نام های دیگر: گل سرهخ وحشی، وردبری، نستر، بنگل، شجره العلیق، گل سرخ بری، ورد الکل.

مزاج: گرم

نوع گیاه: درختچه

نام خانواده: گلسرخ

قسمت مورد استفاده: میوه، گلبرگ

مقدار و دستور مصرف: ۱ تا ۳ قاشق میودی خرد شده را در آب جوش ریخته و ۱۵ تا ۲۰ دقیقه میگذاریم به همان حال بماند سپس آن را صاف و مصرف می کنیم. این مقدار را میتوان روزی سه بار تکرار کرد. میزان مصرف می تواند بر حسب وزن تا روزی ۱۲ گرم باشد.

ترکیب شیمیایی: تانن، روغن فرار، اسیدهای سیتریک و مالیک، ویتامین های A,B,C، اسید نیکوتیتیک، موسیلاژ، نمک های آلی، کاروتن. میوه ی تازه ی گل نسترن (هیپس) حاوی ۵ تا 1.7 درصد ویتامین C می باشد که ترکیبی از اسکوربیک اسید و هیدرو اسكوربيك اسید است. میزان ویتامین ب میوه خشک موجود در بازار ممکن است مختلف باشد. در آزمایشی که با روش رنگ سنجی و تین لایه کروماتوگرافی انجام گرفت، مشخص شد کاهش ویتامین C بستگی به مقدار خرد کردن و ذرات این میوه دارد؛ به عنوان مثال در صورتی که میوه فقط نصف شود. میزان ویتامین C موجود در آن پس از یک سال و نیم نصف می شود در حالی که اگر میوه خرد شود. پس از شش ماه صد درصد ویتامین C آن از بین می رود. با وجودی که در بعضی منابع از میودی گل سرخ به عنوان غنی ترین منبع ویتامین ها یاد شده، ولی منابع طبیعی غنی تری نیز گزارش شده اند مرکبات ۵۰ میلی گرم کلم بروکلی خام و کیوی ۲ حدود ۱۰۰ میلی گرم بعضی سبزیجات مناطق گرمسیری ۲۰۰ تا ۳۰۰ میلی گرم میوه ی گل سرخ ۱۲۵۰ میلی گرم. آسرولا ۱۰۰۰ تا ۲۳۳۰ میلی گرم و مارجون ۳۱۵۰ میلی گرم در هر صد گرم ویتامین C دارند. میوه ی گل سرخ همچنین حاوی ویتامین های B3, B2, B1, A و K می باشد. از دیگر ترکیبات این میوه پکتین (۱۱ درصد) تاتن ها (۲ تا ۳ درصد) اسید سيتريك و اسيد ماليك فلاونوئیدها، رنگدانه های زرد و قرمز مخصوصاً کاروتنوئیدها، وانیلین اسانس و قندها را می توان نام برد.

مشخصات: نَستَرَن نام علمی Rosa canina یکی از گونه‌های وحشی رز و بومی اروپا، آسیای باختری و شمال خاوری آفریقا است. گونه‌های بسیاری از آن در جنگل‌های شمال، منطقه ارسباران، و ارتفاعات فوقانی مناطق دیگر ایران به صورت خودرو یافت می‌شود. گل‌های آن ریز هستند، که به رنگ‌های صورتی، سفید، قرمز و گاهی زرد یافت می‌شوند. میوه گل نسترن (canina pa) در قرون وسطی رواج داشت و زمانی در میان عامه مردم برای بیماری های قفسه سینه مصرف می شد. میوه روز منبع طبیعی ویتامین C می باشد که سبب کاربرد گسترده آن در مکمل های ویتامین طبیعی چای و محصولات متنوع دیگر از جمله سوپ و مارمالاد شده است. اگر چه این محصولات به لحاظ تاریخی مکمل غذایی به حساب می آمدند ولی به عنوان داروی ملین و ادرار آور نیز مصرف شده اند پیشرفت میوه روز به عنوان نوشیدنی مغذی برای کودکان و همچنین به منظور طعم دهنده در چای و مربا استفاده می شد. گل سرخ دارای گونه های متعددی است که جنس همگی آنها روزا می باشد. بعضی گونه ها خود واریته های انواع مختلفی دارند که ممکن است به رنگهای گوناگون دیده شوند. تعداد زیادی گل روز با رنگ های مختلف و یا چند رنگ با تغییرات ژنتیکی و یا به طور پیوندی تولید شده اند که ممکن است گلبرگ های زیادی داشته باشند این واریته ها صرفاً زینتی هستند و مورد استفاده ی دارویی قرار نمی گیرند، گل محمدی که نوعی گل سرخ می باشد یکی از گونه های مشهور و مهم است که استفاده ی صنعتی و دارویی دارد. این گل در ایران به وفور یافت می شود.

خواص:

1. مقوی
2. معرق
3. قابض
4. ادرار آور
5. درمان تهوع
6. درمان ‌خستگی
7. درمان ورم معده
8. درمان سینوزیت
9. درمان شاش بند
10. درمان زخم معده
11. التیام دهنده زخم
12. درمان اسکوربوت
13. درمان خلط خونی
14. تصفیه کننده خون
15. درمان نفریت کلیه
16. درمان سوء هاضمه
17. موثر در شوی چشم
18. درمان سرماخوردگی
19. درمان درد سنگ کلیه
20. تقویت کننده کبد (گل)
21. تقویت کننده معده (میوه)
22. درمان یبوست (مربای گل)
23. درمان کلسترول بالا (میوه)
24. درمان انقباض ماهیچه روده
25. تقویت کننده مو (روغن گل)
26. تقویت کننده لثه (مالش گل)
27. درمان ورم پروستات (شربت)
28. درمان جلوگیری از رقت خون
29. درمان ‌سکسکه (۵ گرم از گل)
30. درمان ورم کلیه (جوشانده میوه)
31. درمان بواسیر (ضماد گل با حنا)
32. درمان انگل آسکاریس (دانه میوه)
33. درمان نازایی (گل نسترن زرد با عسل)
34. درمان خلل و فرج پوست (ماسک عرق)
35. درمان مرض قند (جوشانده نسترن وحشی)
36. درمان مسلولین که دچار اسهال و اخلاط خونی هستند.
37. تقویت‌کننده شنوایی (جوشانده گل در روغن و چکاندن)
38. درمان اسهال کودکان (۲۰ تا ۳۰ گرم جوشانده میوه آن به مدت ۵ دقیقه)
39. منبع خوب ویتامین C (جوشانده میوه آن ولی کمتر از یک دقیقه بجوشانیم)
40. جلوگیری از سفید شدن مو (با استفاده از گل خشک ساییده یا روزی یک گرم مربای شکری گل آن در روز)
41. ویتامین تا یک مکمل غذایی است و به عنوان ضد اسکوربوتیک مصرف می شود. برای جبران کمبود این ویتامین می توان از میوه ی گل سرخ استفاده کرد. متأسفانه چون ممکن است مقدار زیادی از ویتامین C هنگام خشک کردن و یا تهیه ی محصول از مبودی گل سرخ از بین برود مقداری ویتامین تا مصنوعی به این محصولات اضافه می شود که روی بسته بندی آنها ذکر نمی گردد. در صورتی که میوه ی این گیاه به صورت تازه مصرف شود دارای مقدار زیادی ویتامین است که مستقیماً جذب بدن می شود. میوه ی گل سرخ ادرار آور و مسهل است و از آن برای کاهش تشنگی کاهش التهاب معده و نیز به عنوان طعم دهنده و همچنین تهیه ی مربا استفاده می شود. مسهل بودن این گیاه به خاطر اسید مالیک اسید سیتریک، گلوکزیدهای پورگانیو، مانند مولتی فلورین A,B و پکتین موجود در آن است.

مضرات:

• مصرف خوراکی میوه ی گل سرخ هیچ گونه مسمومیتی ایجاد نمی کند و ۱۰۰ گرم از آن حاوی بیش از ۱۲۰۰ میلی گرم ویتامین C می باشد مصرف مقادیر کم آن هیچ عارضه ای در بر ندارد و در مورد مصرف مقدار زیاد و طولانی آن هم گزارشی ارائه نشده است. در کتب اروپایی مانند کمیسیون E عوارض مصرف مقدار زیاد این میوه ناشناخته گزارش شده است. البته کارگرانی که به طور مداوم در معرض میوه های گل سرخ هستند ممکن است دچار حساسیت و مشکلات تنفسی شوند. بعضی از این عوارض در واقع حساسیت نیستند، بلکه پرزهای ریز میوه ی گل سرخ هستند که مانند پشم شیشه بر روی پوست تحریکات مکانیکی پوستی ایجاد می کنند.