعت بالا می‌رود. به همین دلیل است که مقادیر این پروتئین در بیماران کبدی و یا سرطانی بالا است. در هنگام آسیب‌دیدگی کبد، سلول‌های آسیب‌دیده، فریتین ذخیره‌شده را به داخل جریان خون آزاد می‌کنند. اما شایع‌ترین دلیل بالا بودن فریتین در مردم چاقی و التهاب است. افرادی که به ‌صورت روزانه مشروبات الکلی مصرف می‌کنند نیز در معرض بیماری‌های کبدی و افزایش فریتین هستند.

نکته:

• چرا آزمایش Ferritin تجویز می‌شود؟ فریتین یک پروتئین التهابی است که درذخیره آهن در بدن نقش دارد. معمولاً زمانی که آهن بدن کاهش پیدا کرده و شواهد کم‌خونی وجود دارد، این آزمایش درخواست می‌شود. همچنین برای بررسی میزان ذخیره آهن بدن، جلوگیری از افزایش آن و آسیب به اندام‌ها آزمایش Ferritin درخواست می‌شود. میزان فریتین خون شاخص بسیار دقیقی برای بررسی ذخایر آهن بدن است و غلظت آن با ذخایر آهن رابطه مستقیم دارد. به ‌طور کلی هر ۱ نانوگرم فریتین در سرم معادل ۸ میلی‌گرم آهن است. میزان فریتین خون در بیماری‌های مختلف ازجمله بیماری‌های التهابی، عفونت‌ها، هموکروماتوز، بیماری‌های مزمن کلیوی، کم‌خونی، تالاسمی و انواعی از سرطان‌ها افزایش یا کاهش می‌یابد و پزشک برای بررسی علت این امر، آزمایش فریتین خون را تجویز می‌کند. آزمایش فریتین در کنار آزمایش‌های دیگر مثل  آزمایش TIBC می‌تواند به تشخیص کم‌خونی‌ها کمک کند.
• شرایط انجام آزمایش Ferritin: برای انجام آزمایش Ferritin نیازی به ناشتا بودن نیست ولی باید مصرف مکمل‌های آهن را ۲۴ ساعت پیش از آزمایش قطع کرده باشید. البته برخی پزشکان شرایط ناشتا بودن را توصیه می‌کنند. بنابراین بهتر است در این زمینه با پزشک معالج مشورت داشته باشید.برای سنجش فریتین، ابتدا پرسنل آزمایشگاه یک نمونه خون از شما می‌گیرند و سپس در آزمایشگاه سرم آن جدا می‌شود.
• درمان فریتین بالا به علت بروز آن بستگی خواهد داشت. به‌همین‌دلیل نمی‎‌توان یک شیوه درمانی یکسان را معرفی نمود. برای مثال برخی از بیماران از داروی دسفرال استفاده می‌کنند. مدت زمان و میزان مصرف آن با توجه به شرایط بیمار و تشخیص پزشک انجام خواهد شد. افراد مبتلا به تالاسمی ناگزیر به تزریق خون هستند، به همین دلیل همواره در معرض انباشتگی آهن قرار دارند. برای جلوگیری از تجمع بیش از حد آهن در بدن، داروی «دسفرال» برای آن‌ها تجویز خواهد شد. برای کاهش ذخایر آهن نیز از دارو استفاده می‌شود که از جمله آن‌ها می‌توان از  Deferasirox نام برد.