کوفتگی یا پارگی چشم: عبارت است از آسیب چشم در اثر برخورد یک جسم غیر تیز (کوفتگی) یا یک جسم تیز (پارگی). این آسیب می تواند در کره چشم، پلک، استخوان های اطراف کره چشم (کاسه چشم) و عضلات کوچکی که به کره چشم متصل شده اند باشد.

علائم:

1. تورم
2. قرمزی
3. مشکل در بینایی.
4. درد خود به خودی
5. درد به هنگام لمس چشم
6. خونریزی یا خونمردگی در چشم یا اطراف چشم (چشم سیاه).

علت:

• برخورد یک جسم غیر تیز یا تیز با چشم یا اطراف چشم

عوامل افزایش دهنده خطر:

1. استفاده از تفنگ بادی یا فلاخن
2. استفاده از چمن زن های چرخشی
3. ورزش هایی مثل بسکتبال، فوتبال، هاکی و …
4. آسیب چشم معمولاً در دعواها رخ می دهد. احتمال دعوا هم هنگام مستی یا در میحط خوشنت آمیز بیشتر است.
5. مشاغلی که در آنها چشم در معرض آسیب قرار دارد، مثلاً در ورزشکاران، متصدیان باز کردن در نوشابه، نجاری یا کارهای ساختمانی.

پیشگیری:

• در صورت احتمال آسیب به چشم، حتی الامکان از وسایل محافظتی چشم استفاده کنید.

عواقب مورد انتظار:

• با درمان پیشگیرانه از عفونت و نیز بخیه زدن، پارگی های چشم یا اطراف چشم معمولاً خوب می شود. التیام کامل حدود 2 هفته طول می کشد.

عوارض احتمالی:

1. عفونت
2. آب مروارید
3. نابینایی دائمی

تشخیص:

• انجام معاینات بالینی و گرفتن شرح حال از بیمار

درمان طب نوین:

• در مواردی که پارگی پلک خفیف است می توان با نخ ابریشم آن را بخیه زد.
• تا زمانی که علائم تخفیف نیافته اند زیر سر خود را با دو عدد بالش بالا نگاه دارید.
• برای حفاظت از چشم در برابر نور قوی یا نور خورشید، موقتاً عینک آفتابی مناسب بزنید.
• در مواردی که پارگی پلک شدید است، ترمیم توسط جراحی چشم پزشک صورت می گیرد.
• در صورت وارد آمدن آسیب به کره چشم، نیاز به درمان اورژانسی توسط یک متخصص وجود دارد.
• برای کوفتگی پلک (چشم سیاه) در 24 اول می توان از کیسه یخ جهت کاهش تورم استفاده نمود. روز بعد با تا کردن یک پارچه تمیز در چند لایه، فرو بردن آن در آب داغ و چلاندن مختصر آن می توان کمپرس داغ تهیه نمود و آن را روی چشم گذاشت. برای اینکه کمپرس مرطوب بماند هر از چند گاه آن را در آب فرو ببرید. در هر بار، کمپرس را به مدت یک ساعت روی چشم بگذارید، سپس یک ساعت به چشم استراحت بدهید و دوباره همین کار را تکرار کنید.

داروها:

• امکان دارد قطره چشمی حاوی آنتی بیوتیک برای پیشگری از عفونت تجویز شود. امکان دارد داروهای ضد درد تجویز شوند. گاهی برای استراحت دادن به عضلات داخلی چشم، قطره چشمی برای گشاد کردن مردمک داده می شود.

فعالیت:

• پس از درمان، فعالیت های عادی خود را به تدریج از سر گیرید.

رژیم غذایی:

• رژیم خاصی توصیه نمی شود.

نکته:

• راه های پیشگیری از بیماری های چشمی: اگر مایلید همیشه سلامت چشم خود را حفظ کنید به نکات زیر با دقت توجه فرمایید. ۱. به هرچه که بسیار سفید یا شفاف است نگاه نکنید. ۲. به نورهای شدید مانند نور خورشید یا نور پراژکتور و لامپ های گازی و نورهای متصاعد شده از جوشکاری ها نگاه نکنید. ۳. به برف هایی که روی آن را نور آفتاب فراگرفته است نگاه نکنید. ۴. از نگاه کردن به خطوط ریز نقشه های خیلی دقیق یا خط های بسیار ریز که احتیاج به نوردهی بیشتری دارد خودداری کنید. ۵. تلویزیون را از فاصله خیلی کم تماشا نکنید. ۶. عینک دیگران را به چشم نزنید. ۷. با دست آلوده یا دستمال و اشیاء آلوده چشم را پاک نکنید. 8. از گرد و غبار پرهیز کنید. ۹. زیاد از حد گریه نکنید. ۱۰. مقابل آتش خیلی شدید و گرم ننشینید. ۱۱. هنگام موتورسواری یا سوار شدن بر اتومبیل های بدون سقف و … مواظب باشید که سوز و باد قوی، میکروب ها و گرد و غبار با چشم برخورد نکند. ۱۲. به هیچ جسمی به مدت زیاد و به طور قائم نظر نیفکنید. ۱۳. از ورود دود به چشم دوری گزینید. ۱۴. از هوای بسیار گرم یا بسیار سرد دوری کنید. 15. از دیدن اشیاء خیلی روشن و درخشان که به چشم آزار می رساند مانند آینه ای که مقابل آفتاب گرفته شده و نور آفتاب را به چشم منتقل می کند پرهیز کنید. ۱۶. از زیاد بر پشت خوابیدن پرهیز شود. ۱۷. مواظب باشید که از خوابیدن با شکم پر یعنی فورا پس از صرف غذا و همچنین پس از خوردن غذاهای غلیظ و دیر هضم و پس از مصرف خوراکی هایی که طبیعت آن خیلی گرم است مانند سیر و پیاز و … پرهیز کنید. چون موجب زیان رساندن به چشم می گردد. ۱۸. بیش از اندازه نمک یا غذاهای شور مصرف نکنید. ۱۹. از پرخوری در شب یا هنگام بیدار شدن در نیمه شب پرهیز کنید. ۲۰. از بی خوابی های زیاد و بیدار ماندن بیش از حد بپرهیزید. ۲۱. اگر شکم هر روز کار نمی کند یا یبوست و خشکی مزاج دارید آن را برطرف سازید. ۲۲. به اشیایی که به سرعت می چرخند یا به سرعت از جلوی چشم عبور می کنند نگاه نکنید.
• اعمالی که برای سلامت چشم مفید است: ۱. هرچند روز یک بار صورت را در آب صاف و پاک فرو برید و چشم را در آن باز نگه دارید. ۲. گاهی سرمه و توتیا را با آب بادیان و آب مرزنجوش مخلوط کنید و در چشم بکشید. ۳. به علت اینکه چشم از اعضای مرطوب است و اکثراً رطوبت و سردی باعث ضعف آن مى شود، لذا بایستی گاهی از سرمه خشک و جلا دهنده چشم استفاده کرد تا چشم سالم بماند. ۴. در هر ماه دو تا سه مرتبه چشم را با آب خضض بشویید. ۵. رعایت حفظ محیط چشم، یعنی مزاج چشم را به حالت طبیعی نگهداشتن. برای این کار اگر مزاج چشم خشک باشد گاهی روغن بادام شیرین یا روغن بنفشه یا روغن بنفشه بادام یا روغن کدو در بینی بچکانید. همچنین می توانید در چشم سرمه مناسبی نیز به کار برید.