یبوست: عبارت است از یبوست به معنی حرکت آهسته مدفوع در روده فراخ است که قالباً همراه با مقدار زیادی مدفوع خشک و سخت در کولون نزولی است. یبوست مزاج یکی از بیماری های بسیار خطرناکی است که ام الامراض نامیده می شود به جرأت می توان گفت که ریشه بسیاری از بیماری ها، یبوست مزاج است. در بسیاری از مردم، یبوست خطری به همراه ندارد، اما گاهی شاید نشان دهنده یک بیماری زمینه ای باشد. امروزه يبوست يكي از مشكلات عديده مي باشد و گاهاً مقاوم به درمان بوده و بيماري هاي بسياري را مي تواند ايجاد كند. علل بسياري مي تواند يبوست ايجاد كند، اما يكي از علل مهم كه اكثراً از تشخيص پزشكان مخفي مي ماند يبوست ناشي از ورم روده كوچك و بزرگ است. كه براي درمان بايد ورم روده درمان شود و درمان مستقيم يبوست بدون توجه به علت آن زياد موثر نخواهد بود.

علائم:

1. نفخ شکم
2. سفتی مدفوع
3. حرکات کم روده
4. زور زدن به هنگام اجابت مزاج
5. مدفوع سفت، بزرگ و یا تکه تکه.
6. درد یا خونریزی به هنگام اجابت مزاج
7. فشار و زور زدن زیاد برای اجابت مزاج.
8. مشکل در حرکت روده (تلاش برای دفع)
9. دیر به دیر به توالت رفتن برای اجابت مزاج (نداشتن اجابت مزاج طی ۲۴ ساعت).
10. احساس عدم دفع کامل پس از اجابت مزاج و یا احساس عدم تخلیه کامل روده ها.
11. نیاز به کمک برای دفع مدفوع با استفاده از (فشار دادن شکم، انگشت با شیلنگ آب و…).

علت:

• کمردرد
• افسردگی
• قطع نخاع
• سوء هاضمه
• بیماری دیابت
• اختلالات اشتها
• کم کاری تیروئید
• اجابت مزاج نامنظم
• نارسایی مزمن کلیه
• استرس و اضطراب
• بیماری های پوستی
• شقاق و زخم مقعدی
• تومور و سرطان روده
• زیاد شدن کلسیم خون
• استفاده مداوم از آب یخ.
• اوره و کلسیم بالای خون
• ناکافی بودن نوشیدن مایعات
• عدم رعایت آداب غذا خوردن.
• استفاده بیش از حد از مسهل ها
• نوشیدن مداوم چای در طول روز.
• سرطان روده بزرگ یا راست روده
• مقاومت در برابر احساس دفع مدفوع
• اشکال در چاکراه ها و خشکی در مزاج
• بیماری های مرتبط به عضلات کف لگن
• سندرم روده تحریک پذیر (کولیت عصبی)
• ریزش ترشحات سینوس داخل معده و روده
• داروهای ضد اسید که کلسیم یا آلومینیوم دارند
• استفاده نکردن از سبزیجات، میوه جات و سالاد.
• مصرف مواد مخدر و هم چنین ترامادول و متادون
• تمایل به مصرف ادویه جات تیز و تند و نمک زیاد.
• خوردن فرآورده های حیوانی از قبیل گوشت و مرغ.
• کاهش تمایل به مصرف میوه جات و سبزیجات تازه.
• پیاده روی روزانه بیش از حد یا عرق کردن بیش از حد.
• نوشیدن انواع مایعات مضر، از قبیل آب یخ، نوشابه، دوغ و …
• نداشتن تحرک و فعالیت های فیزیکی و نشستن بیش از حد.
• مهار رفلکس های طبیعی روده که هنگام اجابت ایجاد می شود.
• کم کاری غده تیروئید: (چون سوخت و ساز بدن را کم می کند).
• اختلالات مغزی و عدم پیام مناسب جهت حرکات دودی روده ها.
• بی نظمی در غذا خوردن، تند غذا خوردن و خوب نجویدن غذاهای روزمره.
• بیماری های مغز و اعصاب مانند: (پارکینسون، آماس، آسیب نخاعی، سکته مغزی، ام اس و …)
• استفاده از ماست همراه غذا که برای بسیاری از افراد به صورت یک عادت غذایی در آمده است.
• برخی داروها، به ویژه داروهای ضد درد مانند مواد مخدر، داروهای ضد افسردگی و قرص آهن.
• مصرف زیاد گوشت، لبنیات زیاد، غذاهای سرخ شده، ماکارونی، نان بدون سبوس، برنج، ماست و…
• استفاده بیش از حد از مواد غذایی نشاسته ای که موجب عدم تحریک روده بزرگ یا کولون می شود.
• استفاده مرتب از مواد غذایی و تنقلات در طول روز که باعث اختلال در کار سیستم گوارش می شود.
• دفع زیاد مایعات از بدن توسط کلیه ها به صورت هوشمندانه به واسطه سمی شدن خون ناشی از غلبه سودا.
• مسافرت: به طور متوسط افراد در مسافرت به نسبت فعالیتی که دارند کمتر از مایعات استفاده می کنند. بنابراین دچار یبوست می شوند.
• دلایل زیادی برای ایجاد یبوست وجود دارد. یبوست می تواند از خشکی یا از بلغم و … باشد.
• حاملگی و بارداری: تغییر میزان هورمون ها، فشرده شدن رحم و کاهش مایعات بدن از دلایل ایجاد یبوست در حاملگی محسوب می گردند.
• ناکافی بودن فیبر در رژیم غذایی. فیبر باعث حجیم شدن مدفوع و نگهداری آب در آن می شود و به این ترتیب مدفوع نرم و به راحتی دفع می شود.
• افزایش سن: کاهش سرعت سوخت و ساز بدن در سن بالا، کاهش فعالیت روده ها و کم شدن فعالیت های بدنی، از جمله عوامل یبوست در پیری محسوب می گردد.
• تنبلی و عدم تحرک: در غلبه سودا فرد دچار ضعف، بی حالی و بی حسی اندام ها می گردد و از تحرک خوبی برخوردار نیست. عدم فعالیت بدنی یکی از دلایل سفتی و تکه تکه شدن مدفوع است.
• کاهش تمایل به مصرف مایعات: کمبود آب بدن یکی از دلایل بروز این مشکل است که در غلبه سودا به وجود می آید، زیرا چنانچه بدن با کم آبی مواجه شود، هرجا که آب بیاید آن را باز جذب می کند حتی از روده ها.
• اختلالات هورمونی: در غلبه سودا ترشح هورمون ها دچار اختلال شده و اندام ها و سیستم گوارش کار خود را به خوبی انجام نمی دهند به طور مثال: هورمون سکرتین که مسئول هضم غذا است به خوبی ترشح نمی شود. غذایی که به خوبی هضم نشده باشد مدت زمان بیشتری در روده ها باقی می ماند و به صورت گلوله گلوله از بدن دفع می گردد.
• ضعف دستگاه گوارش: غلبه سودا باعث اسیدی شدن معده و ضعف عضلات آن می گردد بنابراین غذا به مدت بیشتری در دستگاه گوارش باقی می ماند. فاصله زمانی بین خوردن غذا و عبور از دستگاه گوارش و سپس دفع آن روی محتویات مدفوع تأثیر می گزارد. بنابراین اگر مواد بیش از حد در دستگاه گوارش باقی بمانند مایعات آن باز جذب شده و مدفوع سخت و خشک می گردد.
• عدم تمایل به غذاهای سالم: در غلبه سودا شخص به دلیل انقباض منافذ حس چشایی، بیشتر تمایل به غذاهای پرمزه مثل غذاهای سرخ شده، شیرینی جات، غذاهای پرادویه، نمک زیاد و … پیدا می کند و از غذاهای پرفیبر مانند سبزیجات، میوه جات، حبوبات و… به دلیل کاهش حس چشایی لذت نبرده و کمتر استفاده می کند و اگر هم استفاده کند آن را سرخ کرده و هضم آن را برای دستگاه گوارش سخت می کند.
• سفت و سخت شدن روده ها: آهن و املاح تخریب شده داخل عروق ناشی از غلبه سودا باعث سختی و شکنندگی دیواره روده ها شده و حرکات دودی شکل آن را کند می کند همچنین با مواد غذایی موجود در روده ها ترکیب شده و رطوبت آن را نیز کم می کند و باعث توقف بیش از حد و ساطع شدن کارهای بدبو و خطرناک می گردد. قوام مدفوع هنگامی که رطوبت خود را از دست می دهد بریده بریده می شود.
• نخوردن غذا به اندازه کافی (گاهاً افراد غذا به اندازه کافی مصرف نمیکنند و از طرفی دفعی هم ندارند و در تصورشان چون دفع ندارند فکر می کنند دچار یبوست شده اند به تعبیر طبیبان طب سنتی هر شخص به ازای هر یک وعده غذا می بایست یک وعده اجابت مزاج داشته باشید).
• علت یبوست هنگام غلبه صفرا: هرگاه حرارت در کبد افزایش پیدا کند، کبد برای رفع این حرارت اقدام به جذب آب و مایعات از روده ها توسط عروق ماساریقا می کند و به این ترتیب خشکی روده ها پدید می آید و با کاهش عملکرد مناسب حرکات دودی شکل روده ها و تبخیر آب مدفوع به دلیل حرارت بالای بدن و کبد، شخص دچار یبوست خواهد شد.
• مصرف بعضی داروها: مثل داروهای ضد فشارخون بالا و برخی داروهای پایین آورنده چربی خون، مسکن های قوی، داروهای ضد افسردگی، آهن یا اسید فولیک، داروهای ضد اسید معده (که حاوی کلسیم و یا آلومینیوم هستند). استفاده بیش از حد از داروهای ضد یبوست باعث خشکی و تنبلی روده ها می گردد، حتی داروهای گیاهی).

عوامل افزایش دهنده خطر:

1. استرس
2. پشت میز نشینی و عدم تحرک
3. وجود یک بیماری که نیازمند استراحت کامل در رختخواب باشد.
4. مصرف بعضی از داروها، از جمله بلادونا، مسدود کننده های کانال کلسیم، مسدود کننده های بتا آدرنرژیک، ضد افسردگی های سه حلقه ای، مخدرها، آتروپین، آهن و داروهای ضد اسید.

پیشگیری:

• یک رژیم غذایی متعادل و پر از فیبر غذای داشته باشید. به طور منظم ورزش کنید. روزانه حدقل 8 لیوان آب بنوشید.

عواقب مورد انتظار:

• معمولاً با ورزش، رژیم غذایی و نوشیدن مایعات به اندازه کافی، خوب می شود.

عوارض احتمالی:

1. سردرد
2. کبد چرب
3. عفونت زنانه
4. یبوست مزمن
5. عفونت کلیه ها.
6. نفخ و التهاب روده
7. گرفتگی عروق قلب
8. کبودی اطراف چشم
9. بی حوصلگی و کسلی
10. عدم توانایی در دفع مدفوع.
11. افتادگی رحم یا راست روده
12. کم خونی و ضعف شدید بدنی.
13. کولیت اسپاستیک؛ انسداد روده
14. فتق به علت زور زدن بیش از حد
15. فیشر مقعد: (پاره شدن پوست مقعد)
16. پرولاپس رکتوم: (بیرون زدن روده از مقعد).
17. بواسیر یا هموروئید: (به دلیل تورم رگ های مقعدی).
18. انتقال گازهای سمی متساعد شده از روده به جریان خون.
19. وابستگی به مسهل ها (یعنی بدون آنها بیمار همواره یبوست دارد)

یبوست از دو جهت می تواند مورد برسی قرار گیرد:

1. سهولت دفع مدفوع است. یعنی فرد بدون اینکه در توالت معطل شود و با سختی مدفوع را دفع کند، اجابت مزاج کند. بعضی از افراد شاید در روز چندین بار به توالت جهت اجاب مزاج مراجعه می کنند؛ ولی نمی توانند تخلیه ای راحت داشته باشند.
2. فواصل دفع مدفوع، یعنی هر چند ساعت یکبار شما دفع مدفوع دارید؟ ابوعلی سینا معتقد است به ازای تناول هر وعده غذایی، فرد بایستی اجابت مزاج داشته باشد یعنی اگر سه وعده غذا در روز می خورید، می بایست سه بار دفع مدفوع داشته باشید. اما امروزه با توجه به تغییر الگوی زندگی مردم حداقل یکبار دفع مدفوع در شبانه روز الزامی است در غیر اینصورت فرد دچار یبوست شده و مدفوع در بدن او باقی می ماند و تمامی عوارض این تعلل متوجه بیمار می شود. هرچه این تعلل بیشتر شود، عوارض آن هم بیشتر می گردد.

تشخیص:

1. معاینه فیزیکی و گرفتن شرح حال از بیمار: در معاینه فیزیکی فشارخون، دمای بدن و ضربان قلب را اندازه گیری می کند، کم آبی بدن را مورد بررسی قرار می دهد، از استتوسکوپ برای گوش دادن به صداهای داخل شکم بیمار استفاده می کند، تورم، حساسیت به درد و وجود توده یا برآمدگی را در شکم او بررسی می کند و معاینه مقعدی انجام می دهد.
2. تست های آزمایشگاهی:پزشک ممکن است یک یا تعداد بیشتری از تست های زیر را برای بررسی نشانه های برخی بیماری ها و شرایط که موجب یبوست می شوند، توصیه کند: آزمایش خون می تواند نشانه های کم خونی، کم کاری تیروئید و بیماری سلیاک (حساسیت به گندم) را مشخص کند، آزمایش مدفوع وجود خون و نشانه های عفونت و التهاب را مشخص می کند و آزمایش ادرار می تواند نشان دهنده علائم بیماری هایی چون دیابت باشد.
3. آندوسکوپی: پزشک آندوسکوپی را برای بررسی داخل روده بزرگ انجام می دهد تا نشانه های مشکلاتی در مجاری گوارشی تحتانی را شناسایی کند. آندوسکوپی هایی که برای تشخیص یبوست انجام می شوند شامل کولونوسکوپی و سیگموئیدوسکوپی انعطاف پذیر هستند. در طول این دو تست، پزشک نمونه برداری نیز انجام می دهد. نمونه برداری روشی است که در آن مقدار کمی از بافت ناحیه مورد نظر برداشته شده و زیر میکروسکوپ مورد بررسی قرار می گیرد. پزشک می تواند نمونه برداری را برای مشاهده نشانه های سرطان یا سایر مشکلات انجام دهد.
4. تجزیه و تحلیل انتقال (ترانزیت) کولورکتال: پزشک از تست های عملکرد روده به نام تجزیه و تحلیل انتقال (ترانزیت) کولورکتال برای مشاهده نحوه حرکت مدفوع در کولون استفاده می کند.نشانگرهای رادیوپاگ تستی است که در آن پرتو ایکس برای دنبال کردن نشانگرهای رادیواکتیو در حالی که از مجاری گوارشی عبور می کنند، استفاده می کند. بیمار کپسول های دارای نشانگر را می بلعد که سه تا هفت روز بعد با مدفوع دفع خواهند شد. سینتی گرافی تستی برای تشخیص یبوست است که در آن فرد به همراه وعده غذایی خود دوز کمی از ماده رادیواکتیو را مصرف می کند. پزشک با استفاده از کامپیوترها و دوربین های مخصوص ماده را در حالی که از روده ها عبور می کند، دنبال می نماید.
5. سایر تست های عملکردی روده: پزشک همچنین از یک یا تعداد بیشتری از تست ها برای مشاهده نشانه های برخی بیماری ها و شرایط که موجب بروز یبوست می شوند استفاده می کند.دفکوگرافی استفاده از پرتو ایکس است که بر ناحیه اطراف مقعد و رکتوم تابانده می شود تا نحوه نگه داری و تخلیه مدفوع مورد بررسی قرار گیرد. مانومتری آنورکتال تستی است که در آن حساسیت رکتوم بیمار، نحوه عملکرد آن و نحوه عملکرد اسفنکترهای مقعد مورد بررسی قرار می گیرند. در تست دفع بالون یک بالون حاوی آب کوچک از رکتوم هل داده می شود تا وجود مشکل در خروج مدفوع بررسی گردد.

درمان طب نوین:

• تغییر در رژیم غذایی و افزایش سطح فعالیت بدنی آسان ترین و سریع ترین راه ها برای درمان و جلوگیری از یبوست است، برای درمان و جلوگیری از ابتلاء به یبوست لازم است تا تکنیک های زیر را به کار ببرید:
• غذاهای کم فیبر مانند گوشت، شیر، پنیر و غذاهای فرآوری شده را کاهش دهید.
• ماساژ دادن شکم به روش های خاص می تواند به تحریک حرکات روده کمک کند.
• هر روز مایعات فراوان بخورید البته توجه داشته باشید مایعات بدن قند و کافئین باشد.
• مصرف الکل و نوشیدنی های کافئین دار را که باعث کم آبی بدن می شوند محدود کنید.
• اگر تمایل به اجابت مزاج (دفع مدفوع) دارید، تأخیر نکنید، هرچه بیشتر صبر کنید، مدفوع شما سخت تر و سفت تر می شود.
• حالت خود را هنگام رفتن به توالت تنظیم کنید، اگر قوز کنید، پاها را بالا بیاورید یا به عقب خم شوید، دفع مدوفع راحت تر است.
• هر هفته حدود 150 دقیقه ورزش متوسط را در نظر داشته باشید (30 دقیقه در روز حداقل پنج بار در هفته را ورزش کنید)، پیاده روی، شنا یا دوچرخه سواری را امتحان کنید.
• در صورت نیاز مکمل های فیبر را به رژیم خود اضافه کنید، فقط به خاطر داشه باشید که مایعات زیادی بنوشید، زیرا مایعات به فیبر کمک می کند تا کارایی بیشتری داشته باشید.
• غذاهای غنی از فیبر را مانند رژیم های میوه و سبزیجات خام، غلات سبوس دار، لوبیا، آلو خشک را به رژیم غذایی خود اضافه کنید، میزان دریافت فیبر روزانه شما باید بین 20 تا 35 گرم باشد.
• از ملین ها به میزان کم استفاده کنید، ممکن است پزشک برای مدتی کوتاه ملین یا تنقیه را برای کمک به نرم شدن مدفوع تجویز کند، با گذشت بیش از دو هفته هرگز بدون مشورت با پزشک خود از داروهای ملین استفاده نکنید.

درمان طب سنتی:

• حذف کلیه ممنوعیات.
• رعایت آداب غذا خوردن.
• استفاده از نان سبوس دار.
• کاهش مصرف فرآورده های حیوانی.
• افزایش مصرف فرآورده های گیاهی.
• صبح ناشتا مقدار زیادی انگور بخورید.
• ننوشیدن مایعات، همراه غذاهای روزانه
• خوردن هفته ای دو بار سیرابی و شیردان.
• افزایش مصرف مایعات و میوه جات آبدار.
• استفاده نکردن از غذاهای ممنوعه و تبلیغی
• ورزش و نرمش خصوصاً حرکات دراز و نشست.
• استفاده نکردن از ماست همراه غذاهای روزمره.
• مصرف دمنوش (بابونه + آویشن) با انجیر خشک.
• از مصرف چربی و غذاهای تصفیه نشده پرهیز کنید.
• افزایش مصرف سبزیجات تازه همراه وعده های غذایی.
• زیاد ورزش کنید، حداقل نیم ساعت در روز پیاده روی کنید.
• از سبوس گندم که کارساز و بسیار ارزان است استفاده کنید.
• سه گرم ریوند چینی نرم شده را با عسل مخلوط کنید و بخورید.
• سنامکی را با انیسون و تخم گشنیز بجوشانید و آب آن را بنوشید.
• مصرف آب ولرم شب قبل از خواب و نیم ساعت قبل از صبحانه.
• هر شب قبل از خواب نصف شیشه روغن بادام شیرین میل کنید.
• سی گرم ترخون را در یک لیتر آب بجوشانید و آب آن را بخورید.
• یک لیتر آب هندوانه را با ۵۰ گرم شیرخشت مخلوط کنید و بخورید.
• با اسفناج، برگ چغندر، عدس و برنج آش بپزید و با آب غوره بخورید.
• شصت گرم کاهو را با یک لیتر آب بجوشانید و آب آن را مصرف کنید.
• روزانه دو تا سه لیوان شربت عسل و لیموترش تازه را خنک میل کنید.
• آلو واقعاً كارساز است، با خیساندن آن در آب می توان یبوست را رفع کرد.
• ده گرم تخم اسفناج را در یک فنجان آب جوش دم کنید و آب آن میل کنید.
• برگ و ریشه کاسنی را در یک لیوان آب جوش دم کنید و صبح ناشتا بنوشید.
• هر صبح و عصر ۱ مثقال گل گاوزبان را دم کنید و آب آن را شیرین و بنوشید.
• تنوع غذایی مناسب در رژیم غذایی، به خصوص استفاده از فرآورده های گیاهی.
• مصرف مواد ملین مانند: (انجیر ، زیتون، انگور، گلابی، آلوبخارا، اسفناج، بامیه و…)
• ده گرم کاکل ذرت را بجوشانید و آب آن را با یک لیوان شربت ساده مخلوط و بنوشید.
• اسفناج را بپذید و با روغن زیتون فراوان میل کنید برای درمان یبوست بسیار عالی است.
• ساعت 9 صبح و ساعت 7 عصر 2 قاشق غذاخوری روغن زیتون خالص و طبیعی میل کنید.
• مصرف روزانه چند لیوان شربت عسل و خاکشیر شسته شده و جوشیده (به آرامی میل شود).
• مصرف روزانه 150 سی سی آب گلابی به مدت 14 روز بسیار به رفع یبوست کمک می کند.
• یک کیلو هویج رنده شده را در یک لیتر آب بجوشانید، از صافی رد کنید و آب آن را بخورید.
• روغن کرچک شب ها قبل از خواب در ناف بچکانید و با چسب 5 سانتی روی موضع را ببندید.
• استفاده از سبزیجات و میوه جات و خصوصاً سالاد با لیموترش تازه و روغن زیتون فراوان قبل از غذا.
• با برنج، تره و جعفری آش تهیه کنید و بعد ۸ مثقال گل قند را داخل آن ریخته، بجوشانید و بخورید.
• داشتن نشاط و شادابی و استفاده از سالاد و سبزیجات فصل که عامل مهم پیشگیری از یبوست مزاج است.
• از مایعات زیاد استفاده کنید، سعی کنید که ۸ تا ۱۰ لیوان در روز آب گرم بنوشید (به غیر از افراد بلغمی مزاج).
• سه عدد انجیر خشک را تکه تکه کنید و با ۱۲ عدد کشمش در یک لیوان شیر بجوشانید و صبح ناشتا بخورید.
• گیاهان دارویی مسهل: انگور، اسفرزه، بادام، توت فرنگی، ختمی، زیتون، سنا، صبر زرد، کتان، کرچک، گون.
• استفاده از خیس شده آلو بخارا و انجیر (ترجیحاً داخل روغن زیتون یا گلاب)، صبح ناشتا و شب هنگام خواب.
• استفاده از چوب مسواک به مدت 10 دقیقه سه نوبت در روز و بعد از استفاده به هیچ عنوان دهان را نشویید.
• استفاده از مرباجات خام (مخلوط عسل با میوه جات) و جوانه گندم به جای نان (خوب جویده شود) در وعده صبحانه.
• استفاده از سوپ جو و یک عدد پاچه گوسفند و هویج، اسفناج و گشنیز و آلوبخارا، با لیموترش تازه و روغن زیتون فراوان.
• خوب جویدن غذا (هر لقمه 64 بار) که موجب تولید سه عامل مهم ضد یبوست (موسین، لیزوزیم و آنزیم آلفا آمیلاز) می شود.
• نرمش و ورزش مناسب در طول روز و یا پیاده روی که به تحریک روده بزرگ کمک می کند و موجب اجابت مزاج می شود.
• نصف استکان روغن بادام شیرین + یک لیوان شیر محلی تازه + مقداری نبات حرارت دهید و شب قبل از خواب میل کنید.
• کاهو، کرفس، هویج و گل کلم خام را ریز کنید بعد آب گوجه فرنگی خام به آن اضافه کنید، همراه با غذاهای خود بخورید.
• با ۸ مثقال ترشک، ۴ مثقال کاهو، ۴ مثقال پوارو، ۴ مثقال کاسنی زرد، ۱ مثقال کره و ۱ لیتر آب بدون نمک سوپ بپزید و بخورید.
• از ملین های محرک مثل پوست نوعی گیاهان، بیزاکودیل و روغن کرچک و… که باعث تحریک روده می شود پرهیز کنید.
• از غذاهای الیافی زیاد استفاده کنید از قبیل سبزی های تازه، میوه، سیب زمینی، سبوس، غلات و گردو و امثال آن که مغزدار هستند.
• هشت گرم صمغ عربی، ۳۰ گرم روغن کرچک، ۳۰ گرم روغن بادام شیرین، ۳۰ گرم شربت ساده را با آب جوش مخلوط و بخورید.
• مقداری شیرخشت و ترنجبین را شیره کش کنید بعد با روغن بادام شیرین مخلوط و شب ها هنگام خواب مقداری از آن را میل کنید.
• هنگام احساس مدفوع آن را به تعویق نیندازید، چون هرچه بیشتر در روده بماند آب بیشتری از دست می دهد و مشکل در دفع ایجاد می کند.
• شربت ریوند یا شربت انجیر یا تمرهندی حل کرده در سکنجبین یا هر شب ۵ عدد آلوچه ای که قبلاً در آب جوش خیسانده شده باشد مصرف کنید.
• نوشیدن روزی شش لیوان آب نسبتاً گرم، نیم ساعت قبل و دو نیم ساعت بعد از غذا که روده بزرگ را تحریک می کند و اجابت مزاج انجام می شود.
• هلیله سیاه ریز و سفت را تمیز کرده ۲۰۰ گرم آن را کوبیده بعد هر شب به مدت چهل شب پنج گرم آن را روی زبان بریزید و فوراً رو آن آب گرم بخورید.
• سی گرم برگ گیلاس را در یک لیتر شیر گرم ریخته و ۲۰ دقیقه دم کنید بعد آب آن را صاف و شیرین کرده و روزی سه فنجان در طول روز کم کم بنوشید.
• پنجاه گرم چغندر را در ۱ لیتر آب بپزید و آب آن را بنوشید. پانزده گرم تخم رازیانه را در ۱ لیتر آب جوش دم کنید و با هر غذا یک فنجان آب آن را بنوشید.
• انجیر 200 گرم + گل بنفشه 15 گرم + ریشه شیرین بیان 20 گرم + مویز 40 دانه همه را جوشانده و صاف کنید و شب هنگام خواب یک استکان میل کنید.
• پودر شیرین بیان ۲۰ گرم، گل بنفشه ۱۵ گرم، مویز ۱۰۰ گرم و انجیر خشک ۲۰۰ گرم همه را بجوشانید و هر شب هنگام خواب یک فنجان از آب آن را بنوشید.
• بیست گرم برگ یا گل همیشه بهار تازه را در یک لیتر آب جوش ۲۰ دقیقه دم کنید بعد آب آن را صاف و با عسل شیرین سازید، بعد از هر غذا یک فنجان بنوشید.
• پنجاه گرم ریشه شیرین بیان را تکه تکه کرده و در یک لیتر آب ۵ دقیقه بجوشانید بعد ۱۲ دقیقه دم کنید و شب موقع خواب و صبح ناشتا هر بار یک فنجان بنوشید.
• گل محمدی، زنیان و بادیان از هر کدام ۲ مثقال، فلفل سیاه نرم شش نخود، کشمش سبز ۷۰ گرم و ماست ۴۰۰ گرم همه را مخلوط کنید و با نان به جای ناهار بخورید.
• کشمش سرشار از فیبر است. بدن انسان نمی‌ تواند فیبر را هضم کند، بنابراین فیبر بر حجم مدفوع می‌افزاید و باعث می‌شود در مجاری گوارش حرکت آسان‌تر داشته باشد.
• گل محمدی + فلوس + افسنطین + گل خطمی + برگ سنا را به یک اندازه ترکیب کنید و یک بار در روز این ترکیب را داخل ماست یا آب جوش بریزید و میل کنید.
• یک لیوان آب + 5 عدد خرما بدون هسته + 5 عدد آلوی بدون هسته را در ظرفی ریخته و حرارت دهید و 5 الی 6 قاشق غذاخوری نیم ساعت قبل از صبحانه میل کنید.
• پوست هلیله زرد + گل محمدی + صبر زرد + هلیله سیاه + مصطکی + مقل ازرق همه را به یک نسبت ترکیب و پودر کنید و با آب تره مخلوط کنید و به صورت نخود درآورید و روزی دو مرتبه به اندازه یک نخود بعد از صبحانه و شام میل کنید.
• مقل ازرق 20 گرم + برگ سنا 12 گرم + تخم اسفناج 20 گرم + پوست هلیله زرد 10 گرم + پره های داخل فلوس 15 گرم همه را مخلوط و آسیاب کنید و با عسل حب های کوچک درست کنید یا درون کپسول خالی بریزید و هر شب دو عدد میل کنید.
• هلیله سیاه 50 + پره های فلوس 50 گرم + اسفرزه 50 گرم + پودر شیرین بیان 20 گرم + گل محمدی 20 گرم + بارهنگ 50 شب اول یک قاشق غذاخوری از این ترکیب را در یک لیوان آب جوش به مدت 30 دقیقه قرار دهید سپس جرعه جرعه میل کنید و شب های بعد یک قاشق مرباخوری تا برطرف شدن رفع یبوست.
• ‍اگر مشکل یبوست دارید صبح چند قاشق روغن زیتون را با یک لیموی تازه بصورت ناشتا بخورید. این کار باعث برطرف شدن مشکل یبوست شستشوی معده و تقویت کیسه صفرا می شود.
• دمنوش بذرهای ملین مانند: بالنگو، خاکشیر و قدومه (ترجیحاً نیم ساعت قبل از وعده های غذایی و خصوصاً یک ساعت قبل از ناشتا. در صورت نفخ شکم اضافه کردن آویشن به موارد فوق).
• گل بنفشه 25 گرم + ریشه شیرین بیان 25 گرم + تخم شنبلیله 25 گرم + گل پنیرک 15 گرم + مخلصه 10 گرم در دو لیوان آب بجوشانید و شب هنگام خواب یک قاشق غذاخوری میل کنید.
• افرادی که بیماری دیابت دارند و همچنین دچار یبوست نیز هستند برای رفع یبوستشان 1 یک گرم برگ گردو مانند چاي دم کرده ميل کنند. همچنین ايارج فيقرا 4 کپسول بعد از هر غذا بخورند.
• بنفشه + برگ سنا + گل محمدی از هر کدام 15 گرم ترکیب و پودر کنید و با دو لیوان آب بجوشانید تا یک لیوان باقی بماند با عسل شیرین کرده و میل کنید در صورت درد معده کمی عرق نعناع میل کنید.
• 10 گرم برگ بادرنجبویه را در یک لیوان بجوشانید و با یک قاشق پودر گل سرخ و یک قاشق روغن زیتون یک شربت غلیظ درست کرده و روزی یک استکان میل کنید. یبوست را از بین می‌برد و تقویت کننده دستگاه گوارش می‌باشد.
• مبتلایان به یبوست می بایست از غذاهای سبزیجات و میوه های پخته استفاده نمایند و ساده ترین راه حل برای درمان مقداری آلوچه خشک را در شکر قرمز پخته هسته هایش را جدا کنید و به حالت مربا شب هنگام یک قاشق غذاخوری میل کنید.
• خود را به یک وقت مشخص در روز برای اجابت مزاج عادت دهید. بهترین موقع معمولاً در عرض یک ساعت پس از صبحانه است. به هنگم اجابت مزاج عجله نکنید. حداقل 10 دقیقه بنشینید، بدون توجه به این که اجابت مزاج انجام گرفته است یا خیر.
• شما بهتر است اول امتحان کنید و بفهمید که علت ثقل و یبوست معده از رطوبت و سردی است یا از گرمی و حرارت. برای این کار توجه و تمرکز کنید که قبل از آن، چه غذاهایی مصرف شده است و پی ببرید که ثقیلی معده از کدام است تا زودتر و بهتر بتوانید به علاج آن بپزدازید.
• گل سرخ 20 گرم + گل پنیرک 25 گرم + گل بنفشه 20 گرم + رازیانه 10 گرم + تخم گشنیز 10 گرم + سنا 20 گرم + ریشه شیرین بیان 20 گرم + سپستان 10 گرم + شکر سرخ 50 گرم، تمام این داروها را با هم کوبیده سپس یک قاشق مرباخوری از آن را به هنگام صبح، ظهر و شب با آب میل کنید.
• دو قاشق چایخوری سنای مکی را با یک قاشق گل سرخ یا گل محمدی در یک لیوان آب جوش بریزید، ۱۰ دقیقه دم بکشد، سپس آن را صاف کرده و بنوشید، البته هر سه روز یک بار، یک لیوان استفاده کنید. (باید توجه داشته باشید که خوردن دمکرده سنای مکی پشت سر هم، یبوست شدید می آورد).
• آلوچه خشک 250 گرم + سنا 20 گرم + انجیر 250 گرم + شیرین بیان 30 گرم + گل بنفشه 15 گرم + تخم شنبلیله 35 گرم، آلوچه خشک و انجیر را بپذید و مابقی دارو را با هم بکوبید و همه را با هم مخلوط می کنید و حرارت می دهیم تا به صورت کمپوت در بیاید و قبل از غذا یک قاشق غذاخوری میل کنید.
• وانی را پر از آب سرد کرده و تمام بدن را بدون پاها در آن بگذارید. به مدت ۵ تا ۳۰ دقیقه در آن بشینید و با حوله تر ملایم شکم خود را ماساژ دهید. پس از بیرون آمدن خود را کاملاً با حوله خشک و در بستر استراحت کنید.
• پوست یک عدد پرتقال یا نارنج تازه را بجوشانید و آب جوشانده آن را دور بریزید. در ظرفی ۲۰ گرم قند یا شکر و یک لیتر آب بریزید. پوسته ها را در آن قرار دهید و پس از ۲۰ دقیقه جوشاندن بگذارید تا سرد شود و قبل از صبحانه آب آن را بخورید.
• پودر شیرین بیان، گل بنفشه و تخم شنبلیله از هر کدام ۵۰ گرم، گل پنیرک ۳۰ گرم، مخلصه ۱۵ گرم همه را مخلوط کنید و هر شب یک قاشق غذاخوری از آن را در یک و نیم لیوان آب به اندازه ای بجوشانید تا حدود یک لیوان آب بماند سپس آن را صاف و شیرین کرده و میل کنید.
• 10 گرم پرک هاي فلوس (25 گرم فلوس) را داخل يک ليوان آب جوش ريخته تا 10 دقيقه بماند. چندين بار به هم زده تا آب کاملا سياه شود سپس از پارچه دولا رد کرده 20 گرم روغن بادام شيرين اضافه و شب هنگام خواب ميل شود. (لازم به ذکر است که زمان مصرف 3 ساعت از مصرف شام گذشته باشد وگرنه مقييء خواهد بود).
• تعداد ۷ الی ۱۰ عدد انجیر خشک را شب در مخلوط آب جوشیده شده ولرم و مقداری گلاب بخسانید و فردای صبح انجیرها را به همراه ابی که در آن خیس خورده در مخلوط کن بریزید و ۲ قاشق غذاخوری روغن زیتون و یک قاشق غذاخوری تخم شربتی بریزید اجازه دهید تخم شربتی لعاب بیاندازد سپس این ترکیب را به جای صبحانه میل کنید.
• مخلصه، شاه تره، افسنطين، بادرنجبویه، گل نیلوفر، پرسیاوش، تاجریزی، تخم کاسنی، تخم گشنیز، گل پنیرک، گل بنفشه، کاکنج، سنامکی، گل محمدی و ریوند چینی از هر کدام ۲ مثقال نیمکوب کرده و ۱۰ قسمت کنید. هر روز یک قسمت آن را جوشانده و صاف کنید، نیمی از آن را صبح و نیم دیگرش را عصر همان روز میل کنید.
• آلو + آلوچه خشک + تمر هندی + انجیر خشک از هر کدام 100 گرم تهیه کنید و در آب بجوشانید وقتی کاملاً جوشید دانه هایش را جدا کنید و گل محمدی + گل خطمی + تخم اسفناج + سنا + رازیانه از هر کدام 35 گرم تهیه کنید و پودر کنید و با ترکیبات قبلی مخلوط کنید و روزی سه قاشق غذاخوری از این ترکیب میل کنید این ترکیب بسیار مجرب است.
• گل محمدی ۱۰ گرم، گل گاوزبان، گل خطمی، گل بنفشه و تاجریزی از هر کدام ۲۰ گرم، مویز و تمرهندی از هر کدام ۱۰۰ گرم، انجیر خشک ۵۰۰ گرم همه را بجوشانید بعد آب آن را صاف و با شکر مجدداً روی آتش ملایم بجوشانید تا قوام آید سپس گل قند و ترنجبین از هر کدام ۵۰ گرم و شیرخشت ۳۰ گرم در آن شربت حل کنید و روزی سه قاشق غذاخوری از آن را میل کنید.
• سنامکی، گل گاوزبان، تاجریزی و تخم ختمی از هر کدام ۱۰ گرم، گل محمدی و گل بنفشه از هر کدام ۱۵ گرم، عناب ۳۰ گرم، مویز ۱۰۰ گرم و آلوچه ۲۵۰ گرم همه را بجوشانید بعد آب آن را صاف کنید، با ۲۵۰ گرم شکر مجدداً بجوشانید تا به صورت شربت درآید. سپس ۲۵ گرم شیرخشت و ۵۰ گرم ترنجبین شیره کش شده را در آن حل کنید و روزی سه قاشق غذاخوری از آن را میل کنید.
• تمر هندی و انجیر خشک از هر کدام ۲۰۰ گرم، آلوچه خشک و شکر از هر کدام ۲۵۰ گرم همه را مخلوط کنید و بپزید تا به صورت مربا درآید سپس گل نیلوفر ۱۰ گرم و گل بنفشه ۲۰ گرم هر دو را نرم بکوبید و با مرباها مخلوط کنید. هر شب هنگام خواب یک قاشق غذاخوری میل کنید و اگر باز یبوست مقاوم بود و رفع نشد ۱۰ گرم مغز فلوس را نرم بسایید و با مرباها مخلوط کنید و ادامه دهید.
• گل سرخ 5 گرم + گل گاوزبان 10 گرم + تخم ختمی 10 گرم + گل بنفشه 10 گرم + تاج ریزی 10 گرم + مویز 40 دانه + انجیر 200 گرم + تمر هندی 100 گرم همه را جوشانده و با شکر به قوام بیاورید و در روغن بادام شیرین حل می کنید به هرماه 25 گرم شیر خشک و 25 گرم ترنجبین و شیره کش کنید (درون کیسه ای قرار دهید و فشار دهید تا اسارش خارج شود) و موقع خواب یک قاشق غذاخوری میل کنید.
• درمان یبوست به عنوان یک عامل خشکی مغز، یبوست که یکی از عوامل موثر در خشکی مغز محسوب می‌شود را می‌توان با مصرف خاکشیر، خیسانده شده انجیر و روغن زیتون درمان کرد. با توجه به این موضوع که لبنیات دارای طبع سرد و‌ تر هستند، بنابراین نمی توان برای همه افراد و درمان خشکی مغز تجویز کرد. اگر شیر با خرما، عسل و یا زعفران مورد استفاده قرار بگیرد، در درمان خشکی مغز مفید خواهند بود.
• بیماری که یبوست دارد، باید پرهیز کند از کشک غلیظ، ماست چکیده، اسانس های شیمایی، آبمیوه های شیمیایی، نوشابه های گازدار، بستنی های صنعتی و …، موز، نان سفید، نان ساندویچی، آرد سفید، هسته انار، کم تحرکی، کمبود آب بدن، ماکارونی، برنج سفید، شیر داغ، شکر شیمیایی، سینه مرغ، اضافه وزن، تفاله سیب، تفاله به، پنیر به تنهایی خوردن، نگهداری مدفوع و همچنین نباید بیماری های زمینه ای داشته باشد مانند: اسپاسم عصبی روده، تنبلی و کندی حرکات دودی شکل روده، افتادگی رکتوم (راست روده)، حالت تلسکوپی شدن رود آنال، لجن صفراوی.
• اگر یبوست 4 الی 3 روز ادامه پیدا کند، می توانید از تنقیه یک بار مصرف برای رفع موقتی آن استفاده کنید. اگر مایل نیستید از محصولات تنقیه تجاری استفاده کنید، می توانید این کار را بکنید: یک حصیر یا کفی را در وان یا کف حمام پهن کنید؛ یک کیسه تنقیه را با آب ولرم پر کنید؛ کیسه تنقیه را طوری آویزان کنید که ارتفاع آن بیشتر از 75 سانتی متر از کف حمام نباشد؛ به پهلوی چپ، روی حصیر یا کفی دراز بکشید؛ نوک تنقیه را به ملایمت در مقعد فرو کنید؛ اجازه دهید آب به آهستگی وارد شود. اگر احساس ناراحتی کردید، جریان آب را موقتاً قطع کنید تا درد بطرف شود. سپس جریان آب را دوباره برقرار سازید؛ اجازه دهید حدود یک لیتر آب وارد شود؛ اجازه دهید مایع بماند تا زمانی که احسا ناراحتی کنید، سپس برای اجابت مزاج بنشینید.
• از خوراکی هایی که ضد یبوست است بیشتر استفاده کنید مانند انگور، انگور با پرتقال، انگور با توت فرنگی، انگور با گیلاس، انجیر خشک، انجیر آب انداخته، مربای انجیر،کمپوت انجیر، سیب درختی با پوست، گیلاس، آب هویج صبح ناشتا، خربزه، برگه زردآلوی خیسانده، آلوی خشک، ذرت، گلابی، پرتقال با آلو، پرتقال با زردآلو، پرتقال با خربزه، پرتقال با گلابی، کاهو، شاه توت صبح ناشتا، کرفس، کلم، کلم قمری، گوجه فرنگی، میوه های ترش، تره، شوید، خاکشیر جوشیده، ترخون، اسفناج، تخم ترشک، دم کرده تمرهندی، قلقاسی، لعاب به دانه، عسل، روغن زیتون. در ضمن از خوراکی هایی که ایجاد یبوست می کند پرهیز کنید مانند لوبیا، برنج، بیسکویت، خردل، نان سفید، الكل، ادویه جات، سیب زمینی سرخ شده، چیپس، ماکارونی، شیرینی های قنادی، شکلات، موز، شاه بلوط بو داده، خرمالو، تخم مرغ، خامه، پنیر مانده، کنسروها، انواع ساندویچ و پیتزا، شیر جوشانده شده، گوشت خرگوش، ماهی های بزرگ، ضمناً بد جویدن غذا نیز ایجاد یبوست خواهد کرد.
• حذف تمام موارد ممنوعه: چای (سیاه و سبز) – قهوه – نسکافه – سوسیس – کالباس – پیتزا – تمام غذاهای ساندویجی – غداهای سرخ شده – انواع کنسروی جات – انواع کمپوتها – مرغ و تخم مرغ بازاری – گوشت تمام حیوانات پرورشی – برنج خارجی – انواع سس های بازاری – سایر نوشیدنیهای گازدار – غذای رستوران ها – شیرینی جات بازاری – هله هولههای بازاری – چیپس – پفک – شکلات (على الخصوص شکلاتهای نرم) – کیک – بیسکوئیت – آدامس – یخمک – ماکارونی – لازانیا – لبنیات پاستوریزه – غذاهای زودپز شده – هر روز گوشت(قرمز یا سفید) خوردن – ترشی جات سرکه (لیته) – ریزه خواری(مدام چیزی خوردن) – با استرس غذا خوردن – عداهای مانده و بیات – غذاهای نمک سود(مانند: خیارشور – ماهی دودی – ماهی شور و…) – نمک زیاد – فلفل زیاد – آب تگری و یخ – تمام فست فودها و غذاهای آمادهی بازاری- غذاهای فریز شده(بیش از ده روز) – غذاهای پخته شده در ماکروفر (MICRO WAVE) – کلیهی مواد غذایی بسته بندی شدهی بازاری که دارای نگه دارنده هستند – میوه جات کال و نارس – شیر گاو به مقدار زیاد – کشک و پنیر کهنه – قره قوروت – ماءالجبن(آب پنیر) – استفادهی چند نوع غذا با هم – قند و شکر به مقدار زیاد – مصرف ماست به مقدار زیاد و هر روز خصوصاً همراه غذاهای دیگر – رنگ های مجاز اضافه شده به مواد غذایی – جوش شیرین – استفاده از سموم حشره کش(اسپری، بودر و..) – استفادهی زیاد از موبایل – پرخوری – پرخوابی – کم خوابی – نداشتن نظم در خواب و خوراک – عدم رعایت بهداشت فردی – گرم و سرد شدن – استفاده از رنگ مو – زیاده روی در مصرف مواد آرایشی – استعمال دخانیات(سیگار، قلیان، تریاک و…) – زیاده روی در مصرف داروهای شیمیایی – مصرف میوه جات بعد از غذاهای گوشتی – مصرف غذاهای با هم ناسازگار(مثل شیرموز، فرآوردههای کنجدی با لبنیات و…) – مصرف همزمان لبنیات و غذاهای گیاهی سرشار از آهن مانند:(زرشک، آلو، عدس، پسته، اسفناج، آلوبخارا، آلبالو و…) – دیروقت غذا خوردن(خصوصاً غذاهای پخته، چرب و پرحجم) – دیروقت خوابیدن – زندگی در مکانهای با آلودگی صوتی زیاد – زندگی در شهرهای شلوغ با هوای آلوده – هر روز برنج خوردن(حتی ایرانی) – نان بدون سبوس – نان فتیر و ور نیامده – خوردن یک نوع غذا در دو وعده ی متوالی مثلاً خوردن غذای مانده از ظهر در شب.

درمان یبوست کودکان:

• هرگاه کودکی به یبوست مبتلا شد به او آب پرتقال شیرین بدهید.
• یک عدد پواروی نازک و کوچک را در مقعد او فرو کنید تا بماند بعد بیرون آید.
• شصت گرم گل حلوا را در یک لیتر آب جوش دم کنید بعد آب صاف کرده آن را شیرین و به مرور به او بدهید.
• مادر کودک آب دم کرده سنامکی و گل محمدی بنوشد. یا برگ سنا و گل محمدی را نرم کرده و با ماست مخلوط کند و بخورد تا شکم کودکش از کار در آید.

درمان یبوست مزمن و سخت:

• در ضمن رژیم انگور نیز مفید خواهد بود.
• پنجاه گرم بلغور چاودار را در یک لیتر آب بجوشانید و بخورید.
• هر روز خرما بخورید، هر روز صبح ناشتا انجیر آب انداخته را با آبش میل کنید.
• در صورت نداشتن زخم معده با تمام غذاهای خود برگ ترب به مقدار زیاد بخورید.
• همچنین می توانید به مدت ۴۰ شب هر شب ۳ مثقال هلیله سیاه کوبیده شده را با آب بخورید.
• قبل از غذا یک قاشق غذاخوری روغن زیتون میل کنید، بعد از غذا آب پرتقال بنوشید، آلوی رسیده صبح ناشتا میل فرمایید.
• ده گرم ریوند چینی کوبیده را در یک لیتر آب جوش ۲۰ دقیقه دم کنید و آب صاف کرده آن را روزی یک فنجان قبل از غذا بنوشید.
• اگر مبتلا به یبوست مزمن و خیلی سخت شده اید باید از خوراکی های نشاسته ای، روغن ها، ادویه جات، گوشت، نوشیدنی های گازدار و الکلی، شیرینی های قنادی و خردل پرهیز کنید و از خوراکی هایی که ضد یبوست است مانند ذرت یا اسفناج استفاده کنید.
• تربد، تخم نیلوفر، مقل ازرق، صبر زرد، پوست هلیله زرد، ریوند چینی، سنامکی، گل محمدی، زرآوند و جنطیانا از هر کدام ۱ مثقال مخلوط و بسیار نرم بسایید، بعد با کمی آب آن را مرطوب کنید تا به صورت خمیر سفتی در آید. قرص هایی به شکل گلوله و به اندازه نخود بسازید. پس از خشک شدن صبح، ظهر و شب هر مرتبه ۲ عدد میل کنید.
• شب ها هنگام خواب سیب سرخ رنده شده را با یک قاشق روغن زیتون مخلوط کنید و بخورید یا سیب رنده شده را بخورید و پس از آن یک قاشق روغن زیتون را با کمی آب لیمو مخلوط و میل فرمایید.
• ده عدد آلوچه خشک را صبح تا شب بخیسانید و شب در همان آب ۱۰ دقیقه بجوشانید و در حین جوشیدن مقداری آب ليمو به آن اضافه کنید. آنها را هنگام خواب بخورید و روی آن سیب درختی رسیده که با پوست رنده کرده اید بخورید و بخوابید.
• پوست هلیله زرد، هلیله سیاه، آمله مقشر، مرمکی، زرآوند، صبر زرد، سنامکی، جنطیانای رومی، گل محمدی، ریوند چینی، تربد مجوف، تخم نیلوفر، شاه تره، مخلصه، تاجریزی، تخم هویج، تخم کرفس، انیسون و حب القار از هر کدام ۱۰ گرم، همه را مخلوط کنید و نرم بسایید سپس با کمی عسل آنها را به صورت خمیر سفتی درآورید. قرص هایی به اندازه یک نخود و به صورت گلوله درست کنید و در یخچال نگه دارید. صبح، ظهر و شب هر بار دو عدد میل کنید.

درمان يبوست از سردی و برودت:

• سه نوع یبوست داریم: خفیف، شدید، مزمن
• 5 سیر ماست و ۴ مثقال گل محمدی خشک ساییده را دوغ کنید و بخورید.
• صبر زرد را در کپسول های خالی ریخته، موقع خواب یک کپسول میل کنید.
• صبح ناشتا ۲۰ گرم سنای مکی را با نبات بسایید و بخورید. یا ماست و شکر میل کنید.
• ۸ مثقال هلیله سیاه نیم کوب شده، موقع خواب در دهان بریزید قدری آب روی آن بخورید بسیار نافع است.
• سنامکی را ۲۰ گرم دم کنید و پس از خنک شدن آب آن را صاف کرده و با مقداری آب آلو مخلوط کرده و صبح ناشتا میل کنید.
• سنامکی ۲۰ گرم، لیمو عمانی ۳۰ گرم، هسته های تلخ لیمو را جدا کرده و هر دو را بجوشانید بعد آب آن را صاف و صبح ناشتا میل کنید.
• زنیان، رازیانه و گل محمدی از هر کدام ۱۰ گرم و فلفل سیاه شش نخود همه را پس از ساییدن با ۱ سیر کشمش و ۵ سیر ماست مخلوط کنید و به عنوان ناهار ظهر مصرف کنید.
• اگر یبوست از سردی و برودت باشد باید ابتدا رفع رطوبت کنید و از خوردن برنج، نان سفید، شیرینی های قنادی، خیار، هندوانه و الکل پرهیز کنید و اسفناج بیشتر بخورید و برای درمان آن نیز باید صبح ناشتا ۴ مثقال گل قند بخورید.
• تا ۴۰ شب هر شب ۳ مثقال هلیله سیاه میل کنید یا هلیله سیاه را نرم ساییده و با ماست مخلوط کرده و میل کنید. هلیله سیاه بد خوراک می باشد تقریباً مزه خرمالوی کال نرسیده را می دهد، لذا اگر نرم بسایید و با دوغ میل کنید بهتر است و مزه آن بهتر خواهد شد.

درمان یبوست هنگام غلبه صفرا:

• استفاده از نان سبوس دار
• افزایش مصرف مایعات و میوه جات آب دار.
• ورزش و نرمش، خصوصاً حرکات دراز و نشست.
• کره گاو سالم را صبح ناشتا میل کنید، مسهل است.
• مصرف آب ولرم شب قبل از خواب و نیم ساعت قبل از صبحانه.
• یک سیر خاکشیر را با یک سیر سكنجبين مخلوط کنید و بخورید.
• ده مثقال گل خطمی را بجوشانید و با آب صاف کرده آن تنفیه کنید.
• سه کیلو خربره را به عنوان شام و به جای غذا (بدون نان) میل کنید.
• مالیدن روغن گل محمدی روی شکم، دقیقاً موافق عقربه های ساعت.
• گز علفی، شکر سرخ و خاکشیر از هر کدام ۸ مثقال بجوشانید و میل کنید.
• دوازده مثقال روغن زیتون را با یک استکان آب گرم، مخلوط و تنقیه کنید.
• یک قطعه صابون زیتون را مانند شیاف استفاده کنید یا با آب صابون تنقیه کنید.
• دو کیلو پرتقال شیرین و آبدار را به جای شام میل کنید، مسهل قوی و بدون ضرر است.
• کاهش مصرف (برنج، گوشت، لبنیات، سرخ شده ها، ماکارونی، نان بدون سبوس، ماست)
• آب هندوانه به مقدار ۱ لیتر آماده و ۵۰ گرم شیرخشت بر روی آب هندوانه ها بریزید و هم بزنید و میل کنید.
• گز علفی، شکر سرخ، گل خطمی و خاکشیر را به نسبت مساوی بجوشانید و با آب صاف کرده آن تنقیه کنید.
• دو سیر خاکشیر را در دو لیتر آب سیرابی ریخته و بجوشانید تا مقدار ۵ سیر از آب آن باقی بماند، آن را میل کنید.
• ریشه شیرین بیان کوبیده شده، گز علفی و شکر سرخ از هر کدام ۲۰ گرم بجوشانید و آب صاف کرده آن را صبح ناشتا بنوشید.
• ریشه مویانه، گز علفی و شکر سرخ از هر کدام ۴ مثقال را مخلوط کنید و بجوشانید و آب صاف کرده آن را صبح ناشتا میل کنید.
• گرمک را نصف کنید و در هر قسمت آن ۴ مثقال شکر سفید بریزید و آن را آب تراش کنید و بخورید، معده یک یا دو دست اجابت خواهد کرد.
• روغن گلیسیرین را با آب صابون مخلوط کرده و تنقیه کنید. مزاج به سهولت عمل می کند و خوردن پارافین مایع برای آسان کردن عمل معده نیز مؤثر است.
• سی مثقال عناب را بجوشانید بعد صاف کنید. آب آن را شب از اتاق خارج و در هوای آزاد بگذارید که ایاز و نسیم صبحگاهی بر آن بوزد و صبح ناشتا آن را میل کنید.
• اگر دچار یبوستی شده اید که در اثر غلبه صفرا و زردآب بود، ابتدا صفرا را برطرف کنید و به عنوان درمان ۵۰ گرم شیر خشت را در یک لیتر آب هنداونه حل کنید و به مرور بنوشید.
• برای نرم شدن معده باید، مقدار ۵ مثقال عناب را با گل بنفشه، گل پنیرک، تاجریزی، گل خطمی سفید، خارخاسک و شاه تره، از هر کدام ۱ مثقال بجوشانید و آب صاف کرده آن را میل کنید.
• گلابی رنده شده را با شکر، یا ماست خالص را با شکر سفید میل کنید که بسیار مسهل است. ماست خالص، معده را دباغی کرده و کلسیم بدن اضافه می شود، در اخبار و احادیث وارد است که خوردن ماست عمر را نیز زیاد می کند.
• صبح ناشتا مقدار یک کیلو کاهو و یک لیوان آب سرد بعد از آن میل کنید و به پشت بخوابید. شکم خود را از زیر دنده ها آرام آرام به جانب پایین مالش دهید. این عمل را سه تا چهار روز تکرار کنید، به کلی مزاج صاف و معده به کار خواهد افتاد.
• دم نوش ترکیب (بالنگو + تخم خرفه + اسفرزه): مواد را به نسبت مساوی مخلوط کرده و آب نمایید، سپس داخل یخجال گذاشته و هر بار یک قاشق غذاخوری از ترکیب آب شده را با یک لیوان آب جوش دم کنید. ولرم که شد، نیم ساعت قبل از وعده های غذایی میل نمایید.
• دوازده مثقال پولک های مغز فلوس را بکوبید و با ۳۰ عدد عناب نیم کوب شده و گل بنفشه، گل خطمی، ناخنک و گل پنیرک از هر کدام ۱۰ گرم مخلوط و بجوشانید، آب صاف کرده آن را شیرین کنید و بنوشید. سپس مقداری پیاز خام بخورید تا بو و طعم بد فلوس شما را ناراحت نکند.
• مغز فلوس ۱۲ مثقال، گل بنفشه، گل خطمی، مغز ناخنک و گل پنیرک از هر کدام ۲ مثقال، عناب نیم کوب ۱۲ دانه، داروها را بجوشانید و آب صاف کرده آن را میل کنید. بسیار کارکن مفیدی است. برای زایل نمودن بوی فلوس و رفع ناراحتی بعد از خوردن داروها مختصری پیاز بخورید.
• کسانی که مبتلا به یبوست دائم می باشند، با تمام غذاهای خود برگ ترب زیاد میل کنند. برگ ترب برای بزرگسالان و سالخوردگان بسیار مفید است و اشتها آور هم هست. ولی برگ ترب را اشخاص مبتلا به زخم معده نباید میل کنند و کسانی که معده آنها بزرگ و متورم است از خوردن برگ ترب اجتناب ورزند زیرا معده را بزرگ می کند.
• گل بنفشه، گل خطمی، گل پنیرک، تاجریزی، گل نیلوفر، خارخاسک از هر کدام ۲ مثقال، عناب نیم کوب ۱۶ دانه، گز علفی و شکر سرخ از هر کدام ۴ مثقال بجوشانید، بعد آن را صاف کرده و مقدار ۸ مثقال ترنجبین در آب آن شیره کشیده و میل کنید. با مصرف آن حرارت بدن خاموش می شود، مزاج کار کرده، اخلاط زاید و انگل های معده دفع می گردد و خون هم صاف می شود.
• رعایت آداب غذا خوردن: افرایش مصرف تمام مواد غذایی ملین که برای غلبه صفرا مفید هستند مانند: ( جو، گلابی، هلو، شلیل، آلبالو، آلو (سیاه و زرد)، سایر مرکبات، کیوی، گوجه، خیارسبز، هندوانه توت فرنگی، شاهتوت، توت قرمز، کدو خورشتی، کدو قلیانی سبز، جغندر، باميه، آلوبخارا اسفناج، کاهو، گشنیز، قارچ).
• در این روز غذا باید سوپ، آش روان و رقیق و یا آب گوشت و شیر باشد. یا آشی تهیه کنید از اسفناج، برگ چغندر، عدس، برنج و مقداری آب غوره داخل آن ریخته تا عصر آن روز، مزاج اجابت کرده و معده از سنگینی نجات می یابد. تذکر اینکه، آش آبغوره در مزاج های حاد و صفراوی نقش بسیار مهمی را در سلامتی شخص بازی می کند. آش تمرهندی نیز کارکن بسیار مفیدی است.
• فلوس ۲۰ مثقال، خاکشیر، گز علفی، تاجریزی، عناب نیم کوب و خطمی خبازی از هر کدام ۴ مثقال بجوشانید و صاف کنید. ۸ مثقال روغن بادام خالص بر روی آن بریزید و میل کنید. بعد از آن دو یا سه استکان عرق بید با نبات میل کنید. ثفل و باقی مانده آن را قدری آب بریزید و عصر همان روز مجدداً بجوشانید و بعد به وسیله صافی آب آن را صاف کرده و تنقیه کنید. ضمن اینکه مسهل خوبی است بسیار برای حرارت جگر و تصفیه خون و منظم کردن دستگاه گوارش نافع می باشد و اشتها را هم زیاد می کند.
• اگر معده يبوست حاد داشت و صفرا و زردآب غلبه کرده بود و معده سنگین بود نحوه معالجه آن بدین صورت است: ابتدا صفرا را برطرف سازید. بعد سکنجبین ۱ سیر، خاکشیر ۱ سیر، خاکشیر را شن شور کنید بعد از تمیز شدن سکنجبین را با آن مخلوط کنید و قبل از غذا میل فرمایید.

مسهل (ملین):

• گلابی یا آب گلابی را با شکر بخورید.
• به جای شام ۳ کیلو خربزه خالص بخورید.
• به جای شام ۲ کیلو پرتقال شیرین بخورید.
• صبح ناشتا ۲۰۰ گرم کره گاو سالم را بخورید.
• ماست خالص را با شکر مخلوط کنید و بخورید.
• صبح ناشتا ۸ تا ۱۰ مثقال روغن گاو را کم کم بخورید.
• دوازده مثقال روغن زیتون را با یک استکان آب گرم مخلوط و تنقیه کنید.
• ۶۰ گرم فلوس را در نیم لیتر آب ۱۰ دقیقه بجوشانید و آب آن را مصرف کنید.
• سی گرم برگ درخت بادام و ۱۵ گرم شکوفه های درخت بادام را با هم دم کنید و آبش را صاف و شیرین کرده، بنوشید.
• هر شب ۵۰ گرم عناب نیم کوب شده را بجوشانید و داخل حیاط بگذارید و صبح قبل از صبحانه عناب ها و آبش را بخورید.
• مسهل قوی: فقط یک بار، ۴۵ گرم روغن کرچک را یک جا بخورید و تا سه ساعت هیچ چیز دیگر نخورید. ضمناً خوردنی های مفيد به عنوان مسهل قوى سنامکی، گل محمدی و گل قند خواهد بود.
• مسهل صفرا: برای درمان این بیماری باید ۵۰ گرم اگیر ترکی را بسیار نرم بکوبید بعد با مقداری عسل مخلوط و در جایی نسبتاً گرم نگه دارید و پس از مدتی ماندن، هر صبح، ظهر و شب بعد از غذا یک قاشق شربت خوری میل شود.
• مسهل بلغم: برای درمان این بیماری باید پنجاه گرم اگیر ترکی را بسیار نرم بکوبید بعد با مقداری عسل مخلوط و در جایی نسبتاً گرم نگه دارید. پس از مدتی ماندن، هر صبح، ظهر و شب بعد از غذا یک قاشق شربت خوری میل شود.
• مسهل برای کودکان: دو سه نخود شیر خشت را در آب جوشانده ولرم حل کنید بعد آن را صاف و به او بخورانید. و یا یک قاشق روغن کرچک به او بخورانید و تا ۳ ساعت هیچ چیز دیگر به او ندهید.

درمان یبوست خفیف:

• هر شب 7 عدد انجیر و 3 عدد آلو خشک را داخل یک لیوان آب یا گلاب خیسانده و میل شود.
• برای درمان تکمیلی یبوست (7 مرحله) بادکش وسیع شکم و یا بادکش پوبیس (زیر شکم) انجام می دهیم.
• اگر بیمار خشکی هم داشته باشد بسته به میزان خشکی به ترکیب بالا از 3 تا 7 عدد آلو اضافه می شود. اگر شدت خشکی زیاد باشد از انجیرها کم می کنیم.
• آب برای درمان یبوست مفید است اما استفاده زیاد، معده را سرد می کند و بهترین مصرف آب برای درمان یبوست این است که آب را با عسل یا نمک برای درمان مصرف بکنند.
• شبی یک لیوان گلاب را با یک قاشق مرباخوری تخم بارهنگ داخل قوری ریخته 15 دقیقه ملایم بجوشانید پس از ولرم شدن با کمی عسل میل کنید. (باید توجه داشته باشید که اگر فشار خون دارید از گلاب استفاده نکنید.)
• (اجابت مزاج هر 3 الی 2 روز یک بار) درمان این نوع یبوست خاکشیر است که گرم و تر و سودازدا است و با آب گرم صبح و شب در هر لیوان دو قاشق غذاخوری خاکشیر ریخته و خورده شود؛ چون با آب گرم قدرت خاکشیر بیشتر می شود. خاکشیر با آب گرم، گرم و با آب سرد، سرد می شود و با مزاج های گوناگون سازگاری دارد و باید توجه داشت که خاکشیر برای رفع یبوست حتماً با آب گرم خورده شود وگرنه اثری نخواهد داشت.

درمان یبوست شدید:

• (فواصل اجابت مزاج بیش از سه روز) و در درمان آن سه مرحله را پی می گیریم:
• اصلاح تغذیه و خوردن گرمی ها
• مصرف داروهای ملین مثل انجیر، روغن زیتون و خاکشیر
• برای درمان تکمیلی یبوست (7 مرحله) بادکش وسیع شکم یا بادکش پوبیس (زیر شکم) انجام می دهیم.
• استفاده مکرر از برگ سنا چون باعث افسردگی می شود، لذا مصلح می خواهد که گل سرخ و روغن بادام شیرین است.
• بعد از مصرف مسهل نباید خوابید چون سیستم گوارش به حالت استراحت درآمده و در صورت خواب، دارو آنگونه که باید عمل نخواهد کرد.
• اگر یبوست خیلی شدید باشد علاوه بر رعایت مورد بالا از ترکیب (5 واحد روغن بادام شیرین + 2 واحد عسل) روزی 2 قاشق غذاخوری استفاده کنید. (صبح، ناشتا و عصرها)
• آب برای درمان یبوست مفید است اما استفاده زیاد، معده را سرد می کند و بهترین مصرف آب برای درمان یبوست این است که آب را با عسل یا نمک برای درمان مصرف بکنند.
• شبی یک لیوان گلاب را با یک قاشق مرباخوری تخم بارهنگ داخل قوری ریخته 15 دقیقه ملایم بجوشانید پس از ولرم شدن با کمی عسل میل کنید. (باید توجه داشته باشید که اگر فشار خون دارید از گلاب استفاده نکنید.) و اگر مشکلات روده همراه با مشکلاتی از معده باشد در این نسخه از نصف لیوان گلاب و نصف لیوان عرق نعناع استفاده می شود.
• مصرف مسهلات مثل (برگ سنا + گل محمدی) از هر کدام دو قاشق چایخوری در یک و نیم لیوان آب جوش ریخته به مدت 20 دقیقه دم کرده و یک ساعت بعد از صبحانه سبک بخورید و زمان مصرف مسهل 14 الی 7 روز بعد از شروع مصرف ملین ها است و اگر بخواهیم شدت اسهال را بیشتر بکنیم به همراه برگ سنا و گل محمدی، روغن بادام شیرین هم اضافه می کنیم اما صبر زرد از برگ سنا در مسهل بودن، بسیار قویتر است و هدف از مسهل پاک سازی و دفع اخلاط است، برگ سنای خالی باعث خراش جداره روده و خونریزی می شود. اگر این جواب نداد دو برابرش را دو روز بعد بدهید. تجویز مسهل یک الی دو نوبت است و بیشتر از آن اشتباه است و باعث ضعف بدن می شود و اگر جواب نداد معلوم است که یبوست مزمن است یعنی مواد در روده خشک شده و به جداره روده چسبیده است.

درمان یبوست مزمن:

• برای درمان تکمیلی یبوست (7 مرحله) بادکش وسیع شکم یا بادکش پوبیس (زیر شکم) انجام می دهیم.
• 7 الی 10 عدد انجیر را در روغن زیتون شب بخیسانید و صبح بخورید درمان کننده یبوست های مزمن است.
• سالاد روغن بادام شیرین و عسل؛ 5 واحد روغن بادام شیرین و 2 واحد عسل را با سالاد مخلوط کند و میل کند.
• آب برای درمان یبوست مفید است، اما استفاده زیاد، معده را سرد می کند و بهترین مصرف آب برای درمان یبوست این است که آب را با عسل یا نمک برای درمان مصرف بکنند.
• افرادی که یبوست مزمن دارند اگر یک ساعت بعد از غذا یک عدد مغز گردو + 5 عدد انجیر میل کنند و صبح ناشتا خاکشیر + آب گرم + یک حبه قند مصرف نمایند، مشکل آن­ها درمان می گردد.
• شبی یک لیوان گلاب را با یک قاشق مرباخوری تخم بارهنگ داخل قوری ریخته 15 دقیقه ملایم بجوشانید پس از ولرم شدن با کمی عسل میل کنید. (باید توجه داشته باشید که اگر فشار خون دارید از گلاب استفاده نکنید.) و اگر مشکلات روده همراه با مشکلاتی از معده باشد در نسخه بالا از نصف لیوان گلاب و نصف لیوان عرق نعناع استفاده می شود.
• (یبوست شدیدی که چندین سال سابقه دارد) در این نوع از موارد نباید از مسهل استفاده کرد چون مسهل باعث می شود تا مختصر آبی که در روده وجود دارد نیز دفع شده و مدفوع خشک تر از قبل به جداره روده بچسبد، لذا در یبوست شدید و مزمن اقدامات یبوست خفیف را انجام می­دهیم و هم زمان از تنقیه یا پاک سازی هم کمک می­گیریم (یک لیوان روغن زیتون + سه لیوان آب) یا آب کله پاچه که باعث افزایش رطوبت و دفع مواد می­شوند (تا دو هفته روزی یک بار) بعد از دو هفته در صورت طبیعی شدن اجابت مزاج برای تکمیل درمان، مسهل را تجویز می­کنیم.

درمان یبوست بعد از زایمان:

• غالباً یبوست بعد از زایمان، یبوست پس از بی هوشی و … ناشی از داروهای بی هوشی و سردی است که برای درمان این یبوست ها خوراک گرمی ها و روغن مالی کمر با روغن های گرم می دهیم.

درمان یبوست در نوزادان:

• گرم کردن شیر مادر با خوردن عسل و عرق رازیانه توسط مادر.
• 7 عدد انجیر را در آب خیس کرده و آبش را شب قطره قطره به نوزاد بدهید.
• در بچه ها علت یبوست یا از شیر خشک است و درمان این نوع یبوست، ترنجبین است و بادکش دور ناف نیز مفید است. و یا مادر یبوست دارد و به بچه منتقل می شود و مادر را باید درمان کرد.
• اگر نوزادتان یبوست دارد مالیدن روغن زیتون داخل ناف و ماساژ دادن اطراف ناف در جهت عقربه های ساعت باعث رفع مشکل یبوست او می شود. ضمناً انجام این کار مشکلات کم وزنی کودکان را به طرز عجیبی رفع می کند.
• ترنجبین + گز شهرداد + شکر سرخ به نسبت مساوی مخلوط کنید و در یک لیوان آب جوش حل کنید و اجازه دهید تا کامل خاک و رسوباتش ته نشین شود سپس صاف کنید و نصف استکان را در یک روز و نصف استکان در روز دیگر به مرور به نوزاد بخورانید.

درمان یبوست مزمن کودکان:

• خوردن شربت عسل با تخم مرو.
• مالیدن روغن بادام شیرین به کمر، روی شکم و زیر شکم
• مصرف سالادی با ترکیب 5 واحد روغن بادام شیرین + 2 واحد عسل.

درمان یبوست در زمان بارداری:

• افتیمون را اندک و به تنهایی استفاده کنید.
• از مرکب 1، مرکب 9 و هاضوم استفاده کنید.
• روزی یک تا دو قاشق غذاخوری گلاب بخورید.
• روزی یک لیوان ترکیب خاکشیر و بارهنگ مصرف کنید.
• بعد از آن 10 دقیقه پیاده روی داخل خانه توصیه می شود.
• بعد از هر غذا یک قاشق شربت خوری روغن زیتون بخورید.
• این برنامه در صورت تکرار بسیار کمک کننده است. حداقل 40 روز تکرار شود.
• هر شب چهار عدد انجیر خشک را در آب گرم بخیسانید و صبح ناشتا انجیرها را بجوید و بخورید سپس آب آن را هم بنوشید.
• هر شب 7 عدد انجیر خشک را در گلاب بخیسانید بعد از گذشت یک ساعت، انجیرها را قبل از خواب میل کنید و گلاب مانده را صبح ناشتا حداقل نیم ساعت قبل از صبحانه میل کنید.
• اگر در طول حاملگی دچار یبوست شده اید، هر روز صبح ناشتا، یک لیوان آب خالص گرم بنوشید.

درمان یبوست ناشی از سردی و خشکی شدید:

• خوردن سالاد آلوئه ورا به مدت 20 الی 40 روز.
• طول درمان یبوست ها کلاً بین 40 تا 120 روز می باشد.
• طرز تهیه: آلوئه ورا با پوست یک پیمانه (5 الی 7 سانتی متر) + گوجه فرنگی یا کاهو به مقدار کم (برای گرفتن تلخی آن) + عسل + روغن زیتون یا روغن بادام شیرین، آلوئه ورا و گوجه فرنگی راخوب بشویید و به صورت سالادی با پوست خرد کنید و مقداری عسل و روغن زیتون به آن اضافه کنید، سپس مخلوط و میل نمایید.

مشکلات مربوط به مدفوع:

• لینت مزاج: برای اینکه مزاج لینت پیدا کند انجیر، گرمک، گلابی، آلو، آلوچه، برگه زردآلو، بیشتر مصرف شود. ضمناً می توانید از آب جوشانده سنا و گل محمدی استفاده کنید.
• نرم کردن مدفوع: برای نرم کردن مدفوع هر روز صبح ناشتا یک لیوان آب هویج بنوشید.
• راحت خارج شدن مدفوع: برای اینکه فضولات معده راحت دفع شود و شخص برای اجابت مزاج دچار رنج نگردد تخم ترب، تخم کرفس، انگور با گلابی، انگور با تمرهندی، انگور با آلو یا آلوچه باید مصرف شود. و یا برای اینکه غذای مانده از داخل روده خارج شود صبح ناشتا یک قاشق سوپ خوری روغن زیتون میل کنید.

داروها:

1. سنالین
2. مبورین
3. لاکتولوز
4. سوربیتول
5. بیزاکودیل
6. دوکوسات
7. سی لاکس
8. لوبیپروستون
9. منیزیم سیترات
10. منیزیم سولفات
11. شیاف گلیسیرین
12. پلی اتیلن گلیکول
13. منیزیم هیدروکساید

فعالیت:

• ورزش منظم و آمادگی جسمانی مناسب می تواند باعث تحریک روده شود و به حفظ یک برنامه منظم اجابت مزاج کمک کند.

رژیم غذایی:

• روزانه حداقل 8 لیوان آب بنوشید. در رژیم غذایی خود موادی مثل سبوس، و میوه ها و سبزیجات خام، که باعث حجیم شدن مدفوع می شوند، را بگنجانید. از مصرف غلات و نان تصفیه شده (بدون سبوس)، نان روغنی یا شیرینی آردی، و شکر خودداری کنید.
• خوردنی های مفید: خوراک نخود فرنگی با شوید، خوراک نخود فرنگی با کدو، خوراک نخود فرنگی و ذرت، خوراک باقلا، خوراک عدس و اسفناج، خوراک عدسی با کشمش، خوراک عدسی با قارچ، خوراک عدسی با صیفی جات، خوراک کدو خورشتی با سویا، خوراک کدو خورشتی با قارچ، خوراک کدو خورشتی با کرفس، خوراک کدو بادمجان، خوراک کدو حلوایی، خوراک قارچ و لوبیا سبز، خوراک قارچ و فلفل دلمه ای، خوراک قارچ و سیب زمینی، لقمه قارچ و سویا، خوراک قارچ با سس، خوراک قارچ طعم دار، خوراک قارچ و ذرت، خوراک قارچ و بامیه، تاس کباب قارچ و سویا، خوراک صیفی جات، خوراک گل کلم، خوراک لوبیا سبز ۱، خوراک لوبیا سبز ۲، یتیمچه، خوراک بادمجان و عدس، بورانی گوجه بادمجان، خوراک بادمجان و غوره، خوراک لوبیا سفید با قارچ، خوراک سویا با سبزیجات، خوراک سویا با نخود، خوراک لوبیا با قارچ، لوبیا با سویا، خوراک لوبیا ساده، خوراک بامیه با سویا، خوراک تند بامیه، خوراک نخود با شوید، خوراک نخود با قارچ، خوراک نخود با سویا، خوراک نخود با کدو بادمجان، خوراک دال عدس، خوراک بورانی، خوراک لوبیا قرمز، خوراک مخلوط، خوراک مطبل، آش ماش، آش عدس ۱، آش جو با حبوبات ۱، آش جو با حبوبات ۲، آش شلغم ۲، آش اسفناج ۲، آش مرزه، کلم پلو با قارچ، عدس پلو ساده، لوبیا سبز پلو ۳، نخود فرنگی پلو ۱، نخود فرنگی پلو ۲، پلوی آلو اسفناج، بادمجان پلو ۱، خورش فسنجان با سویا، خورش فسنجان با اسفناج، خورش قورمه سبزی با قارچ، خورش کرفس ۲، خورش آلو اسفناج، خورش به و آلو، خورش به، خورش آلو و قیسی، خورش تره سویا، خورش قیمه بادمجان، خورش قیمه آلو، خورش بادمجان، خورش کدو بادمجان، خورش شوید باقالی، خورش بامیه با سویا ۱، خورش بامیه با سویا ۲، خورش بامیه با دال عدس، خورش بامیه با قارچ، خورش بامیه بادمجان، خورش دال عدس با قارچ، خورش دال عدس با تمر هندی، خورش قارچ و آلو، خورش کدو حلوایی، خورش کدو خورشتی، خورش کلم بروکلی با سویا، خورش کلم بروکلی با قارچ، خورش هویج و به، خورشت قیمه قارچ، خورش قیمه بادمجان، خورشت کنگر، سوپ صیفی جات ۱، سوپ صیفی جات ۲، سوپ کدو خورشتی، سوپ کدو حلوایی، سوپ جو ۱، سوپ جو ۲، سوپ دال عدس، سوپ اسفناج، سوپ شلغم، سوپ لوبیا سبز، سوپ قارچ ۱، سوپ قارچ ۲، سوپ بامیه، سوپ کلم قمری، سوپ کلم بروکلی ۱، سوپ کلم بروکلی ۲، سوپ گل کلم، سوپ کلم برگ، سوپ گشنیز، سوپ کدو قلیانی، سوپ بلغور و کرفس، سوپ کلسیم، سوپ جو با شیر سویا، سوپ شهد نما، سوپ کاهو سبز، سوپ جو و اسفناج، کباب تابه گیاهی، کتلت اسفناج، برگر کدو خورشتی، دلمه کدو خورشتی، پنیر سویا، سس مایونز گیاهی، سس گندم جوانه زده، سس نخود جوانه زده، سس گوجه فرنگی ۱، سس گوجه فرنگی ۲، سس معطر، سس مخصوص ۱، سس مخصوص ۲، سس زیتون، سس جعفری، خربزه، توت فرنگی، کاهو، اسفناج، کره، روغن زیتون، گلابی، آلو، آلوچه، انجیر، شیر جوشانده، دو لیوان آب گرم صبح ناشتا، سس صورتی، سس مایونز سفید گیاهی، مربای کیوی، معده معمولاً روزی دو مرتبه باید کار کند این نوع خوراکی ها درمان موقتی است، شربت آلوبخارا، شربت آلو قطره طلا، خورش آلو اسفناج با قارچ، پیاز پخته.

نکته:

• هوای سرد به بدن استواری می دهد و هضم را تقویت می کند، در هوای سرد رطوبت ها باقی می ماند و کمتر از طریق تعرق و نظیر آن از بین می روند. به همین جهت دفع ادرار زیاد و دفع مدفوع کم می شود، زیرا سرما ماهیچه های مقعد را انقباض می دهد و روده راست را در هیئت خود نگه می دارد و مدفوع از تسهیلات مجرا بی نصیب می ماند و بیشتر پایداری می کند. بخش آبکی ماده مدفوع به ادرار تبدیل می گردد.
• فیبر باعث حجیم شدن مدفوع و نگهداری آب در آن می شود و به این ترتیب مدفوع نرم و به راحتی دفع می شود.
• کسی که با بزاق غذا میخورد به یبوست و یا اسهال دچار نمی شود.
• به طور کلی غذاهای سرد، یبوست زا و گرمی ها، اسهال آور هستند، اما نعناع استثناست یعنی قابض است و اگر بخواهیم لینیت هم بدهیم 7 عدد انجیر را خیس کرده و بعد از نیم ساعت این شربت را بخورد که برای پوکی استخوان هم بسیار مفید است و از این ملین تر خوراک روغن بادام شیرین است که هم ملین، هم غذا و هم مسهل است.
• برای یبوست های شدید که آماده برای عمل جراحی شده، حقنه (تنقیه یا پاک سازی) آبگوشت یا آب کله پاچه است که خیلی خوب جواب می دهد. در زنان باید اول عفونت آن ها درمان شود، در طول دو هفته زنانی که به مطب مراجعه کرده بودند همه شان عفونت داشتند اما 50 درصد پزشکان متخصشان گفته بودند شما مشکلی ندارید.
• اگر یبوست ادامه پیدا کرد موجب دفع خون آلود می شود. همان طور که در لب موجب پوست انداختن و خون می شد در مقعد هم این چنین می شود. این خلط خونی یعنی یک خراشی در جداره روده در اثر شدت خشکی انتهای روده به وجود آمده و پارگی ایجاد شده است. لذا خلط خونی در مدفوع مشاهده می شود. ممکن است حالت اسهالی پیدا نکرده باشد و همراه خون باشد، نباید ترسید چون این خونریزی گرم است که با یک پیاله ماست یا کاهو یا سوپ جو درمان می شود.
• در گوارش برای حالت دفع باید سودا وجود داشته باشد.
• اگر سودا زیاد در گوارش باشد فرد زود گرسنه می شود، و تمایلش به شوری بیشتر است، بادام شور دوست دارد، با نمک می خواهد بازی کند، حجم معده اش کم و خواکش کم است، و چون سودا، سرد و خشک است، پس استعداد یبوست در این ها بالا است، چون زمینه یبوست و در خشکی و سردی است، لذا گرمی که می دهیم درمان می شوند و یک دسته از این ها هستند که گرمی و تری باید بدهیم، بعضی ها می خواهند یبوست شان را درمان بکنند معده شان را سرد می کنند؛ بعد و قبل از غذا آب زیاد می خورند، بعد از غذا کیوی یا ماست و یا کاهو می خورند؛ درست است که تری به بدنشان می رسد ولی این کار درستی نیست و باید گرمی و تری دارد، مثل گلاب، شربت عسل، گلاب علاوه بر گرمی اش به روده هم فشار وارد می کند.
• تخلیه مدفوع باید به تعداد دفعات غذا باشد و راحت انجام شود و اگر کم باشد فرد یبوست دارد. در این صورت برای رفع یبوست از بادکش شکم و کمر استفاده می کنیم، اما صرف بادکش نباید باشد؛ اگر بیمار سوداوی هم باشد از سودازاها هم استفاده می کنیم و یا اگر اختلال عصبی داشته باشد از داروهای اعصاب استفاده می کنیم چون اینها در یبوست نقش دارند، و از روغن های موضعی هم کمک می گیرم مثل روغن بادام تلخ یکی از علل یبوست در جامعه ما استفاده مکرر از برنج است؛ چون برنج سرد و خشک است و گوارش را خشک می کند؛ اگر از مصلحش استفاده کنیم یبوست ایجاد نمی شود مثل زیره و زعفران. اگر یبوست بیمار را برطرف کنیم 60 درصد بیماری اش را درمان کرده ایم.
• همه باید در روز یک عدد انجیر و 7 عدد زیتون بخورند.
• افرادی که نوع تغذیه آنها اشکال دارد، دچار یبوست مزاج می شوند و بر اثر یبوست، سموم و گازهای خطرناکی در روده بزرگ ایجاد می شود، یکی از آن سم ها عبارت از پتومائین و گازهای سمی عبارت است از اندل، اسکاتل، فنل و سولفور که این سموم از طریق دیواره روده بزرگ جذب و وارد جریان خون می شوند. سلول های عصبی از این خون آلوده استفاده می کنند و دچار ناراحتی های گوناگون، نظیر استرس و ناراحتی های عصبی می شوند. داشتن یبوست مزاج تأثیر مستقیم بر سیستم عصبی دارد و شخص را دچار بیماری هایی نظیر: بوی بد و مشمئز کننده دهان، تلخ بودن دهان، داغ شدن بدن به خصوص ناحیه شکم و روده ها، ریزش مو، موخوره، کم اشتهایی و بی اشتهایی، حالت تهوع، عصبیی شدن بی مورد، استرس و عصبی بودن، جوش صورت و پشت در ناحیه شانه ها، ناراحتی های پوستی (نظیر لکه های سفید در صورت یا لکه های قهوه ای در بدن)، شوره سر، سردردهای میگرنی، ضعفیف شدن چشم، تار شدن بینایی، دوبینی، بی حوصلگی و … می شود. در حالت یبوست، مواد غذایی موجود در خون کاهش و انواع سموم افزایش می یابد، در حقیقت بدن شخص، به خصوص سلول ها و اندام ها، دچار فقر غذایی می شوند، در این حالت، شخص ناخودآگاه، حساس و زودرنج و عصبی می شود و به خود و دیگران پیله می کند، این وضعیت باعث عدم تعادل الکترولیت ها در سلول ها می شود و در نتیجه بدن نمی تواند به خوبی به وظایف خود عمل کند.
• اگر شکل ظاهری مدفوع طبیعی باشد به صورت نرم، به مقدار زیاد، به راحتی و یک باره دفع می گردد. اما زمانی که وضعیت به شکل مطلوب نباشد، مدفوع به شکل تکه تکه دفع می گردد. زمان عبور مدفوع از دستگاه گوارش یکی از مواردی است که اگر زیاد طول بکشد باعث بروز این حالت می شود.
• در سفر، آب آشامیدنی را با آب محل سکونت خود مخلوط کنید.
• از خوردن آب شور، خرما بدون آب، برنج و آب در بین غذا و بعد از غذا بپرهیزید.
• از مصرف سودابر، ملین و سنای مکی در دوران بارداری بپرهیزید.
• روده بزرگ: روده بزرگ انسان را می توان به طناب بلندی تشبیه کرد که از قسمت هایی کوتاه و به شکل مقطع (به شکل سوسیس) تشکیل شده است. روده ها در انتهای قسمت های سوسیس مانند، به هم می پیوندند. روده دارای بندهایی از عضله است که این بندها قابلیت انقباض و انبساط دارند، در واقع این بندهای عضلانی مانند دریچه ای در انتهای هر قسمت قرار گرفته اند که همزمان با هم باز و بسته می شوند و مدفوع به سمت جلو رانده می شود. یعنی چنانچه قسمتی باز شود، قسمتی دیگر بسته می شود و ماهیچه ها منقبض و مدفوع به جلو رانده می شود. روده ها مانند یک تسمه نقاله، مدفوع نیمه مایع را به شدت به جلو می رانند. اگر همه عوامل درست عمل کنند مدفوع به سرعت از کولون خارج می شود و عمل دفع به راحتی انجام می گیرد. موفقیت در این نقل و انتقال به سه عامل بستگی دارد: ۱) قطر روده تا حد امکان عریض شود. هر قدر روده گشادتر شود مدفوع سریع تر جریان می یابد (حفظ قطر طبیعی کولون). ۲) حفظ حالت سیال و پرآب بودن مدفوع (محتویات روده، مایع یا حداقل نیمه مایع باشد) تا جذب آب از جدار کولون موجب سخت و خشک شدن آن نشود. و ۳) تخلیه مدفوع بلافاصله پس از احساس آمادگی برای دفع، تا از خشک شدن و سفت شدن آن جلوگیری شود. اگر همه عوامل درست و به موقع عمل نکند نتیجه ای متفاوت حاصل می شود. یعنی اگر پس از هضم غذا محتویات روده متراکم شود و شکم کار نکند (پس مانده های گوارش به آهستگی و تنبلی از کولون عبور کند) به مرور زمان کولون ضعیف تر شده و قطر آن کمتر می شود، در نتیجه مدت زمان حمل و نقل مدفوع طولانی می شود. طبیعی است حجمی که از یک لوله ۱۰ سانتیمتری به راحتی عبور کند، از یک لوله ۳ سانتیمتری به سختی عبور خواهد کرد. همچنان که مدت زمان توقف پس مانده گوارش در کولون بیشتر می شود، آب بیشتری نیز از آن جذب دیوار کولون شده و محتویات مدفوع سفت تر و سخت تر می شوند. این عوامل باعث می شود تا فشار زیادی بر روده وارد گردد، در این موقع مشكل اساسی شروع می شود. ابتدا دیواره روده که خیلی محکم هم نیست در نازک ترین قسمت خود به صورت تاول هایی به شکل بادکنک پلاستیکی نازک در می آید و برآمدگی پیدا می کند و قابلیت انعطاف خود را از دست می دهد و دیگر به حالت اولیه خود باز نمی گردد. در نتیجه شخص به جای رودهای با دیواره صاف و عریض، دارای روده باریکی می شود که در طول آن کیسه و برآمدگی زیادی قرار گرفته است و بدین جهت شخص دچار مشکلات گوناگون خواهد شد.
• عبور کند تفاله ها و پس مانده غذا (مازاد غذاهای مصرف شده) در روده بزرگ را یبوست گویند. در حالت طبیعی ۸۰% حجم محتویات روده بزرگ را پس مانده های غذا تشکیل می دهند. اگر ماندن این مقدار پس مانده به دلیل از دست دادن آب خود، ۲۴ تا ۳۶ ساعت طول بکشد به یبوست منجر می شود. یبوست در اثر عوامل گوناگونی عارض می شود. مانند اعتياد به مواد مخدر، مشکلات عصبی، اضطراب های روحی، نقص روده بزرگ و … (یبوست شایع ترین بیماری دنیای صنعتی و یکی از نتایج نادرست جوامع غربی است. تقریباً ۹۰% جمعیت در کشورهای غربی به آن دچار می شوند. یبوست عارضه ای است که از هر ۲ زن و یا هر ۵ نفر مرد ۱ نفر به آن مبتلا هستند). به بیان دیگر فعالیت روده ها به طور مرتب و دفع منظم تفاله های باقیمانده غذا عملی منطقی و درست است؛ زیرا ما غذایی را که روزانه مصرف و در طول روز آن را هضم می کنیم، باید بتوانیم پس مانده آن را روزانه دفع کنیم.کولون انسان مانند یک تانک ذخیره از فولاد ضد رنگ نیست بلکه بخش زنده ای از بدن است که دایماً مقداری مایعات و مواد شیمیایی قوی را از مدفوع به خود جذب می کند. هر قدر مدفوع در راست روده بیشتر باقی بماند و متعفن شود احتمال ابتلا به بیماری های مهلک بیشتر می شود. بیماری هایی مانند سرطان، افزایش کلسترول خون و … زیاد ماندن و سخت شدن پس مانده گوارش در کولون باعث می شود که مواد شیمیایی خطرناک مدفوع بیش از اندازه و برای مدت طولانی در تماس نزدیک با دیواره روده قرار گیرد که باعث پیدایش انواع بیماری ها می شود که اکنون به برخی از آنها اشاره می کنم. تاکنون مشخص شده که حدود ۳۰۰ تا ۴۰۰ نوع میکروب هنگام دفع مدفوع از بدن خارج می شوند. اینها غالباً بی آزار و بعضاً مفید هستند؛ زیرا باعث ساختن مقداری از ویتامین های مورد ناز بدن می شوند. نکته مهمی که وجود دارد این است که وجود مدفوع در روده بزرگ به مدت طولانی به میکروب ها این فرصت را می دهد که به تجزیه مواد موجود در آن بپردازند و از جمله چیزهایی که در این عمل به وجود می آید مقداری ماده سمی و بد بو است. این مواد سمی از طریق خون جذب بدن می شوند و سایر اعضای بدن می رسند به طوری که باعث مسمومیت تدریجی می شوند. به علاوه وجود مدفوع در قسمت کولون لنگی یعنی انتهای روده بزرک، سبب تحریک اعصاب این محل و در نتیجه ایجاد سردرد، رنگ پریدگی، بی حالی، خستگی و عوارضی از این قبيل می شود. مسمومیت تدریجی و تحریکات عصبی، یبوست را زمینه ساز بیماری های مختلف مانند: سرطان معده، رحم، سینه، سرطان روده بزرگ و مجاری ادرار، آپاندیسیت، ورم پستان، التهاب لوزالمعده، دردهای عصبی، خستگی، ضعف اعمال طبیعی بدن، ضعف قوای روحی و فکری، سوءهاضمه، بوی بد دهان، کم کاری کبد، شقاق مقعد، پرولاپس ركتوم (بیرون زدن راست روده)، تپش قلب، درد مفاصل، تلخی دهان، بی حوصلگی، عصبانیت، ایجاد سنگ های اگزالاته در کلیه، التهاب دیور تیکول، انواع بواسیرهای (داخلی و حاشیه ای و خارجی)، سرطان كولون و… واریس رگ ها، زبان باردار، حالت تهوع، گاز شکم، بی خوابی، گرایش به تنبلی، به سختی از خواب بیدار شدن، سرمازدگی، التهاب، پیری زودرس، زخم ایجاد شده از مدفوعی، ایجاد تغییرات بافتی در کولون، کولیت ایسکمیک (التهاب کولون به علت اختلال در جریان خون) و لولوس (پیچ خوردگی کولون)، سوراخ شدن کولون، عدم کنترل مدفوع، احساس ادرار داشتن، اختلال قلبی، مغزی و عروقی (مثل سنکوپ، آریتمی ها و درد قلبی) می شود. کسانی که مبتلا به یبوست می باشند همیشه کسل هستند و به کار کردن علاقمند نیستند. دایماً خمیازه می کشند و چرت می زنند و بدبین هستند و به کاینات بد می گویند، سرشان اغلب درد می گیرد و به زندگی علاقه ندارند. از نظر پزشکی یبوست باعث اختلال در دفع مدفوع و دفعات آن می شود که غالباً با ناراحتی خفیف یا دفع ناقص همراه است.
• علت یبوست از این قرار است: به تعویق افتادن اجابت مزاج، مصرف داروها، سوء مصرف داروهای ملین، بی آبی، هیجانات، بی تحرکی، رژیم غذایی و تغییر عادت ورزشی. بعضی از اشخاص به خاطر تعویق افتادن اجابت مزاح فکر می کنند دچار یبوست شده اند. یکی از علت های شایع در یبوست نبودن فیبر در رژیم غذایی است. از عمده ترین آثار فیبر غذایی جذب آب و انتقال آن به روده بزرگ است که باعث نرم شدن و افزایش حجم مدفوع می شود. رژیم غذایی حاوی غلات تصفیه شده، پروتئین، چربی ها و غذاهای عمل آورده شده، حجم مدفوع را کم و خشکی ایجاد می کند و دفع آن با مشکل همراه خواهد شد. یبوست می تواند ناشی از عوارض جانبی بعضی از داروها نیز باشد، داروهای ضدافسردگی (داروهای آنتی کلنیرژیک که بیماران پارکینسون از آن استفاده می کنند) داروهای مخدر، مسكن ها، کدئین، و آنتی اسیدهای غیر قابل جذب که حاوی هیدروکسید آلومینیوم یا کربنات کلسیم هستند یا بسیاری از داروهایی که برای کاهش فشارخون مصرف می شوند. استفاده بی رویه از داروهای ملین نیز باعث تنبلی روده بزرگ می شود و به این ترتیب مشکل تشدید می گردد. گاهی دراثر ثقالت غذا و کم ترشحی کبد و یا ضعیف بودن دستگاه گوارش معده سنگین شده و مزاج به یبوست حاد یا مزمن مبتلا می گردد. در این هنگام انسان بی حال، کسل و گاهی دچار خمیازه، دهان درد، بدمزگی دهان، سنگینی چشم و کم اشتهایی می گردد.
• موارد منع مسهل دادن، زیر 14 سال، زخم معده و روده، ضعف معده، بواسیر، به فاصله کمتر از دو روز از مسهل قبلی، اگر انسداد روده باشد، افراد لاغر، دموی ها (باعث غلظت خون می شود)، تا چند روز بعد از فصد، افراد پیر و افراد ضعیف، زنان حامله و شیرده (در شیرده ها باعث می شود بچه، اسهال بگیرد).