شناخت دارو: عبارت است از هیدروکسی زین یک آنتی هیستامین نسل اول و از مشتقات پیپرازین است که دارای خواص آنتی هیستامینی، آنتی کولینرژیک و آنتی اسپاسمودیک می باشد و برای درمان علایم آلرژیک خصوصاً خارش، آرام بخشی در اضطراب و کاهش تهوع استفاده می شود. هیدروکسی زین همچنین برای اختلال اضطراب عمومی، تنش ناشی از روان پریشی و سایر شرایط همراه با تظاهرات اضطراب استفاده می شود.

دسته دارویی:

• آنتی هیستامین ها

فارماکولوژی و مکانیسم اثر دارو:

• هیدروکسی زین یک آنتاگونیست انتخابی گیرنده H1 هیستامینی است. اثرات آرام بخش و خواب آور دارو عمدتا به خاطر مهار فعالیت سطح ساب کورتیکال سیستم عصبی مرکزی می باشد. خاصیت آنتی اسپاسمودیک هیدروکسی زین ظاهرا به خاطر تداخل آن با مکانیسم عوامل اسپاسموژنیک مانند استیل کولین، هیستامین و سروتونین می باشد. اثر ضد تهوعی آن نیز احتمالا به خاطر فعالیت آنتی کولینرژیکی مرکزی آن است. هیدروکسی زین دارای خاصیت آنتی هیستامینی, تضعیف سیستم عصبی مرکزی, آنتی کولینرژیک, آنتی اسپاسمودیک, بی حسی موضعی, ضد درد, خواب آوری و ضد تهوع می باشد. همچنین تا حدودی اثرات شل کننده عضلات دارد.
• جذب: هیدروکسی زین پس از مصرف خوراکی به سرعت از دستگاه گوارش جذب می شود و تقریباً 2 ساعت پس از تجویز به حداکثر غلظت پلاسما (Tmax) می رسد. حجم توزیع: هیدروکسی زین به طور گسترده ای در اکثر بافت ها و مایعات بدن توزیع می شود و حجم توزیع آن در بزرگسالان 16 لیتر برکیلوگرم و در سالمندان 23 لیتر بر کیلوگرم است. اتصال پروتئینی: نشان داده شده است که هیدروکسی زین در شرایط آزمایشگاهی به آلبومین انسان متصل می شود ، اما میزان اتصال پروتئین در پلاسما ارزیابی نشده است. متابولیسم: هیدروکسی زین توسط CYP3A4 و CYP3A5 در کبد متابولیزه می شود. در حالی که سرنوشت دقیق متابولیکی هیدروکسی زین مشخص نیست ، متابولیت اصلی و فعال آن (45 تا 60 درصد از دوز خوراکی تجویز شده) ، تولید شده توسط اکسیداسیون قسمت الکل آن به یک اسید کربوکسیلیک ، نسل دوم آنتی هیستامین، یعنی ستیریزین است. هیدروکسی زین احتمالاً به چندین متابولیت دیگر تجزیه می شود ، اگرچه ساختارها و مسیرهای خاصی در انسان روشن نشده است. مسیر حذف: تقریباً 70% متابولیت فعال هیدروکسی زین ، ستیریزین ، بدون تغییر از طریق ادرار دفع می شود. میزان دقیق دفع کلیوی و مدفوع در انسان مشخص نشده است. نیمه عمر: گزارش شده است که نیمه عمر هیدروکسی زین 25-14 ساعت است و به نظر می رسد به طور متوسط در کودکان (1/7 ~ ساعت) نسبت به بزرگسالان (20 ساعت) کمتر باشد. نیمه عمر حذف در سالمندان طولانی تر است، به طور متوسط تقریباً 29 ساعت و به احتمال زیاد در بیماران با اختلالات کلیوی یا کبدی به طور مشابه طولانی می شود.

اشکال دارو:

• آمپول، قرص، شربت

مقدار مصرف صحیح:

• بزرگسالان: اضطراب: مونوتراپی یا درمان کمکی: توجه: ممکن است برای بی خوابی همراه با اضطراب یا کنترل فوری علائم تا مدت زمان کوتاهی تا زمانی که درمان نگهدارنده موثر باشد مفید باشد. خوراکی: محدوده دوز معمول: 25 تا 50 میلی گرم تا 4 بار در روز ، در صورت لزوم ممکن است براساس پاسخ و تحمل تا 400 میلی گرم در روز افزایش یابد. حداکثر دوز تکی: 100 میلی گرم. برای بی خوابی همراه با اضطراب ، آن را قبل از خواب استفاده کنید. عضلانی: 50 تا 100 میلی گرم در ابتدا و سپس هر 4 تا 6 ساعت در صورت نیاز.
• کهیر: توجه: آنتی هیستامین های نسل دوم با خواب آوری کمتر ارجح هستند. خوراکی: دوز اولیه: 10 تا 25 میلی گرم هنگام خواب ؛ ممکن است بر اساس پاسخ و تحمل، 10 تا 25 میلی گرم هر هفته تا 200 میلی گرم در روز افزایش یابد. قبل از خواب مصرف شود یا در 3 تا 4 دوز منقسم تجویز شود. حداکثر دوز منفرد: 100 میلی گرم.
• آرام بخشی و خواب آوری: خوراکی: 50 تا 100 میلی گرم، عضلانی: 25 تا 100 میلی گرم.
• تهوع استفراغ: عضلانی: 25 تا 100 میلی گرم.
• کودکان: آرام بخشی و خواب آوری، قبل و بعد از عمل، درمان کمکی: خوراکی: کودکان و نوجوانان: 0.6 میلی گرم به ازای هر کیلوگرم وزن بدن در دوز؛ حداکثر دوز: 100 میلی گرم در هر دوز، عضلانی: نوزادان ، کودکان و نوجوانان: 1.1 میلی گرم به ازای هر کیلوگرم وزن بدن در دوز. حداکثر دوز: 100 میلی گرم در هر دوز.
• آرام بخشی، درمان کمکی در اقدامات پزشکی (به عنوان مثال ، دندانپزشکی ، اکوکاردیوگرافی): اطلاعات محدود موجود: کودکان 2 تا 12 ساله: خوراکی: 1 میلی گرم به ازای هر کیلوگرم وزن بدن در هر دوز به عنوان یک دوز واحد، 30 تا 45 دقیقه قبل از عمل در ترکیب با سایر داروهای آرامبخش (به عنوان مثال ، میدازولام ، کلرال هیدرات) در کودکان قبل از اقدامات دندانپزشکی یا اکوکاردیوگرافی استفاده شده است. حداکثر دوز: 100 میلی گرم در هر دوز.
• ضد استفراغ: توجه: توصیه های متخصص در مورد تهوع و استفراغ بعد از عمل (PONV) هیدروکسی زین را به عنوان یک گزینه درمانی پیشنهاد نمی کند. استفاده به طور معمول توسط عوامل جدیدتر با مشخصات ایمنی بهبود یافته جایگزین شده است. نوزادان ، کودکان و نوجوانان: عضلانی: 1.1 میلی گرم به ازای هر کیلوگرم وزن بدن در دوز. حداکثر دوز: 100 میلی گرم در هر دوز.
• اضطراب: توجه: FDA این دارو را برای استفاده در اضطراب تأیید کرده است. متخصصان کودکان هیدروکسی زین را به عنوان گزینه درمانی برای مدیریت اختلالات اضطرابی (به عنوان مثال، اختلال اضطراب عمومی ، اضطراب جدایی ، ترس های خاص ، اختلال وحشت ، PTSD) در نظر نمی گیرند. کودکان و نوجوانان: از راه خوراکی: 0.5 میلی گرم به ازای هر کیلوگرم در هر دوز هر 6 ساعت. حداکثر دوز وابسته به سن است: سن <6 سال: 12.5 میلی گرم در دوز؛ سن ≥6 سال: 25 میلی گرم در هر دوز. توجه: در کودکان ، برخی از متخصصان دوزهای اولیه کمتری را توصیه کرده اند.
• خارش همراه با شرایط آلرژیک یا کهیر مزمن: کودکان و نوجوانان: دوز مصرفی بر اساس سن: کودکان < 6 سال: خوراکی: 12.5 میلی گرم 3 تا 4 بار در روز. کودکان 6 سال به بالا و بزرگسالان: خوراکی: 12.5 تا 25 میلی گرم 3 تا 4 بار در روز. توجه: بر اساس مطالعات فارماکوکینتیک ، دوز یک بار در روز (هنگام خواب) یا دو بار در روز ممکن است به دلیل نیمه عمر طولانی کافی باشد. دوز مصرفی بر اساس وزن: وزن بیمار ≤40 کیلوگرم: خوراکی: 2 میلی گرم به ازای هر کیلوگرم وزن بدن در روز هر 6 تا 8 ساعت در صورت لزوم تقسیم می شود. حداکثر دوز: 25 میلی گرم در هر دوز. توجه: بر اساس مطالعات فارماکوکینتیک ، دوز یک بار در روز (هنگام خواب) یا دو بار در روز ممکن است به دلیل نیمه عمر طولانی کافی باشد. وزن بیمار > 40 کیلوگرم: خوراکی: 25 تا 50 میلی گرم یک بار در روز قبل از خواب یا دو بار در روز.
• خارش به علت مصرف اپیوئید: اطلاعات محدود موجود است. کودکان و نوجوانان: عضلانی، خوراکی: 0.5 میلی گرم به ازای هر کیلوگرم وزن بدن در دوز هر 6 ساعت در صورت لزوم. حداکثر دوز معمول: 50 میلی گرم در هر دوز.
• سالمندان: منع مصرف.

عوارض جانبی دارو:

• سیستم عصبی مرکزی: خواب آلودگی (گذرا)، سردرد.
• تنفسی: سرکوب تنفسی (دوزهای بالا).
• آنتی کولینرژیک: خشکی دهان.

تداخلات دارویی:

• ایپراتروپیوم بروماید , پتاسیم کلراید , تالیدومید , تیوتروپیوم بروماید , زولپیدم , کلوزاپین , لمبورکسانت , فلونیترازپام , روفناسین , گلیکوپیرونیوم توسیلات , پیتولیسانت , بروم پریدول , بلونانسرین , کلرمتیازول , مپریدین , اورفنادرین , سوورکسانت , پراملینتاید , گلیکوپیرولات , متوتری مپرازین , آزلاستین , اکسی کدون , پتاسیم سیترات , بوپرنورفین , دروپریدول , الوکسادولین.

موارد منع مصرف:

• ازدیاد حساسیت به این دارو و ترکیبات آن، اوایل بارداری (3 ماهه اول)، فاصله QT طولانی، تزریق: تزریق زیرجلدی ، داخل شریانی یا وریدی.

شرایط نگهداری:

• در مکانی خشک و خنک به دور از نور خورشید و دسترسی کودکان نگهداری شود.

نکات مهم:

• احتمال ایجاد آزردگی های موضعی, آبسه های استریل, اریتم, قرمزی موضعی و نکروز بافت در محل تزریق وجود دارد. فلبیت و همولیز در طی تزریق وریدی ممکن است ایجاد شود.
• هیدروکسی زین به ندرت ممکن است منجر به ایجاد یک واکنش شدید پوستی به نام acute generalized exanthematous pustulosis (AGEP) شود که تظاهرات آن شامل تب، پاسچول های استریل غیر فولیکولار سطحی کوچک و در تعداد زیاد و در سطح گسترده ای از اریتم ادماتوز است. بیمار را آگاه کنید که به محض دیدن راش پوستی یا بدتر شدن علائمی که به خاطر آن دارو را استفاده کرده مصرف دارو را قطع و به پزشک مراجعه کند.
• فرم تزریقی دارو فقط جهت استفاده به صورت عضلانی است.
• در بیماران مبتلا به گلوکوم زاویه باریک با احتیاط مصرف شود.غربالگری توصیه می شود.
• در بیماران با هایپرپلازی پروستات و یا احتباس ادرار با احتیاط مصرف شود.
• در بیماران مبتلا به آسم یا بیماری انسدادی مزمن ریوی (COPD) با احتیاط مصرف شود.
• در صورت وجود هرکدام از موارد زیر قبل از مصرف دارو با پزشک مشورت شود:
• سابقه آلرژی به دارو یا ترکیبات آن و آلرژی به سایر داروها و مواد غذایی
• در صورت ابتلا به سندرم طولانی بودن فاصله QT.
• در صورت آلرژی و حساسیت بیش از حد به سیتریزین یا لووسیتریزین
• در بارداری و مخصوصا در 3 ماهه اول بارداری که نباید هیدروکسی زین مصرف شود. چرا که ممکن است برای نوزاد مضر بوده و نقایص جنینی ایجاد کند.
• هیدروکسی زین باعث خواب آلودگی می شود بنابراین بایستی در انجام کارهای دقیق احتیاط شود.
• در طی درمان باید از روش های مناسب پیشگیری از بارداری استفاده شود.
• مصرف همزمان با سایر مضعف های سیستم عصبی مانند الکل و خواب آورها باعث تشدید اثرات تضعیف سیستم عصبی می شود.
• برای اطمینان از بی خطر بودن دارو موارد زیر با پزشک مشورت شود:
• انسداد گوارشی, انسداد مثانه, سایر مشکلات سیستم ادراری, گلوکوم, مشکلات قلبی, ریتم کند قلبی, اختلالات الکترولیتی (بالا یا پایین بودن سطح پتاسیم) و حمله قلبی اخیر.
• دارو بدون تجویز پزشک در اطفال استفاده نشود.
• هیدروکسی زین تنها برای مصرف کوتاه مدت است و بیش از 4 ماه نباید مصرف شود.