شناخت دارو: عبارت است از نیاسین که به آن ویتامین b3 هم گفته می‌شود، یک ریزمغذی است که بدن برای سوخت‌وساز، عملکرد سیستم عصبی و… به آن نیاز دارد. ویتامین ب ۳ یک ماده‌ی مغذی ضروری است که این یعنی بدن نمی‌تواند آن را تولید کند و بنابراین باید آن را از غذا دریافت کنید. این ویتامین به عنوان عامل ضد پلاگر شناخته شده است. پلاگر نوعی کمبود ویتامین ب3 است که علائم آن ممکن است به صورت مشکلات سیستم عصبی، پوستی، دستگاه روده ای و معده ای، اسهال، قرمزی زبان، تورم کنار لب و دهان، زخم های دهانی و به خصوص زخم های معده بروز کند. این ویتامین در اثر پخت از بین نمی رود.
دسته دارویی:
- ویتامین ها
فارماکولوژی و مکانیسم اثر دارو:
- از طریق یکسری واکنش های بیوشیمیایی در میتوکندری نیاسین به فرم فعال خود که NAD و NADP هستند تبدیل می شود. در بسیاری از واکنش های اکسید و احیا NAD+ و NADP+ به عنوان کوفاکتور حضور دارند. در این واکنش ها نقش جز نیاسین این است که الکترون بگیرد یا یون هیدروژن بدهد. NAD+ در واکنش های متابولیکی که انرژی آزاد ذخیره شده در کربوهیدرات ها، لیپیدها و پروتئین ها را به NADH منتقل می کند تا برای تولید ATP (آدنوزین تری فسفات) مورد استفاده قرار بگیرد. NADP+ به عنوان کوآنزیم در اکسیداسیون گلوکز 6 فسفات شرکت می کند. این واکنش در مسیر پنتوز فسفات می باشد. طی اکسیداسیون گلوکز 6- فسفات، NADP+ به NADPH تبدیل می شود. NADPH به عنوان عامل کاهنده در تولید اسیدهای چرب و استروئیدها فعالیت می کند و گلوتاتیون را در فرم کاهش یافته آن حفظ می کند. به طور کلی می توان گفت که NAD+ و NADP+ در سنتز و متابولیسم کربوهیدرات ها، اسیدهای چرب و پروتئین ها نقش دارند.
اشکال دارو:
- قرص، آمپول (اشکال دارویی این ویتامین به صورت قرص های 25، 50، 100، 250، 300، 400 و 500 میلی گرم می باشد).
مقدار مصرف صحیح:
- مردان: ۱۶ میلی گرم در روز
- خانم ها: ۱۴ میلی گرم در روز
- خانم های باردار: ۱۸ میلی گرم در روز
- کودکان: بین ۲ تا ۱۶ میلی گرم در روز
- خانم های شیرده: ۱۷ میلی گرم در روز
- حداکثر مصرف روزانه برای بزرگسالان در تمام سنین: ۳۵ میلی گرم در روز
- از آنجایی که نیاسین می‌تواند باعث ناراحتی معده شود، بهتر است همراه با غذا مصرف شود.
- میزان نیاسین مصرفی در هنگام درمان کلسترول خون ۱ تا ۳ گرم و یا حتی بیشتر در روز می‌باشد.
- برای جلوگیری از گرگرفتگی، ممکن است پزشکتان نیاسین را همراه آسپرین، آرامش بدون استروئید و یا آنتی هیستامین در چند هفته اول تا زمانیکه بدن به نیاسین عادت کند، تجویز نماید.
- مصرف تزریقی آن 25 الی 100 میلی گرم حداکثر تا دو نوبت در روز به صورت داخل وریدی بسیار آهسته (حداکثر 2 میلی گرم در دقیقه) است.
عوارض جانبی دارو:
- این قرص ممکن است عوارض جانبی مانند خارش، قرمزی، گر گرفتگی و مشکلات مشابه داشته باشد که در صورت مصرف طولانی مدت، از بین می‌روند. اگر بعد از خرید ویتامین B3 و مصرف آن بلافاصله نوشیدنی‌های داغ یا الکل بنوشید، این عوارض جانبی تشدید می‌شوند. از دیگر عوارض جانبی قرص نیاسین می‌توان به موارد زیر اشاره کرد: بی‌خوابی، درد و گرفتگی عضلانی، تهوع، اسهال، خواب آلودگی، تب و لرز، غش، واکنش‌های آلرژیک، رنگ تیره ادرار، معده درد، تنگی نفس، عوض شدن رنگ مدفوع، دانه‌های پوستی، زرد شدن پوست و چشم‌ها، افزایش ضربان قلب، مصرف قرص نیاسین عموما بدون عوارض است یا اگر موردی مشاهده شود، بعد از گذشت مدت زمان کوتاهی و با مصرف مداوم قرص از بین می‌رود. علاوه بر این، در طول روز نباید بیش از 3 گرم نیایسین مصرف کنید، زیرا افزایش این ویتامین در بدن می‌تواند باعث مشکلات کبدی، افزایش قند خون، نقرس، نامنظم شدن ضربان قلب و از دست دادن قدرت بینایی شود.
تداخلات دارویی:
- قرص این ویتامین یکی از مکمل‌های ویتامینی است که می‌توان آن را به غذا اضافه کرد. در بیشتر موارد از این قرص برای کاهش کلسترول خون استفاده می‌شود. افرادی که به بیماری عروق کرونر مبتلا هستند باید از قرص نیاسین مصرف کنند. قرص نیاسین در موارد غیر دارویی نیز مورد استفاده قرار می‌گیرد. قرص نیاسین ممکن است با کلسترامین و کلستیپول تداخل دارویی ایجاد کند. بنابراین نباید این دو دارو را همزمان مصرف کنید. در صورتی که مجبور به استفاده هر دوی این داروها بودید بهتر است آن‌ها را در فاصله 4 تا 6 ساعت از یکدیگر بخورید. اگر به زخم معده و بیماری‌های شدید کبدی دچار هستید، بهتر است مصرف این قرص را قطع کنید.
موارد منع مصرف:
- ازدیاد حساسیت به این دارو و ترکیبات آن.
شرایط نگهداری:
- در مکانی خشک و خنک به دور از نور خورشید و دسترسی کودکان نگهداری شود.
منابع مهم ویتامین ب3:
- گوشت، مرغ، ماهی، تخم مرغ، کره بادام زمینی، غذاهای گیاهی مانند قارچ، سیب زمینی شیرین، نخود فرنگی، تخمه آفتابگردان و آواکادو، چغندر، جگر و کلیه گاو، ماهی سالمون، اره ماهی، ماهی تن، نان و غلات.
بیماری های مرتبط با کمبود ویتامین ب3:
- سوء هاضمه، استفراغ، مشکلات گردش خون، افسردگی، زخم، اختلالات تعادلی، بیماری پلاگر، خشن و زبر شدن پوست، زبان قرمز روشن، خستگی یا بی حالی، یبوست، اسهال، سردرد، از دست دادن حافظه، در موارد شدید توهم.