نام های دیگر: مستکی، ازاه، کندر رومی، رماس، سطنجی، گیا، سخینا (درخت آن)، سنحیوس، علک رومی، کیه، سخینس (درخت آن)، ماستیک، ماستیکندر، المیکه، سخجینوس، رماست، وکشک (درخت)، ولمشک (درخت)، مصطکی رومی، مصطکا
نام خانواده: پسته
نوع گیاه: درخت یا درختچه
قسمت مورد استفاده: رزین که از پوست داخلی آن به دست می آورند.
مزاج: طبع درخت آن سرد و خشک است و طبع صمغ آن گرم و خشک است.
مقدار و دستور مصرف: رزین آن را به مقدار 4 الی 2 گرم روزی سه بار به صورت دم کرده.
ترکیب شیمیایی: اسانس و حدود ۹۰ درصد اسیدهایی از جمله ماستی سیک ،اسید ماستی کولیک اسید و ماستیکورزن.
مشخصات: مصطکی صمغ یا شیره ی رزینی زرد رنگی است که از شاخه ها و ساقه های درختچه ای از خانواده ی پسته Anacardiaceae گرفته میشود که درختچه یا درخت کوچکی است به بلندی معمولاً تا سه متر ولی اگر پرورش داده شود و از آن مراقبت کنند در باغ ها ارتفاع آن به چهارده متر نیز میرسددرختچه ای است با برگهای تقریباً ناخزان و همیشه سبز که بوی رزین مصطکی از تمامی اندام گیاه استشمام میشود گلهای آن دو پایه در ابتدا سبز ولی بتدریج قرمز رنگ می شود. میوه ی آن کروی کوچک و قرمز رنگ است که پس از رسیدن سیاه میشوداین درخت در سوریه و کشورهای اروپایی و در اطراف شام میروید در ماههای گرم سال قطرات کوچکی خود به خود از ساقه و شاخه های این درخت به خارج ترشح میشود و پس از مدت کوتاهی در مجاورت هوا سخت میگردد برای تولید بیشتر اهالی شکافهایی به ساقه و شاخه های درخت وارد میکنند که از هر درخت به طور متوسط ۵ – ۳ کیلوگرم صمغ رزینی میگیرند مصطکی که در بازار عرضه میشود شکل قطعات اشک سخت کوچک در ابعاد یک عدس و یا نخود ،کوچک زردرنگ نیمه شفاف و کمی معطر است و هنگامی که در دهان جویده شود، نرم شده و طعم معطری احساس می شود. مصطکی از قدیم در مصر باستان جهت مومیایی مردگان مورد استفاده قرار میگرفت. این محصول در یونان به عنوان نگهدارنده (پرزرواتیو) و خوشبو کننده دهان مصرف می شود و هنوز به عنوان عطر و طعم دهنده مشروبات الکلی و جویدنی مورد استفاده قرار می گیرد «دیوسکورید»، دانشمند مشهور یونان، بیش از دو هزار سال قبل در مورد خواص و اثرات دارویی مصطکی شرح داده است. از نظر کمیت و کیفیت مواد مؤثر، تفاوت زیادی میان مصطکی های نقاط مختلف جهان وجود دارد. همچنین ممکن است مواد مؤثر مصطکی نو و کهنه با هم متفاوت باشد. برای مصطکی نام های عمومی مختلفی در کتب و منابع ذکر شده است؛ از جمله Mastic Mastich Mastix Mastick و Lentisk مصطکی ممکن است باعث حساسیت شود که بیشتر مربوط به گرده گل آن است. مصرف خوراکی آن در حد مصارف دارویی توصیه شده عوارض جانبی ندارد.
خواص:
- قابض
- ضد درد
- اشتها آور
- ضد قارچ
- ضد تومور
- دافع سودا
- ضد سرفه
- درمان فتق
- ضد باکتری
- درمان صرع
- درمان نقرس
- جاذب رطوبت
- درمان یبوست
- درمان استفراغ
- درمان استسقاء
- درمان زخم روده
- درمان زخم معده
- درمان بی خوابی
- درمان دندان درد
- درمان احتقان ها
- تقویت کننده روده
- تقویت کننده معده
- درمان سوء هاضمه
- درمان تشنج عصبی
- درمان اسهال خونی
- درمان انزال زودرس
- صفرابر (با صبر زرد)
- دافع بلغم (با غاریقون)
- درمان اسید اوریک بالا
- درمان ورم های داخلی
- درمان زخم های داخلی
- درمان بیماریهای کبدی
- تسریع کننده جریان خون
- درمان سنگینی دست و پا
- تقویت کننده لثه (جویدن)
- درمان سردرد سرد مزاجان
- درمان پوست انداختن روده
- کاهش دهنده پلاک دندان
- درمان بیماریهای قاعدگی
- درمان خلط خونی (با کهربا)
- افزایش دهنده نیروی جنسی
- تقویت کننده حافظه (با کندر)
- تقویت کننده حافظه (با کندر)
- درمان دیابت بی مزه (با کندر)
- درمان خروج مقعد (ضماد برگ)
- درمان سنگینی گوش (در روغن کنجد جوشانده بچکانید)
- بوییدن دایم آن وسواس و مالیخولیا را به مرور برطرف میکند.
- آن را با سعد کوفی بجوشانید و با آن دندانها را بشویید. بوی بد دهان را مرتفع می کند.
- موثر در حجیم کردن آلت (با زفت ۲۵۰ گرم و بوره ارمنی ۱۰ گرم بکوبید و با روغن یاسمن بمالید)
- اگر به طور متناوب مقدار کمی از آن با کمی کندر خورده شود برای تقویت هوش و حافظه بسیار مؤثر است.
- آن را در روغن کنجد بجوشانید و در گوش بچکانید. گرفتگی گوش را رفع میکند و سنگینی و کری را درمان می کند.
- آن را در آب بجوشانید و بخورید برای آرام کردن سرفه های سرد قطع خونروی از سینه، تقویت کبد کلیه، معده و روده ها و قطع اسهال مفید است.
- پنج برابر مصطکی را با یک برابر صبر زرد مخلوط کرده بخورید رطوبات زیادی مغز سر و پرده های منتر را جذب میکند و سردردهای سرد مزاج را تسکین می دهد.
- از این ماده در نوار چسب های قوی برای جراحی ها به عنوان اسانس درمانی، چسب های دندانپزشکی به عنوان افزودنی جهت طعم و بو و به عنوان ماده جویدنی استفاده می شود.
- آن را در آب بجوشانید و پس از سرد شدن روزی سه بار هر مرتبه دو سه قطره در گوش بچکانید. غده داخل گوش را باز میکند و سنگینی گوش و کری که در اثر غده ی گوش باشد برطرف خواهد شد.
- آن را مثل آدامس بجوید و دایم آب دهان را پایین ببرید و در آخر آن را میل کنید. محلل و مقوی است تقویت کننده ی قلب و دماغ میباشد در مورد سل ریه باعث اخراج اخلاط می شود، اختلال هواس که همراه با عصبانیت باشد را درمان میکند لثه را سالم و محکم میکند و بر آن گوشت می آورد، دهان را خوش بو میکند و درد دندان را تسکین میدهد موجب تقویت معده می شود.
مضرات:
- آروغ
- اشتها
- کلیه و مثانه
نکته:
- مصطکی در آب حل نمی شود ولی در اسانس تربانتین و اتروبنزین حل میشود و در الکل ۹۰ درصد نیز حل می شود.