تغییر شکل ناخن: عبارت است از ناهنجاری‌های ناخن معمولاً با برجستگی‌هایی موج دار با اشکال نامنظم، به صورت عمودی، عرضی یا افقی روی سطح ناخن مشخص می‌شوند. به طور کلی، اختلال برجسته شدن روی تمام ناخن های هر دو دست تأثیر می گذارد. ناخن های مواج می توانند نشانه یا جزو علائم شرایط گذرا، عوامل محیطی یا بیماری های مبتنی بر ایمنی مانند آرتریت روماتوئید و لیکن، اختلالات متابولیک، سوء تغذیه یا بیماری های قارچی باشند. آنها همچنین می توانند با افزایش سن تغییر کنند. با افزایش سن، سطح چربی های طبیعی و رطوبت در صفحات ناخن کاهش می یابد و بنابراین با افزایش سن، برجستگی های سطح ناخن برجسته تر به نظر می رسند.
انواع برجستگی سطح ناخن:
- خطوط طولی ناخن: ناخن های ما به طور طبیعی با افزایش سن دچار برجستگی های عمودی جزئی می شوند. با این حال، برجستگی های شدید و برجسته می تواند نشانه کم خونی فقر آهن باشند. کمبودهای تغذیه ای، مانند کمبود ویتامین A، ویتامین B، ویتامین B12 یا کراتین می تواند منجر به برآمدگی طولی ناخن شود. تغییرات هورمونی نیز می تواند باعث ظاهر شدن این برجستگی ها زبر مانند روی ناخن گردند.
- ناخن قاشقی شکل: این انحنای غیر طبیعی وضعیت ناخن دست با اشکال غیر طبیعی، کویلونیشیا نامیده می شود. ناخن هایی که به شکل «قاشقی» به سمت بالا خم می شوند، دارای نوعی کویلونیشیاس هستند که نشان دهنده کمبود ویتامین B12 یا کم خونی ناشی از فقر آهن می باشند. تزریق ویتامین B12 به بهبود این وضعیت کمک می کند.
- خطوط بیو ناخن: خطوط بیو روی ناخن به صورت شیار یا برجستگی های افقی یا فرورفتگی در ناخن ظاهر می شوند و می توانند روی یک یا چند انگشت خود را نشان دهند. این خطوط ممکن است به دنبال آسیب به ناخن، مانند ضربه چکش، یا بیماری همراه با تب بالا ایجاد شوند. دیابت، بیماری کلیوی، پسوریازیس، بیماری تیروئید، سوء تغذیه یا کمبود روی و گاهی اوقات در بیمارانی که تحت شیمی درمانی هستند نیز می تواند باعث ایجاد خطوط Beau گردند.
برخی بیماری ها که می توان از روی ناخن تشیخص داد:
- ناخن قرمز: نشانه بیماری قلبی است.
- ناخن رنگ پریده: نشانه کم خونی است.
- سرخی مختصر در ته ناخن: نشانه دیابت است.
- ناخن های سفید رنگ: نشانه بیماری کبدی است.
- ناخن ضخیم و زرد رنگ: نشانه بیماری ریوی است.
- کندی رشد ناخن ها: می تواند به دلیل سوء تغذیه باشد.
- ناخن های دو رنگ (نیمی سفید و نیمی صورتی): نشانه بیماری کلیه است.
- شیارهای هلالی شکل روی ناخن: این خطوط، سفید رنگ بوده و در مسمومیت با آرسنیک بروز می کنند.
- حفره روی ناخن: این حالت ممکن است در اثر ضربه ایجاد شود یا ممکن است ناشی از عوارض بیماری هایی نظیر پسوریازیس، اگزما یا آرتریت باشد.
- زرد یا سبز شدن ناخن: علت آن، ورم دست ها و یا بیماری تنفسی مثل برونشیت مزمن می باشد. این علامت معمولاً با رشد آهسته تر ناخن ها همراه است.
- ضخیم شدن ناخن ها: اصلی ترین دلیل این ناهنجاری، عفونت های قارچی و پسوریازیس است. ضربه و کهولت سن نیز ممکن است دلیل دیگری باشد. با درمان مشکل اصلی، ناخن به حالت عادی برمی گردد.
- ناخن های فرو رفته در گوشت: این مشکل بیشتر در ناخن های پا مشاهده می گردد و علت آن کوتاه کردن نامناسب ناخن ها و تنگ بودن کفش می باشد که باعث می گردد گوشه ناخن به درون گوشت فرو رود.
- شیارهای عرضی روی ناخن: این مشکل می تواند ناشی از مانیکور کردن غلط ناخن باشد. در مواقعی که رشد ناخن به دلیل بیماری هایی مانند حمله قلبی، سرخک، سینه پهلو یا تب متوقف می شود، این شیارها مشاهده می شوند.
- تیرگی ناخن ها: در این حالت ناخن ها مات و کدر بوده و در نوک آنها، نوار تیره رنگی دیده می شود. این علامت ممکن است نشانه ای از یک بیماری جدی مانند سرطان، نارسایی احتقانی قلب و یا دیابت باشد. این علامت، ناشی از کهولت سن نیز می باشد.
- سیاه شدن ناخن ها (کبودی ناخن ها): معمولاً در اثر کوبیده شدن یا فشرده شدن ناخن ایجاد می شود. این کبودی به مرور زمان از بین می رود و ممکن است در اثر شدت ضربه، ناخن ضربه دیده بیفتد. اما جای نگرانی نیست، چون ناخن جدید جایگزین ناخن قبلی می شود.
- پوسته پوسته شدن اطراف ناخن: علت آن فرو بردن انگشتان به مدت زیاد در آب و همچنین استفاده از لاک پاک کن ها می باشند. هیچ رابطه ای با کمبود کلسیم و ویتامین C ندارد. در این موارد باید با کرم های مرطوب کننده مناسب، دست را چرب نگه داشت تا پوست دور ناخن استحکام پیدا کند.
- ترک خورد ناخن ها: ناخن ها در اثر تماس با مواد شیمیایی و هوای سرد استحکام خود را از دست داده و ترک می خورند. برای جلوگیری از این مشکل، آنها را نرم کنید. خیساندن ناخن ها در آب گرم به مدت 15 دقیقه پیش از خوابیدن مفید است. ناخن ها را بعد از نرم کردن، کوتاه کنید تا کمتر دچار ترک خوردگی شوند. اگر همیشه لاک میزنید، هفته ای یک روز به ناخن ها استراحت دهید و لاک نزنید. استفاده از لاک پاک کن های دارای استات هم بهتر از استون است.
- شیارهای عمودی روی ناخن: افزایش سن و قرار دادن ناخن ها در آب، آنها را مستعد نازک تر شدن می کند و شیارهای عمودی را ایجاد می کند. اگر این شیارها، یکباره روی ناخن ها آشکار گردند، علت آن می تواند ضربه، پیری، روماتیسم و یا بیماری کلیه باشد. استفاده از منابع غذایی حاوی آهن و روی می تواند موجب سفت تر شدن ناخن ها شده و از بروز چنین علایمی جلوگیری کند. ماساژ دادن ناخن ها با روغن بادام موجب سفت ناخن و حفاظت از آنها می شود.
- شکنندگی ناخن: علت آن می تواند فرو بردن دست در آب داغ، اختلال در جریان خون بدن، کمبود ویتامین هایA ،C ، B6 و نیاسین، کمبود آهن و کلسیم و روی و کم کاری تیروئید باشد. این تغییر شکل ناخن، با انباشتگی بیش از حد سلنیوم ارتباط دارد. کم آبی بدن نیز در بروز این مشکل بسیار مهم است، بنابراین روزانه آب فراوانی بنوشید.
- قاشقی شدن ناخن ها: به علت کم خونی فقر آهن ایجاد می شود. این بیماری بر خلاف باور غلط مردم، هیچ رابطه ای با کمبود کلسیم ندارد. این حالت ممکن است مادرزادی بوده و یا ناشی از کمبود اکسیژن باشد که در بیماری های ریوی دیده می شود. به علت ضعیف بودن ساختار بستر ناخن، ناخن در بستر خود فرو رفته و شکل قاشق به خود می گیرد. با یک آزمایش خون کامل از لحاظ شمارش گلبول قرمز، میزان هموگلوبین و ذخیره آهن می توان این بیماری را شناسایی کرد.
- لکه های سفید روی ناخن: علت آن می تواند صدمه به ماتریکس ناخن و یا کمبود روی باشد، اما زیاد مهم نبوده و به مرور زمان ناپدید می گردد. معمولاً تایپیست ها و پیانیست ها (نوازنده پیانو)، افرادی که مانیکور (کارهای زیبایی ناخن) می کنند دچار این عارضه می شوند. برای بهبود و جلوگیری از این مشکل فقط کافی است که ناخن را چرب نگه داشت. همچنین بهتر است از لاک و آستون کمتر استفاده کرد. چنانچه این لکه سفید تمام سطح ناخن را فرا گیرد، می تواند علامت ایجاد بیماری های بسیاری باشد که یکی از این بیماری ها، کمبود آلبومین در خون است.
- چماقی شدن ناخن: افزایش انحنای ناخن ها و پهن شدگی انتهای انگشتان چماقی شدن نام دارد، این وضعیت اغلب نشان دهنده یک اختلال زمینه ای جدی ریوی به ویژه سیستیک فیبروزیس، برونشکتازی و یا سرطان ریه می باشد. از طرف دیگر چماقی شدن ناخن ها ممکن است علامتی از بیماری کبدی، بیماری مادرزادی قلب، بیماری های تیروئید و یا اختلالات دوره ای خاص مثل بیماری کرون باشد.
- جداشدگی ناخن: اگر ناخنی طی حادثه ای آسیب ببیند ممکن است از بستر خود جدا شود (حالتی که اونیکولیز نام دارد) و نهایتاً بیفتد. همچنین ممکن است جدا شدن ناخن از بستر خود در بعضی افراد مبتلا به پسوریازیس یا لیکن پلان یا آنهایی که دچار انواع خاصی از مشکلات تیروئیدی هستند ایجاد شود. جداشدگی ناخن، بستر آن را مستعد عفونت می سازد که باعث می شود ناخن بلند شده سبز رنگ به نظر برسد.
علت:
- در حالی که ناهنجاری های ناخن اغلب نشانه عفونت قارچی یا آسیب ناخن هستند، با این وجود گاهی اوقات می توانند نشان دهنده یک بیماری زمینه ای شدیدتر باشد. بیماری های اصلی مرتبط با مشکلات ناخن های مواج شامل موارد زیر می گردد:
- اگزما
- تومورها
- اوریون
- سرخک
- پنومونی
- مخملک
- سیفلیس
- درماتیت
- کم خونی
- حمله قلبی
- اونیکوفاژیا
- لیکن پلان
- پسوریازیس
- بیماری داریر
- سندرم باشان
- بیماری کاوازاکی
- کم کاری تیروئید
- کم کاری پاراتیروئید
- ترومبوز عروق کرونر
- بیماری عروق محیطی
- سندرم هیپو دنشیا دیسپلازی ناخن
- آرتریت روماتوئید (روماتیسم مفصلی)
- قرار گرفتن در معرض سرمای شدید
- اختلالات خوردن (پرخوری عصبی، بی اشتهایی عصبی)
- اختلالات گوارشی مانند بیماری کرون، سلیاک و کولیت اولسراتیو
- استئوونیکو دیسپلازی ارثی، همچنین به عنوان سندرم کشکک ناخن (NPS) شناخته می شود.
تشخیص:
- آزمایش خون
- انجام معاینات بالینی و گرفتن شرح حال از بیمار
درمان طب نوین:
- با تمیز، هیدراته نگه داشتن ناخن ها و استفاده از پمادها و لوسیون های مفید، فرد می تواند تا حدودی علائم کلی بهبود را مشاهده کند. با در نظر گرفتن علائم و نشانه‌های تشخیصی مختلف ناهنجاری‌های ناخن علاوه بر سبک زندگی، رژیم غذایی، سابقه خانوادگی، سابقه پزشکی، عوامل محیطی، می‌توان یک برنامه درمانی تنظیم کرد. حتی در برخی از موارد عدم درمان به موقع می تواند منجر به عوارض و آسیب دائمی شود.
درمان طب سنتی:
- درمان به علت زمینه ای آن بستگی دارد.
- درمان به علت زمینه ای آن بستگی دارد.
- انداختن زالو روی هر انگشت 1 الی 2 عدد
- علل مختلفی می تواند داشته باشد که باید با معاینه مشخص گردد.
- خوردن بادام 21 عدد تا 40 روز (بادام را باید آرام آرام، مثل آدامس بجوید)
- خوردن پوست تخم مرغ با عسل هر شب یک قاشق مرباخوری تا 14 شب.
- اگر ناخن هایتان کج شده است، برای صاف کردن آنها باید هر شب هنگام خواب شنبلیله تازه را بکوبید و بر آن ضماد کنید.
- بدون شرح حال اگر طبع بسیار سردی ندارید، 2 بار حجامت در بهار با فاصله یک ماه یک بار انجام شود و روی ناخن را روغن سیاهدانه مداوم بمالید.
- مالیدن روغن پیاز به صورت موضعی داروی بسیار مناسبی برای درمان ناخن های کج است (برای تهیه روغن پیاز، پیاز را با کوهان شتر یا پی مرغ بجوشانید).
- صد و پنجاه گرم جگر بز را چرخ کنید و با ۷۵ گرم سغز در هم گرم و مخلوط کرده و در جای خنک نگهداری کنید و هر شب مقداری از آن را روی ناخن ها ضماد گذارید.
- اگر می خواهید رشد ناخن هایتان زیاد شود، مرتب ناخن ها را کوتاه کنید و از خوراکی هایی که باعث رشد ناخن ها می شوند زیاد استفاده کنید، مانند: روغن های نباتی، روغن حیوانی، روغن ماهی و روغن کوهان شتر.
درمان ضربه خوردگی ناخن:
- انزروت، کندر و تخم مرو را به نسبت مساوی نرم بکوبید و با آب گرم خمیر کرده و روی آن ضماد کنید.
- روزی دو یا سه مرتبه یک پیاز را در خاکستر گرم یا کنار آتش یا داخل فر بپزید، بعد انگشت ضربه خورده را داخل آن پیاز فرو برده و آن را ببندید.
- اگر ناخن دچار ضربه خوردگی شده است، باید مقداری نیل را در آب حل کنید، بعد پارچه ای بر آن آغشته کرده و روی آن ببندید و هنگام دفع ادرار نیز روی آن کمی ادرار بریزید.
درمان درد ناخن:
- برای تسکین درد ناخن، برگ درخت سرو و برگ گل محمدی را بکوبید و با کمی سرکه مخلوط کرده و بر آن ضماد کنید.
- روزی دو مرتبه یک عدد پیاز خام را در خاکستر گرم یا کنار آتش یا داخل فر بپزید و انگشت را داخل آن قرار دهید و روی آن را ببندید.
داروها:
- استفاده از مکمل های مجاز زیر نظر پزشک.
فعالیت:
- هیچ محدودیتی وجود ندارد.
رژیم غذایی:
- از مصرف فرآورده های کارخانه ای و همچنین لبنیات بدون مصلح پرهیز کنید.
- خوردنی های مفید: خوراک نخود فرنگی با پنیر سویا، خوراک نخود فرنگی با شوید، خوراک نخود فرنگی با رب انار، خوراک نخود فرنگی و ذرت، خوراک باقلا، خوراک عدسی با کشمش، خوراک عدسی ساده، خوراک عدسی با قارچ، خوراک عدسی با صیفی جات، خوراک کدو خورشتی با سویا، خوراک کدو بادمجان، خوراک کدو حلوایی، خوراک قارچ با سس، خوراک قارچ و ذرت، تاس کباب قارچ و سویا، خوراک صیفی جات، خوراک کلم برگ با عدس، خوراک کلم قمری، خوراک گل کلم، خوراک کلم بروکلی، خوراک لوبیا سبز ۱، خوراک لوبیا سبز ۲، یتیمچه، خوراک بادمجان و عدس، بورانی بادمجان و ماست سویا، خوراک بادمجان و غوره، خوراک لوبیا سفید ساده، خوراک لوبیا سفید با جعفری، خوراک لوبیا سفید با سویا، خوراک لوبیا سفید با قارچ، خوراک سویا با سبزیجات، خوراک سویا و عدس، خوراک سویا با رب انار، خوراک سویا با نخود، تاس کباب سویا، خوراک پنیر سویا، خوراک لوبیا لعاب دار، لوبیا با سویا، خوراک لوبیا ساده، خوراک نخود با شوید، خوراک نخود با قارچ، خوراک نخود با سویا، خوراک نخود با سیب زمینی، خوراک نخود با کدو بادمجان، خوراک دال عدس، خوراک کشمشی، خوراک لوبیا قرمز، خوراک لوبیا چشم بلبلی، خوراک لوبیای سویا، خوراک مخلوط، خوراک مطبل، آش گندم با حبوبات، آش گندم با کرفس، آش گندم با سبزیجات، آش گندم با شلغم، آش گندم با تره، آش گندم با سویا، آش باقلا، آش ماش، آش لپه ۱، آش لپه ۲، آش کدو حلوایی، آش کدو خورشتی، آش شله قلمکار، آش صیفی، آش غلات، آش خرفه ۱، آش خرفه ۲، آش زردآلو، آش سماق، آش عدس ۱، آش عدس ۲، آش برنج، آش حبوبات و غله ۱، آش حبوبات و غله ۲، آش شوید باقلی، آش جو با لوبیا سبز، آش جو با حبوبات ۱، آش جو با حبوبات ۲، آش کلم برگ، آش گل کلم ۱، آش گل کلم ۲، آش کلم قمری با ماش، آش کلم قمری با گندم، آش کلم قمری با عدس، آش کلم بروکلی ۱، آش کلم بروکلی ۲، آش شلغم ۱، آش شلغم ۲، آش انار، آش اسفناج ۱، آش اسفناج ۲، آش حبوبات ۱، آش حبوبات ۲، آش گوجه سبز، آش گوجه فرنگی ۱، آش گوجه فرنگی ۲، آش مرزه، آش شولی ۲، آش رب، حلیم عدسی با سویا ۱، حلیم عدسی با سویا ۲، حلیم حبوبات و غلات، حلیم گندم با شیر سویا، حلیم گندم با سویا، حلیم گندم با عدس، حلیم گندم و بادمجان، حلیم گندم با مغزیجات، حلیم جو، حلیم دال عدس، مرصع پلو، صیفی پلو، آلبالو پلو، ساطری پلو، شوید باقالی پلو، شوید پلو با لوبیا چشم بلبلی، دم پخت گوجه ۱، دم پخت گوجه ۲، هویج پلو، سبزی پلو، ماش پلو، پلو مخلوط، لپه پلو، قیمه پلو، کلم قمری پلو، کلم پلو، کلم پلو با قارچ، کلم پلو با سویا، دمی شیرازی، عدس پلو ساده، عدس پلو با سویا، عدس پلو با کدو حلوایی، عدس پلو با قارچ، لوبیا قرمز پلو، لوبیا سبز پلو ۱، لوبیا سبز پلو ۲، لوبیا سبز پلو ۳، نخود فرنگی پلو ۱، نخود فرنگی پلو ۲، پلوی آلو اسفناج، انار پلو، گشنیز پلو با سویا، لبو پلو، بادمجان پلو ۱، بادمجان پلو ۲، رب پلو، بلغور پلو، خورش فسنجان با کدو حلوایی، خورش فسنجان با سویا، خورش شهد فسنجان، خورش فسنجان با اسفناج، خورش قیمه، خورش قورمه سبزی با سویا، خورش قورمه سبزی با قارچ، خورش کرفس ۱، خورش کرفس ۲، خورش آلو اسفناج، خورش به و آلو، خورش به، خورش تره سویا، خورش قیمه بادمجان، خورش قیمه آلو، خورش بادمجان، خورش کدو بادمجان، خورش شوید باقالی، خورش بامیه با سویا ۱، خورش بامیه با سویا ۲، خورش بامیه با قارچ، خورش بامیه بادمجان، خورش دال عدس با قارچ، خورش دال عدس با تمر هندی، خورش قارچ و آلو، خورش قارچ و لوبیا سفید، خورش لوبیا سبز، خورش کدو حلوایی، خورش کدو خورشتی، خورش کلم بروکلی با سویا، خورش کلم بروکلی با قارچ، خورش هویج و به، خورشت قیمه قارچ، خورش قیمه بادمجان، خورشت کنگر، سوپ صیفی جات ۱، سوپ صیفی جات ۲، سوپ جو ۱، سوپ جو ۲، سوپ اسفناج، سوپ شلغم، سوپ لوبیا سبز، سوپ قارچ ۲، سوپ کلم قمری، سوپ کلم بروکلی ۱، سوپ کلم بروکلی ۲، سوپ گل کلم، سوپ کلم برگ، سوپ کلسیم، سوپ جو با شیر سویا، سوپ شهد نما، سوپ کاهو سبز، کباب تابه گیاهی، کتلت عدس ۱، کتلت عدس ۲، کتلت اسفناج، کتلت هویج و سیب زمینی، کتلت ذرت، کتلت سیب زمینی و حبوبات، کتلت سویا با گندم جوانه زده، برگر کدو خورشتی، برگر لوبیا سفید، برگر لوبیا چشم بلبلی، پن کیک سیب زمینی، فلافل ساده، فلافل با جعفری، دلمه کلم، دلمه فلفل دلمه ای، دلمه کدو خورشتی، دلمه سیب زمینی، کوفته سبزیجات، کماچ ساده، کماچ گندم و جو، کماچ سویا، کماچ قارچ، شیر سویا، ماست سویا، پنیر سویا، فرنی سویا، کشک سویا، خامه سویا، سس گل کلم، سس مایونز گیاهی، سس گندم جوانه زده، سس نخود جوانه زده، سس معطر، سس مخصوص ۱، سس مخصوص ۲، سس زیتون، سس جعفری، سمنو با گندم و جو، سمنو با رب انار.