شناخت دارو: عبارت است از میتوکسانترن یک داروی ضد سرطان می باشد که با رشد وگسترش سلولهای سرطانی در بدن مقابله می کند. میتوکسانترن در درمان سرطان پروستات و لوسمی های حاد استفاده می شود. میتوکسانترن همچنین در درمان علائم راجعه مولتیپل اسکلروزیس استفاده می شود. میتوکسانترن درمان بیماری مولتیپل اسکلروزیس نمی باشد.
دسته دارویی:
- داروهای ضد سرطان تزریقی
فارماکولوژی و مکانیسم اثر دارو:
- بنظر می رسد میتوکسانترن با اتصال به DNA سبب مهار ساخت RNA و DNA می شود. میتوکسانترن مهار کننده قوی توپوایزومراز II ، آنزیم مسئول ترمیم DNA آسیب دیده، می باشد. اثر کشندگی آن بر روی سلولهای در حال تکثیر و در حال استراحت نشان دهنده غیر اختصاصی بودن آن برای چرخه سلولی می باشد.
- نشان داده شده که میتوکسانترن در شرایط برون تن، مانع تکثیر B cell, T cell ، ماکروفاژ و اختلال در تظاهر آنتی ژن بعلاوه بر روی ترشح اینترفرون گاما ، TNFa، IL-2 اثر می گذارد.
- میتوکسانترن به صورت تغییر نیافته و یا متابولیت غیرفعال از طریق ادرار و مدفوع دفع می گردد. میتوکسانترن تقریباً 78% با پروتئین های پلاسما پیوند می یابد (در غلظت 26 تا 455 ng/mL) این پیوند وابسته به غلظت می باشد. میتوکسانترن به سرعت و بطور گسترده در بافت ها شامل تیروئید، کبد، قلب، گلبول های قرمز خون منتشر می شود. متابولیسم میتوکسانترن کبدی بوده و نیمه عمر آن حدود 6 روز می باشد.
اشکال دارو:
- ویال تزریقی
مقدار مصرف صحیح:
- مقدار مصرف معمول برای لوسمی غیرلیمفوتیک حاد: بزرگسالان: جهت القا، مقدار اولیه: 12 mg/m2 داخل وریدی، یکبار در روز از روز اول تا سوم (همراه با سیتوزین آرابینوساید بمدت 7 روز).
- مقدار مصرف معمول برای مولتیپل اسکلروزیس: بزرگسالان: 12 mg/m2 انفوزیون داخل وریدی کوتاه (5 تا 15 دقیقه) هر 3 ماه.
- مقدار مصرف معمول برای سرطان پروستات: 12 تا 14 mg/m2 انفوزیون داخل وریدی کوتاه (5 تا 15 دقیقه) هر 21 روز همراه با کورتیکواستروئیدها.
- مقدار مصرف معمول برای لنفوم غیرهوچکینی: بزرگسالان: 8 تا 10 mg/m2 انفوزیون داخل وریدی هر 21 تا 28 روز بعنوان قسمتی از رژیم شیمی درمانی.
عوارض جانبی دارو:
- تهوع , آریتمی قلبی , عفونت دستگاه ادراری , طاسی , عفونت قسمت بالایی دستگاه تنفسی , التهاب بافت موکوسی دهان , وقفه در قاعدگی.
تداخلات دارویی:
- تراستوزوماب , فینگولیمود , پیمکرولیموس , سیکلوسپورین , ناتالیزومب , کلوزاپین , دنوزوماب , دی سولفیرام , دولاسترون , واکسن مننگوکوک کنژوگه , آدنوویروس نوع 4 و 7 زنده خوراکی.
موارد منع مصرف:
- ازدیاد حساسیت به این دارو و ترکیبات آن.
شرایط نگهداری:
- در مکانی خشک و خنک به دور از نور خورشید و دسترسی کودکان نگهداری شود.
نکات مهم:
- پیش از شروع درمان و پیش از هر دوز در بیماری ام اس، انجام تست بارداری در زنان متاهلی که در سنین باروری می باشند، الزامی است.
- شمارش افتراقی سلول های خونی (CBC with diff) پیش از هر دوره درمان و در صورت بروز علایم عفونت ارزیابی شود.
- عملکرد کبدی بیمار، پیش از هر دوره درمان پایش شود.
- سطح اوریک اسید (در لوکمی) پایش گردد.
- پیش از شروع درمان در سایر بیماران (خصوصاً بیماران مبتلا به ام اس)، وضعیت قلبی عروقی بیمار (از جمله بررسی سابقه بیمار، بررسی فیزیکی و الکتروکاردیوگرام) ارزیابی شود.
- کسر تخلیه بطن چپ از طریق اکوکاردیوگرافی یا آنژیوگرافی رادیونوکلئید چند دریچه ای (MUGA) یا ام آر آی، در ابتدای درمان و سپس در صورت وجود خطر سمیت قلبی، به صورت دوره ای ارزیابی شود.
- در صورت مشاهده علایم نارسایی قلبی در بیماران مبتلا به ام اس، کسر تخلیه بطن چپ پیش از دریافت هر دوز پایش گردد (روش ارزیابی کسر تخلیه بطن چپ در طول درمان ثابت باشد). همچنین لازم است که پس از تکمیل دوره درمان در این دسته از بیماران، کسر تخلیه بطن چپ به منظور پایش سمیت قلبی تأخیری به صورت سالانه ارزیابی گردد.
- بیمار از لحاظ بروز سمیت قلبی، واکنش های ازدیاد حساسیت و سرکوب مغز استخوان در هر دوز و در طول دوره درمان پایش شود و در صورت نیاز تنظیم دوز صورت گیرد.
- بیمار از لحاظ بروز آریتمی، واکنش های ازدیاد حساسیت، آنمی و سمیت قلبی (رال یا صدای غیرطبیعی ریه، تنگی نفس، ادم) در هر دوز و در طول دوره درمان پایش شود و به بیمار گوشزد شود که این علائم را به سرعت گزارش کند.
- برای جلوگیری از نشت دارو به بافت، محل انفوزیون به دقت پایش گردد (ممکن است به آسیب بافتی شدید منجر شود).
- به بیماران مبتلا به دیابت گوشزد شود که قند خون را به دقت پایش کنند (احتمال افزایش قندخون وجود دارد).