شناخت دارو: عبارت است از پروتامین به عنوان درمان در مواردی که هپارین با مقادیر بیش از حد مصرف گردد و منجر به خونریزی شود، بکار می‌رود. این دارو همچنین متعاقب جراحی قلب یا شریان یا انجام دیالیز، برای خنثی نمودن اثر هپارین مصرف می‌شود.

دسته دارویی:

• آنتی دوت ها، شلات کننده ها و آنتاگونیست ها

فارماکولوژی و مکانیسم اثر دارو:

• پروتامین با هپارین ترکیب می‌شود و یک کمپلکس پایدار ایجاد می‌کند و در نتیجه هپارین بی اثر می‌گردد.
• اثر پروتامین طی 5 دقیقه شروع می‌شود و تا دو ساعت طول می‌کشد. طول مدت اثر پروتامین به دمای بدن بستگی دارد.

اشکال دارو:

1. آمپول پروتامین ۱۰ میلی گرم/ میلی لیتر ۵ میلی لیتر
2. آمپول پروسولف ۱% ۱۰میلی گرم/میلی لیتر ۵ میلی لیتر

مقدار مصرف صحیح:

• بالغین: محلول خوراکی: 10 میلی گرم بر میلی لیتر، خنثی سازی هپارین 1 تا5 میلی گرم در 100 واحد USP هپارین: از 50 میلی گرم تجاوز نکند.APTT به مدت 5 تا 15 دقیقه بعد از دوز و سپس 2 تا 8 ساعت پایش شود. در مورد مصرف دوز بالا و تصادفی هپارین، در نظر داشته باشید که t1/2 هپارین 60 تا 90 دقیقه است. کمپلکس پروتامین و هپارین طی زمان تجزیه می شود که نیازمند دوزهای بیشتر است. افزایش دوز دالتپارین یا تینزاپارین: 1 میلی گرم پروتامین برای 100 واحد دالتپارین یا تینزاپارین؛ اگر PTT چهار ساعت بعد از افزایش دوز پروتامین طول کشید، 0.5 میلی گرم بر 100 واحد دالتپارین یا تینزاپارین تجویز شود. مصرف دوز بالای انوکساپارین: 1 میلی گرم به ازای هر میلی گرم انوکساپارین (اگر مصرف دوز بالای انوکساپارین در طی 8 ساعت صورت گیرد)؛ اگر خونریزی ادامه پیدا کرد بعد از چهار ساعت از اولین دوز 0.5 میلی گرم پروتامین به ازای هر میلی گرم انوکساپارین داده شود. زمان گذشته از دوز هپارین: دوز پروتامین (میلی گرم) برای خنثی کردن 100 واحد هپارین، کمتر از نیم ساعت؛ 1 تا 1.5 میلی گرم بر 100 واحد هپارین. 30 تا 120 دقیقه: 0.5 تا 0.75 میلی گرم بر 100 واحد هپارین. بیش از 2 ساعت: 0.25 تا 0.375 میلی گرم بر 100 واحد هپارین. محلول وریدی: 10 میلی گرم بر میلی لیتر، خنثی سازی هپارین  Off-label، زمانی که دارو برای کاربردی به غیر از کاربرد رسمی آن تجویز شود. حدود 1 میلی گرم پروتامین 100 واحد هپارین را خنثی می کند؛ از 50 میلی گرم بر دوز  تجاوز نکند. زمان سپری شده از دوز هپارین: کمتر از نیم ساعت: 1 میلی گرم، 30 تا 120 دقیقه: 0.5 تا 0.75 میلی گرم، بیش از 2 ساعت: 0.25 تا 0.375 میلی گرم.

عوارض جانبی دارو:

• آنافیلاکسی، تهوع، افت فشار خون، ادم ریوی، کاهش مصرف اکسیژن، برافروختگی، افزایش فشار ریوی، خونریزی غیر قابل کنترل، کولاپس گردش خون.

تداخلات دارویی:

1. تداخل دارویی ویژه‌ای برای این دارو ذکر نشده است. در مصرف داروهای متعدد، جانب احتیاط رعایت شود.
2. پروتامین با بعضی از آنتی‌بیوتیک‌های تزریقی، از جمله سفالوسپورین‌ها و پنی‌سیلین‌ها ناسازگاری دارد.

موارد منع مصرف:

1. از موارد منع مصرف دارو مورادی است که حساسیت به دارو دیده شده است. عدم تحمل دارو از جمله موارد منع مصرف آن است. از این دارو باید در مواردی که خونریزی به علتی به جز مسمومیت با هپارین رخ داده خودداری کرد.
2. در کسانی که حساسیت به ماهی دارند، در مردان نابارور و کسانی که وازوکتومی شده اند، در بیماران دیابتی که انسولین حاوی پروتامین مصرف کرده اند، همین طور در کسانی که قبلا پروتامین سولفات دریافت کرده اند به علت خطر واکنش های آنافیلاکتیک کشنده باید دارو را با احتیاط فراوان مصرف کرد و در صورت امکان از مصرف آن پرهیز کرد.
3. در بیماران مبتلا به بیماری های قلبی عروقی با احتیاط مصرف شود.
4. در افرادی که قبلا آنژیوپلاستی شده اند یا بای پس کرونری شده اند و روی دستگاه قلب، ریه بوده اند، به علت اینکه قبلا مقادیر زیادی پروتامین دریافت داشته اند، احتمال واکنش های کشنده بیشتر است و لذا دارو با احتیاط فراوان مصرف شود.
5. پروتامین سولفات برای آماده شدن با آب باکتریوستاتیک حاوی بنزیل الکل مخلوط می شود، به همین علت مصرف آن در نوزادان ممنوع است مگر به آب مقطر استریل ساده تهیه شود یا از فرمولاسیون های آماده بدون بنزیل الکل استفاده شود. استفاده این دارو در بچه ها با احتیاط صورت گیرد.

شرایط نگهداری:

• محلول تزریقی دارو در دمای ۲ تا ۸ درجه سانتی گراد و پودر پروتامین و محلول آماده شده از پودر را در دمای ۱۵ تا ۳۰ درجه سانتی گراد نگه دارید. مراقب باشید دارو یخ نزند. محلول تهیه شده از پودر تا ۷۲ ساعت پایدار است.

نکات مهم:

• در صورت وجود سابقه حساسیت به پروتامین، باید با احتیاط مصرف شود.