شناخت دارو: عبارت است از ریباویرین برای درمان هپاتیت C مزمن (HCV) به صورت خوراکی و در ترکیب با اینترفرون به کار می رود. همچنین ریباویرین در عفونت های شدید دستگاه تنفسی تحتانی(RSV)  کاربرد دارد.

دسته دارویی:

• متفرقه

فارماکولوژی و مکانیسم اثر دارو:

• ریباویرین آنالوگ خوراکیگوانوزین با اثر ضد ویروسی است. دارو احتمالاً باعث مهار سنتز DNA و RNA می‌شود RNA پلی مراز را مهار می‌کند، و در تشکیل پوشش پلی پپتیدی ویروس مداخله می‌کند.
• دارای اثر ضد ویروسی علیه انواع ویروس های RNA و DNA
• دارویریباویرین بعد از مصرف خوراکی به سرعت جذب بدن شده (زمان رسیدن به حداکثر غلظت 1.5ساعت) و توزیع میگردد، اما به دلیل پدیده عبور اول کبدی فراهمی زیستی آن حدود 50 درصد می باشد.
• دفع این دارو آهسته بوده و حدود 79 ساعت طول می کشد که این زمان بعد از مصرف چند دوز از دارو به حدود 298 ساعت افزایش می یابد.

اشکال دارو:

• قرص، کپسول، آمپول

مقدار مصرف صحیح:

• بزرگسالان: کپسول خوراکی در درمان همزمان با پگ اینترفرون آلفا 2 زیر 66 کیلوگرم: 400 میلیگرم دوبار در روز. بین 66 تا 80 کیلوگرم: 400 میلیگرم صبح ها و 600 میلیگرم بعداز ظهر 81 تا 105 کیلوگرم: 600 میلیگرم دوبار در روز بالای 105 کیلوگرم: 600میلیگرم صبح ها و 800 میلی گرم بعد از ظهر.
• کودکان: سه سال و بالاتر: همزمان با اینترفرون آلفا 2 15 میلی گرم به ازای هر کیلوگرم وزن بدن در دو دوز منقسم.

عوارض جانبی دارو:

• درد قفسه سینه و سرگیجه ، افسردگی ، اسهال ، خارش ، خشکی پوست ، افزایش وزن ، آنمی همولیتیک ، آنمی ، سختی تنفس ، سوء هاضمه و درد مفاصل و ماهیچه ها.

تداخلات دارویی:

• آزاتیوپرین ، مرکاپتوپورین ، بكساروتن/ داروی ضد سرطان ، دیدانوزین ، استاوودین ، آباکاویر ، فلوربتاپير F18.

موارد منع مصرف:

• بارداری، ازدیاد حساسیت به این دارو و ترکیبات آن.

شرایط نگهداری:

• در مکانی خشک و خنک به دور از نور خورشید و دسترسی کودکان نگهداری شود.

نکات مهم:

• انجام تست بارداری در زنان متأهلی که در سنین باروری می باشند و شریک جنسی مردان بیمار، پیش از شروع درمان، به صورت ماهانه در طول درمان و به مدت 6 ماه پس از قطع درمان، الزامی است و به بیمار گوشزد شود که استفاده از یک روش مناسب جلوگیری از بارداری ضروری می باشد.
• پیش از شروع درمان، انجام آزمایشات هماتولوژی و بیوشیمیایی برای سایر بیماران ضروری می باشد. همچنین در بزرگسالان، آزمایشات هماتولوژی در هفته های 2 و 4، آزمایشات بیوشیمیایی در هفته 4 انجام گیرد. در کودکان، آزمایشات هماتولوژی و بیوشیمیایی در هفته های 1، 3، 5، 8 و سپس هر 4 هفته تکرار شود.
• سطح سرمی HCV RNA، پیش از شروع درمان، در هفته های 12 و 24 درمان و 24 هفته پس از تکمیل دوره درمان پایش شود.
• الکتروکاردیوگرام بیمارانی که سابقه بیماری یا اختلالات قلبی دارند، پیش از شروع درمان و به صورت دوره ای در طول درمان به دقت ارزیابی شود.
• در بیماران مبتلا به بیماری های چشمی، معاینات چشم به صورت دوره ای انجام گیرد.
• معاینات دندانی صورت گیرد.
• وزن و سرعت رشد کودکان، در طول درمان و به صورت دوره ای پس از قطع درمان ارزیابی گردد.
• مقادیر پایه در ترکیب با اینترفرون آلفا در کارآزمایی بالینی بزرگسالان: تعداد پلاکت ها ≥ 90،000 در میلی متر مکعب (75،000 در میلی متر مکعب برای سیروز یا 70،000 در میلی متر مکعب برای HIV ، شمار مطلق نوتروفیل ها ≥ 1500 در میلی متر مکعب، هموگلوبین ≥ 12 گرم در دسی لیتر برای خانم ها و ≥ 13 گرم در دسی لیتر برای مردان 11 گرم در دسی لیتر برای زنان مبتلا به عفونت همزمان HIV و 12 گرم در دسی لیتر برای مردان مبتلا به عفونت همزمان HIV ، TSH و T4 در حد طبیعی یا کنترل شده، تعداد سلول های CD4+ ≥ 200 سلول در میکرولیتر یا 200 الی 100 سلول در میکرولیتر و HIV-1 RNA کمتر از 5000 نسخه در میلی لیتر در عفونت همزمان HIV )
• پیش از شروع درمان، سابقه حساسیت بیمار بررسی شود.
• شمارش افتراقی سلول های خونی (CBC with diff) و سطح پلاکت در ابتدای درمان (طی 12 هفته پیش از آغاز درمان)، هفته 2 و 4 درمان و سپس به صورت دوره ای ارزیابی شود.
• سطح کراتینین سرم، عملکرد کبدی (آلبومین، بیلی روبین تام و مستقیم، آلانین آمینوترانسفراز، آسپارتات آمینوترانسفراز و آلکالین فسفاتاز) در ابتدای درمان (طی 12 هفته پیش از آغاز درمان)، در هفته 4 درمان (یا در صورت نیاز بالینی) و سپس به صورت دوره ای پایش شود.
• ارزیابی سطح TSH در ابتدای درمان (طی 12 هفته پیش از آغاز درمان)، در هفته 4 درمان و سپس هر 12 هفته پایش شود.
• فیلتراسیون گلومرولی (GFR) در ابتدای درمان (طی 12 هفته پیش از آغاز درمان) و به صورت دوره ای در طول درمان ارزیابی شود.
• بیمار در ابتدای درمان (طی 12 هفته پیش از آغاز درمان) ارزیابی شود.
• ژنوتیپ، زیرگروه و لود ویروس HCV در ابتدای درمان (در هر زمان پیش از شروع درمان) پایش گردد. همچنین لازم است که میزان لود ویروس، در هفته 4 درمان ارزیابی شود و در صورت قابل اندازه گیری بودن آن، 2 هفته بعد مجدداً پایش گردد (هفته 6 درمان). 12 هفته پس از تکمیل دوره درمان، ارزیابی میزان لود ویروس تکرار شود.
• بیمار از لحاظ بروز علایم آنمی همولیتیک پایش گردد و به بیمار گوشزد شود که هرگونه عارضه (از قبیل عفونت، کبودی، خونریزی و راش) را به سرعت گزارش کند.
• لازم است که دیگر داروهای مصرفی بیمار بررسی شود تا در صورت نیاز، تنظیم دوز صورت گیرد یا از درمان جایگزین استفاده شود.
• در صورت مصرف همزمان با اینترفرون ها، میزان اینترفرون به طور ویژه پایش شود
• میزان پاسخ دهی درمان ارزیابی شود.
• اهمیت انجام معاینات چشمی و دندانی به بیمار گوشزد شود.