گرمازدگی: عبارت است از بیماری ناشی از قرار گرفتن طولانی مدت در معرض حرارت زیاد، نخوردن مایعات به حد کافی، یا خوب کار نکردن مکانیسم های تنظیم حرارت در مغز. این حالت می تواند در هر سنی رخ دهد، اما در سالمندان شایع تر است.

علائم:

1. گیجی
2. گرفتگی عضلانی
3. تعریق وجود ندارد.
4. تند بودن ضربان قلب
5. از دست دادن هوشیاری
6. تند و ضعیف بودن نبض
7. تند و سطحی بودن تنفس
8. بالا بودن درجه حرارت بدن
9. منگی، خستگی، غش، سردرد
10. رنگ پریدگی و مرطوب بودن پوست
11. داغ، خشک و بر افروخته بودن پوست
12. غالباً قبل از این مرحله، خستگی گرمایی و علائم آن وجود دارد.

علت:

• خستگی گرمایی به علت نوشیدن آب به مقدار ناکافی، خوردن نمک به مقدار ناکافی، و کمبود تولید عرق به وجود می آید. (بدن به کمک عرق کردن و بخار شدن عرق خنک می شود). گرما زدگی در اثر قرار گرفتن بیش از اندازه در حرات شدید و کار نکردن مکانیسم های تنظیم حرارت بدن ایجاد می شود. در این حالت دمای بدن تا حد خطرناکی بالا می رود (حتی تا حدود 5/41 درجه).

عوامل افزایش دهنده خطر:

1. تب بالا
2. اثرات عمومی بالا رفتن سن
3. کار کردن در محیط بسیار گرم
4. هوای داغ و پر رطوبت (شرجی)
5. نوشیدن الکل یا سوء مصرف سایر مواد
6. پوشیدن لباس زیاد، خصوصاً لباس تنگ
7. بیماری مزمن مثل دیابت یا بیماری عروق
8. بیماری اخیر که باعث از دست رفتن مایع در اثر استفراغ یا اسهال شده باشد.
9. فعالیت در زمان ابتلا به این بیماری بدنی یا ورزش شدید در هوای داغ و پر رطوبت
10. از دست دادن مایعات بدن در اثر تعریق و ننوشیدن مایعات کافی برای جایگزینی آب از دست رفته

پیشگیری:

1. سعی کنید به هوای داغ عادت کنید.
2. در هوای داغ، لباس سبک و گشاد بپوشید.
3. مرتب آب بنوشید و صبر نکنید تا تشنه شوید و سپس آب بنوشید.
4. اگر تعریق زیاد دارید، آب بیشتر بنوشید، اگر مقدار ادرار کم شود، میزان آب دریافتی را زیاد تر کنید.
5. اگر زیادی گرمتان شد است، پنجره را باز کنید، یا از فن یا تهویه مطبوع استفاده کنید. این کارها باعث راحت تر تبخیر شدن عرق و در نتیجه خنک شدن پوست می شوند.

عواقب مورد انتظار:

• معمولاً با درمان سریع بهبودی کامل در عرض 2 الی 1 روز حاصل می شود.

عوارض احتمالی:

• ممکن است هر کدام از اعضای مهم بدن دچار مشکلی شوند (قلب، ریه ها، کلیه ها، مغز)، با مدت زمان قرار گرفتن در معرض گرما و شدت آن و نیز سرعت و اثر بخشی درمان ارتباط دارد.
• عوارض ناشی از گرما به راحتى قابل درمان هستند. فرد مبتلا باید در مکانی خنک استراحت کند (به طور ایده آل در یک مکان با تهویه مناسب) و تا زمانی که احساس بهبودی نکرده، مایعات نمکی و خنک را جرعه جرعه بنوشد. اگر به گرمازدگی مشکوک هستید بیمار را بلافاصله به بیمارستان انتقال دهید.

تشخیص:

1. انجام معاینات بالینی و گرفتن شرح حال از بیمار.
2. آزمایشات عملکردی عضله برای بررسی رابدومیولیز آسیب جدی به بافت عضلانی.
3. آزمایش خون برای بررسی سطوح پایین سدیم یا پتاسیم خون و محتوای گازهای موجود در خون.
4. عکس برداری با اشعه ایکس و تصویربرداری های دیگر برای بررسی آسیب به اندام های داخلی.
5. آزمایش ادرار برای بررسی غلظت و ترکیب ادرار و عملکرد کلیه که می تواند تحت تأثیر گرمازدگی قرار گیرد.

درمان طب نوین:

• استراحت در محل خنک: ورود به یک ساختمان با تهویه مطبوع بهترین راه است، اما حداقل یک مکان سایه دار پیدا کنید یا در مقابل پنکه بنشینید. به پشت بخوابید و پاهای خود را بالاتر از سطح قلب قرار دهید.
• نوشیدن مایعات خنک: آب یا نوشیدنی های ورزشی بهترین انتخاب هستند. از مصرف نوشیدنی‌های الکلی بپرهیزید، زیرا کمبود آب بدن را به دنبال خواهند داشت.
• اعمال خنک کننده: در صورت امکان دوش آب سرد بگیرید، در وان حاوی آب سرد بنشینید یا حوله آغشته به آب خنک را روی پوست خود قرار دهید. اگر در فضای باز هستید، غوطه ور شدن در یک برکه یا جریان آب خنک می تواند به کاهش درجه حرارت کمک کند.
• پوشیدن لباس‌های سبک: هرگونه لباس غیرضروری را کنار گذاشته و اطمینان حاصل کنید که لباس‌تان سبک و غیر چسبان است. اگر در عرض یک ساعت پس از استفاده از این اقدامات درمانی احساس بهبودی نکردید، سریعاً شخص را به بیمارستان برسانید.
• غوطه ور شدن در آب سرد: ثابت شده است که حمام آب سرد یا یخ موثرترین روش برای کاهش سریع دمای بدن است. هرچه سریع تر این اتفاق بیفتد، خطر مرگ و آسیب به ارگان های بدن کاهش می یابد.
• استفاده از روش‌های خنک کننده تبخیری: اگر دمای بدن در محدوده گرما گرفتگی نیست و حمام آب سرد در دسترس نباشد، کارکنان مراقبت های بهداشتی ممکن است دمای بدن را با استفاده از روش تبخیر کاهش دهند. در حالی که هوای گرم در حال وزش به سمت فرد است، آب خنک روی بدنش می ریزند تا بر اثر تبخیر آن پوست خنک شود.
• استفاده از یخ و پتوهای خنک کننده: روش دیگر این است که فرد را در یک پتو خنک کننده مخصوص بپیچند و کیسه های یخ را در کشاله ران، گردن، پشت و زیر بغل قرار دهند تا درجه حرارت پایین بیاید.
• داروهایی برای جلوگیری از لرز: اگر روش های درمانی برای کاهش دما باعث لرز شود. پزشک داروی شل کننده عضله مانند بنزودیازپین تجویز می کند. زیرا لرز، دمای بدن را افزایش داده و درمان را بی اثر می کند.

درمان طب سنتی:

• شربت به لیمو
• خاکشیر یخمال
• هندوانه یا آب آن
• شربت آبلیموی تازه
• دمنوش یا آب عناب
• عرق شاهتره یا کاسنی
• سویق سیب یا آب آن
• گلاب در آب کمی خنک
• در معرض باد خنک قرار گرفتن
• شربت سکنجبین رقیق با پوره خیار
• تخم شربتی مخلوط با آب، کمی خنک.
• پاشیدن آب خنک به بدن یا دوش گرفتن نوشیدن آب کمی خنک
• پرهیز از مصرف تندی‌ها، شوری‌ها، تلخی‌ها و مصرف زیاد چربی و شیرینی‌ها.
• مصرف ترشیجاتی مانند آبلیمو، آبغوره، آلبالو، هلو، شلیل، سرکه‌انگبین، رب انار، تمر هندی.
• شربت عرق نسترن در تابستان یکی از مفرح‌ترین شربت‌های طبیعی است، اگر زمانی احساس خستگی دارید کافیست شربت عرق نسترن را امتحان کنید.
• در روزهای گرم بجای نوشیدنی سرد، چای نعناع بخورید تا خنک شوید، مایعات سرد باعث تولید گرما در بدن میشه تا تعادل دما حفظ بشه در نتیجه خنک‌ کنندگی آن‌ها پایدار نیست.
• اگر فردی علائم گرمازدگی را دارد و عرق نمی کند: وی را سریعاً خنک کنید. لباس های وی را در آورید و او را در آب سرد قرار دهید، یا دور او ملحفه مرطوب بپیچید، تریتب انتقال او را به نزدیکترین بیمارستان بدهید. این یک اورژانس است؛ اگر فردی ضعیف و خسته است اما عرق می کند؛ وی را در یک جای خنک بخوابانید، مایعات خنک به او بدهید (آب، آبمیوه، یا سایر نوشیدنی های خنک)، ترتیب انتقال او را به نزدیکترین بیمارستان بدهید، مگر در موارد خفیف، توصیه های پزشکی برای مراقبت مناسب از فرد را به وی یا همراهان وی ارائه دهید.

درمان گرمایی بودن طفل:

• بچه ای که در خواب به این طرف و آن طرف می غلطد به خاطر شدت گرمی است که بی قراری می کند یا خانمی که مرتب دکور خانه را عوض می کند و یا کسی که کارهایش را با نقص انجام می دهد، بی قراری اش به خاطر گرمی است و اگر بخواهیم به آرامش برسیم باید از حرارت بیش از حد بدن کم کنیم برای این کار شربت آبلیمو یا شربت آبغوره به کودک بدهید.

درمان بثورات ناشی از گرما:

• نقاط متعدد کوچک، برآمده و خارش داریست که در آب و هوای گرم بر روی پوست ظاهر می شوند. این بیماری در شیرخواران و کودکان شایع تر است. چاق بودن و زندگی در آب و هوای گرم و مرطوب باعث به وجود آمدن این بیماری و نیز تحریک آن می شوند. بثورات ناشی از گرما راش های شدیداً خارش داری هستند که به وفور در آب و هوای گرم ایجاد می شوند. این حالت زمانی رخ می دهد که غدد عرق توسط باکتری ها و سلول های مرده پوست مسدود شوند، در نتیجه عرق به دام افتاده و در غدد عرق باعث التهاب خفيف می شود. این ضایعه متشکل از نقاط یا تاول های کوچک، قرمز و خارش دار همراه با احساس سوزش یا سوزن سوزن شدن است. شایع ترین محل های درگیر عبارتند از: دست ها، پاها، زیربغل و قفسه سینه. این وضعیت بیشتر در و افراد چاق به وجود می آید، زیرا راحت تر تحت تأثیر گرما قرار گرفته و عرق می کنند. شیرخواران و کودکان نسبت به بالغین احتمال بیشتری برای مبتلا شدن دارند. ضایعه در ناحیه پوشک یا بر روی صورت و قفسه سینه یا پشت به وجود می آید. ضایعه اغلب در عرض چند روز به طور خودبه خود ناپدید می شود. این روند را می توانید با پوشیدن لباس های شل که از الیاف طبیعی ساخته شده و در نوزادان با عدم مصرف پوشک تسهیل کنید.

داروها:

• برای این اختلالات معمولاً دارویی مورد نیاز نیست.

فعالیت:

• وقتی که علائم وجود دارند، در حالتی که پاهایتان بالا باشد استراحت کنید، با رو به بهبود گذاشتن علائم می توان کارهای روزمره را تدریجاً از سر گرفت.

رژیم غذایی:

• از مصرف فرآورده های کارخانه ای، غذاهای گرم پرهیز کنید.