شناخت دارو: عبارت است از کلردیازپوسکاید یک داروی ضد اضطراب است که برای تسکین اضطراب و فشارهای روحی که به علل مختلف به وجود می آید به کار می رود.
دسته دارویی:
- خواب آورهای آرامبخش و ضد جنون ها
فارماکولوژی و مکانیسم اثر دارو:
- بنزودیازپین ها با تحت تأثیر قرار دادن انتقال دهنده های عصبی در مغز عمل می کنند. این انتقال دهنده ها مواد شیمیایی هستند که عصب ها برای ارتباط یکدیگر آزاد می کنند. یکی از این انتقال دهنده ها گاما آمینوبوتریک اسید یا گابا است. این انتقال دهنده عصبی فعالیت عصب ها را سرکوب می کند. بنزودیازپین ها به عنوان آگونیست های گیرنده گابا در قسمت های مختلفی از سیستم عصبی مرکزی اثر کرده و باعث افزایش عمل گابا شده و ورود یون کلر را به سلول ها افزایش می دهند و سبب هایپر پلاریزاسیون غشای سلول عصبی می شود. تأثیر مهار کنندگی عصبی خالص و نهایی بنزودیازپین هااثرات آرام بخش، خواب آور، ضد اضطراب و شل کنندگی عضلات است. تأثیر خالص و نهایی مهار کنندگی عصبی بنزودیازپین ها اثرات آرام بخش، خواب آور، ضد اضطراب و شل کنندگی عضلات است.
- جذب: در تجویز خوراکی جذب خوبی دارد و پس از جذب به صورت گسترده ای در بدن توزیع می شود. شروع اثر در فرم خوراکی 1 الی 2 ساعت و در فرم وریدی 1 تا 5 دقیقه است. طول اثر در فرم خوراکی 12 الی 24 ساعت و در فرم وریدی 15 تا 60 دقیقه است. زمان رسیدن به حداکثر غلظت پلاسمایی 2 ساعت است. متابولیسم: توسط کبد متابولیزه می شود و بعضی از متابولیت های آن شامل دمکسپام، دس متیل کلردیازپوکساید، دس متیل دیازپام، و اگزازپام هستند. حذف: نیمه عمر داروی اصلی در افراد سالم از نظر فعالیت کبدی و کلیوی 6 تا 25 ساعت، در مرحله انتهایی بیماری کلیوی 5 الی 30 ساعت ، در سیروز کبدی 30 تا 63 ساعت و نیمه عمر متابولیت فعال آن دس متیل دیازپام 36 تا 200 ساعت است. دفع:دفع دارو ادراری است.
اشکال دارو:
- قرص، آمپول، کپسول
مقدار مصرف صحیح:
- برای درمان اضطراب شدید 20 میلی گرم و طی 2 الی 4 مرحله باید مورد استفاده قرار بگیرد.
- بزرگسالان: اضطراب: خفیف تا متوسط: 5 تا 10 میلی گرم خوراکی هر 6 تا 8 ساعت
شدید: 20 تا 25 میلی گرم خوراکی هر 6 تا 8 ساعت. حداکثر دوز: 100 میلی گرم در روز در دوزهای منقسم. در سالمندان: 5 میلی گرم خوراکی 2 تا 4 بار در روز. اضطراب قبل از عمل جراحی: 5 تا 10 میلی گرم خوراکیقرص کلردیازپوکساید هر 6 تا 8 ساعت از چند روز پیش از عمل و یا 50 تا 100 میلی گرم عضلانی 1 ساعت قبل از عمل. تسکین علایم محرومیت از الکل حاد: ترجیح در استفاده از فرم تزریقی برای شروع است ولی اگر از فرم خوراکی در ابتدا استفاده شود 50 تا 100 میلی گرم در ابتدا و سپس تکرار دوز تا هنگامی که برانگیختگی فرد کنترل شود. حداکثر دوز 300 میلی گرم در روز است. - کودکان بالای 6 سال اضطراب: 5 میلی گرم 2 تا 4 بار در روز که ممکن است در صورت نیاز به 10 میلی گرم 2 تا 4 بار در روز افزایش یابد.
اثر دارو:
- ظرف مدت کوتاهی ظاهر می شود و تا چندین ساعت باقی می ماند.
قبل از مصرف دارو:
- در افراد دچار اختلالات کلیه و کبد، بیماران روانی، افراد وابسته به الکل و مواد مخدر، مصرف این دارو باید با احتیاط باشد.
عوارض جانبی دارو:
- قلب و عروق: ادم، سنکوپ.
- سیستم عصبی مرکزی: الکتروانسفالوگرام غیرطبیعی، آتاکسی، گیجی، خواب آلودگی، واکنش اکستراپیرامیدال ناشی از دارو.
- پوستی: بثورات پوستی.
- غدد درون ریز و متابولیک: تغییر در میل جنسی، اختلالات قاعدگی.
- دستگاه گوارش: یبوست، حالت تهوع.
- هماتولوژیک و انکولوژیک (خونی): آگرانولوسیتوز، سرکوب مغز استخوان.
- کبدی: نارسایی کبدی، زردی.
تداخلات دارویی:
- الانزاپین , تالیدومید , زولپیدم , متادون , کلوزاپین , آزلاستین , بلونانسرین , کلرمتیازول , لمبورکسانت , فلونیترازپام , آبامتاپیر , میفه پریستون , دابرافنیب , کونیواپتان , فوسیدیک اسید , متوتری مپرازین , بروم پریدول , انزالوتامید , اکسی کدون , ایدلالیزیب , میتوتان , بوپرنورفین , دروپریدول.
موارد منع مصرف:
- ازدیاد حساسیت به این دارو و ترکیبات آن.
شرایط نگهداری:
- در مکانی خشک و خنک به دور از نور خورشید و دسترسی کودکان نگهداری شود.
نکات مهم:
- این دارو ایجاد خواب آلودگی می کند، لذا از کار با وسایلی که نیاز به هوشیاری کامل دارند خودداری کنید.
- سطح کراتینین بیمار در ابتدای درمان پایش شود.
- در صورت مصرف طولانی مدت دارو، پایش عملکرد کبدی ضروری می باشد.
- وضعیت ذهنی، تنفسی و قلبی بیمار (مانند افت فشارخون وضعیتی) ارزیابی گردد.
- بیمار از لحاظ بروز واکنش های متناقض (مانند هیجان، تحریک، خشم ناگهانی) پایش شود.
- در صورت تجویز دارو به منظور کنترل علایم قطع الکل، پایش علایم قطع ضروری می باشد.
- بیمار از لحاظ بروز تغییرات رفتاری غیرطبیعی و افکار خودکشی در طول دوره درمان پایش گردد و به بیمار گوشزد شود که این علائم را به سرعت گزارش کند.
- لازم است که دیگر داروهای مصرفی بیمار بررسی شود تا در صورت نیاز، تنظیم دوز صورت گیرد یا از درمان جایگزین استفاده شود.
- اين دارو ممكن است وابستگي ايجاد كند و نبايد بيش از مقدار توصيه شده مصرف شود.
- اگر بعد از چند هفته اثر درماني كاهش يابد، بايد به پزشك مراجعه شود.
- در صورت بروز خواب آلودگي، سرگيجه، منگي، از دست دادن مهارت در انجام كار بخصوص در افراد مسن، دارو بايد احتياط شود.
- به منظور كاهش احتمال بروز علائم قطع مصرف دارو، مصرف اين دارو بايد به تدريج قطع شود.