نام های دیگر: نیل، حنای سیاه

نوع گیاه: بوته

نام خانواده: نخود

قسمت مورد استفاده: ریشه، ساقه و برگ

ترکیب شیمیایی: مهمترین ترکیب گیاه رنگ، مربوط به برگ های آن است که پس از مراحل تخمیر در آن ایجاد می شود، برگ گیاه را به صورت پودر در می آورند و سپس به خمیر تبدیل می کنند، این خمیر پس از تخمیر شدن به صورت لایه کیک مانندی در می آید که به خوبی قابل خرد و پودر کردن است، رنگ آبی در مجاورت هوا در پودر ایجاد می شود و مشتقی از گلوکزدی به نام ایندیکان است که در تعدادی از گونه های ایندیگو وجود دارد و مانند یک آنزیم تبدیل به جسمی به نام ایندیگوتین می شود. این جسم که از رنگ کننده های سریع می باشد، به همراه بعضی ترکیبات دیگر و ثابت کننده ها، طیف وسیعی از رنگ ها را ایجاد می کند، در حال حاضر بیشترین محصول تحت نام (ایندیگو) به طور مصنوعی ساخته می شوند.

مشخصات: گیاه رنگ، بوته ای است به ارتفاع تا 1.8 متر و پوشیده از تارهای ظریف نقره ای، برگ های این گیاه مرکب از 9 تا 13 برگچه متقابل به رنگ خاکستری هستند، دمبرگ ها دراز و گل های آن نیز با دم گلی دراز تا 10 سانتی متر است که در کنار برگ ها روی ساقه قرار گرفته اند، این گل ها به رنگ صورتی بوده و میوه نیز به شکل نیام و حاوی تا 12 دانه است. محل رویش گیاه در ایران در نواحی جنوب شرقی، به خصوص استان سیستان و بلوچستان است. توجه داشته باشید گیاه رنگ با گیاه گلرنگ کاملاً متفاوت است. همچنین گیاه رنگ به نام حنای سیاه یا حنای ایرانی در جهان معروف است.

خواص:

• درباره اثرات فارماکولوژی ایندیگو، مطالعات زیادی صورت نگرفته؛ ولی به نظر می رسد که این گیاه یکی از محافظت کننده های خوب کبد از آثار زیان بخش تتراکلورکربن باشد، این خاصیت برعکس بعضی گونه های دیگر ایندیگوست که می توانند سمیت کبدی ایجاد کنند، همچنین گونه دیگر ایندیگو به نام aspalathoides دارای خاصیت ضد التهاب است.

مضرات:

• بعضی از گونه های گیاه رنگ برای حیوانات سمی است، همچنین ممکن است در بعضی موارد حساسیت پوستی ایجاد کند.