کمردرد: عبارت است از  کمر درد به عنوان یکی از شایع‌ترین اختلالات سیستم اسکلتی بدن انسان که در هر سن و جنسی رخ می‌دهد شناخته می‌شود، انواع کمردرد می‌توانند سبب بروز اختلال در عملکرد فرد شده و مشکلات زیاد را برای وی به همراه داشته باشند. سبک زندگی غلط، کم تحرکی و چاقی عواملی هستند که سبب افزایش شیوع انواع کمر درد حتی در افراد جوان و گاهاً کودکان نیز شده‌اند.
کمردرد مکانیکی و التهابی از شایع‌ترین انواع کمردرد هستند که هر کدام بسته به عامل بوجود آورنده نیازمند درمان هستند. تقریباً همه انسان‌ها در سرتاسر جهان در طول دوران زندگی تجربه‌ای از کمردرد داشته‌اند. منطقه‌ی زیر قفسه‌ی سینه تا انتها را ناحیه‌ کمر می‌نامند. کمر درد می‌تواند شدت زیادی داشته باشد که علت اصلی آن عدم استفاده‌ی صحیح از کمر است. خوشبختانه اغلب کمردردها بهبود می‌­یابند و در مواقعی که بهبود نمی‌­یابند درمان­‌های موثری برای کاهش کمردرد وجود دارد.

انواع کمردرد:

1. حاد باشد: یعنی کمردردهایی که کمتر ۶ هفته طول می‌کشند و در عرض یک و نیم ماه معمولاً بهبود پیدا می‌کند. کمر دردهایی که بین یک و نیم تا سه ماه پس شروع علائم دیده می‌شود که کمر دردهای تحت حاد نامیده می‌شود.
2. کمردردهای مزمن: که کمر دردهایی هستند که بعد از سه ماه درمان هنوز بیمار خوب نشده است و کمردرد هنوز ادامه دارد. هرچه کمردرد زمان بیشتری طول بکشد تا خوب شود نشانه بیماری‌های بدتری می‌باشد.

از لحاظ خصوصیات بالینی کمر دردها سه دسته تقسیم می‌شوند:

1. کمر دردهای مکانیکی: یعنی کمردردهایی که با استراحت بهتر می‌شوند و با حرکت بدتر می‌شوند. مثلا هنگامی که بیمار بی حرکت می‌نشیند یا می‌‌ایستد یا راه می‌رود بدتر می‌شود. این نوع دردها به علت بیماری‌هایی که ریشه عصبی فشار می‌آورند، مانند پارگی دیسک کمر، تنگی کانال نخاعی، ناپایداری و حرکت غیر عادی مهره‌های کمر لیز خوردن مهره‌ها.
2. دردهای التهابی: یعنی دردهایی که صبح‌ها هنگام برخاستن بیمار از بستر ایجاد می‌شوند و هنگامی که بیمار کمی گرم می‌شود و حرکت می‌کند درد بیمار بهتر می‌شود. این نوع دردها معمولاً در بیماری‌های التهابی دیده می‌شود مانند آرتریت روماتوئید، اسپوندیلیت آنکیلوزان.
3. دردهایی که مخلوطی از اینها هستند: مانند دردهای مربوط به تومورها، شکستگی‌ها و پوکی استخوان.

علائم:

1. ضعف، بی حسی، یا تحلیل رفتن عضلات پا (اندام تحتانی) در صورت بیرون زدن دیسک بین مهره ای.
2. درد: علائم از یک درد مبهم تا یک درد تیز و آزار دهنده ممکن است. ممکن است درد ایستادن و تحرک را برای بیمار مشکل کند. درد حاد معمولاً بعد از صدمه‌ی ناشی از ورزش یا بلند کردن اجسام سنگین ایجاد می‌شود. اما اگر کمردرد بیش از سه ماه به طول انجامد به آن کمردرد مزمن می­‌گویند. اگر کمردرد شما بعد از ۷۲ ساعت از زمان شروع بهتر نشد با پزشکتان مشورت کنید. کمردرد علائم مختلفی می‌تواند داشته باشد. بسیاری از مردم تصور می‌کنند تنها نشانه کمردرد فقط درد کمر می‌باشد، اما نمودهای آن بسیار مختلف است. بد نیست بدانید کمردردهایی که ثانویه به مشکلات عضلانی و دیسکی می‌باشد که از شایع‌ترین علت‌های کمر درد هستند و معمولاً با فعالیت درد آنها شروع شده و با استراحت این درد بهبود پیدا می‌کند.
   اما کمردردهای دیسکی نمودهای غیر عادی می‌توانند داشته باشد که حتی گاهی اوقات برای پزشکان نیز می‌تواند مشکلات تشخیصی ایجاد کند به عنوان مثال اگر دیسک کمر بر روی عصب سیاتیک فشار ایجاد کند، موجب بروز دردی می‌شود که از آن به عنوان سیاتیک یاد می‌شود و این درد خود را به شکل تیر کشیدن تا قسمت‌های تحتانی و حتی تا ناحیه زیر زانو نشان می‌دهد. اما گاهی اوقات کمر دردهای دیسکی فقط به پشت ران می‌رسد و یا حتی به قدام ران و به زانو نمی‌رسند. اما یک سری علائم نهفته در دیسک کمر وجود دارد، قبل از اینکه دیسک به طور کامل بیرون بیابد خود را نشان می‌دهند. افراد باید در بروز این علائم دقت زیادی داشته باشند. به طور مثال گرفتگی‌هایی که به صورت یک طرفه بر روی عضلات اندام تحتانی ایجاد می‌شود و همچنین گزگزهای اندام تحتانی از علائم دیگری است که ممکن است در افراد بروز کند. کمر دردهای شدید ناشی از سقوط از ارتفاع و یا آسیب در ناحیه کمر باید توسط پزشک بررسی شود. علائم مهم و هشدار دهنده‌­ی دیگر شامل از دست دادن کنترل ادرار و مدفوع (بی اختیاری ادرار و مدفوع)، ضعف، تب، درد هنگام سرفه می‌­باشد. اگر یکی از این علائم را همراه کمر دردتان داشته‌اید با پزشک خود تماس بگیرید. درد ممکن است مداوم باشد، یا تنها زمانی رخ دهد که بدن در وضعیت خاصی قرار گیرد، امکان دارد درد با سرفه یا عطسه، خم شدن، یا چرخاندن بدن بدتر شود، خشکی و انعطاف پذیری کمر. در صورت بیرون زدن دیسک بین مهره ای، درد شدید در قسمت تحتانی کمر یا قسمت پشت باسن، ران، ساق پا، یا پا (سیاتیک)، درد معمولاً در یک طرف رخ می دهد و با حرکت سرفه، عطسه، بلند کردن اشیاء، یا زور زدن بدتر می شود.

علت:

کمردرد معمولاً از فشار، تنش یا آسیب ناشی می‌شود. دلایل متناوب درد کمر، عبارتند از:

• اسکولیوز
• سیگار کشیدن
• تنش عضلانی
• تغذیه نامناسب
• اسپاسم عضلانی
• کمبود ویتامین D
• پیچ خوردگی بیضه
• ضعف عضلات کمر
• بیماری التهابی لگن
• بیماری های عفونی
• ﺑﯿﻤﺎﺭﯼ پاژه استخوان
• اضافه وزن بیش از حد
• دیسک‌های آسیب‌دیده
• عضلات تنگ یا رباط‌ها
• اختلالات غده پروستات
• تومورهای طناب نخاعی
• رانندگی به مدت طولانی
• عدم تحرک و فعالیت ورزشی
• بزرگ بودن غیر طبیعی شکم
• پوشیدن کفش های پاشنه بلند
• پشت میز نشینی به مدت طولانی
• بیماری های عفونی مانند آنفلوانزا
• خوابیدن روی تشک غیر استاندارد
• کشیدگی بیش از حد عضلات کمر
• لغزش مهره ها یا اسپوندیلولیستزی
• انسداد یا آنوریسم آئورت یا عروق لگن
• آسیب‌دیدگی و شکستگی ستون فقرات
• بیماری های کلیه مانند عفونت یا سنگ کلیه
• عادات نادرست حرکتی هنگام نشستن و راه رفتن
• وضعیت بد هنگام خوابیدن مانند خوابیدن روی شکم.
• توجه داشته باشید که اغلب علت واضحی وجود ندارد.
• بیماری های دستگاه گوارش مانند زخم معده یا پانکراتیت
• بیماری های زنان مانند عفونت رحم،فیبروم و آندومتریوز
• خوردگی یا روییدن استخوان های اضافی روی لبه مهره ها
• انجام تمرینات ورزشی بدون آمادگی قبلی و گرم کردن بدن
• آسیب های مفصل ران یا التهاب مفصل ساکروایلیاک در لگن
• بیماری های روماتیسمی ستون فقرات مانند اسپوندیلیت آنکیلوزان
• بیماری‌های اندام‌های داخلی مانند کلیه‌ها، روده‌ها یا دستگاه تناسلی.
• گاهی از ضعف کلیه و ریزش رطوبت به ناحیه کمر شخص دچار کمر درد می شود.
• اگر بلغم در بدن زیاد شود و در ناحیه کمر جمودیت پیدا کند شخص دچار کمردرد می شود.
• فعالیت‌هایی که می‌توانند منجر به فشار یا اسپاسم شوند، عبارتند از: طریقۀ نادرست بلند کردن اجسام، بلند کردن اجسام سنگین، ضربۀ ناگهانی به کمر.
• آسیب بافت نرم عضلات یا رباط‌هایی که ستون فقرات را پشتیبانی می‌کنند. صدمه به ستون فقرات، مانند دیسک یا مفاصل بین ستون فقرات که فاست FACET نامیده می‌شود.
• خم کردن و چرخش ناگهانی ستون فقرات (در اثر پیچش ناگهانی کمر رباط ها، عضلات و الیاف پارگی ایجاد می کنند، در نتیجه این پارگی خون و مایعات دیگر از ناحیه صدمه دیده وارد بافت های مجاور شده و درد فوری ایجاد می کند).
• التهاب: وقتی ماهیچه‌ها و رباط‌ها بیش از حد کشیده شوند التهاب رخ می‌دهد. معمولاً به دلیل قرار گرفتن در وضعیت‌های غلط هنگام بلند کردن وسایل یا چرخاندن کمر، ماهیچه‌ها و رباط‌های اطراف ستون فقرات آسیب می‌بینند و همین باعث کمردرد می‌شود. ژست‌های غلط هم می‌تواند به کمر فشار بیاورد و التهاب ایجاد کند. درد اغلب بلافاصله بعد از آسیب شروع نمی‌شود، بنابراین دلیل اصلی درد ممکن است معلوم نشود. هر قسمتی از کمر ممکن است درد بگیرد، ولی معمولاً درد در قسمت پایین کمر رایج‌تر است. خیلی از دردها با گذشت زمان و استراحت کمتر می‌شود. گرما یا یخ، ماساژ ملایم، استامینوفن یا آسپرین و ورزش درمانی زیر نظر تراپیست هم می‌تواند مفید باشد. مسکن‌های قوی‌تر و شل‌کننده‌های عضلانی هم گاهی هنگام عود کمردرد تجویز می‌شوند و به تسکین موقت آن کمک می‌کنند.
• آرتروز: با بالا رفتن سن و فرسوده شدن بدن، گردن و پشت دچار آرتروز می‌شوند که معمولاً باعث ایجاد سوزش و کمردرد می‌شود. در آرتروز غضروف مفصلی تحلیل می‌رود و استخوان زیر غضروف درگیر می‌شود که می‌تواند عملکرد مفاصل را تحت تأثیر قرار بدهد. این بیماری علائم مختلفی از جمله کمردرد به‌ خصوص در آخر شب یا بی‌حسی پاها هنگام راه رفتن دارد. این علائم به تدریج پیشرفت می‌کنند.
• جابه‌جایی مهره‌های گردن: حرکت تند و سریع سر نسبت به ستون مهره‌ها، می‌تواند باعث جابه‌جایی مهره‌های گردن شود. این اتفاق معمولاً در تصادفات رخ می‌دهد.
• فتق دیسک: فتق دیسک به معنی پارگی ماده‌ی ژله مانند درون حلقه‌ فیبری است که بین دو جسم مهره در ستون فقرات قرار دارد. فتق باعث می‌شود به اعصاب فشار وارد شود و بسته به محل دیسک آسیب‌ دیده علائم مختلفی دارد.
• درد و خشکی کمر در هنگام صبح: این درد می‌تواند نشانه‌ای از پارگی و فرسایش مفاصل ستون فقرات باشد که غالباً به دلیل افزایش سن و یا استفاده‌ بیش از حد است و خشکی کمر می‌تواند با استراحت بدتر می‌شود. التهاب ناشی از مشکل دیسک نیز می‌تواند یکی از دلایل این مسئله باشد: درد در طول شب بدتر می‌شود، زیرا در هنگام دراز کشیدن و بی‌حرکت بودن، تورم بیشتر می‌شود.
• شکستگی فشاری: گاهی به دلیل کاهش توده‌ی استخوانی ناشی از پوکی استخوان، یکی از مهره‌ها روی دیگری فرود می‌آید که به این حالت شکستگی فشاری می‌گویند. اگر میزان این شکستگی جزئی باشد ناراحتی کمی ایجاد می‌کند. اما شکستگی بیشتر باعث ایجاد کمردردهای به‌ شدت دردناک می‌شود. با گذشت زمان، تجمع شکستگی‌های فشاری باعث می‌شود که ستون فقرات به جلو خم شود (که به آن قوز می‌گویند) اگر فکر می‌کنید دچار شکستگی فشاری شده‌اید حتماً به پزشک مراجعه کنید. استراحت و گرما درد ناشی از شکستگی فشاری را کم می‌کند و معمولاً علائم با گذشت چند ماه کمتر می‌شوند. شکستگی ناشی از پوکی استخوان به‌ ندرت به جراحی نیاز دارد.
• کژپشتی: کژپشتی به معنی انحراف جانبی ستون فقرات است که ممکن است به دلایل مختلفی رخ دهد. در این حالت ستون فقرات به‌ شکل S در می‌آید و معمولاً هم بدون درد است. این بیماری که اغلب از سنین کودکی یا نوجوانی آغاز می‌شود، ممکن است تا سن بلوغ جسمی و اسکلتی ادامه پیدا کند و وخیم‌تر شود. پیشرفت این بیماری تدریجی است و ممکن است تا سن نوجوانی تشخیص داده نشود. دختران نوجوان بیشتر از پسران نوجوان در معرض کژپشتی قرار دارند.
• تنگی مجرا: تنگی مجرا یعنی ناحیه‌ای که به ‌طور معمول باز است، تنگ شود. در مورد ستون فقرات این اصطلاح به این معنی است که کانال نخاعی که طناب نخاعی در آن قرار دارد تنگ شود. دلیل آن هم می‌تواند ناهنجاری‌های مادرزادی یا تغییرات فرساینده‌ای باشد که هنگام بیماری آرتریت یا ورم مفاصل اتفاق می‌افتد. به دلیل فشرده شدن طناب نخاعی و عصب ریشه‌ی نخاعی علائمی بروز می‌کند. تنگی مجرای نخاعی اغلب ناحیه‌ی کمر را تحت تأثیر قرار می‌دهد و باعث سوزش و گاهی اوقات اختلال در عملکرد ریشه‌های عصبی در کمر می‌شود. علائم این بیماری در کمر، باسن، ران و ساق پا خود را نشان می‌دهد و معمولاً درد با انجام فعالیت افزایش و با استراحت کردن کاهش می‌یابد. علائم شدیدتر این بیماری شامل درد در باسن، شکم و احساس سنگینی در پاها هنگام راه رفتن و فعالیت‌های دیگر است. با انجام سی‌تی‌اسکن یا ام‌‌آر‌‌آی می‌توان این بیماری را تشخیص داد.
• آسیب‌های ناشی از کار قسمت پایین کمر: کمردرد یکی از شایع‌ترین و مهم‌ترین مشکلات عضلانی، ‌اسکلتی در محیط‌های کاری است. درست است که عوامل مختلفی می‌توانند باعث کمردرد شوند ولی تحقیقات نشان می‌دهد یکی از مهم‌ترین این عوامل فعالیت‌هایی است که افراد در محل کارشان انجام می‌دهند. اگر از عضلات پشت بیش از حد استفاده شود یا رباط‌ها و تاندون‌های پشت بیش از حد کشیده شوند کمردرد ایجاد می‌شود. یکی از رایج‌ترین مشکلاتی که ایجاد می‌شود کشیدگی ماهیچه‌ای است. وقتی عضلات، رباط‌ها و تاندون‌ها یک‌بار آسیب ببینند احتمال آسیب مجددشان بیشتر می‌شود.
• آسیب‌های ناشی از کار قسمت بالای کمر: آسیب‌های عضلانی، ‌اسکلتی اندام‌های فوقانی یکی از رایج‌ترین مشکلاتی است که با کار کردن (تقریباً در هر شغلی) برای افراد به‌ وجود می‌آید، ولی افرادی که باید حرکات و کارهای بدنی خاصی را هر روز تکرار کنند بیشتر در معرض این آسیب‌ها هستند مثلاً نجارها، کارگران کارخانه‌های خودروسازی یا مواد غذایی، صندوق‌داران و کارگران صنایع پوشاک. در اغلب موارد این آسیب‌ها گردن، شانه، آرنج، دست، مچ دست و انگشتان را تحت تأثیر قرار می‌دهد و به مرور پیشرفت می‌کند.
• درد کمر سمت چپ: دردهایی که در پایین کمر سمت چپ دیده می‌شوند، معمولاً به علت پارگی دیسک در سمت چپ می‌باشد و در تنگی‌های کانال نخاعی نیز با اینکه تنگی کانال نخاعی نیز معمولاً سوراخ‌های بین مهره‌ای در دو طرف تنگ می‌شود، اما علائم ممکن است در طرف چپ دیده شد. کمر درد در طرف چپ می‌تواند نشانه مشکل در اعضای داخل شکمی باشد مانند: عفونت کلیه، سنگ کلیه، پانکراس، کولیت اولسراتیو، اختلالات زنان مانند آندومتریوز و فیبروم.
• درد پایین کمر سمت راست: دردهایی که در پایین کمر سمت راست دیده می‌شوند، معمولاً به علت پارگی دیسک در سمت راست می‌باشد و در تنگی‌های کانال نخاعی نیز با اینکه تنگی کانال نخاعی نیز معمولاً سوراخ‌های بین مهره‌ای در دو طرف تنگ می‌شود، اما علائم ممکن است در طرف راست درد کمر و سیاتیک هم‌ علائم ممکن است در طرف راست دیده شود. چه عواملی باعث ایجاد کمردرد در سمت راست پایین می‌شود؟ کشش آمدن لیگامان‌ها strain و پاره شدن لیگامان‌ها Sprain علت کشش آمدن لیگامان‌ها strain و پاره شدن لیگامان‌ها Sprain بوجود میاید. وقتی جسم سنگینی برداشته می‌شود که خارج از توان شخص باشد یا وضعیت بدنی شخص در حالت مناسبی نباشد می‌تواند باعث کشیده شدن لیگامان‌ها و یا اگر شدیدتر شود باعث پاره شدن لیگامان‌ها بشود. کش آمدن و پاره شدن لیگامان‌ها دلایل اصلی کمردرد حاد هستند. علت کش آمدن و پاره شدن لیگامان شامل موارد زیر است: بلند کردن اجسام سنگین با استفاده از تکنیک بالابردن نادرست، پیچاندن یا حرکت بدن در شرایطی که بدن آمادگی ندارد و یا در وضعیت بدی قرار گرفته است، کشش بیش از حد لیگامان ها حین ورزش به علت حرکات ناگهانی و سنگین، گرم نکردن بدن قبل از ورزش، سقوط از بلندی و زمین خوردن، کمر درد ناشی از کشیده شدن لیگامان‌ها و یا پاره شدن آنها که اصطلاحاً در زبان عامیانه رگ به رگ شدن نامیده می‌شود می‌تواند خفیف تا شدید باشد. علائم کش آمدن و پاره شدن لیگامان ها شامل موارد زیر باشد: درد کمر، سفتی یا حساسیت در قسمت تحتانی کمر (یعنی وقتی کمر بیمار را لمس می‌کنیم، با فشار دادن عضلات، بیمار احساس درد می‌کند. یا بیمار احساس یک توده‌ای در کمر می‌کند که ناشی از اسپاسم عضلانی است). محدود شدن دامنه حرکت کمر به علت درد (یعنی دیگر بیمار نمی‌تواند مثل قبل به جلو و عقب خم شود یا به طرفین بچرخد). ایستادن یا نشستن به حالت ایستاده دشوار است. کمر درد ممکن است به باسن تیر بکشد. اسپاسم عضلات در قسمت تحتانی کمر است و نوع درمان بستگی به علت و شدت علائم دارد.
• دوران بارداری (ﺗﻐﯿﯿﺮ ﺍﻧﺤﻨﺎﯼ ﮐﻤﺮ ﻭ ﻣﻮﻗﻌﯿﺖ جنین ﺩﺭ ﺩﺍﺧﻞ ﺷﮑﻢ سبب بروز کمردرد می شود). در دوران بارداری به دلیل تغییرات هورمونی و همچنین وجود یکی از هورمون های بارداری که ریلکسین نام دارد، مفاصل ها شل می شوند. گرچه هدف این فرآیند ایجاد انعطاف پذیری در کمربند لگنی است، اما بر کلیه مفاصل تأثیر می گذارد. در رفتگی و آسیب های مفصلی به راحتی اتفاق می افتد و بسته به مکانیسم صدمه باید آنها را مد نظر قرار داد. همچنین تعادل، طرز ایستادن و طرز راه رفتن تحت تأثیر قرار می گیرد و همراه با تغییرات ماهیچه ای اسکلتی باعث ایجاد درد در قسمت پایین کمر می شود.
• آسیب بافت نرم، هنگامی که عضلات در قسمت تحتانی کمر بیش از حد استفاده می‌شوند یا بیش از حد کشیده می‌شوند، یا رباط‌ها (لیگامان‌ها) بیش از حد کشیده یا پاره می‌شون، التهاب ایجاد می‌شود. التهاب می‌تواند به اسپاسم عضلات منجر شود. خود اسپاسم عضلانی می‌تواند منجر به درد شود.
• درد در قسمت پایینی کمر: عبارت است از درد در قسمت پایینی کمر معمولاً ناشی از گرفتگی عضلانی، این درد اغلب با سیاتیک (دردی که از کمر به باسن و از آنجا به پایین تیر می کشد) همراه است. شروع درد ممکن است بلافاصله پس از یک فعالیت سنگین یا وارد شدن ضربه باشد، یا اینکه چند ساعت بعد باشد. علائم به صورت یک چرخه یکدیگر را تشدید می کنند، اول اسپاسم عضلانی رخ می دهد که ایجاد درد می کند، و درد نیز باعث بیشتر شدن اسپاسم عضلانی می شود.

عوامل افزایش دهنده خطر:

1. وراثت
2. افزایش سن
3. قومیت و نژاد
4. سیگار کشیدن
5. سایر بیماری ها
6. عدم فعالیت فیزیکی
7. رژیم غذایی نامناسب
8. آب آشامیدنی نامناسب
9. شرایط شغلی نامناسب

پیشگیری:

• ترک سیگار
• رعایت رژیم غذایی سالم
• رعایت نحوه صحیح نشستن
• مصرف کلسیم و ویتامین D
• داشتن تمرینات ورزشی منظم
• مدیریت استرس و حفظ آرامش
• از کفش‌های پاشنه‌دار استفاده نکنید
• وضعیت مناسب بدن هنگام خوابیدن
• نحوه درست بلند کردن اجسام از روی زمین

تشخیص:

1. انجام معاینات بالینی و گرفتن شرح حال از بیمار: بعد از اینکه تاریخچه پزشکی و علائم خود را شرح دادید، پزشک، کمر شما را معاینه می کند. این معاینه شامل نگاه کردن در کمر و فشار دادن قسمت های مختلف آن می باشد تا ببیند که آیا ضربه خورده است یا خیر. ممکن است پزشک شما را به سمت جلو، عقب و طرفین خم کند تا نقاط ضعف یا درد را مشخص کند. پزشک ممکن است که فعالیت عصبی در پاهای شما را ارزیابی کند. این موضوع شامل کنترل کردن حرکات غیر ارادی در زانوها و مچ پاها و همچنین تست قدرت و تست حسی می باشد. این کار باعث می شود که اگر عصب ها به صورت جدی آسیب دیده باشند، پزشک به آن پی ببرد.
2. تصویربرداری با اشعه X: اگر چه که این نوع تست های تصویربرداری فقط استخوان ها را نشان می دهند، اما تصاویر ساده گرفته شده با اشعه x می تواند به تعیین واضح ترین علل کمردرد کمک کند. این تصاویر می توانند استخوان های شکسته، تغیییرات ناشی از افزایش سن، خمیدگی ها یا بد شکلی ها را نشان دهند اما نمی تواند دیسک ها، ماهیچه ها یا اعصاب را نشان دهند.
3. MRI: این نوع تصویر برداری می تواند تصاویر بهتری از بافت های نرم، مانند ماهیچه ها، اعصاب و دیسک های ستون فقرات بسازد. بیماری هایی مانند فتق دیسک یا عفونت، در تصاویر MRI مشخص تر هستند.
4. سی تی اسکن: اگر پزشک شما به مشکل استخوانی مشکوک باشد، اسکن CAT را پیشنهاد می دهد. این تصویربرداری مانند تصویر برداری سه بعدی با اشعه X می باشد و بر روی استخوان ها تمرکز می کند.
5. اسکن استخوان: اسکن استخوان زمانی پیشنهاد می شود که دکتر شما به اطلاعات بیشتری برای ارزیابی درد نیاز دارد و می خواهد مطمئن شود که درد از یک مشکل کمیاب مانند سرطان یا عفونت نیست.
6. تست تراکم استخوان: اگر احتمال پوکی استخوان وجود داشته باشد، ممکن است پزشک، دستور انجام تست تراکم استخوان را بدهد. پوکی استخوان، استخوان ها را ضعیف می کند و احتمال شکستگی آنها را افزایش می دهد. پوکی استخوان به خودی خود باعث کمردرد نمی شود اما شکستگی های ستون فقرات ناشی از پوکی استخوان می توانند کمردرد را بوجود آورند.

درمان طب نوین:

• زمانی که فرد دردی را در ناحیه کمر خود احساس می‌کند باید به پزشک مراجعه نماید. پزشک با بررسی سابقه پزشکی، معاینه، انجام آزمایشات، عکس‌برداری و … علت درد را تشخیص داده و درمان لازم را برای بیمار انجام می‌دهد. اگر کمردرد حاد باشد، نیاز به انجام عمل جراحی ندارد و با روش‌های ساده‌تری چون نرمش و حرکات ورزشی ملایم، دارو یا جلسات فیزیوتراپی، درمان می‌شود. در این بخش برخی از درمان‌هایی که پزشکان برای تسکین و بهبود درد به بیماران توصیه می‌کنند را معرفی می‌کنیم.
• کمپرس‌های گرم یا سرد: یکی از پیشنهاداتی که در هنگام کمردرد با آن مواجه می‎شوید، استفاده از کمپرس‌های گرم یا سرد می‌باشد. کمپرس درد را کاهش می‌دهد و به حرکت بیمار کمک می‌کند.
• ماساژ: یکی از بهترین نوع درمان‌ها برای کاهش درد کمر، ماساژ است که اغلب به بیماران توصیه می‌شود.
• ورزش و انجام حرکات کششی: بسیاری از افراد فکر می‌کنند زمانی که کمردرد دارند، باید استراحت کنند و هیچ فعالیتی را انجام ندهند. اما این‌طور نیست! در اغلب موارد برای این‌که زودتر بهبود پیدا کنید، بهترین کار ورزش و انجام حرکات کششی است. پزشکان در این مواقع لیستی از حرکات ورزشی را در اختیار بیماران قرار می‌دهند و از آن‌ها می‌خواهند روزانه زمانی را به انجام این حرکات اختصاص دهند. دقت داشته باشید که ورزش را به صورت خودسرانه انجام ندهید و حتماً قبل از شروع با پزشک خود مشورت نمایید.
• فیزیوتراپی: درمان دیگری که قبل از تجویز دارو توصیه می‌گردد، فیزیوتراپی است. فیزیوتراپی به تقویت عضلات، بهبود حرکت و انعطاف‌پذیری آن‌ها کمک کرده و با صحیح قرار دادن بدن در وضعیت‌های مختلف، باعث کاهش درد کمر می‌شود.
• دارو: اگر راهکارهای معرفی شده تا این‌جا، در کاهش درد کمر تأثیری نداشته باشد، پزشک از دارو برای تسکین استفاده می‌کند. این داروها شامل انواع قرص‌های مسکن، داروهای شل‌کننده عضلات، انواع پمادها و روغن‌ها و داروهای تزریقی هستند. دقت داشته باشید قبل از مصرف داروهایی که بدون نسخه از داروخانه تهیه می‌کنید، حتماً با پزشک خود مشورت نمایید. ممکن است این داروها برای شما مناسب نبوده و مشکلاتی را ایجاد کنند. خانم‌های باردار توجه داشته باشند که در دوران بارداری مصرف دارو می‌تواند بسیار خطرناک باشد.
• بی‌تحرک بودن بدن و استراحت: در اغلب موارد پزشکان استراحت مطلق و دراز کشیدن را برای بیماران کمردرد تجویز نمی‌کنند و توصیه آن‌ها بیشتر بر روی انجام ورزش‌های سبک و کششی است، این تجویز بستگی به نوع کمردرد و تشخیص پزشک دارد. در برخی مواقع نیاز است تا فرد بیمار به طور کامل استراحت کرده و از هرگونه تحرک در ناحیه کمر پیشگیری نماید. برای این کار معمولاً از بریس‌ استفاده می‌شود که وظیفه بی‌تحرکی، پوسچر و محافظت از ستون فقرات را بر عهده دارد. پوسچر به نحوه‌ قرارگرفتن ستون فقرات در حالت ایستاده گفته می‌شود. بریس‌ این کار با در نظر گرفتن انحنای طبیعی بدن و طراز ستون فقرات انجام داده و ضمن اصلاح اختلالات ایجادشده، باعث بهبود پوسچر طبیعی می‌شود.
• جراحی: در صورتی که آسیب وارد شده به کمر بسیار جدی باشد و روش‎های عنوان شده تأثیر بر کاهش میزان درد و بهبود نداشته باشند، عمل جراحی کمر پیشنهاد می‌شود. البته ذکر این نکته لازم است که عمل جراحی در تمامی موارد موفقیت‌آمیز نیست و ممکن است نتیجه مثبتی برای بیمار نداشته باشد. از این رو به عنوان آخرین راهکار توصیه می‌گردد.

درمان طب سنتی:

• مخلصه را پخته و بر محل درد ضماد کنید.
• روغن کوهان شتر به موضع خوب ماساژ دهید.
• هر روز نیم مثقال جوزبویا را نرم بکوبید و کفلمه کنید.
• هر روز آب جوشانده سداب را با عسل شیرین کنید و بنوشید.
• بابونه، مغز ناخنک و مرزنجوش را بپزید و بر محل درد ضماد کنید.
• به عنوان درمان می توانید آرد نخود خام را خمیر کرده و بر کمر ضماد کنید.
• گل خطمی، گل بنفشه و مغز ناخنک را جوشانده و در آرد جو حل و ضماد کنید.
• به مدت 4 هفته استراحت کنید و فقط برای اجابت مزاج از جای خود بلند شوید.
• هر روز پس از تنقیه، ۱۰ گرم جند بید استر اصل و مرغوب را نرم بسایید و کفلمه کنید.
• هر روز صبح دو عدد زرده تخم مرغ خام را با عسل مخلوط کرده و خوب هم بزنید و بخورید.
• هر روز آب دم کرده سنبل الطیب بنوشید و گل ارمنی را هم در سرکه حل کنید و بر کمر بمالید.
• 15 دقیقه پاها را در جوشانده رزماری قرار داده و سپس به مدت 5 دقیقه کف پا را سنگ پا بزنید.
• هر روز ۵۰ گرم عناب نیم کوب شده را در یک لیتر آب بجوشانید، بعد آب صاف کرده آن را بنوشید.
• اذخرمکی، فرفیون، سورنجان، کشمش کولیان و حب السلاطین را بسایید و با موم حل کنید و بر محل درد بمالید.
• هر زمان که خواستید آب میل کنید یک قاشق غذاخوری شیره خرما را در آب حل کنید سپس میل کنید.
• وج، ناردین، دارچین، اسارون، مرمکی، زرنباد، درونج و تخم کرفس، همه را کوبیده و با عسل مخلوط کرده و روزانه میل کنید.
• تخم کرفس، بادیان، انیسون، نانخواه، تخم شوید و فوه را بکوبید، با گلاب و سرکه و صفرای گاو مخلوط کنید و بر موضع بماليد.
• پوارو را با آب بپزید و بعد از آب درآورید و ۲۴ ساعت در سرکه بخیسانید، از سرکه درآورید و روی محل درد ضماد کنید و هر شب اینکار را ادامه دهید.
• را روغن های گرم نظیر بادام تلخ و سیاهدانه کمر را از بالا به پایین خوب ماساژ دهید و با حوله و اتو موضع را گرم نگه دارید. (به مدت 40 روز روزی سه مرتبه)
• سورنجان + فلفل سیاه + زنجبیل به یک نسبت مساوی با هم ترکیب کنید و نیم ساعت قبل از صبحانه و شام یک قاشق مرباخوری از این ترکیب را با آب ببلعید.
• خارخاسک، کتیرا، تاجریزی، گل خطمی، گل پنیرک، تخم مرو، تخم کتان، آرد جو و مرزنجوش را نرم بسایید و در موم زرد و روغن کنجد مخلوط کنید و بر موضع بمالید.
• دویست گرم پیاز را ریز رنده کنید، بعد با ۱۰۰ گرم عسل مخلوط کرده و دو روز در جای خنک نگه دارید، سپس صاف کنید و هر روز، ناشتا نیم فنجان از آن را بنوشید.
• فرفیون، قسط و میعه سایله از هر کدام ۵ گرم و سداب، اگیر ترکی، ابهل و رازیانه از هر کدام ۱۰ گرم، همه را نرم بسایید، بعد با روغن بابونه یا روغن سداب مخلوط کنید و بمالید.
• بابونه شیرازی، گل خطمی، مغز ناخنک، أشق، جاوشیر، مقل ازرق و تخم شوید را بسایید و با موم و سرکه مخلوط و گرم کنید تا جذب هم شوند، سپس روی پارچه پهن کرده و بر کمر ببندید.
• اسفند 15 گرم + پودینه 20 گرم + تخم شوید 20 گرم + مرزنجوش 20 گرم + ناخنک 25 گرم، همه را نرم کوبیده در 400 گرم روغن زیتون جوشانده از محلول حاصل به محل بیماری بمالند. (بسیار مجرب)
• ناخنک، پونه، بومادران و خارخاسک به یک نسبت ترکیب و پودر کنید و به اندازه یک قاشق غذاخوری از این ترکیب را دم کنید و با عسل شیرین کنید، دو ساعت بعد از صبحانه و دو ساعت بعد از شام میل کنید.
• سورنجان مصری ۱۵ گرم و پوست هلیله زرد ۱۰ گرم، هر دو را نرم بسایید، بعد با کمی آب تاجریزی خمیر کرده و قرص هایی به شکل گلوله و به اندازه یک عدد نخود بسازید و صبح، ظهر و شب، هر مرتبه دو عدد میل کنید.
• تخم کرفس ۳۰ گرم و دانه های اسفند، اسارون، زرمباد، مرمکی، اگیر ترکی، دارچین و درونج عقربی از هر کدام ۱۰ گرم، همه را نرم بسایید، بعد با ۵۰۰ گرم عسل مخلوط کرده و روزی چهار قاشق شربت خوری از آن را به ترتیب بخورید.
• مقل ازرق و زیره کرمانی از هر کدام ۱۰ گرم و ریشه اریسا، سورنجان، مصطکی رومی، انیسون و زنیان از هر کدام ۲۰ گرم، همه را نرم بسایید و با ۵۰۰ گرم، گل قند عسلی مخلوط کنید و صبح، ظهر و شب، هربار یک قاشق شربت خوری از آن را میل فرمایید.
• آویشن 20 گرم + بادیان 10 گرم + تخم شوید 10 گرم + تخم کرفس 25 گرم + مرزنجوش 10 گرم + مخلصه 15 گرم + زنیان 10 گرم، 5 گرم ترکیبات فوق را در 500 سی سی آب پس از کمی جوشاندن قبل از هر غذا دو استکان میل نمایید. (بسیار مجرب).
• هشت مثقال ریشه درخت شاه توت را با مقداری برگ درخت هلو و چند عدد انجیر خشک در یک لیتر آب بجوشانید تا یک سوم یا یک چهارم آن باقی بماند، بعد آن آب را صاف کرده و با عسل یا نبات شیرین کنید و بنوشید.
• گل محمدی، صندل سرخ، صندل سفید، گل ارمنی، فوفل، تخم گشنیز، پوست کوکنار و بزرالبنج از هر کدام ۱ مثقال را نرم بسایید و با یک استکان گلاب، یک استکان زهره گاو و یک استکان سرکه انگور مخلوط کنید و به محل درد بمالید.
• سورنجان، خولنجان، هلیله سیاه، پوست هلیله زرد، ریوند چینی، آمله مقشر، سیاهدانه و زیره کرمانی از هر کدام ۱ مثقال، همه را نرم بسایید و با یک استکان عسل مرغوب مخلوط کنید و روزی سه قاشق چایخوری از آن را تدریجاً بخورید.
• اول نیم مثقال حنای کوبیده را با شربت قند بخورید، بعد گل بابونه شیرازی را با زیره کرمانی به نسبت مساوی نرم بسایید و با چند عدد زرده تخم مرغ مخلوط کرده و روی پارچه کرباس آب ندیده پهن کنید و بر کمر بیندازید و روی آن را ببندید.
• هلیله سیاه، پوست هلیله زرد، ازاوای زرد حزینه، سورنجان و مقل ازرق از هر کدام ۵ مثقال، همه را نرم بسایید، بعد با کمی آب آن را مرطوب کرده تا به صورت خمیر سفتی درآید، سپس قرص هایی به شکل گلوله و به اندازه یک نخود بسازید، صبح، ظهر و شب و هر بار ۲ عدد میل کنید.
• مقل ازرق، شهم حنظل، جاوشیر خشک، انزروت، دانه های اسفند و اوشق از هر کدام ۱۰ گرم، تخم مورد و پوست هلیله زرد از هر کدام ۲۰ گرم، سكبينج ۳۰ گرم، عاقرقرها و سنبل الطيب و اسطوخدوس هندی از هر کدام ۵ گرم، همه را نرم بسایید، بعد با گل قند عسلی مخلوط کنید تا به صورت خمیر درآید. صبح، ظهر و شب و هر مرتبه یک قاشق چایخوری از آن را میل کنید.
• قرنفل، خولنجان، قرفه، شقاقل، مصطکی، جوزبوا، بسباسه، عاقرقرها، نارمشک، زنجبیل، قاقله، تخم زبان گنجشک و سنبل الطیب از هر کدام ۲ مثقال، دار و فلفل نیم مثقال، همه را نرم بسایید و با دو استکان عسل مخلوط کنید و روزی دوبار، هر مرتبه به اندازه یک فندق بخورید.
• دنبه + خرما را به یک نسبت ترکیب و چرخ کنید حرارت بدید و به مدت 12 ساعت روی موضع ضماد کنید سپس با پلاستیک و بانداژ عضو را ببندید و هر 12 ساعت یک بار ضماد را عوض کنید این کار را تا بهبودی کامل ادامه دهید.

درمان درد ستون فقرات به علت ورم:

• اذخرمکی ۱۰ گرم، سداب، گل بابونه و گل برنجاسف از هر کدام ۲۰ گرم و سوسن ۴۰ گرم، همه را نیم کوب کرده و آب آن را با گلاب و کمی سرکه مخلوط کنید و روزی سه مرتبه بر محل ورم و درد مالش دهید.
• اگر ستون فقرات در اثر ورم درد می کند برای تسکین درد و همچنین درمان ورم آن باید: تخم کرفس ۳۰ گرم و دانه های اسفند، اسارون، زرمباد، مرمکی، اگیر ترکی، دارچین و درونج عقربی از هر کدام ۱۰ گرم، همه را نرم بسایید، بعد با ۵۰۰ گرم عسل مخلوط کرده و روزی چهار قاشق شربت خوری از آن را به ترتیب بخورید.
• ده گرم پوست هلیله زرد، ۵ گرم خولنجان و ۱۵ گرم سورنجان مصری را نرم بسایید، بعد با کمی آب تاج ریزی خمیر کرده و قرص هایی به شکل گلوله و به اندازه ۱ عدد نخود درست کنید و صبح، ظهر و شب، هر مرتبه دو عدد میل کنید.

درمان درد ستون فقرات به علت ضربه:

• مورد، شوید و بومادران از هر کدام ۲۰ گرم، مغز ناخنک و افسنطین از هر کدام ۱۵ گرم، همه را نرم بسایید، بعد با ۲۵۰ گرم روغن دنبه چرخ کرده مخلوط و به صورت ضماد از آن استفاده کنید.
• برای تسکین درد ستون فقرات که به علت ضربه خوردگی باشد، باید: آرد باقلا، آرد جو و تاجریزی پودر شده را با روغن دنبه مخلوط کنید و بر محل درد بمالید و یا آنها را با ۲۵۰ گرم دنبه کوبیده شده مخلوط کرده و ضماد کنید.

درمان کمردرد ناشی از زخم، ضعف، آسیب، شکستگی و رطوبت (بسیار مجرب):

• ضماد ترکیب (آرد نخود + زرده تخم مرغ)
• ورزش مناسب برای کمر مانند دوچرخه خوابیده
• حذف روغن نباتی و بجای آن مصرف روغن دنبه یا زیتون.
• روغن مالی موضع با روغن نخود (نخود خیس خورده را در نصف آب و نصف روغن زیتون می پزیم تا آبش تبخیر شود. آنچه باقی می ماند روغن نخود است).
• از عطاری دو عدد قرص کمر نر و ماده تهیه کنید، آنها را بر روی آتش تا حدی بسوزانید که قابل شکستن شوند و پوست آن ها براحتی جدا شود حالا مغز آن ها را کوبیده و در ظرفی تفت (بو) دهید؛ سپس با عسل مخلوط کرده و صبح، ظهر و شب یک قاشق چای خوری از آن را بخورید؛ به همراه این نسخه دارویی، عرق مخلصه را روزی دو استکان برای رفع گرفتگی عضلانی، کمردردهای شدید، ضعف جنسی و جسمی مصرف کنید. خوردن قرص کمر‌ نیز در محکم شدن کمر موثر است.

تقویت پشت و درد پشت:

• پس از تنقیه، ۲ مثقال جندبیداستر بخورید.
• نیم مثقال پودر حنا را با شربت قند بخورید.
• برای تقویت پشت، مربای زردک یا آب زردک را گه گاهی مصرف کنید.
• مقداری خردل را با سرکه مخلوط و برگ چغندر را در آن خرد کنید و بخورید.
• برای درمان درد پشت باید ۱۵ گرم آرد نخود خام را با گلاب مخلوط و به پشت ضماد کنید.
• ۸ مثقال ریشه درخت شاه توت را با مقداری برگ هلو و چند انجیر در نیم لیتر آب بجوشانید تا یک چهارم از آن بماند، بعد صاف کنید و آب آن را بنوشید.
• اگیر ترکی، ناردین، دارچین، اسارون، مرمکی، زرمباد، درونج عقربی و تخم کرفس، همه را بسیار نرم بکوبید و با عسل مخلوط کنید. روزی سه بار و هر مرتبه کمی از آن را میل فرمایید.
• دارچین، زنجبیل، بسبایج، جوز هندی، فلفل سیاه، هل قرابی و تربد مجوف از هر کدام ۱ مثقال، آمله مقشر ۲ مثقال و نبات زرد ۲۵۰ گرم، همه را نرم بسایید و با ۵۰۰ گرم عسل مخلوط کنید. صبح، ظهر و شب، هر مرتبه یک قاشق غذاخوری از آن را بخورید.
• دارچین، زنجبیل، هلیه سیاه، شیطرج، فلفل سیاه، بابونه شیرازی و نخود الوند از هر کدام ۵ گرم، آمله مقشر، ثعلب و تخم های مغز میوه کاج از هر کدام ۱۰ گرم، همه را نرم بسایید، بعد با ۲۰ گرم پودر نارگیل، یک کیلو مویز بیدانه کوبیده شده و یک کیلو عسل مخلوط کنید. هر روز صبح، ظهر و شب و هر مرتبه یک قاشق شربت خوری از آن را میل فرمایید.
• فرفیون، ابهل، سعد کوفی و حب الزریره را به نسبت مساوی نرم ساییده و با کمی آب بادیان یا آب بابونه شیرازی یا آب سداب خمیر کنید و بر محل درد بمالید.
• بابونه شیرازی، سداب، فرفیون و سعد کوفی را پس از آنکه نرم ساییده شد، بپزید و بر محل درد ضماد کنید.
• ضمناً بهتر است از خوردن ترشیجات، آبگوشت و خوراک هایی که طبیعت سرد دارند پرهیز شود و از خوراکی هایی که درد پشت را تسکین می دهند بیشتر استفاده کنید، مانند: انجیر، شربت انجیر، عسل، آب کلم، کرفس، سیر، پسته وحشی، کشمش با مغز گردو، شنبلیله، گوشت جوجه آب پز، مارچوبه، بذر شوید و برگ شوید پخته با غذا.

درمان کمردرد کهنه:

• اگر کمردرد، کهنه و مزمن شده است می توانید ریشه ترخون را نرم بکوبید و با زرده تخم مرغ خام مخلوط کرده و بر کمر ببندید و چند شب این کار را تکرار کنید.
• پنج سیر ریشه ترخون خشک ساییده شده، ۱ سیر روغن کرچک کهنه و ۱ سیر روغن زیتون تصفیه نشده را با هم مخلوط کنید و ۴۰ روز هر صبح و شب بر کمر ماساژ دهید.

درمان درد کمر از سردی مزاج:

• اگر درد کمر از سردی مزاج است با مصرف ماءالاصول و گل قند عسلی و تریاق درد تسکین می یابد.
• خوردن ماءالاصول، گل قند عسلی و تریاق اربعه و نیز ضماد روغن بابونه، روغن قسط و روغن سداب و همچنین مالیدن تخم شنبلیله، اوشق، حب القار، آب تخم کتان و روغن بیدانجیل مؤثر می باشد.
• همچنین مالیدن و ضماد روغن سوداب یا روغن قسط یا روغن بیدانجبیل مؤثر خواهد بود و نیز می توانید اوشق و حب القار را بسایید و با لعاب تخم کتان مخلوط کنید و بر موضع بمالید.
• برای تسکین درد کمر باید جدوار، تخم گشنیز، مقل ازرق، شقاقل، عود و جوزهندی از هر کدام ۵ گرم، گل محمدی، تخم شنبلیله، تخم شوید، زنیان و پودینه از هر کدام ۱۰ گرم، سورنجان و کنجد از هر کدام ۲۰ گرم، همه را نرم بسایید و با سرکه و گلاب مخلوط کنید و روزی سه مرتبه بمالید.

درمان درد کمر از بلغم:

• این درد ممکن است به علت گرفتاری عضلات و مهره های پشت به وجود آید که در اثر مصرف مواد بلغم افزا شدت می یابد. این درد با خوردن ماءالاصول، اگیر ترکی، زیره و عسل و پس از خوردن آنها از مصرف ترکیب سورنجان با گلاب و زهره گاو به صورت مالیدنی ساکت خواهد شد. همچنین می توانید، نمک هندی، شقاقل، اوشق، شحم حنظل، جاوشیر، مقل ازرق، میعه سایله، انزروت، سورنجان، زرمباد، زنجبیل، قسط تلخ، رازیانه، انیسون و تخم کرفس، همه را به مقدار مساوی نرم بسایید، مقداری از آن را با آب خمیر کرده و به صورت شیاف هایی درآورید و استعمال کنید و مقداری از آن را نیز با گلاب و سرکه مخلوط کنید و روزی سه مرتبه مالش دهید.
• انزروت، میعه سایله، مقل ازرق، نمک هندی، جاوشیر، سورنجان، اوشق، شحم حنظل، زنجبیل، شقاقل، انیسون، تخم کرفس، رازیانه، زرمباد و قسط تلخ، همه را به نسبت مساوی بسیار نرم بسایید. بعد با کمی آب مرطوب و شیاف هایی درست کرده و استعمال کنید و مقداری از آن را نیز بر کمر ببندید.
• پودینه ساییده شده را با پودر سیر و مغز ساق گاو مخلوط کنید و با کمی روغن زیتون خمیر کرده، بر كمر بمالید.

درمان کمردرد از قاعدگی:

• برای تسکین درد کمر در زمان قاعدگی زنان، مالیدن پودینه یا سیر، همچنین روغن آنها و یا روغن زیتون یا مغز ساق گاو مؤثر است.
• هم چنین می توانید جاوشیر، اوشق، تخم کرفس، نمک هندی، مقل ازرق، میعه سایله، انزروت، زنجبیل، شهم حنظل، سورنجان، زرمباد، شقاقل، تخم کرفس، انیسون و بادیان، همه را به نسبت مساوی نرم بسایید، بعد مقداری از آن را با گلاب و سرکه خمیر کرده و روزی سه مرتبه بمالید و مقداری دیگری از آن را هم با آب خمیر کرده و مانند شیاف بسازید و از عقب استعمال کنید.

درمان درد کمر در اثر ضربه:

• هرگاه کمر دچار ضربه خوردگی شد، روزی سه مرتبه مقداری شربت زرشک بنوشید.
• برای تسکین آن، آرد باقلا، آرد جو و تاج ریزی کوبیده را به میزان مساوی و با روغن دنبه مخلوط و ضماد کنید.
• مورد، شوید و بومادران از هر کدام ۲۰ گرم، مغز ناخنک و افسنطین از هر کدام ۱۵ گرم، همه را نرم بسایید، بعد با ۲۵۰ گرم روغن دنبه مخلوط کنید و هر شب مقداری از آن را بر کمر ضماد کنید.

درمان درد ستون فقرات:

• درد ستون فقرات یا مهره های پشت مربوط به عوامل متعددی است از جمله: ضربه ها، ورم ها، تغییرات مهره ها در اثر فشار خارجی یا داخلی روی مهره ها، تورم یا جابجایی و یا تغییر مکان دیسک ها، دست اندازهای بدخیم سایر اعضاء روی مهره های پشت، روییدن استخوان های اضافی روی لبه مهره ها یا خوردگی آنها، سنگینی وزن، بیماری های زنان از نوع دستگاه تناسلی، ادراری و بسیاری عوامل دیگر که می توانند به علت فشار روی تنه یا شاخه های عصب سیاتیک درد ایجاد کنند.
• برای تسکین و درمان درد ستون فقرات یا مهره های پشت باید زیره کرمانی، مقل ازرق، مصطکی، مرمکی، سورنجان، انیسون، زنیان و ریشه اریسا از هر کدام ۲۰ گرم، همه را نرم بسایید، بعد با ۵۰۰ گرم گل قند عسلی مخلوط کنید. صبح، ظهر و شب، هر بار یک قاشق شربت خوری از آن را میل فرمایید.
• فرفیون، قسط تلخ و میعه سایله از هر کدام ۵ گرم، رازیانه، سداب، اگیر ترکی و ابهل از هر کدام ۱۰ گرم، همه را بسایید و با روغن بابونه یا روغن سداب مخلوط کنید و بر موضع بمالید.
• اذخرمکی، بابونه شیرازی، بیخ سوسن، برگ سداب، گل بومادران و مرزنجوش را به نسبت مساوی بجوشانید، بعد با کمی گلاب و سرکه مخلوط کنید و بر محل درد بمالید.
• اسارون، زرمباد، دانه های اسفند، اگیر ترکی، دارچین، مرمکی و درونج عقربی از هر کدام ۱۰ گرم و تخم کرفس ۵۰ گرم، همه را نرم بسایید و با ۵۰۰ گرم عسل مخلوط کنید. صبح، ظهر و شب، هر مرتبه یک قاشق شربت خوری از آن را میل فرمایید.
• سورنجان ۶ مثقال و پوست هلیله زرد ۴ مثقال، هر دو را نرم بسایید، بعد با کمی آب تاجریزی خمیر سفتی درست کرده و قرص هایی به اندازه یک نخود بسازید. صبح، ظهر و شب، هر مرتبه ۲ عدد از آنها را میل فرمایید.
• فرفیون، سورنجان، اذخرمکی و حب السلاطين را مخلوط کرده و نرم بسایید، مقداری کشمش کولیان را جداگانه بکوبید تا به صورت خمیر درآید، سپس داروها را با یک تکه موم و کشمش های کوبیده شده مخلوط و روی کمر ضماد کنید.
• انیسون، بادیان، زنیان، تخم شبت، فوه و تخم کرفس را به نسبت مساوی نرم بسایید. بعد با گلاب، سرکه و زهره گاو مخلوط کنید و بر کمر بمالید.

درمان درد ستون فقرات به علت ورم:

• اگر به علت ورم دچار درد ستون فقرات شده اید؛ روغن قسط یا روغن بابونه یا روغن سوسن را روی آن مالش دهید.
• گل بنفشه، گل خطمی، بابونه شیرازی، ریشه سوسن و قسط را نرم بسایید و با لعاب تخم کتان یا لعاب تخم شنبلیله یا پیه مرغ یا مغز قلم گاو مخلوط کنید و بر موضع بمالید.

درمان ورم ستون فقرات:

• سورنجان و پوست هلیله زرد را به میزان مساوی بسایید و با کمی آب تاج ریزی خمیر کنید. قرص هایی به اندازه ۱ نخود بسازید و روزی ۶ عدد را میل فرمایید.
• برای رفع ورم ستون مهره ها یا ستون فقرات؛ بابونه شیرازی، مرزنجوش، سوداب و برنجاسف از هر کدام ۱۰ گرم، از خرمکی ۵ گرم و ریشه سوسن ۲۰ گرم، همه را نرم بسایید، بعد با کمی گلاب و سرکه خمیر و ضماد کنید.
• دارچین، اگیر ترکی، مرمکی، دانه های اسفند، اسارون، زرمباد و درونج از هر کدام ۱۰ گرم و تخم کرفس ۳۰ گرم، همه را نرم بسایید و با ۵۰۰ گرم عسل مخلوط کنید. صبح، ظهر و شب، هر مرتبه یک قاشق شربت خوری از آن را میل فرمایید.

داروها:

• مورفین
• ناپروکسن
• دیکلوفناک
• استامینوفن
• سلکوکسیب
• متوکاربامول
• ایندومتاسین
• مفنامیک اسید
• سلکرکس فورت
• متیل سالیسیلات
• منتول سالیسیلات

فعالیت:

• به پشت بخوابید، یک دست زیر قوس کمر، شکم را به داخل (پایین) فشار دهید و فشار را 10 ثانیه نگه دارید، سپس آن را شل کنید.این ورزش کمر را 10 بار و هر بار 10 ثانیه تکرار کنید.
• طاقباز بخوابید، پاها را کاملاً دراز کنید و بر روی زمین قرار دهید. پای راست را از زانو جمع کنید. با دو دست زیر زانو راست را گرفته و زانو را به قفسه سینه فشار دهید و 5 ثانیه نگه دارید، سپس به حالت اول برگردید و با پای مقابل تکرار کنید. این ورزش کمر را 10بار و هر بار 10 ثانیه تکرار کنید.
• هر دو پا را با هم به داخل شکم آورده و با دست ها آن ها را نگه دارید.10 بار و هر بار 10 شماره نگه دارید. این ورزش کمر را 10بار و هر بار 10 شماره تکرار کنید.
• پا راست را طی 3 مرحله به حالت عمود به زمین کنید. یعنی اول پا را از زمین بلند کنید و زانو را باز کنید و تا حد امکان پا را به حالت 90 درجه نگه دارید به طوریکه کف پا موازی سقف شما باشد و  پا را 10 ثانیه در این حالت نگه دارید. سپس آن را به روی تخت بازگردانید. این ورزش کمر را 10 بار و هر بار 10 ثانیه تکرار کنید. سپس این کار را با پای مقابل انجام دهید.
• طاقباز بخوابید، زانوها خم و کف پا روی زمین باشد، سپس سر و شانه را از زمین بلند کنید تا جایی که فشار روی عضلات شکم احساس شود، 5 ثانیه بمانید و 10 ثاینه استراحت کنید. این ورزش کمر را 10بار و هر بار 10 ثانیه تکرار کنید.
• به پشت خوابیده، دست ها کشیده و پاها را به حالت دوچرخه ای خم و راست نمایید. این ورزش کمر را 10 بار تکرار کنید. یعنی در حالت خوابیده حرکات دوچرخه سواری را تقلید کنید.
• در حالی که نشسته اید زانو ها و دست های خود را روی زمین قرار دهید، شکم را تو بکشید و کمر را به طرف بالا قوز کنید مانند شتر که کوهان دارد و سر را به طرف پایین ببرید و در مرحله بعد سر را به طرف بالا برده و کمر خود را به حالت گود دربیاورید (مانند گربه) این حرکات متناوب گربه و شتر را 10 بار تکرار کنید.
• حالت چهار دست و پا، چهار دست و پا روی زمین قرار بگیرید به صورتی که زانوها و کف دست ها روی زمین باشند حال دست راست و پای چپ را از زمین بلند کرده و به حالت کشیده 10 ثانیه در این حالت بمانید و سپس این کار را با دست چپ و پای راست ادامه دهید.
• دمرو دراز کشیده و تنه خود را روی آرنج خود بالا بیاورید. اول پای راست را مستقیماً بالا می بریم و تا 10 ثانیه نگه دارید و سپس آن را پایین آورده و این حرکت را 10 بار تکرار کنید. سپس همین کار را با پای چپ انجام دهید.
• دمرو روی شکم خوابیده و سر و گردن را بالا آورده و به پشت خم کنید و 10 ثانیه در این حالت نگه دارید. این حرکت را 10 بار تکرار کنید.
• روی شکم دمرو خوابیده و زانوی راست را خم کرده به طوری که کف پای راست به باسن راست نزدیک شود. 10 ثانیه در این حالت بمانید سپس این حرکت را 10 بار تکرار کنید. سپس همین کار را با پای چپ انجام دهید.
• طاقباز بخوابید و پای راست به طور مستقیم بدون اینکه زانو را خم کنید تا جایی که می توانید بالا ببرید و به حالت عمود به زمین دربیاورید. تا 10 ثانیه نگه دارید و سپس آن را پایین بیاورید. این حرکت را 10 بار تکرار کنید. سپس همین کار را با پای چپ انجام دهید. این حرکت باعث طویل شدن تاندون های عضلات همسترینگ که در پشت ران قرار دارد می شود. این حرکت در واقع شبیه ورزش کمر شماره 4 و شکل پیشرفته آن می باشد.
• درحالت نشسته در حالی که زانو چپ خم است به طرف جلو خم شوید، انگشتان دست راست را به انگشتان پا راست نزدیک کنید و 10 ثانیه نگه دارید و به حالت اول برگردید. این حرکت را 10 بار تکرار کنید. سپس همین کار را با پای چپ انجام دهید.
• طاقباز بخوابید و زانو ها را خم کنید و دست ها را روی شکم بگذارید. کف پاها نیز روی زمین قرار گیرد. سپس با چرخاندن لگن و سفت کردن عضلات شکم گودی کمر را به زمین فشار دهید 5 ثانیه صبر کنید و 10 ثانیه استراحت کنید. این حرکت را 10 بار تکرار کنید.
• روی زمین به پشت بخوابید و زانوها را خم کنید و عضلات باسن را کاملاً منقبض کنید. بطوری که باسن تا حد امکان از زمین بالا آورده شود.50 ثانیه خود را در این وضعیت نگه دارید. سپس بتدریج به حالت اولیه برگردانید. این ورزش کمر را 10 بار تکرار کنید.
• ورزش های کمر فوق را از 10 بار شروع کرده، در اوایل فقط صبح ها این کار را انجام دهید و سپس با توجه به افزایش قدرت عضلات 3 بار در روز آن ها را انجام دهید. تعداد آنها را از 10 بار تا 40 بار با گذشت زمان افزایش دهید.

رژیم غذایی:

• از غذاهایی با طبیعت گرم و تر و گرم و خشک بیشتر استفاده کنید.
• اگر به درد کمر مبتلا شدید از خوردن سرکه، ترشیجات، آبگوشت و همچنین از خوابیدن در جاهای نرم یا تختخواب فنری یا تشک بادی یا ابری یا تشک تازه دوخته که نرم هستند خودداری کنید. همچنین از پوشیدن کفش پاشنه بلند، پوشیدن کفش یا لباس های تنگ، برداشتن بار یا اشیاء سنگین، دولا یا قوزی نشستن و مدت زیادی در یک مکان و یک جا روی پا ایستادن پرهیز کنید. و از خوراکی هایی که در تسکین درد کمر نقش دارند نیز بیشتر استفاده فرمایید، مانند: خرما، انجیر، کشمش با مغز گردو، پسته وحشی، نخود، جوز هندی، سیر، پیاز، حلوای سوهانی، آب کلم، آب لیمو، اسفناج، قسط شیرین، مقل ارزق، سورنجان، پوست هلیله زرد، هلیله سیاه، بوزیدان، مارچوبه، انزروت، خولنجان، صمغ عربی، انجدان و گوشت جوجه آب پز.
• خوردنی های مفید: شیر خرما، دمنوش هل و دارچین و زعفران، دمنوش دارچین و زنجبیل، خوراک نخود فرنگی با پنیر سویا، خوراک نخود فرنگی با شوید، خوراک نخود فرنگی با کدو، خوراک باقلا، خوراک عدسی با صیفی جات، خوراک کدو خورشتی با قارچ، خوراک کدو خورشتی با کرفس، خوراک کدو حلوایی، خوراک قارچ با سس، خوراک قارچ و ذرت، تاس کباب قارچ و سویا، خوراک صیفی جات، خوراک کلم قمری، خوراک گل کلم، خوراک لوبیا سبز ۱، خوراک لوبیا سبز ۲، خوراک بادمجان و عدس، بورانی گوجه بادمجان، بورانی بادمجان و ماست سویا، خوراک بادمجان و غوره، خوراک لوبیا سفید ساده، خوراک لوبیا سفید با سویا، خوراک سویا با سبزیجات، خوراک سویا با رب انار، تاس کباب سویا، خوراک پنیر سویا، لوبیا با سویا، خوراک لوبیا ساده، خوراک بامیه با سویا، خوراک بامیه و لوبیا چشم بلبلی، خوراک تند بامیه، خوراک نخود با شوید، خوراک نخود با قارچ، خوراک نخود با سویا، خوراک نخود با سیب زمینی، خوراک نخود با کدو بادمجان، خوراک دال عدس، خوراک بورانی، خوراک لوبیا قرمز، خوراک لوبیا چشم بلبلی، خوراک مطبل، آش گندم با حبوبات، آش گندم با کرفس، آش گندم با سبزیجات، آش گندم با شلغم، آش گندم با تره، آش گندم با سویا، آش ماش، آش لپه ۱، آش لپه ۲، آش کدو حلوایی، آش کدو خورشتی، آش شله قلمکار، آش صیفی، آش غلات، آش خرفه ۱، آش سماق، آش عدس ۱، آش عدس ۲، آش حبوبات و غله ۱، آش حبوبات و غله ۲، آش جو با لوبیا سبز، آش جو با حبوبات ۱، آش جو با حبوبات ۲، آش کلم برگ، آش گل کلم ۱، آش گل کلم ۲، آش کلم قمری با ماش، آش کلم قمری با گندم، آش کلم قمری با عدس، آش کلم بروکلی ۱، آش کلم بروکلی ۲، آش شلغم ۱، آش شلغم ۲، آش انار، آش اسفناج ۱، آش اسفناج ۲، آش حبوبات ۱، آش گوجه سبز، آش گوجه فرنگی ۱، آش گوجه فرنگی ۲، آش مرزه، آش زرشک، حلیم عدسی با سویا ۱، حلیم گندم با شیر سویا، حلیم گندم با سویا، حلیم گندم با عدس، حلیم گندم و بادمجان، حلیم گندم با مغزیجات، حلیم جو، حلیم دال عدس، صیفی پلو، آلبالو پلو، ساطری پلو، قیمه پلو، کلم پلو با سویا، دمی شیرازی، عدس پلو با سویا، لوبیا قرمز پلو، لوبیا سبز پلو ۱، لوبیا سبز پلو ۳، نخود فرنگی پلو ۱، گشنیز پلو با سویا، بادمجان پلو ۱، خورش فسنجان با کدو حلوایی، خورش فسنجان با سویا، خورش شهد فسنجان، خورش فسنجان با اسفناج، خورش قورمه سبزی با قارچ، خورش کرفس ۱، خورش کرفس ۲، خورش آلو اسفناج، خورش به و آلو، خورش به، خورش آلو و قیسی، خورش تره سویا، خورش قیمه بادمجان، خورش قیمه آلو، خورش بادمجان، خورش کدو بادمجان، خورش شوید باقالی، خورش بامیه با سویا ۱، خورش بامیه با سویا ۲، خورش بامیه با دال عدس، خورش بامیه با قارچ، خورش دال عدس با تمر هندی، خورش لوبیا سبز، خورش کلم بروکلی با سویا، خورش کلم بروکلی با قارچ، خورش هویج و به، خورش گوجه سبز، خورش قیمه بادمجان، سوپ صیفی جات ۱، سوپ صیفی جات ۲، سوپ کدو خورشتی، سوپ کدو حلوایی، سوپ جو ۱، سوپ جو ۲، سوپ دال عدس، سوپ اسفناج، سوپ شلغم، سوپ لوبیا سبز، سوپ قارچ ۲، سوپ بامیه، سوپ کلم بروکلی ۲، سوپ گل کلم، سوپ کلم برگ، سوپ گشنیز، سوپ کدو قلیانی، سوپ بلغور و کرفس، سوپ کلسیم، سوپ جو با شیر سویا، سوپ شهد نما، سوپ زرشک با جعفری، سوپ جو و اسفناج، کتلت اسفناج، کتلت هویج و سیب زمینی، کتلت ذرت، کتلت سویا با گندم جوانه زده، برگر کدو خورشتی، برگر لوبیا سفید، فلافل ساده، فلافل تنوری، فلافل با جعفری، سوسیس فانتزی، دلمه کلم، دلمه فلفل دلمه ای، دلمه کدو خورشتی، کماچ گندم و جو، کماچ قارچ، شیر سویا، کشک سویا، خامه سویا، سس گل کلم، سس مایونز گیاهی، سس گندم جوانه زده، سس نخود جوانه زده، سس گوجه فرنگی ۱، سس گوجه فرنگی ۲، سس معطر، سس مخصوص ۱، سس مخصوص ۲، سس زیتون، سس جعفری، سمنو با گندم و جو، سمنو با رب انار.
• خوردنی های مضر: عدس پلو ساده.

نکته:

• ستون مهره ها بخش بسیار مهم و منحصر به فرد ساختار اسکلتی انسان است. این ستون تقربياً دو پنجم ارتفاع كل بدن را تشکیل می دهد، به طوری که در یک مرد بالغ متوسط حدود ۷۰ سانتی متر و در یک زن بالغ متوسط حدود ۶۰ سانتیمتر طول دارد. ستون مهره ها شامل ۷ مهره گردنی، ۱۲ مهره سینه ای، ۵ مهره کمری، ۵ مهره خاجی، استخوان ساکروم و ۴ مهره دنبالچه ای است. از اتصال ۵ مهره خاجی، استخوان خاجی و اتصال ۴ مهره دنبالچه ای ۱ یا ۲ استخوان دنبالچه به وجود آمده است. ستون فرات را می توان به صورت میله ای قابل انعطاف و قوی توصیف کرد که به جلو و عقب حرکت داشته و قابلیت چرخش دارد. ستون مهره ها حاوی طناب نخاعی بوده که از آن محافظت می کند، سر را در جای خود نگه می دارد و محوری است که دنده ها و عضلات پشت به آن اتصال می یابند. بین هر دو مهره، سوراخ های بین مهره ای وجود دارند که رشته اعصابی از آنها عبور می کنند که طناب نخاعی را به قسمت های مختلف بدن ارتباط می دهند. با شروع از نخستین مهره گردنی به طرف استخوان خاجی، بین هر دو مهره مجاور، دیسک های بین مهره ای از جنس فیبروکاتیلاژ (یک ساختمان داخلی نرم و خمیر مانند لاستیک) تشکیل شده است. این دیسک ها از نوع مفاصل قوی به شمار آمده و حرکات مختلف ستون مهره ها را ممکن می سازند و از طرفی ضربات آنی را به خود جذب می کنند. این دیسک ها در زیر فشار زیاد، صاف و پهن شده و از فضای بین مهره ای بیرون می زنند. ۳۱ جفت عصب نخاعی از طناب نخاع بیرون می آیند که عبارتند از: ۸ جفت اعصاب گردنی، ۱۲ جفت اعصاب سینه ای، ۵ جفت اعصاب کمری، ۵ جفت اعصاب خاجی و ۱ جفت عصب دنبالچه ای. اعصاب منفرد بیرون آمده از طناب نخاعی در بعضی نواحی به هم اتصال یافته، شبکه ای تشکیل می دهند. یکی از اعصاب منفرد محیطی از این شبکه به سمت قسمت های مختلف بدن انشعاب می یابند. در صورت وجود مشکل در بخش خاصی از بدن باید بر روی آن قسمت از رفلکس نخاعی کار کرد که به اعصاب خاص ناحیه محل درگیر مربوط است. یکی از مشکلات در میان مردم، ناهنجاری های ستون مهره ها است که می تواند مادرزادی، متعاقب ضربه یا ناشی از بالا رفتن سن باشد. انحراف ستون مهره ها می تواند به جلو یا عقب یا طرفین باشد. اگر ستون مهره ها به طرف جلو خم شود، باعث ایجاد یک برآمدگی در پشت می شود که اصطلاحاً به آن قوز می گویند. اگر انحراف ستون مهره ها به طرفین باشد، اصطلاحاً در علوم پزشکی به آن اسکولیوز می گویند که می تواند افراد را در سنین مختلف مبتلا سازد.چند نوع اسکولیوز شناخته شده است: ۱. اسکولیوز شیرخواران ۲. اسکولیوز ساختمانی اولیه ۳. اسکولیوز ساختمانی ثانویه ۴. اسکولیوز جبرانی ۵. اسکولیوز سیاتیکی.
• اکثر افراد با توجه به بزرگ شدن شکم و اضافه وزن در هفته‌های آخر بارداری فکر می‌کنند، که کمردردقاعدتاً باید در اواخر حاملگی شروع شود؛ اما واقعیت این است که احتمال بروز کمردرد در هر زمانی از بارداری، حتی قبل از اضافه شدن یک کیلوگرم به وزن مادر وجود دارد.
• برای اینکه متوجه شویم بیمار نیازمند عمل جراحی هست باید بیمار به شکم دراز بکشد و پنجه ها را روی زمین قرار داده و پاشنه پاها را جفت کنید اگر به اندازه سه بند انگشت یکی از پاها کوچک تر بود این شخص حتماً نیازمند عمل جراحی است.