گوشه گیری و انزوا طلبی: عبارت است از گوشه گیری و انزواطلبی رفتاری است که در آن، فرد، یا ارتباطش را با افراد دیگر و محیط اطرافش کاهش می دهد یا به طور کامل قطع می کند. گوشه گیری علامت بیماری های مختلف است، معمولاً تنها یک عامل باعث گوشه گیری افراد نمی شود و مجموعه ای از علائم ژنتیکی، تغذیه ای، تربیتی، محیطی و اجتماعی در این رفتار مؤثر هستند. شاید بین اطرافیان تان کسی است که به تازگی رفتارهایش تغییر کرده، ارتباطش را با شما به حداقل رسانده و در تلاش است کمترین رابطه اجتماعی را با دیگران داشته باشد. این تغییر رفتار، هشداری است که اگر به موقع تشخیص و ریشه یابی نشود، ممکن است عواقب جبران ناپذیری داشته باشد. انسان ها بی دلیل گوشه گیر و انزواطلب نمی شوند و حتماً دلایلی پشت آن وجود دارد که باید به سرعت تشخیص داده شود. حتی شاید کودک شما رفتارهای این چنینی از خود نشان دهد و از قضا، شما این گوشه گیری را با حجب و حیای او اشتباه بگیرید. افراد در هر سنی ممکن است گوشه گیر شوند، اما در دوران بلوغ به دلیل تغییرات هورمونی که در فرد پیش می آید گوشه گیری تشدید می شود و به نوعی قابل درک است.

علائم:

1. تپش قلب
2. بی حوصلگی
3. حس درماندگی
4. نگرانی بی علت
5. اضطراب و بی قراری
6. بی اعتمادی به اطرافیان
7. کاهش آستانه تحمل مشکلات
8. وابستگی بیش از حد به دیگران
9. عصبانیت و پرخاشگری بی دلیل
10. ترس از تنها بودن در هر وضعیت
11. ترس از حضور در مکان های شلوغ
12. ترس از دست دادن کنترل در یک محل عمومی
13. ترس از بودن در مکان های که ترک کردن آنها ممکن است دشوار باشد، مانند آسانسور و یا قطار

علت:

• گوشه گیری در کودکان: معمولاً گوشه گیری در کودکان پیش از دبستان به دلیل مشکلات تکاملی و رشد ذهنی می تواند اتفاق بیفتد. به طور معمول، کودکان وقتی والدینشان، آنها را در آغوش می گیرند، می خندند و واکنش نشان می دهند ولی بعضی کودکان به این واکنش ها جواب مثبت نمی دهند و نه تنها بغل نمی خواهند بلکه اغلب خواستار جدایی و فاصله از والدین هستند. کودکان دچار عقب ماندگی ذهنی هم معمولاً علامت گوشه گیری را نشان می دهند، گاهی اوقات گوشه گیری در کودکان به دلیل مشکلات جسمی از قبیل ضعف بینایی و شنوایی، داشتن لکنت یا اختلال در تکلم است.
• مشکلات خانوادگی: در صورتی که انسان تحت فشار (اعتیاد یکی از والدین، طلاق، خشونت های درون خانواده خصوصاً از جانب پدر، طبقه اجتماعی بسیار ضعیف، فقر اقتصادی و فرهنگی و..) باشد دچار غلبه سودا و انزواطلبی می گردد. از آن جایی که این افراد خود را کمتر از دیگران می بینند و احساس حقارت می کنند، سعی می کنند شرایط زندگی خود و مشکلات آن را از دیگران پنهان کنند؛ که همین امر، آنها را به فرد گوشه گیر و انزواطلب تبدیل می کند.
• شیوه تربیتی مستبدانه: تحت سلطه زیاد والدین قرار گرفتن، امر و نهی های بسیار و یک جانبه، چک شدن همه رفتارها توسط والدین، عدم اطمینان به توانایی ها و شایستگی های فرزند و… از جمله عوامل غلبه سودا هستند که فرد را انزواطلب و گوشه گیر می کند.
• خجالتی بودن: گاهی فرد به خاطر خجالتی بودن، از شرکت در محافل اجتماعی و برقراری ارتباط امتناع می ورزد
• عدم اعتماد به نفس: نادیده گرفتن توانایی های خود نسبت به دیگران، مخرب بوده و منجر به انزواطلبی، ترس از مواجهه با دیگران و در نهایت دوری از اطرافیان می گردد.
• تمسخر فرزندان و انتقادات زیاد از آنها.

پیشگیری:

• هیچ راه مطمئنی برای پیشگیری از گوشه گیری و انزوا طلبی وجود ندارد. هرچند اضطراب زمانی تمایل به افزایش پیدا می‌کند که شما از موقعیت های استرس زا بیشتر اجتناب نمایید. اگر ترس‌های خفیف از رفتن به مکان‌های ایمن در شما شکل گرفت، سعی کنید پیش از آنکه ترستان غیر قابل کنترل گردد با تمرین رفتن به این مکان‌ها بر آن‌ها غلبه کنید. اگر انجام این کار به تنهایی برایتان بسیار دشوار است، از یکی از اعضای خانواده یا یک دوست بخواهید تا با شما بیاید و یا به دنبال کمک های تخصصی باشید. اگر شما در رفتن به مکان های مختلف استرس را تجربه کردید و یا دچار حملات پنیک شدید، هر چه سریع تر تحت درمان قرار بگیرید. درمان زود هنگام از وخیم تر شدن علائم جلوگیری می‌کند. استرس، همانند بسیاری از سایر بیماری های سلامت روان، اگر درمان آن ها به تأخیر بیفتد؛ می‌تواند نسبت به درمان مقاوم‌تر شود.

تشخیص:

1. انزوا طلبی بر اساس نشانه ها و علائم و همچنین با توجه به مصاحبه عمیقی که با مشاور انجام می‌دهید تشخیص داده می‌شود. ممکن است همچنین شما یک معاینه فیزیکی نیز به منظور رد کردن سایر شرایطی که ممکن است باعث این وضعیت شده باشد انجام دهید. به منظور تشخیص انزوا طلبی شما باید با معیارهای ذکر شده در راهنمای تشخیصی و آماری اختلالات روانی (DSM-5) منتشر شده در انجمن روانپزشکی آمریکا منطبق باشید. معیارهای تشخیص برای انزوا طلبی شامل ترس و یا اضطراب شدید در مورد دو مورد یا بیشتر از شرایط زیر می‌باشد:
2. تنها ماندن در بیرون از خانه
3. منتظر ماندن در صف و یا بودن در یک مکان شلوغ
4. استفاده از وسایل نقلیه عمومی مانند اتوبوس یا هواپیما
5. بودن در فضای باز مانند پارکینگ، پل و یا فروشگاه های بزرگ
6. بودن در فضای بسته و محصور مانند سالن نمایش تئاتر، اتاق جلسه و یا فروشگاه های کوچک

درمان طب نوین:

• روان درمانی: اگرچه تحت عنوان صحبت درمانی یا مشاوره روانی شناخته می‌شود، اما روان درمانی شامل کار کردن با یک درمانگر به منظور کاهش علائم اضطراب شما می‌باشد.
  رفتار درمانی شناختی یکی از مهمترین روش‌‌های موثر روان درمانی برای اختلالات اضطرابی از جمله انزوا طلبی می‌باشد. اساساً یک درمان کوتاه مدت رفتار درمان شناختی، بر روی آموزش مهارت های خاص به شما تمرکز می‌کند تا به آرامی شما را به فعالیت هایی که به دلیل اضطراب از انجام آن ها دوری کرده اید، برگرداند. از طریق این فرآیند علائم شما بهبود میابد که به عنوان موفقیت اولیه شما می‌باشد. آنچه شما خواهید آموخت عبارت است از: ترس های شما به حقیقت نخواهند پیوست. کاهش تدریجی اضطراب و شما می‌توانید در جمع باقی بمانید و تا زمانی که بخواهید می‌توانید آن علائم را مدیریت کنید. کدام فاکتورها یک حمله پنیک را تحریک کرده و یا علائم شبه پنیک ایجاد می‌کنند و چه فاکتورهایی این ها را تشدید می‌نمایند؟ چگونه با این علائم کنار بیاید؟ چگونه رفتارهای ناخواسته و یا ناسالم را از طریق حساسیت زدایی تغییر دهید. این روش همچنین در معرض قرار گرفتن یا روبرو شدن با مکان ها و موقعیت های ترس آور و اضطرابی، به صورت ایمن نامیده می‌شود.
• دارو درمانی: اغلب برای درمان علائم پنیک و انزوا طلبی که معمولاً با ترس از شلوغی همراه است، داروهای ضد افسردگی و ضد اضطراب مورد مصرف قرار می‌گیرند. ممکن است روانپزشک از شما بخواهد داروهای متعدد متفاوتی را امتحان کنید تا دریابید کدام یک با شما سازگارتر می‌باشد و در مورد شما بهتر عمل می‌کند. عمده‌ترین داروهای تجویزی برای درمان گوشه گیری و انزوا طلبی عبارت است از:
• داروهای ضد افسردگی: داروهای ضد افسردگی خاصی که مهارکننده های انتخابی بازجذب سروتونین (SSRIs)نامیده می‌شوند؛ همچون پاروکستین (پاکسیل، Pexeva  و فلوکستین (Prozac)، برای درمان اختلال پنیک همراه با اضطراب استفاده می‌شوند.
  سایر انواع ضدافسردگی ها مانند ضد افسردگی های سه حلقه ای و یا مهارکننده های مونوآمین اکسیداز ممکن است به طور موثری به درمان انزوا طلبی بپردازند؛ هرچند عوارض جانبی بیشتری نسبت به SSRI ها دارند.
• داروهای ضد اضطراب: همچنین بنزودیازپین‌ها نیز نامیده می‌شوند، داروهای ضد اضطراب آرام بخش هایی هستند که در شرایط محدود؛ پزشکتان ممکن است برای تسکین علائم اضطراب تجویز نماید. داروهایی که در این دسته قرار می‌گیرند و برای درمان اختلال پنیک همراه با اضطراب استفاده می‌شوند عبارتند از آلپرازولام ( (Niravam، زاناکس و کلونازپام (Klonopin)، بنزودیازپین ها به طور کلی فقط برای تسکین اضطراب حاد به صورت کوتاه مدت استفاده می‌شوند؛ به این دلیل که می‌توانند وابستگی ایجاد کنند. این داروها در صورتی که شما مشکلات سوء مصرف الکل یا مواد مخدر داشته اید گزینه های مناسبی نیستند. هر دو بخش شروع و پایان دوره ضد افسردگی می‌تواند عوارض جانبی داشته باشد که مانند یک حمله شبه پنیک به نظر می‌رسد. به این منظور مشاوری که با شما کار می‌کند دوز مصرفی داروها را به آرامی در طول دوره درمان افزایش می‌دهد و هنگامی که احساس کند شما آماده توقف مصرف دارو هستید، دوز مصرفی آن ها را به آرامی کاهش می‌دهد.

درمان طب سنتی:

• شرکت در جلسات و مباحث گروهی.
• شناخت توانایی ها و استعدادهای خود.
• رعایت کلیه توصیه های مربوط به غلبه مزاج خود.
• ورزش سبک روزانه و منظم متناسب با سن و جنسیت.
• مصرف دمنوش بادرنجبویه با عسل روزانه ۱ الی ۲ لیوان.
• اعتماد به نفس خود را تقویت کنید و مدام تلقینات مثبت داشته باشید.
• شغل و یا تفریحی را انتخاب کنید که مجبور باشید با دیگران تعاملات اجتماعی داشته باشید.
• مصرف جین سینگ همراه با آب و عسل (البته این داروی گیاهی برای گرم مزاجان زیاد مفید نیست).
• مصرف مغزهای گیاهی مانند: (کنجد، پسته، بادام، مغز تخمه کدو حلوایی، مغز تخمه آفتاب گردان و…) به صورت روزانه ولی به اندازه.
• مواجهه با آنچه از آن ترس و حراس دارید: انجام دادن اموری که به نظر شما ترسناک هستند، ابهت آن را کم می کند (البته با تمرین و ممارست).
• عدم مقایسه خود با دیگران: بپذیرید هر فردی در عین توانایی، کمبودها و نقص هایی دارد که ممکن است آن ها دقیقاً نقاط قوت شما باشند. پس خود را دست کم نگیرید و همیشه بدون غرور توانمندی های خود را مد نظر داشته باشید.
• به طور کلی برای درمان گوشه گیری، روان درمانی و دارو درمانی هر دو با هم لازم هستند. البته با توجه به نوع بیماری، بهبود ممکن است کوتاه مدت یا طولانی مدت باشد، اما از آنجا که پیشگیری همیشه بهتر از درمان است، ۱. تغذیه سالم و متناسب با طبع و مزاج هر فردا ۲. روابط خوب اجتماعی ۳. تربیت مناسب ۴. معاشرت های سمیمانه خانوادگی ۵. ایراد حس امنیت درون خانواده همگی می توانند با هم، فرد را از لحاظ روانی سالم بار آورده و از بروز چنین علائمی پیشگیری کنند. اطرافیان باید در برخورد با فردی که گوشه گیر شده شنونده خوبی باشند و از او انتقاد نکنند و راهی برای یافتن و حل مشکلات فرد بیایند.

فعالیت:

• روزی نیم ساعت فعالیت مناسب بدنی داشته باشید.

رژیم غذایی:

• از مصرف فرآورده های کارخانه ای، لبنیات پاستوریزه، غذاهای گرم و سرد بدون مصلح غذایی پرهیز کنید.