نام های دیگر: زعفران کاذب گل زردک کاژیره – بهرامه – بهرمان – گل- کوشه – گل کافشه – گل کاجیره – احريض – عصفر – قرطم – زعفران آمریکایی.
مزاج: گرم
نوع گیاه: بوته
مصلح: انیسون، عسل
نام خانواده: گل مینا یا کاسنی
قسمت مورد استفاده: گل، میوه، ریشه
مقدار و دستور مصرف: 8 الی 4 گرم روزی سه بار به صورت دم کرده
نام های دیگر تخم گلرنگ: کوشه – کافشه – تخم کافشه – تخم كاجيره – تخم كازيره – بذر الاحريض – حب العصفر – خسک دانه – کاجیره – قرطم.
ترکیب شیمیایی تخم گرنگ: ۳۰ درصد پروتئین – ۲۰ تا ۳۰ درصد روغن ثابت – لینولئیک اسید – آراشید یک اسید – میریستی نیک اسید – لیگوسریک اسید – یک گلیسرید.
ترکیب شیمیایی: کارتامین و ایزو ،کارتامین سافلاوریلو – پروتیین – روغن ثابت شامل کارتامین یا کارتامیک اسید اولئیک اسید – لینولئیک اسید – استاریک اسید – پالمیتیک اسید.
مشخصات: گیاهی است از خانواده ی Compositae، یک ساله یا دو ساله که ارتفاع آن در حدود ۳۰ تا ۶۵ سانتیمتر و کمی خاردار میباشد که منظره ی کلی آن به خصوص گلهایش شباهت به خار خسک دارد برگهای آن بدون دمبرگ پهن موج دار با دندانه های منتهی به خارهای ظریف یک طرف برگ بدون تار و رگبرگها در سطح زیرین برگ شبکه ای برجسته و نمایان میباشد که شکل پهنک برگ بهترین وسیله برای تشخیص گیاه است. گلهای آن منفرد در یک طبق کوچک لوله ای و زرد رنگ مایل به قرمزند که به تدریج زرد و مایل به نارنجی می شود و در انتهای شاخه ی گلدار ظاهر میگردد که آن را گلرنگ مینامند میوه ی آن فندقه و سفید رنگ است که در قسمت بالای آن دستهای تار نازک وجود دارد شکل میوه تقریباً مانند تخم آفتابگردان ریز میباشد این گیاه بومی مشرق زمین است و از نواحی عربستان برخاسته و پس از آن به سایر مناطق دنیا منتشر شده است و امروز در اغلب کشورها کاشته می شود، در ایران در ،خراسان ،تفرش تبریز و برخی مناطق دیگر میروید. گل رنگ یکی از قدیمی ترین گیاهانی است که انسان با آن آشنایی داشته و تجزیه شیمیای رنگ های به دست آمده از یافته های مصریان باستان آن را تأیید می کند. همچنین حلقه های گل ساخته شده از گل رنگ مربوط به توتان خامون از اهرام مصر به دست آمده است. با توجه به شباهت گل رنگ با زعفران، تقلب های زیادی در زعفران از این طریق صورت می گیرد.
خواص:
- از آب خیس کرده آن برای شست و شو و ضد عفونی کردن چشم استفاده می شود.
- آن را نرم بکوبید با سرکه مخلوط کنید و هر شب بمالید لکه های بهق را برطرف می کند.
- آن را نرم بکوبید و با ماست مخلوط کرده و روی مثانه ضماد کنید حبس البول یا بند آمدگی ادرار را برطرف می کند.
- اگر شیره ی تخم آن را که مغز فلوس کوبیده در آن حل شده باشد بخورید برای کاهش دادن تب بلغمی بسیار مفید است.
- مغز تخم آن را داخل آش ماش یا آش نخود ریخته و بخورید اخلاط را اعتدل میدهد، مسهل بلغم خام و مواد سوخته می باشد.
- خواص کاهش کلسترول و چربی گل رنگ، مربوط به دانه و روغن آن است و بیشتر خواص ذکر شده دیگر، مربوط به خود گل رنگ می باشد.
- بیست گرم از تخم آن را بکوبید و شیره کش کنید بعد شکر شرخ را در آن حل کرده و بخورید. ملین است و به عنوان مسهل خوب عمل میکند برای استسقاء مفید می باشد.
- شیره ی تخم آن را بگیرید و با آبی که در آن انجیر خیسانده باشد مخلوط کنید، بعد با شکر و عسل شیرین کنید و بخورید سینه را پاک میکند آواز را صاف میکند برای درمان اکثر بیماریهای سینه ای سرد مفید است.
- تخم آن را بخورید بادها و نفخ را تحلیل می برد درخشان کننده ی رنگ رخسار است، مقوی باه و زیاد کننده ی اسپرم میباشد برای درمان استسقا و اغما و فلجهای ناگهانی حاصله از خونریزی مغزی یا آپوبلکس مفید است.
- آب دم کرده ی آن را بنوشید محرک، معرق، تونیک و مسهل است، قاعده آور می باشد و دردهای قاعدگی را تسکین می دهد، ضد ورم و تومور است یرقان و فلج را درمان می کند نیکو کننده ی رنگ رخسار می باشد صدا را باز می کند قدرت جنسی را زیاد می نماید دفع کننده ی نفخ دستگاه گوارش است.
- پژوهش های جدید نشان داده است که رژیم حاوی اسیدهای چرب غیر اشباع می تواند کلسترول خون را کاهش دهد این مسأله در جلوگیری از سفت و سخت شدن رگ ها (تصلب شرائین) و امراض قلبی دارای اهمیت است در این رابطه آزمایش های زیادی با رژیم حاوی روغن گل رنگ به مدت هشت هفته نشان داد که کلسترول، سرم لیپوپروتئین کلسترول و آپولیپوپروتئین B را تا حدود ۲۵ درصد کاهش می دهد. در مطالعات، حیوانی این نظریه وجود دارد که احتمالاً بعضی از اسیدهای چرب اشباع نشده در روغن گل رنگ در کار سیستم عصبی مرکزی ضروری است و از این طریق عمل می کند. عکس این موضوع نیز صادق است؛ یعنی کاهش اسیدهای چرب اشباع نشده مشکلات قلبی عروقی را به دنبال دارد. خواص دیگر گل رنگ شامل اثرات مسهلی و ضد تب آن می باشد.
مضرات:
- برای معده مضر است اسراف در خوردن تخم آن خوب نیست عصاره ی آن یا روغن حاصل از آن شیر را می بندد؛ از این جهت نباید همراه با شیر و یا بالای آن شیر خورده شود.