کلوئید (اسکار): عبارت است از هنگامی که پوست آسیب می بیند، بافت گرانولیشن ایجاد می شود تا روی زخم را بپوشاند اگر بافت گرانولیشن بتواند به پوست طبیعی تبدیل شود تقریباً اثری از زخم به جا نمی ماند ولی در صورتی که این مسیر با مشکل یا تأخیر مواجه شود بافت فیبری به نام بافت اسکار بر روی زخم ایجاد می شود تا آسیب را ترمیم و محافظت کند که اغلب از لحاظ نوع بافت، تراکم عروق و اعصاب و حتی رنگ، کمی با پوست طبیعی متفاوت است. در برخی موارد، این بافت اضافی بیشتر رشد می کند و فراتر از ناحیه زخم می شود و بافت صاف و سختی به نام کلوئید یا اسکار هایپرتروفیک را تشکیل می دهد. کلوئیدها می توانند بسیار بزرگتر از زخم اصلی باشند. آنها معمولاً در کمربند شانه ای و لگنی یعنی سینه، شانه ها، باسن و ران و نیز لاله گوش دیده می شوند. با این حال کلوئیدها می توانند بر روی هر قسمت از بدن تأثیر بگذارند. گرچه کلوئیدها برای سلامتی شما مضر نیستند، اما بیشترین نگرانی که ایجاد می کنند، عدم زیبایی در نواحی ایجاد شده می باشد، البته حاِئز اهمیت است که تشخیص کلوئید فقط با نظر پزشک صورت می گیرد.
علائم:
- کلوئیدها از رشد بیش از حد بافت اسکار ناشی می شوند. جای زخم های کلوئیدی بیشتر از خود زخم اصلی است. تکامل آنها ممکن است هفته ها یا ماه ها طول بکشد. از زمان ظاهر شدن کلوئید رشد آن به آرامی ادامه پیدا می کند. ممکن است 3 ماه تا یک سال طول بکشد تا اولین علائم کلوئید را مشاهده کنید. سپس هفته ها یا ماه ها طول می کشد تا رشد کند. گاهی اوقات، آنها سال ها به رشد آهسته خود ادامه می دهند. علائم کلوئید می تواند شامل موارد زیر باشد:
- منطقه ای از پوست که به صورت گوشتی و به صورت زخم صورتی، قرمز یا بنفش باشد.
- ناحیه برآمده از پوست که معمولاً برجسته است و با گذشت زمان ممکن است بزرگتر شود.
- معمولاً یک زخم برجسته با سطح صاف است. در انتها معمولاً تیره تر از پوست فرد است و حاشیه آن از مرکز آن تیره تر است.
- در ناحیه زخم کلوئید احساس متفاوتی در اطراف پوست وجود دارد. دربعضی از زخم های کلوئیدی فرد احساس نرمی و خمیری می کند و گاهی سخت و لاستیکی مانند است.
- اندازه کلوئید ها می تواند از کوچکتر از یک اینچ تا 12 اینچ یا بیشتر باشد.
اسکار کلوئیدی می تواند در مناطق وسیعی از بدن شما ایجاد شود، اما این به طور کلی نادر است. - کلوئید می تواند بی علامت باشد یا با دردناک باشد، لکه های خارش دار یا حساسیت دار باشد. هنگامی که آنها در حال رشد هستند، برخی از کلوئیدها ممکن است در اثر لمس و خارش، حساس یا دردناک شوند. این علائم معمولاً با توقف رشد کلوئید متوقف می شوند.
گرچه ممکن است جای زخم های کلوئیدی خارش داشته باشد، گاهی این خارش و سوزش انقدر شدید است که روی کیفیت زندگی بیمار تأثیر می گذارد ولی گاهی ممکن است فقط درحد حساسیت به لمس یا تحریک احتمالی باشد. در هر صورت اغلب کلوییدها برای سلامتی جسمی فرد مشکلی ایجاد نمی کنند مگر کلوییدها و اسکارهایی که اغلب بدنبال صدمات جدی سوختگی و جراحی های وسیع ایجاد می شوند که ممکن است کانترکشن و انقباض ایجاد کنند و حتی عملکرد صحیح عضلات و تاندون ها را در قسمت های مختلف بدن تحت تأثیر قرار بدهند.
علت:
- ناشی از غلبه خلط دم
- سن:کلوئیدها بیشتر در بین افراد 10 تا 30 ساله دیده می شود.
- ژنتیک:حدود یک سوم افرادی که به کلوئید مبتلا می شوند، یک خویشاوند نزدیک دارند که این بیماری را دارند.
- محل آسیب:احتمال رشد کلوئیدها در قسمت فوقانی کمر، شانه ها و سینه، جایی که پوست سفت است، وجود دارد.
- قومیت:طبق بررسی های انجام شده، در ایالات متحده آمریکا، کلوئیدها بیشتر در نژاد آسیایی، لاتین و آفریقایی دیده می شوند.
- نوع آسیب:از بین رفتن بافت سالم با جراحی و سوختگی و هر علت می تواند زمینه ساز کلویید باشد. مثلا بدنبال سوراخ کردن لاله گوش یا جراحی قلب باز درسینه و یا جراحی های زیبایی کاهش سایز شکم و بازو ها و سینه اغلب بافت اسکار هایپرتروفبک یا کلویید دیده می شود. در اثر سوختگی های شدید با حرارت یا مواد شیمیایی نیز ممکن است کلوییدهای وسیع رخ دهد. در فرد مستعد گاهی جوش یا اکنه باعث ایجاد کلویید در ناحیه سینه و کمر می شود و در برخی ممکن است بطور خود به خود و بدون هیچ علت و آسیبی کلویید بروز کند.
عوامل افزایش دهنده خطر:
- ژنتیک
- وارد آمدن جراحت ها
- بستن محل سوختگی
- بخیه نکردن یا خوب بخیه نزدن.
- قرار گرفتن در معرض مستقیم نور خورشید.
پیشگیری:
- درمان جای زخم کلوئید ممکن است دشوار باشد و همیشه موثر نباشد. به همین دلیل، مهم است که سعی کنید از آسیب های پوستی که منجر به زخم کلوئید می شود، جلوگیری کنید. استفاده از پد فشار یا پد ژل سیلیکون پس از آسیب نیز ممکن است به جلوگیری از کلوئید کمک کند. بعد از سوختگی یا جراحی حتماً از داروهای خوراکی تقویت کننده ترمیم زخم مانند اناهیل که حاوی عصاره آناناس است و کرم های ترمیم کننده مخصوص طبق نظر پزشک متخصصتان استفاده کنید. قرار گرفتن در معرض آفتاب یا برنزه شدن ممکن است باعث تغییر رنگ بافت اسکار شود و آن را کمی نسبت به پوست اطراف تیره کند. این می تواند باعث برجسته شدن بیشتر کلوئید شود. برای جلوگیری از تغییر رنگ، هنگام آفتاب گرفتن جای زخم را پوشیده نگه دارید. درباره کرم ضد آفتاب و سایر روش هایی که می توانید از پوست خود محافظت کنید بیشتر توجه کنید.
تشخیص:
- انجام معاینات بالینی و گرفتن شرح حال از بیمار
درمان طب نوین:
- در ابتدا، پزشک سعی می کند درمان های کم تهاجمی همچون استفاده از کرم های ترمیم کننده مناسب، یا کرم هایی که توان برگشت کلویبد در مراحل اول را دارند و روغن های مرطوب کننده خاص پوست که به کاهش اندازه کلوئید کمک می کند را انتخاب کند. با این کار کلوئیدها تمایل پیدا می کنند، با گذشت زمان، منقبض شده و صاف شوند. در مرحله بعد در صورت از بین نرفتن کلوئید، پزشک زیبایی از روش هایی مانند پد سیلیکون، پانسمان فشار یا تزریق استفاده می کند، به خصوص اگر اسکار کلوئید نسبتاً جدید باشد. این روش های درمانی برای اثرگذار بودن نیاز به استفاده مکرر و دقیق دارند که حداقل سه ماه طول می کشد تا از بین بروند. تعیین دوز داروی مورد نیاز برای تزریق و نحوه و عمق تزریق بسیار در اثرگذاری کلویید نقش دارند. در مراحل اول اغلب از تزریق ترکیبات کورتونی در خود ضایعه اسفاده می شود در صورتی که موثر نباشد، می توان از دیگر داروهای تخصصی برای تزریق در کلویید استفاده کرد.
- جراحی: همچنین ممکن است پزشک برای کاهش التهاب و کاهش خطر بازگشت کلوئید، تزریق کورتون را بعد از جراحی توصیه کند. در هر صورت با توجه به احتمال بزرگتر شدن کلویبد با جراحی این روش فقط باید توسط پزشکان متخصص انجام شود.
- لیزر درمانی: برای انواع خاصی از اسکارها (از جمله برخی کلوئیدها)، پزشک ممکن است لیزر درمانی را توصیه کند. این روش برای ایجاد ظاهری نرم و صاف تر، در سطح کلوئید و پوست انجام می شود. با این حال، این خطر وجود دارد که لیزر درمانی با افزایش زخم و قرمزی باعث بدتر شدن کلوئیدهای شما شود. در حالی که این عوارض جانبی گاهی بهتر از جای زخم اصلی است، اما شما هنوز هم ممکن است نوعی زخم داشته باشید. از لیزر درمانی برای انواع دیگر اسکارهای پوستی استفاده می شود که همگی دارای مزایا و خطرات مشابه هستند.
- سرمادرمانی یا کرایوتراپی کلوییدها: با استفاده از گاز نیتروژن مایع که دمای بسیار پایینی دارد می توان کلویبدها را کوچکتر و نرم تر کرد اغلب کرایوتراپی یا فریز کلوییدها در کنار دیگر روش های درمانی مانند تزریق یا لیزر بکار می رود. در اغلب موارد ترکیب روش های مختلف بهترین پاسخ را در درمان کلویید می دهد.
درمان طب سنتی:
- عسل به موضع اسکار بمالید.
- آب پیاز به موضع اسکار بمالید.
- روغن هسته انار به موضع بمالید.
- مالیدن روغن سیاهدانه بر روی محل اسکار (یک دوره 2 الی 3 هفته ای).
- روغن کپسول ویتامین E را در مقداری روغن زیتون مخلوط کنید و به صورت موضعی به موضع اسکار بمالید.
- به این منظور باید دو برابر زاج سیاه و یک برابر شوره قلمی را با تیزاب مخلوط کنید و بر محل مورد نظر بمالید.
- زالو انداختن در اطراف محل اسکار و زخم (2 الی 3 مرتبه)، تعداد زالو بستگی به وسعت جای زخم دارد. اگر جای زخم بسیار قدیمی و برجسته باشد این عمل هر 6 ماه یک بار تکرار می شود تا نهایتاً جای آن از بین برود.
- برطرف کردن گوشت اضافی جای زخم قبلی، روغن گل محمدی و سرکه بسیار ترش قدیمی را مخلوط کنید و روی آن موضع مرتب روزی چند مرتبه بمالید، به مرور بعد از مدتی، گوشت اضافه از بین خواهد رفت و پوستی صاف و یکنواخت خواهید داشت.
فعالیت:
- هیچ محدودیتی وجود ندارد.
رژیم غذایی:
- رژیم غذایی خاصی نیاز نیست.
نکته:
- کلوئید، رشد بیش از حد بافت اسکار (محل ترمیم زخم) است که به صورت نرم، برجسته و محکم پس از آسیب روی پوست ایجاد می شود. این بیماری ممکن است به صورت خانوادگی مشاهده شود و در سیاه پوستان شایع تر است. کلوئید رشد بیش از حد بافت اسکار با شکل نامنظم، محکم و خارش دار است. کلوئیدها بافت هایی نرم و براق بوده و در پوست روشن به صورت قرمز مایل به صورتی و در پوست تیره به رنگ قهوه ای ظاهر می شوند. کلوئید معمولاً زمانی که نقصی در روند ترمیم باعث تولید بیش از حد پروتئین کلاژن پوست می شود در سطح یک زخم ایجاد می گردد. کلوئیدها معمولاً در سیاه پوستان شایع هستند و استعداد به آنها ممکن است به صورت خانوادگی دیده شود. اگر شما مستعد به ایجاد این توده ها هستید ممکن است پس از هر نوع آسیب پوستی از جمله: بریدگی ها، سوختگی ها، آکنه، گزش حشرات، خال کوبی، سوراخ کردن جهت جواهرات و جراحی کوچک ایجاد شوند. به ندرت کلوئیدها به طور خود به خودی و بدون هیچ علت ناشناخته ای به وجود می آیند. کلوئیدها ممکن است تقریباً در هر جایی از بدن ایجاد شوند، اما معمولاً روی سینه، شانه ها و لاله های گوش به وجود می آیند. این توده ها معمولاً بی ضررند، هرچند کلوئیدهای بزرگ ممکن است ظاهر ناخوشایندی داشته باشند.