شناخت دارو: عبارت است از سیکلوفسفامید در درمان لوسمی لنفوبلاستیک حاد، لوسمی منوسیتیک حاد، میلوژنوس حاد، لوسمی گرانولوسیتیک مزمن، آدنوکارسینومای تخمدان، سرطان پستان، سرطان ریه، سرطان آندومتر، میلوملتیپل، انواع لنفوما و در تومور ویلمز به کار می رود و به عنوان داروی کمکی جهت کاهش فعالیت سیستم ایمنی بدن برای جلوگیری از پس زدن پیوند، سندرم نفورتیک، آرتریت روماتوئید و لوپوس اریتماتوز به کار می رود.

دسته دارویی:

• آنتی نئوپلاستیک

فارماکولوژی و مکانیسم اثر دارو:

• داروی سیکلوفسفامیدعمدتاً در کبد توسط سیستم اکسیداز میکروزومال چند‌کارکردی، به متابولیتهای آلکیل‌کننده فعال تبدیل می شود. این متابولیت ها با رشد سلول های بدخیم به سرعت در حال تکثیر، تداخل ایجاد می‌کند. تصور می‌شود که مکانیسم عمل شامل ایجاد اتصال بین دو رشته مولکولی DNA و نیز RNA و مهار ساخت پروتئین سلول تومور باشد.
• سیکلوفسفامیدیک ضد سرطان در طبقه عوامل آلکیل‌کننده است و برای درمان سرطان های مختلف بکار می رود. عوامل آلکیل کننده به دلیل توانایی خود برای اضافه کردن گروه های آلکیل به بسیاری از گروه های دارای الکترون منفی تحت شرایط حاضر در سلول، شناخته شده هستند. آنها رشد تومور را به وسیله وصل کردن بازهای گوانین به شاخه‌های مارپیچ  DNA، متوقف می‌کنند، مستقیماً به DNA حمله می‌کنند. این عمل سبب می‌شود که شاخه‌ها نتوانند از هم باز شده و جدا شوند. از آنجایی که این برای تکثیر DNA ضروری می‌باشد، سلول ها دیگر نمی‌توانند تقسیم شوند. علاوه بر این، این داروها متیل یا دیگر گروه های آلکیل را به مولکول ها، در جایی که به آن تعلق ندارند، اضافه می‌کنند و به نوبه خود استفاده صحیح خود را با جفت شدن با باز مهار و سبب رمزگذاری غلط DNA می‌شوند. عوامل آلکیل‌کننده، چرخه غیر اختصاصی سلول هستند. عوامل آلکیل‌کننده با سه مکانیسم متفاوت عمل می کنند که تمامی آنها نتایج نهایی یکسانی را سبب می شوند که اختلال در عملکرد DNA و نهایتاً مرگ سلول می باشد.
• سیکلوفسفامیدبخوبی از طریق دستگاه گوارش جذب می شود. پس از مصرف خوراکی، حداکثر غلظت خونی در عرض یک ساعت بدست می آید. به مقدار محدودی از سد خونی مغزی عبور می کند.
• حجم توزیع سیکلوفسفامید 30 الی 50 لیترمی باشد. 20% سیکلوفسفامید بدون تغییرات وابسته به دوز به پروتئین متصل می شود. متابولیسم سیکلوفسفامید کبدی است. 75% سیکلوفسفامید توسط ایزوفرم های سیتوکروم P450 فعال می شود. سیکلوفسفامید عمدتاً به صورت متابولیت ها دفع می‌شود. 10 الی 20% بدون تغییر از طریق ادرار دفع می‌شود و 4% به دنبال مصرف IV از صفرا دفع می‌شود. نیمه عمرداروی سیکلوفسفامید 3 الی 12 ساعت می باشد. کلیرانس کل بدن 63 ±6 L/kg. می باشد.

اشکال دارو:

• ویال تزریقی

مقدار مصرف صحیح:

• دوز معمول بزرگسالان برای بیماری های بدخیم: درون‌ وریدی: وقتی به تنهایی استفاده می شود، دوز اولیه برای بیماران فاقد نقایص خونی 40 تا 50 mg/kg معمولاً در دوزهای منقسم طی 2 تا 5 روز است. دوز نگهدارنده 10 تا 15 mg/kg ممکن است هر 7 تا 10 روز یا 3 تا 5 mg/kg دو بار در هفته تجویز شود. خوراکی: دوز معمول: دوز اولیه و نگهدارنده 1 تا 8mg/kg/day  دوز معمول بزرگسالان برای سرطان تخمدان برای استفاده در درمان سرطان اپی تلیال تخمدان 600 mg/m2 به صورت درون وریدی در روز اول درمان در ترکیب با کربوپلاتین یا سیس‌پلاتین  دوره هر 28 روز تکرار شود.
• دوز معمول کودکان برای بیماریهای بدخیم: درون‌ وریدی: وقتی به تنهایی استفاده می شود، دوز اولیه برای بیماران فاقد نقایص خونی 40 تا 50 mg/kg معمولاً در دوزهای منقسم طی 2 تا 5 روز است. دوز نگهدارنده10 تا 15 mg/kg ممکن است هر 7 تا 10 روز یا 3 تا 5 mg/kg دوبار در هفته تجویز شود. خوراکی: دوزمعمول: دوز اولیه و نگهدارنده 1 تا 8 mg/kg/day .
• دوز معمول کودکان برای سندروم نفروتیک دوز پیشنهادی: 5/2 تا 3 mg/kg/day به صورت خوراکی برای 60 تا 90 روز.

عوارض جانبی دارو:

• تهوع ، استفراغ، اسهال ، ضعف ، کاهش پلاکت خون ، کاهش نوتروفیل خون ، کاهش لکوسیت خون ، کم خونی ، سندروم استیون جانسون ، طاسی ، بی اشتهایی ، احساس ناخوشی ، درد ، نکروز توبولی کلیوی ، التهاب مجاری ادرارخونریزی دهنده ، التهاب کولون خونریزی دهنده.

تداخلات دارویی:

• بوپروپیون ، تراستوزوماب ، داکتینومایسین (اکتینو مایسین دی) ، سوکسینیل کولین ، فنوباربیتال، کلرامفنیکل ، کلوزاپین ، تیوتپا، لورلاتینیب ، واکسن مننگوکوک کنژوگه ، آدنوویروس نوع 4 و 7 زنده خوراکی ، لوپیناویر + ریتوناویر ، کاناپيديول.

موارد منع مصرف:

• ازدیاد حساسیت به این دارو و ترکیبات آن، کاهش شدید فعالیت مغز استخوان.

شرایط نگهداری:

• در مکانی خشک و خنک به دور از نور خورشید و دسترسی کودکان نگهداری شود.

نکات مهم:

• پیش از شروع درمان، تست بارداری در زنان متأهلی که در سنین باروری می باشند، الزامی است.
• پیش از دریافت دارو، داروهای ضد تهوع مناسب و مسنا برای بیمار تجویز گردد.
• شمارش افتراقی سلول های خونی (CBC with diff) و سطح پلاکت ها (به منظور ارزیابی سرکوب مغز استخوان) پایش شود.
• سطح BUN، کراتینین سرم و آنالیز ادرار (به منظور ارزیابی سمیت کلیوی) پایش گردد.
• سطح الکترولیت های سرم ارزیابی شود.
• بیمار از لحاظ بروز التهاب مثانه خونریزی دهنده، نکروز توبول کلیوی یا دیگر سمیت های ادراری/ کلیوی (خصوصاً در دوزهای بالا)، سمیت ریوی، سمیت قلبی و/ یا سمیت کبدی پایش شود.
• به بیمار گوشزد شود که در صورت بروز علایمی از قبیل عفونت، خونریزی (خصوصاً خون در ادرار)، تنفس دشوار و نارسایی کبدی (لتارژی، تیرگی ادرار، درد سمت راست بالای شکم، بی اشتهایی) را به سرعت گزارش کند.
• دیگر داروهای مصرفی بیمار، از لحاظ بروز تداخلات دارویی بررسی شود (به ویژه داروهای دخیل در تشدید یا طولانی شدن سمیت قلبی و کلیوی).
• برای جلوگیری از نشت دارو به بافت و بررسی واکنش های ناشی از انفوزیون، محل انفوزیون به دقت پایش شود.
• در اختلال عملکرد کلیوی یا کبدی نیاز به تنظیم دوز دارو وجود دارد.
• تنظیم دوز دارو در افراد با اضافه وزن، بر اساس وزن انجام گیرد.
• لازم است که در تمامی موارد مصرف دارو، بیمار به میزان کافی هیدراته شود.
• اهمیت هیدراته بودن (خصوصاً در مصرف خوراکی دارو) به بیمار گوشزد شود.
• اهمیت پایش های دوره ای برای ارزیابی بدخیمی های ثانویه به بیمار گوشزد شود.
• در صورت بروز خونریزی مصرف دارو باید قطع گردد.
• در صورت کاهش لکوسیت ها و پلاکت ها مصرف دارو باید قطع گردد تا سطح خونی آنه به حد قابل قبولی برسد و سپس می توان دارو را در صورت لزوم با مقدار کمتری تجویز نمود.
• بیمار باید برای جلوگیری از خطر عارضه کلیوی ناشی از افزایش اسید اوریک مایعات زیاد مصرف کند.