شناخت دارو: عبارت است از گادوویامید یک مشتق از گادولینیوم است که به عنوان یک عامل حاجب یا کنتراست دهنده عروق در عکس برداری مغناطیسی(MRI) کاربرد دارد. این دارو با نام تجاری امنی اسکن Omniscan در بازار موجود می باشد.
دسته دارویی:
- مواد حاجب مورد استفاده در MRI
فارماکولوژی و مکانیسم اثر دارو:
- گادودیامیدیک ماده حاجب با پایه گادولینیوم و دارای خاصیت پارامغناطیسی است. وقتی که در میدان مغناطیسی قرار می گیرد، با خاصیت مغناطیسی زیادی که در موضع ایجاد می کند سبب تقویت میزان ریلکسیشن پروتون های اطرافش می شود. این تغییرات دینامیک در پروتون ها سبب افزایش شدت سیگنال MRIساطع شده از بافتی که گادودیامید در آن تجمع یافته می شود. در نتیجه تجسم بافت هدف مقدور می گردد.
- حجم توزیع: ۲۰۰ میلی لیتر بر کیلوگرم، راه دفع: عمدتاً از طریق ادرار، نیمه عمر حذف: ۷۷.۸ دقیقه، پاک سازی دارو از بدن: کلیوی: ۱.۷ میلی لیتر بر دقیقه بر کیلوگرم؛ پلاسمایی: ۱.۸میلی لیتر بر دقیقه برکیلوگرم.
اشکال دارو:
- آمپول
مقدار مصرف صحیح:
- تصویربرداری از کلیه: 1 میلی لیتر به ازای هر کیلوگرم وزن بدن (یا 0.1 میلی مول بر کیلوگرم) به صورت داخل وریدی یکجا.
- تصویر برداری داخل آئورتی و داخل شکمی و حفرات لگنی: ۰.۲ میلی لیتر به ازای هر کیلوگرم وزن بدن (یا 0.1 میلی مول بر کیلوگرم) به صورت داخل وریدی یکجا.
عوارض جانبی دارو:
- تهوع , خشکی دهان , گرگرفتگی , اسهال , کهیر , تب1 , درد عضلانی , واکنش های محل تزریق , درد , اختلالات قلبی عروقی , لرزش , کاهش حس چشایی , نارسایی کبدی , واکنش های آنافیلاکتیک , تعریق , راش پوستی , خستگی , تنگی نفس , درد مفاصل , درد شکمی , وزوز گوش , اختلالات بینایی , قرمزی , آریتمی , سفتی عضلات , آبریزش بینی , اتساع عروق , ایست قلبی , مشکلات در اعصاب محیطی یا مرکزی , نارسایی کلیوی حاد برگشت پذیر.
تداخلات دارویی:
- آتنولول , پروپرانولول , متوپرولول.
موارد منع مصرف:
- ازدیاد حساسیت به این دارو و ترکیبات آن، نارسایی حاد یا مزمن کلیه، بیماری های شدید کلیوی(GFR<30) ، در مواردی که ریسک NFS بالاست.
شرایط نگهداری:
- در مکانی خشک و خنک به دور از نور خورشید و دسترسی کودکان نگهداری شود.
نکات مهم:
- تجویز داخل نخاعیگادودیامید می تواند سبب تشنج، کما و یا مشکلات عصبی حرکتی و حسی شود. لذا از تجویز داخل نخاعی آن بپرهیزید.
- در افراد مبتلا به نارسایی حاد یا مزمن کلیوی (GFR<30) یا سندرم کلیوی و کبدی یا نارسایی حاد کلیوی ناشی از بیماری کبد، ریسک ابتلا به فیبروز سیستمیک نفروژنیک(NSF) وجود دارد. NSFبر روی اندام های داخلی، پوست و عضلات تأثیر می گزارد و می تواند منجر به مرگ شود.
- در صورت تجویز دارو مریض از حیث نارسایی کلیوی پایش شود و تا حذف دارو از بدن از تجویز دوزهای بعدی خودداری کنید و اضافه بر دوز تجویز شده مصرف نشود.
- موارد احتیاط لازم را در خصوص خطر شوک آنافیلاکتیک با تظاهرات قلبی عروقی، تنفسی یا پوستی که حتی می تواند منجر به مرگ شود مبذول فرمایید.
- به دلیل کاهش عملکرد کلیوی در سالمندان، قبل از استفاده از دارو در این گروه، GFR را اندازه گیری و دوز مورد نیاز را با احتیاط تعیین کنید.
- در صورت ابتلا به هر کدام از بیماری های کلیوی، کبدی، قلبی، دیابت، آسم، تب یونجه یا سابقه حساسیت دارویی و سن بالای 60 سال حتماً قبل از مصرفگادودیامید، پزشک خود را مطلع سازید.
- تأثیر دارو بر جنین و نوزاد شیرخوار مشخص نیست. در صورتی که باردار هستید یا نوزادتان را شیر می دهید با پزشک خود مشورت نمایید.
- به بیمار گوشزد کنید در صورتی که پس از تزریق علایم زیر را مشاهده کرد به پزشک مراجعه کند: علایم فیبروز سیستمیک نفروژنیک مانند سوزش، خارش، تورم، پوسته پوسته شدن، سفت شدن و ضخیم شدن پوست، بروز پچ های قرمز یا تیره بر سطح پوست، ضعف عضلانی و درد در استخوان باسن.