کیست کلیه: عبارت است از کیسه ای مملو از مایعات است که در کلیه های شما رشد می کند، کلیه ها اندام هایی به شکل لوبیا هستند که زباله های خارج از جریان خون شما را برای تولید ادرار فیلتر می کنند. ممکن است شما حداکثر در یک کلیه یک کیست داشته باشید یا در هر دو کلیه کیست های فراوانی داشته باشید.
انواع کیست کلیه:
- بیماری پلی کیستیک کلیه (PKD) : یک بیماری ارثی است که باعث تشکیل بسیاری از کیست ها در کلیه ها می شود. این کیست ها با رشد خود می توانند به کلیه ها آسیب برسانند.
- کیست ساده: کیست های منفردی هستند که روی کلیه ها تشکیل می شوند. آنها دیواره های نازکی دارند و حاوی مایع آب مانند هستند. کیست های ساده به کلیه ها آسیب نمی رسانند و عملکرد آنها را تحت تأثیر قرار نمی دهند.
علائم:
- کیست ها معمولاً بی خطر هستند. از آنجا که کیست ها غالباً علائمی ایجاد نمی کنند، تا زمانی که به دلیل دیگر اسکن و تصویربرداری انجام ندهید، ممکن است حتی متوجه نشوید.
- یک کیست ساده ممکن است هیچ علامتی ایجاد نکند. با این حال، اگر کیست بزرگ شود یا آلوده شود، ممکن است علائمی مانند:
- تب
- ادرار تیره
- تورم شکم
- خون در ادرار شما
- ادرار بیشتر از حد معمول
- درد در قسمت فوقانی شکم
- درد در پشت یا پهلو بین دنده ها و لگن (درد معمولاً کسل کننده است، اما در صورت ترکیدن کیست می تواند شدید شود).
علت:
- کلیه پلی کیستیک یک بیماری ارثی است، به این معنی که در اثر تغییر ژن هایی که از طریق خانواده ها منتقل می شود، ایجاد می شود.
- با افزایش سن به احتمال زیاد به کیست کلیه مبتلا می شوید. در سن ۴۰ سالگی، حدود ۲۵ درصد از افراد به آن مبتلا می شوند. تا ۵۰ سالگی، حدود ۵۰ درصد افراد دچار کیست کلیه می شوند. همچنین مردان بیش از زنان در معرض ابتلا به کیست کلیه هستند.
- پزشکان دقیقاً نمی دانند چه عواملی باعث ایجاد کیست های ساده کلیه می شود. آنها چند توضیح ممکن دارند. به عنوان مثال، هر کلیه حدود یک میلیون لوله کوچک دارد که ادرار را جمع می کند. کیست ممکن است با مسدود شدن لوله ها، متورم شدن و پر شدن از مایعات شروع به رشد کند. احتمال دیگر این است که کیست ها از زمانی شروع می شوند که کیسه هایی به نام دیورتیکول در مناطق ضعیف شده توبول کلیوی تشکیل شده و از مایع پر می شوند.
عوارض احتمالی:
- معمولاً کیست ها مشکلی ایجاد نمی کنند. با این حال، گاهی اوقات می توانند منجر به عوارضی شوند، از جمله: عفونت در کیست، ترکیدن کیست، انسداد ادرار از کلیه، فشار خون بالا.
- کلیه پلی کیستیک با گذشت زمان می تواند به کلیه ها آسیب برساند. تقریباً نیمی از افراد مبتلا به این بیماری در سن ۶۰ سالگی دچار نارسایی کلیه می شوند.
تشخیص:
- برای تشخیص کیست کلیه، ممکن است به متخصصی به نام اورولوژیست مراجعه کنید. پزشک شما ممکن است از خون یا ادرار نمونه برداری کند تا ببیند کلیه های شما چطور عمل می کنند. همچنین ممکن است به یکی از این آزمایشات تصویربرداری نیاز داشته باشید:
- تصویربرداری تشدید مغناطیسی (MRI) : که با استفاده از آهن ربا و امواج رادیویی از کلیه ها عکس می گیرد.
- توموگرافی کامپیوتری (CT) اسکن: که از اشعه ایکس قدرتمند برای ایجاد تصاویر سه بعدی از کلیه های شما استفاده می کند.
- سونوگرافی: که از امواج صوتی برای ایجاد تصاویر از کلیه های شما استفاده می کند و می تواند بزرگتر شدن کیست را نشان دهد.
درمان طب نوین:
- برای کیست های بزرگتر یا آنهایی که علائم ایجاد می کنند، درمان ها شامل اسکلروتراپی و جراحی است.
- اگر کیست کوچک باشد و مشکلی در کلیه شما ایجاد نکند، ممکن است نیازی به درمان آن نباشد. شما ممکن است فقط آزمایشات تصویربرداری را هر ۶ تا ۱۲ ماه یک بار انجام دهید تا مطمئن شوید کیست رشد نکرده است.
- اسکلروتراپی: اسکلروتراپی برای تخلیه کیست انجام می شود. در ابتدا بی حسی موضعی دریافت می کنید تا دردی احساس نکنید. سپس با استفاده از سونوگرافی به عنوان راهنما، پزشک شما یک سوزن نازک را از طریق پوست در کیست فرو می کند و تمام مایعات کیست را تخلیه می کند. گاهی اوقات، پزشک کیست را با محلول الکلی پر می کند تا از رشد مجدد آن جلوگیری کند. به احتمال زیاد همان روز می توانید به روال عادی زندگی برگردید.
- عمل جراحی کلیه: ممکن است لازم باشد کیست های بزرگتر که بر عملکرد کلیه شما تأثیر می گذارد با جراحی برداشته شود. در حین انجام عمل با بیهوشی عمومی خواهید خوابید. جراحان اغلب کیست ها را از طریق چندین برش کوچک به روش لاپاراسکوپی برمی دارند. این بدان معنی است که آنها جراحی را با استفاده از دوربین و ابزارهای کوچک انجام می دهند. ابتدا جراح کیست را تخلیه می کند. سپس آنها دیواره های کیست را برش می دهند یا می سوزانند. بعد از انجام عمل باید یک یا دو روز در بیمارستان بستری بمانید.
درمان طب سنتی:
- با روغن های گرم نظیر سیاهدانه و بادام تلخ موضع کلیه را خوب ماساژ دهید و بادکش گذاری کنید.
- 50 گرم زنیان + 2 عدد مغز گردو را آسیاب کنید و یک قاشق چایخوری از این ترکیب را با عسل مخلوط کنید و شب قبل از خواب میل کنید.
فعالیت:
- تا زمان بهبودی کامل از انجام هرگونه فعالیت شدید بدنی پرهیز کنید.
رژیم غذایی:
- از مصرف فرآورده های کارخانه ای و همچنین لبنیات و غذاهای گرم و سرد بدون مصلح غذایی پرهیز کنید.
نکته:
- اندازه کیست کلیه و معانی آن: برخی کیست ها آنقدر کوچک هستند که نمی توانید آنها را بدون میکروسکوپ مشاهده کنید. برخی دیگر می توانند به اندازه یک توپ تنیس بزرگ شوند. با بزرگتر شدن، کیست ها می توانند اندام های اطراف را فشار داده و باعث درد شوند.
- بیشتر کیست های کلیه ساده و بی خطر هستند و مشکلی ایجاد نمی کنند. اگر کیست رشد کند، اسکلروتراپی یا جراحی می تواند آن را بدون هیچ گونه عارضه طولانی مدت برطرف کند.
- بیماری کلیه پلی کیستیک می تواند جدی تر باشد. بدون درمان، کلیه پلی کیستیک می تواند عوارضی مانند فشارخون بالا و نارسایی کلیه ایجاد کند.
- کیست های کلیه در قسمت لایه بیرونی کلیه که به آن اصطلاحاً (كورتکس) گفته می شود ایجاد می گردند. این کیست ها اغلب منفرد می باشند، اما ممکن است سه یا چهار تا از آنها ایجاد شوند. کیست های کلیه بسیار شایع هستند. حدود ۵۰% افرادی که دارای سن بالای ۵۰ سال هستند دارای حداقل یک کیست کلیه می باشند که اغلب هم خودشان از این موضوع خبر ندارند. علت ایجاد کیست کلیه هنوز معلوم نشده است. برخلاف کیست های چندتایی که در بیماری کلیه پلی کیستیک دیده می شود، کیست های ساده کلیه اثری بر روی عملکرد کلیه نداشته و معمولاً بی ضرر هستند. در اکثر موارد این کیست ها هیچ علامتی را ایجاد نمی کنند. به ندرت ممکن است که یک کیست کلیه آن قدر بزرگ شود که باعث کمردرد گردد یا اینکه خونریزی کرده و باعث ادرار خونی شود.
- کیست ها، کیسه های پر از مایعی که مجرایی به خارج ندارند و با گذشت زمان به رشد خود ادامه می دهند، کیست نامیده می شوند و بر دو نوع اند: یکی منفرد و دیگری متعدد. کیست های متعدد را بیماری پلی کیستیک می گویند و مادرزادی هستند، این نوع کیست نشانه ای ایجاد نمی کند مگر اینکه گسترش یابد که در این صورت باعث انسداد کلیه ها یا عفونت می شود. کیست های منفرد خوش خیم اند مگر آنکه به قدری بزرگ شوند که خون ریزی کرده یا به اعضای اطراف فشار وارد کنند. غالباً کیست های منفرد به طور تصادفی و یا با بررسی سایر موارد کشف می شوند، خیلی کم پیش می آید که این نوع کیست بدخیم باشد و به همین دلیل پزشک ممکن است برای تعیین اندازه و قوام کیست آن را با امواج ماورای صوت بررسی کند. در بعضی از موارد سلول های داخل مایع کیست و مایع، توسط یک سوزن بلند بیرون کشیده می شود و اگر این سلول ها طبیعی بودند اقدام اضافی صورت نمی گیرد.