شناخت دارو: عبارت است از متاپروترنول یک داروی متسع کننده راه های هوایی است که توسط شل کردن ماهیچه های راه های هوایی عمل کرده و تنفس را تسهیل میکند. داروی متاپروترنول در درمان اختلالاتی مانند آسم, برونشیت و آمفیزم استفاده می شود.

دسته دارویی:

• گشاد کننده های برونش و داروهای ضد آسم

فارماکولوژی و مکانیسم اثر دارو:

• متاپروترنول یک داروی آگونیست بتا 2 آدرنرژیک انتخابی است که گیرنده های آدرنرژیک موجود در عضلات صاف ریه ها, رحم و تامین عروقی عضلات اسکلتی را با حداقل اثر بر گیرنده های آلفا آدرنرژیک تحریک می کند. در داخل سلول عملکرد متاپروترنول از طریق تحریک آنزیم آدنیل سیکلاز و افزایش cAMP است که باعث تحریک گیرنده های بتا آدرنرژیک و متسع شدن عضلات صاف می شود.متاپروترنول یک آمین صناعی است که از لحاظ ساختار و فارماکولوژی مشابه ایزوپرترنول است. داروی متاپروترنول به عنوان یک متسع کننده راه های هوایی به کار می رود. اثرات فارماکولوژیکی داروهای آگونیست بتا آدرنرژیک مانند داروی متاپروترنول, از طریق تحریک گیرنده های بتا آدرنرژیک توسط آدنیل سیکلاز می باشد. این آنزیم با کاتالیز تبدیل آدنوزین تری فسفات (ATP) به آدنوزین مونو فسفات حلقوی(cAMP) عمل می کند. افزایش سطح cAMP باعث متسع شدن عضلات صاف دیواره برونش ها و مهار آزاد سازی مدیاتورهای افزایش دهنده حساسیت سریع خصوصا از ماست سل ها می شود.در صورت وجود هرکدام از موارد زیر قبل از مصرف دارو با پزشک مشورت شود: سابقه آلرژی به داروی متاپروترنول یا ترکیبات آن و آلرژی به سایر داروها و مواد غذایی وعلائمی که ایجاد شده است (راش پوستی, کهیر, خارش, اشکال در تنفس, سرفه, ادم صورت و زبان). برای اطمینان از بی خطری دارو در موارد زیر با پزشک مشورت شود: اختلالات قلبی, فشارخون بالا, اختلالات ریتم قلب, صرع, سطح پایین پتاسیم در خون , دیابت و هایپرتیروئیدیسم. در خصوص اثرات داروی متاپروترنول روی جنین اطلاعات کافی در دسترس نیست و در صورت بارداری یا قصد باردار شدن حتما با پزشک مطرح شود. در خصوص ترشح دارو در شیر اطلاعات کافی در دسترس نیست, برای مصرف دارو با پزشک مشورت شود و بر اساس سنجش سود و ضرر برای کودک و مادر تصمیم گیری شود. در خصوص مصرف متاپروترنول در کودکان زیر 6 سال اطلاعات کافی در دسترس نیست. برای اطمینان از عدم عوارض جانبی باید به صورت دوره ای بررسی های قفسه سینه تویط رادیوگرافی و سایر روش ها انجام شود. دارو باید در دمای اتاق و دور از رطوبت, گرما و نور نگهداری شود. در صورت فراموش کردن یک دوز داروی متاپروترنول باید بلافاصله استفاده شود ولی اگر تا دوز بعدی زمان زیادی باقی نیست از دوز فراموش شده صرف نظر شده و برنامه عادی مصرف دارو ادامه یابد و دوز دارو 2 برابر نشود. داروی متاپروترنول برای درمان اختلالاتی مانند آسم, برونشیت و آمفیزم استفاده می شود.

اشکال دارو:

• قرص، اسپری استنشاقی، محلول استنشاقی

مقدار مصرف صحیح:

• بزرگسالان: آسم: خوراکی: 20 میلی گرم 3 تا 4 بار در روز، اسپری استنشاقی: 2 تا 3 پاف هر 3 تا 4 ساعت و حداکثر 12 پاف در روز. محلول استنشاقی: 10 تا 15 میلی گرم هر 4 تا 6 ساعت. نگهدارنده آسم: خوراکی: 20 میلی گرم 3 تا 4 بار در روز. اسپری استنشاقی: 2 تا 3 پاف هر 3 تا 4 ساعت و حداکثر 12 پاف در روز. محلول استنشاقی: 10 تا 15 میلی گرم هر 4 تا 6 ساعت.
• بیماریهای انسدادی مزمن ریه در فاز حاد: خوراکی: 20 میلی گرم 3 تا 4 بار در روز، اسپری استنشاقی: 2 تا 3 پاف هر 3 تا 4 ساعت و حداکثر 12 پاف در روز. محلول استنشاقی: 10 تا 15 میلی گرم هر 4 تا 6 ساعت. بیماریهای انسدادی مزمن ریه در فاز نگهدارنده، خوراکی: 20 میلی گرم 3 تا 4 بار در روز، اسپری استنشاقی: 2 تا 3 پاف هر 3 تا 4 ساعت و حداکثر 12 پاف در روز. محلول استنشاقی: 10 تا 15 میلی گرم هر 4 تا 6 ساعت.
• کودکان: آسم حاد: نوزادان و کودکان: 0.5 تا 1 میلی گرم به ازای هر کیلوگرم وزن بدن نبولایزر شود. حداقل دوز 5 میلی گرم و حداکثر 15 میلی گرم است با فواصل 4 تا 6 ساعت.   کودکان زیر 2 سال: 0.4 میلی گرم به ازای هر کیلوگرم وزن بدن در هر دوز به صورت خوراکی در 3 یا 4 دوز روزانه. در نوزادان با فاصله 8 تا 12 ساعت مصرف شود. کودکان 2 تا 6 سال: 1.3 تا 2.6 میلی گرم به ازای هر کیلوگرم وزن بدن در هر روز به صورت خوراکی در 3 یا 4 دوز منقسم. کودکان 6 تا 9 سال: 10 میلی گرم 3 تا 4 بار در روز. کودکان 9 ساله و بزرگتر : 20 میلی گرم 3 تا 4 بار در روز. کودکان بزرگتر از 12 سال: اسپری استنشاقی: 2 تا 3 پاف هر 3 تا 4 ساعت و حداکثر 12 پاف در روز. نگهدارنده آسم: نوزادان و کودکان: 0.5  تا 1 میلی گرم به ازای هر کیلوگرم وزن بدن نبولایزر شود. حداقل دوز 5 میلی گرم و حداکثر 15 میلی گرم است با فواصل 4 تا 6 ساعت. کودکان زیر 2 سال: 0.4 میلی گرم به ازای هر کیلوگرم وزن بدن در هر دوز به صورت خوراکی در 3 یا 4 دوز روزانه. در نوزادان با فاصله 8 تا 12 ساعت مصرف شود. کودکان 2 تا 6 سال: 1.3 تا 2.6 میلی گرم به ازای هر کیلوگرم وزن بدن در هر روز به صورت خوراکی در 3 یا 4 دوز منقسم. کودکان 6 تا 9 سال: 10 میلی گرم 3 تا 4 بار در روز. کودکان 9 ساله و بزرگتر: 20 میلی گرم 3 تا 4 بار در روز. کودکان بزرگتر از 12 سال: اسپری استنشاقی: 2 تا 3 پاف هر 3 تا 4 ساعت و حداکثر 12 پاف در روز.
• فاز حاد بیماری های مزمن انسدادی ریه: نوزادان و کودکان: 0.5 تا 1 میلی گرم به ازای هر کیلوگرم وزن بدن نبولایزر شود. حداقل دوز 5 میلی گرم و حداکثر 15 میلی گرم است با فواصل 4 تا 6 ساعت. کودکان زیر 2 سال: 0.4 میلی گرم به ازای هر کیلوگرم وزن بدن در هر دوز به صورت خوراکی در 3 یا 4 دوز روزانه. در نوزادان با فاصله 8 تا 12 ساعت مصرف شود. کودکان 2 تا 6 سال: 1.3 تا 2.6 میلی گرم به ازای هر کیلوگرم وزن بدن در هر روز به صورت خوراکی در 3 یا 4 دوز منقسم. کودکان 6 تا 9 سال: 10 میلی گرم 3 تا 4 بار در روز. کودکان 9 ساله و بزرگتر: 20 میلی گرم 3 تا 4 بار در روز. کودکان بزرگتر از 12 سال: اسپری استنشاقی: 2 تا 3 پاف هر 3 تا 4 ساعت و حداکثر 12 پاف در روز.
• درمان نگهدارنده بیماریهای مزمن انسدادی ریه: نوزادان و کودکان: 0.5 تا 1 میلی گرم به ازای هر کیلوگرم وزن بدن نبولایزر شود. حداقل دوز 5 میلی گرم و حداکثر 15 میلی گرم است با فواصل 4 تا 6 ساعت. کودکان زیر 2 سال: 0.4 میلی گرم به ازای هر کیلوگرم وزن بدن در هر دوز به صورت خوراکی در 3 یا 4 دوز روزانه. در نوزادان با فاصله 8 تا 12 ساعت مصرف شود. کودکان 2 تا 6 سال: 1.3 تا 2.6 میلی گرم به ازای هر کیلوگرم وزن بدن در هر روز به صورت خوراکی در 3 یا 4 دوز منقسم. کودکان 6 تا 9 سال: 10 میلی گرم 3 تا 4 بار در روز. کودکان 9 ساله و بزرگتر : 20 میلی گرم 3 تا 4 بار در روز. کودکان بزرگتر از 12 سال : اسپری استنشاقی: 2 تا 3 پاف هر 3 تا 4 ساعت و حداکثر 12 پاف در روز.

عوارض جانبی دارو:

• اسهال , سردرد , استفراغ , سرگیجه , تپش قلب , لرزش , عصبانیت , بیخوابی , خستگی , تاکیکاردی , تشدید آسم.

تداخلات دارویی:

• دروسپیرنون , وندتانیب , دولاسترون , لووبونولول , دوفتیلید , بپریدیل , گرپافلوکساسین , هالوفانترین , کارتئولول , بداکیلین.

موارد منع مصرف:

• ازدیاد حساسیت به این دارو و ترکیبات آن، آریتمی قلبی , تاکیکاردی.

شرایط نگهداری:

• در مکانی خشک و خنک به دور از نور خورشید و دسترسی کودکان نگهداری شود.

نکات مهم:

• مصرف افراطی آئروسل های آدرنرژیک خطرناک است و مواردی از مرگ در اثر مصرف زیاد داروی متاپروترنول گزارش شده است اما مکانیسم دقیق آن مشخص نیست.
• در مواردی از مصرف متاپروترنول ارست قلبی نیز مشاهده شده است.
• انقباض برونش پارادوکسیکال با مصرف افراطی و چندباره ترکیبات سمپاتومیمتیک گزارش شده است.
• در صورت عدم پاسخگویی به دوز معمول دارو, با پزشک مشورت شود.
• با توجه به اینکه متاپروترنول یک داروی سمپاتومیمتیک است در افراد مبتلا به فشارخون بالا, اختلالات عروق کرونر, نارسایی احتقانی قلب , هایپرتیروئیدیسم و دیابت باید با احتیاط مصرف شود.
• در حساسیت مفرط به سمپاتومیمتیک ها با احتیاط فراوان مصرف شود.در صورت وجود هرکدام از موارد زیر قبل از مصرف دارو با پزشک مشورت شود: سابقه آلرژی به داروی متاپروترنول یا ترکیبات آن و آلرژی به سایر داروها و مواد غذایی وعلائمی که ایجاد شده است ( راش پوستی, کهیر, خارش, اشکال در تنفس, سرفه, ادم صورت و زبان)
• برای اطمینان از بی خطری دارو در موارد زیر با پزشک مشورت شود: اختلالات قلبی, فشارخون بالا, اختلالات ریتم قلب, صرع, سطح پایین پتاسیم در خون , دیابت و هایپرتیروئیدیسم.
• در خصوص اثرات داروی متاپروترنول روی جنین اطلاعات کافی در دسترس نیست و در صورت بارداری یا قصد باردار شدن حتما با پزشک مطرح شود.
• در خصوص ترشح داروی متاپروترنول در شیر اطلاعات کافی در دسترس نیست, برای مصرف دارو با پزشک مشورت شود و بر اساس سنجش سود و ضرر برای کودک و مادر تصمیم گیری شود.
• در خصوص مصرف متاپروترنول در کودکان زیر 6 سال اطلاعات کافی در دسترس نیست.
• برای اطمینان از عدم عوارض جانبی باید به صورت دوره ای بررسی های قفسه سینه تویط رادیوگرافی و سایر روش ها انجام شود.
• دارو باید در دمای اتاق و دور از رطوبت, گرما و نور نگهداری شود.
• در صورت فراموش کردن یک دوز داروی متاپروترنول باید بلافاصله استفاده شود ولی اگر تا دوز بعدی زمان زیادی باقی نیست از دوز فراموش شده صرف نظر شده و برنامه عادی مصرف دارو ادامه یابد و دوز دارو 2 برابر نشود.
• داروی متاپروترنول برای درمان اختلالاتی مانند آسم, برونشیت و آمفیزم استفاده می شود.